1 جَوَابْ مِنِّي أَنَا بُولُسْ عَبِدْ عِيسَى الْمَسِيحْ. اللّٰهْ نَادَانِي أَشَانْ نَبْقَى رَسُولْ وَ عَزَلَانِي أَشَانْ نِبَلِّغْ بِشَارْتَهْ 2 الْوَاعَدْ بَيْهَا مِنْ زَمَانْ بِوَاسِطَةْ الْأَنْبِيَاء الْكَلَامْهُمْ مَكْتُوبْ فِي الْكُتُبْ الْمُقَدَّسَةْ. 3 وَ الْبِشَارَةْ دِي تِحَجِّي بِإِبْنَهْ الْبِقِي إِنْسَانْ مِنْ ذُرِّيَّةْ الْمَلِكْ دَاوُدْ 4 وَ اللّٰهْ جَعَلَهْ إِبْنَهْ بِقُدْرَةْ الرُّوحْ الْقُدُّوسْ، وَكِتْ هُو بَعَثَهْ مِنْ أُسْط الْمَيْتِينْ. وَ إِبْنَهْ دَا، هُو عِيسَى الْمَسِيحْ رَبِّنَا. 5 وَ بَيَّهْ هُو وَ فِي شَانْ أُسْمَهْ، اللّٰهْ أَنْطَانِي نِعْمَةْ وَ سَوَّانِي رَسُولْ أَشَانْ نِنَادِي كُلَّ الْأُمَمْ لِيِآمُنُوا بَيَّهْ وَ يِتَابُعُوا كَلَامَهْ.
6 وَ إِنْتُو كُلَ، اللّٰهْ نَادَاكُو أَشَانْ تَبْقَوْا مَعَاهُمْ شَعَبْ هَنَا عِيسَى الْمَسِيحْ. 7 وَ نَكْتِبْ لَيْكُو إِنْتُو كُلُّكُو الْقَاعِدِينْ فِي مَدِينَةْ رَوْمَا، إِنْتُو الْاللّٰهْ يِحِبُّكُو وَ نَادَاكُو لِتَبْقَوْا صَالِحِينْ. عَلَيْكُمْ السَّلَامْ وَ الرَّحْمَةْ مِنْ اللّٰهْ أَبُونَا وَ رَبِّنَا عِيسَى الْمَسِيحْ.
شُكُر و دُعا هنا بُولُس
8 أَوَّلْ شَيّءْ، نَشْكُرْ اللّٰهْ بِأُسُمْ عِيسَى الْمَسِيحْ فِي شَانْكُو كُلُّكُو أَشَانْ إِيمَانْكُو بِقِي مَعْرُوفْ فِي كُلَّ الدُّنْيَا. 9 وَ اللّٰهْ النَّعَبُدَهْ بِكُلَّ رُوحِي فِي بَلِّغِينْ بِشَارَةْ إِبْنَهْ، هُو شَاهِدْ لَيِّ كَدَرْ أَنَا قَاعِدْ نِفَكِّرْ فَوْقكُو دَايْماً وَ نَدْعِي لَيْكُو 10 فِي كُلَّ صَلَاوَاتِي. وَ قَاعِدْ نَسْأَلْ اللّٰهْ كَنْ دِي مُرَادْتَهْ، هُو يَفْتَحْ لَيِّ الدَّرِبْ أَشَانْ نَمْشِي لَيْكُو. 11 نِدَوْر بِلْحَيْن نُزُورْكُو وَ نَنْطِيكُو بَرَكَةْ بِقُدْرَةْ الرُّوحْ الْقُدُّوسْ أَشَانْ نِشَجِّعْكُو. 12 وَ زِيَادَةْ مِنْ دَا، نِدَوْر نَجِي فِي أُسُطْكُو أَشَانْ بِإِيمَانْكُو وَ إِيمَانِي، كُلِّنَا نَلْقَوْا شَجَاعَةْ.
قُدْرة اللّه في بِشارة المسيح
13 يَا أَخْوَانِي، نِدَوْر إِنْتُو تَعَرْفُوا كَدَرْ أَنَا حَاوَلْت عِدَّةْ مَرَّاتْ نَجِيكُو. نِدَوْر كَدَرْ خِدِمْتِي تَنْطِيكُو نَتِيجَةْ مِثِلْ أَنْطَتْ نَتِيجَةْ لِلنَّاسْ الْآخَرِينْ الْفِي دِيَارْ هَنَا الْمَا يَهُودْ. لَاكِنْ مَا قِدِرْت نَجِيكُو لَحَدِّي الْيَوْم. 14 وَاجِبْ نَمْشِي لِكُلَّ النَّاسْ، الْمُثَقَّفِينْ وَ الْمَا مُثَقَّفِينْ وَ الْقَرَوْا وَ الْمَا قَرَوْا. وَ دَا قَاعِدْ فَوْقِي مِثِلْ دَيْن. 15 وَ أَشَانْ دَا، عِنْدِي نِيَّةْ أَشَانْ نِبَشِّرْكُو إِنْتُو الْفِي رَوْمَا كُلَ بِبِشَارَةْ الْمَسِيحْ.
16 أَشَانْ وَكِتْ أَنَا نِبَشِّرْ بِشَارَةْ الْمَسِيحْ، دَا مَا عِنْدَهْ لَيِّ عَيْب. وَ بِشَارَةْ الْمَسِيحْ، هِي قُدْرَةْ اللّٰهْ الْبَيْهَا يِنَجِّي كُلَّ النَّاسْ الْيِآمُنُوا بَيَّهْ، أَوَّلْ كَيْ الْيَهُودْ وَ بَتَّانْ الْمَا يَهُودْ. 17 أَشَانْ بِبِشَارَةْ الْمَسِيحْ، اللّٰهْ وَصَّفْ كِكَّيْف هُو يِسَوِّي النَّاسْ صَالِحِينْ وَ الدَّرِبْ دَا بِالْإِيمَانْ مِنْ الْبِدَايَةْ لَحَدِّي النِّهَايَةْ. أَشَانْ دَا، الْكِتَابْ بُقُولْ: <بِإِيمَانَهْ، الصَّالِحْ يَحْيَى.>
غضب اللّه في ذُنوب الناس
18 اللّٰهْ بَيَّنْ غَضَبَهْ الْيِنَزِّلَهْ مِنْ السَّمَاءْ فِي كُلَّ ذَنِبْ وَ فَسَالَةْ بَنِي آدَم. هُمَّنْ قَاعِدِينْ يِخَالُفُوا الْحَقّ بِعَمَلْهُمْ الْفَسِلْ. 19 الشَّيّءْ الْيَقْدَرَوْا يَعَرْفُوهْ فِي اللّٰهْ وَاضِحْ لَيْهُمْ أَشَانْ اللّٰهْ سَوَّاهْ وَاضِحْ لَيْهُمْ. 20 مِنْ اللّٰهْ خَلَقْ الدُّنْيَا، النَّاسْ يَقْدَرَوْا يَعَرْفُوا صِفَاتْ اللّٰهْ الْمَا يِنْشَافَوْا مِثِلْ قُدُرْتَهْ الدَّايْمَةْ وَ طَبِيعْتَهْ الْإِلٰـهِيَّةْ. كَنْ يِفَكُّرُوا عَدِيلْ فِي الْأَشْيَاءْ الْاللّٰهْ خَلَقَاهُمْ، صِفَاتَهْ يَبْقَوْا وَاضْحِينْ لَيْهُمْ. وَ بَيْدَا، مَا يَقْدَرَوْا يِدَافُعُوا لِنُفُوسْهُمْ قِدَّامْ اللّٰهْ بَتَّانْ.
21 هُمَّنْ عِرْفَوْا اللّٰهْ قَاعِدْ وَ لَاكِنْ مَا مَجَّدَوْه وَ مَا شَكَرَوْه مِثِلْ وَاجِبْ لَيَّهْ. بِالْعَكْس، فِكِرْهُمْ وَدَّرْ مَرَّةْ وَاحِدْ وَ خَلَّوْا الضَّلَامْ دَخَلْ فِي قُلُوبْهُمْ الْمَا عِنْدُهُمْ فِهِمْ. 22 حَسَبَوْا نُفُوسْهُمْ حَكِيمِينْ وَ لَاكِنْ بِالصَّحِيحْ، بِقَوْا مَطَامِيسْ. 23 أَبَوْا مَا يَعَبُدُوا اللّٰهْ الْمَجِيدْ الْمَا يُمُوتْ أَبَداً. وَ قَمَّوْا يَعَبُدُوا فِي بَدَلَهْ، أَصْنَامْ فِي صُورَةْ الْإِنْسَانْ الْأَكِيدْ يُمُوتْ وَلَّا صُورَةْ طَيْر وَلَّا صُورَةْ حَيْوَانَاتْ وَلَّا صُورَةْ زَوَاحِفْ.
24 وَ أَشَانْ دَا، اللّٰهْ سَلَّمَاهُمْ لِشَهْوَاتْ قُلُوبْهُمْ وَ خَلَّاهُمْ يِسَوُّوا فِعِلْ شَيْن بِأَجْسَامْهُمْ وَ يِتَلُّفُوا شَرَفْهُمْ أَمْبَيْنَاتْهُمْ. 25 هُمَّنْ أَبَوْا حَقّ اللّٰهْ وَ قِبْلَوْا فِي بَدَلَهْ الْكِدِبْ. هُمَّنْ قَمَّوْا يَعَبُدُوا الْمَخْلُوقْ وَ يَخْدُمُوا لَيَّهْ فِي بَدَلْ اللّٰهْ الْخَالِقْ، الْوَاجِبْ لَيَّهْ كُلَّ الشُّكُرْ إِلَى الْأَبَدْ. آمِينْ.
26 وَ أَشَانْ دَا، اللّٰهْ سَلَّمَاهُمْ لِشَهْوَاتْهُمْ الْيِجِيبُوا فِي رُوسَيْهُمْ الْعَيْب. وَ عَوِينْهُمْ كُلَ خَلَّنْ مِنْهِنْ الرُّجَالْ وَ دَوَّرَنْ عَوِينْ. 27 وَ الرُّجَالْ كُلَ خَلَّوْا مِنْهُمْ الْعَوِينْ وَ شَهْوِتْهُمْ لِلرُّجَالْ بِقَتْ شَدِيدَةْ بِلْحَيْن. وَ الرُّجَالْ قَمَّوْا بِلَّاوَطَوْا أَمْبَيْنَاتْهُمْ وَ الْعَذَابْ الْوَاجِبْ لَيْهُمْ بِسَبَبْ فَسَادْهُمْ، لِحِقَاهُمْ خَلَاصْ.
28 النَّاسْ أَبَوْا مَا يَعَرْفُوا اللّٰهْ وَ أَشَانْ دَا، اللّٰهْ سَلَّمَاهُمْ لِعُقُولْهُمْ الْفَاسْدِينْ وَ قَمَّوْا يِسَوُّوا الشَّيّءْ الْمَا وَاجِبْ يِسَوُّوهْ. 29 وَ قُلُوبْهُمْ أَنْمَلَوْا بِكُلَّ الذُّنُوبْ وَ الْفَسَالَةْ وَ الطَّمَعْ وَ النِّيَّةْ الْفَاسْدَةْ. هُمَّنْ مَلَانِينْ بِالْحُسُدْ وَ الْكَتِلْ وَ الْمُخَاصَمَةْ وَ الْغَشّ وَ الشَّرّ. هُمَّنْ قَوَّالِينْ 30 وَ قَطَّاعِينْ وَ عُدْوَانْ اللّٰهْ. هُمَّنْ شَمَّاتِينْ وَ مُسْتَكْبِرِينْ وَ فَشَّارِينْ وَ يِفَتُّشُوا أَيِّ طَرِيقَةْ لِيِسَوُّوا الشَّرّ وَ عَايْقِينْ وَالْدَيْنهُمْ. 31 هُمَّنْ مَا عِنْدُهُمْ فِهِمْ وَ لَا عِنْدُهُمْ أَمَانْ وَ لَا عِنْدُهُمْ مَحَنَّةْ وَ لَا عِنْدُهُمْ رَحْمَةْ. 32 هُمَّنْ عِرْفَوْا قَرَارْ اللّٰهْ الْبُقُولْ الْمَوْت وَاجِبْ لِأَيِّ نَادُمْ الْيِسَوِّي الْعَمَلْ الْمِثِلْ دَا. وَ لَاكِنْ مَا خَلَّوْا مِنْهُمْ الذُّنُوبْ دَوْل وَ هُمَّنْ رَضْيَانِينْ بِالنَّاسْ الْيِسَوُّوهُمْ كُلَ.
Lapia gə́ ra dee
1 Ma Pool, kura lə Jeju Kristi, gə́ Ala ɓarm undam gə́ njekaḭkula ləm, yeḛ ɔrm undam gə kəmee mba karm m’aw m’ila mber Tagə́maji lə Ala lé ləm tɔ. 2 Tagə́maji neelé Ala ɓa un ne ndia ar dee kédé gə́ ləw ar njéteggintaje ləa ndaŋg taree mee maktub gə́ d’unda gə kəmee. 3 To ta lə Ŋgonee gə́ gəd-gəd gə́ d’ojee ginka Dabid’g, yeḛ ɓa wɔji dɔ darəa, 4 nɛ teḛ gə́ yeḛ teḛ dɔkumbwa’g lé yee ɓa riba dəa to gə́ yeḛ to Ŋgon-Ala gə́ njesiŋgamoŋ gə goo Ndilmeenda. 5 Yee ɓa gə́ Jeju Kristi Mbaidɔmbaije lə síjeḛ. Mbɔl dəa-yeḛ nja ɓa j’isi ne dan noji’g ləm, j’iŋga ne kula ra njékaḭkulaje lé ləm tɔ mba kɔr ne ginkoji dəwje gə raŋg gə́ njépole-magəje ree ne sə dee kar dee d’un ne meḛ dee d’ila ne ŋgonkoji dəa’g mba kar ria ɓar ne. 6 Seḭje kara seḭ sije mbuna dee’g, seḭ gə́ Jeju Kristi ɓar sí lé.
7 Seḭje lai gə́ sije Rɔm, seḭ gə́ Ala ɓar sí unda sí dan kəmee’g gə mba kunda sí gə kəmee lé maji kar noji gə meelɔm lə Ala Bɔ síje ləm, gə ka̰ Mbaidɔmbaije Jeju Kristi ləm tɔ lé nai sə sí.
Tamaji gə́ yeḛ ra lé
8 Kédé gə́ dɔtar ɓa ma m’ra Ala ləm oiyo gə ri Jeju Kristi mbata lə sí lai mbata ta meekun lə sí lé nea̰ oso gə loo mbidi-mbidi ya. 9 Ala gə́ m’wa məəm’g gə ndiləm bura lé m’ila ne mber Tagə́maji lə Ŋgonee lé yeḛ nja to gə́ njekɔrkəmta ləm gə́ gəd mbata yeḛ oom to gə́ m’ɓar ri sí loo gə́ m’ra tamaji ləm ta-ta ləm, 10 m’ndəjee ta-ta gə mba karee ɔr rəw am m’aw ɓee lə sí to gə́ mée-yeḛ nja wɔji ləm tɔ. 11 Mbata mal koo kəm sí ram ŋgwɔd-ŋgwɔd gə mba kwa sə sí noji gə́ wɔji dɔ ndil sí lé kar sí ŋgəŋje ne ŋgəŋ-ŋgəŋ, 12 əsé mba kar loo gə́ m’isi mbuna sí’g lé ndá j’a kula diŋgam meḛ na̰’d gə goo meekun lə sí-seḭ gə kama lé tɔ.
13 Ŋgakɔmje, ma m’ndigi kya̰ sí məg el, gɔl bula m’wɔji məəm’g gə mba kaw rɔ sí’g mba kiŋga kó kula gə́ na̰je gə́ a teḛkɔr mbuna sí’g, to gə́ ma m’iŋga mbuna ginkoji dəwje gə́ raŋg’d tɔ, nɛ rəbee udu dɔm’g saar ɓasinè ɓəi . 14 Ma m’to njeɓaŋ lə Grekje gə deḛ gə́ to Grekje el ləm, ma m’to njeɓaŋ lə njégosokəmkàrje gə ka̰ mbəje ləm tɔ. 15 Gelee gə́ nee ɓa mal kaw kila mber Tagə́maji kar sí-seḭ gə́ síje ɓee gə́ Rɔm’g lé ram ŋgwɔd-ŋgwɔd ya.
Siŋgamoŋ lə Tagə́maji lé
16 Mbata m’ra kəmkul dɔ Tagə́maji’g lé el: yee to siŋgamoŋ lə Ala gə mba kaji nana ɓa gə́ ɔm mée dɔ’g lé Jibje kédé ɓa Grekje keneŋ ɓəi . 17 Tɔgərɔ ya Tagə́maji lé riba dɔ meekarabasur lə Ala lé təsərə gə goo meekun ləm, mbata meekun lé ləm tɔ to gə́ ndaŋg mee maktub’g pana: Njemeekarabasur lé meekun ɓa yeḛ a si ne kəmba ya .
Ta wa dɔ dəwje lé
18 Ala riba dɔ oŋg ləa gə́ ḭ dara ɔm dɔ ndɔlje lai gə́ dəwje ndɔlee ne ləm, gə dɔ néra majelje lai gə́ dəwje ra d’wa ne dɔ kankəmta d’orè gə́ naŋg lé ləm tɔ. 19 Ala lé ndiaa gə́ kəm gər to raga pai-pai kəm dəwje’g mbata Ala lé nja tegginee ar dee d’oo. 20 Nɛ néje gə́ maji kɔr njoroŋ lə Ala gə́ dumkoo ləm, gə siŋgamoŋ ləa gə́ to gə no̰ ləma, gə rɔkunda ləa gə́ yeḛ unda ləm tɔ lé inja kəm dəwje’g təsərə, ndɔ tum gel naŋg saar ɓasinè, mbata néreaje lai ɔr ginee njai ar dee d’oo. Bèe ndá loo kunda goso lə dəwje godo ŋga, 21 mbata deḛ gər Ala lé gao ya nɛ rɔnduba gə́ wɔji dəa lé d’ula dəa’g el ləm, deḛ rəa oiyo el ləm tɔ. Takə̰ji lə deḛ gə́ gə mḭdé ba lé uru dee wala ləm, kəmkàr gə́ godo meḛ dee’g lé ar meḛ dee ndul ne njudu-njudu ləm tɔ . 22 Deḛ ɓar rɔ dee njékəmkàrje nɛ deḛ tel to mbə-dəwje. 23 Rɔnduba lə Ala gə́ mina̰ el lé deḛ telee d’unda gə́ magə ndaji ne dəwje gə́ mina̰ ləm, gə yelje ləm, gə daje gə́ gɔl dee sɔ-sɔ ləma, gə néje gə́ d’ag naŋg gə ta meḛ dee ləm tɔ .
24 Gelee gə́ nee ɓa Ala sula dee ne sɔgɔ dan yèr’g lə dee gə goo malee gə́ ra dee lé ar dee d’ila ne ndɔl dɔ darɔ dee’g mbuna na̰’g ləm tɔ. 25 Deḛ lé tel kankəmta lə Ala lé gə́ taŋgɔm ləm, d’wa nékunda lə Ala meḛ dee’g d’ula ne rɔ dee ndòo d’aree ur dɔ Njekunda néje lai gə́ si gə dɔkaisəgərə gə ləbee-ləbee saar gə no̰ lé ləm tɔ. Amen.
26 Gelee gə́ nee ɓa Ala sula dee ne sɔgɔ dan nérɔkulje gə́ d’ula pər meḛ dee’g lé, mbata denéje lə dee kara tel rɔ dee gə́ ram-denéje nai ne dɔ na̰’g ləm, 27 diŋgamje kara d’ya̰ goo denéje lə dee ndá tel nai ne dɔ na̰’g ar mal né gə́ deḛ ra gə na̰ lé o̰ meḛ dee lèm-lèm, ar dee ra gə na̰ nérɔkul gə́ to kəm koo el ləm, ar ndəm gə́ deḛ ndəm neelé d’iŋga ne lar-kaiya lə dee, d’uga gə rɔ dee ya ləm tɔ. 28 To gə́ deḛ d’un ne kəm dee rəw dɔ gər Ala’g lé ndá yeḛ nja sula dee ne sɔgɔ dan néraje’g lə dee gə́ kərm-kərm’g gə mba kar dee ra néra gə́ ram lé ya. 29 Deḛ d’ar néra gə dɔ najee el ləm, gə néra majelje ɓəd-ɓəd ləm, gə néra gə́ yèr ləma, gə meeyèr ləm tɔ lé taa meḛ dee pəl-pəl. Kəmkəḭ ləm, gə tɔl dəw ləm, gə kɔl na̰ ləm, gə kərgoso ləma, gə kəm ŋgununu ləm tɔ lé rusu meḛ dee tɔ. 30 Deḛ to njéndo̰-gwɔs dəwje ləm, gə njétədtaje ləm, gə njékɔs Ala rəwje ləm, gə njékəmtɔgje ləm, gə njébeeleje ləm, gə njéti rɔ deeje ləm, gə njétum gel néyèrje gə́ sigi ləm, gə njékɔs ta lə njekoji deeje rəw ləma, kəmkàr godo rɔ dee’g ləm tɔ. 31 Ŋgonkoji to rɔ dee’g nda̰ bèe el ləm, d’unda na̰ dan kəm na̰’d el ləma, d’oo kəmtondoo lə mar deeje el ləm tɔ. 32 Godndu Ala gə́ pana: Nana ɓa gə́ ra néje gə́ togə́bè lé a kas yée ya lé deḛ gər gao ya nɛ deḛ nja ra née ləm, mar deeje gə́ ra néje neelé kara deḛ ndigi sə dee ya ləm tɔ.
