1 Mbaije 9 - SBA2015 & MPG

Ala tel teḛ dɔ Salomo̰’g ɓəi ɔm gə́ gɔl joo

1 Loo gə́ Salomo̰ tɔl kula kunda kəi lə Mbaidɔmbaije ləm, gə kəi lə mbai, gə néje lai gə́ yeḛ wɔji mba ra ləm tɔ lé bèm ndá, 2 Mbaidɔmbaije tel teḛ dɔ Salomo̰’g ɓəi ɔm gə́ gɔl joo to gə́ yeḛ teḛ ne dəa’g Gabao̰’g kédé lé . 3 Njesigənea̰ ulá pana: M’oo tamaji gə ndòo ra ləi gə́ i ra tam’g lé ya ndá ma m’unda ne kəi gə́ i ra mba kar rim ɓar ne saar-saar gə no̰ lé gə kəmee ləm, m’a kar kəm gə məəm to dɔ’g ta-ta ya ləm tɔ. 4 Ɓó lé i njaa nɔm’g to gə́ bɔbije Dabid njaa ne nɔm’g gə meendakaḭ gə meekarabasur ra ne néje gə́ m’un ndum dɔ’g m’ari ləm, ɓó lé i aa dɔ godndumje gə ndukunje ləm ləm tɔ ndá, 5 m’a kar kalimbai gə́ ka̰ ɓeeko̰ lə Israɛlje a to saar-saar gə no̰, to gə́ m’pa ne njaŋg m’ar bɔbije Dabid m’pana: I a lal njetaa tori dɔ kalimbai’g lə Israɛlje lé nda̰ el lé . 6 Nɛ ɓó lé seḭ ubamje ya̰’mje, seḭ əsé ŋgan síje ləm, ɓó lé seḭ aaje dɔ godndumje gə torndumje gə́ ma m’un m’ar sí lé el ləm, ɓó lé seḭ aw poleje magəje ləma, gə undaje barmba no̰ dee’g ləm tɔ ndá, 7 m’a tuji Israɛlje mee ɓee gə́ ma m’ar dee lé pugudu ləm, m’a kuba kəi-si-Ala gə́ m’unda gə kəmee gə́ rim ɓar dɔ’g lé kya̰ ləm tɔ ndá Israɛlje d’a tel to nékunda-kogo gə nérɔkul mbuna koso-dəwje’g lai ya. 8 Yen ɓa kəi gə́ kédé to kəi gə́ boo lé nana ɓa gə́ a dəs mbɔree’g lé kaaree a kwá paḭ karee ə̰ji ŋgəḭ pana: See gelee ban ɓa Njesigənea̰ ra né gə́ togə́bè gə ɓee nee ləm, gə kəi nee ləm tɔ bèe wa . 9 Tɔɓəi d’a kila dee keneŋ pana: Mbata deḛ d’uba Njesigənea̰, Ala lə dee gə́ ar bɔ deeje-je d’unda loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛ lé d’yá̰ ləm, mbata deḛ reḛ́ goo magəje’g rḛ́-rḛ́ d’unda barmba dəb kəm dee naŋg no̰ dee’g pole dee ləm tɔ, gelee gə́ ne ɓa Njesigənea̰ ar néje gə́ majel lai neelé teḛ ne dɔ dee’g gə mbəa ləm tɔ.

Kulaje ɓəd-ɓəd gə́ Salomo̰ ra

2SgI 8.1-18

10 Rudu ləb gə́ njekɔm’g rɔ-joo lé Salomo̰ tɔl kula kunda kəi gə́ wɔji dɔ Njesigənea̰ ləm, gə kəi gə́ wɔji dɔ mbai ləm tɔ. 11 To gə́ Iram, mbai gə́ Tir ar Salomo̰ kag-sɛdrəje gə kag-siprɛsje gə larlɔr aree to yaa̰ gə goo ndigi gə́ yeḛ ndigi ndá, mbai Salomo̰ kara ar Iram ɓeeje rɔ-joo dɔ naŋg gə́ Galile tɔ. 12 Yen ŋga Iram unda loo mee ɓee gə́ Tir teḛ mba kaw koo ɓeeje gə́ Salomo̰ aree lé. Nɛ ɓeeje neelé taa kəmee el ndá, 13 yeḛ pana: Ŋgokɔm, see ɓeeje gə́ ban ɓa am dee nee wa. Bèe ɓa yeḛ ɓaree ne dɔ naŋg gə́ Kabul ar ri neelé to dəa’g saar teḛ ɓogənè tɔ. 14 Kédé lé Iram ula gə larlɔr kilo tɔl-dɔg-loo-munda gə dəa tɔl-mi (3.500) ar mbai Salomo̰ ya.

15 Aa ooje, ta gə́ wɔji dɔ njéra kula gə́ raje gə́ mbai Salomo̰ ɔr dee mba kunda ne kəi gə́ wɔji dɔ Njesigənea̰ ləm, gə kəi gə́ wɔji dəa-yeḛ loo gə́ Milo ləma, gə ndògo-bɔrɔ gə́ Jerusalem, gə Asɔr, gə Megido, gə Gejer ləm tɔ. 16 Parao̰, mbai gə́ Ejiptə ree taa Gejer ila pər keneŋ ləm, tɔl Kana̰je gə́ d’isi mee ɓee-boo’g neelé ləm tɔ. Tɔɓəi yeḛ wa ɓee neelé ar ŋgonee gə́ dené gə́ to dené lə Salomo̰ gə́ nḛ́gaw ləa. 17 Yen ŋga Salomo̰ tel gɔl Gejer gogo ləm, gə Bet-Oron gə́ to gel mbal’g ləm, 18 gə Baalat gə Tadmɔr gə́ to ɓeeje gə́ dɔdilaloo’g ləm, 19 gə ɓee-booje lai gə́ to ka̰ Salomo̰ gə́ yeḛ ar dee to loo-kɔm-néje keneŋ asəna gə ɓee-booje gə́ ka̰ ŋgəm pusu-rɔje ləm, gə ɓee-booje gə́ wɔji dɔ njérɔ gə kundaje ləma, gə néje lai gə́ lel Salomo̰ mba ra Jerusalem gə Liba̰ gə ɓeeje lai gə́ yeḛ to gə́ mbai dɔ dee lé ləm tɔ.

20 Dəwje lai gə́ to ginkoji Amɔrje, gə Peresje, gə Hebje gə Yebusje gə́ nai lé to gə́ ginkoji Israɛlje el. 21 Ŋgaka deeje gə́ goo dee’g mee ɓee gə́ neelé ɓa dee gə́ Israɛlje d’askəm tuji dee pugudu el lé ɓa Salomo̰ odo dee ar dee to ɓərje gə́ ra kula gə́ ra lé yee ɓa dee d’isi ra saar teḛ ɓogənè tɔ. 22 Nɛ Salomo̰ ar Israɛlje ra kula asəna gə ɓərje el, mbata deḛ to dəwje gə́ to njérɔje ləm, gə kuraje ləa ləm, gə ŋgan-mbaije ləa ləm, gə dəwje ləa gə́ boo-boo ləma, gə njékaa dɔ pusu-rɔje ləa gə njérɔ gə kundaje ləa ləm tɔ. 23 Ŋgan-mbaije gə́ Salomo̰ ɔr dee unda dee gə́ njékaa dɔ kulaje lé deḛ d’as tɔl-mi-dɔ-dee-rɔ-mi (550), deḛ ɓa gə́ njékaa dɔ njékulaje ya.

24 Ŋgolə Parao̰ gə́ dené ḭ ɓee-boo’g lə Dabid aw kəi’g ləa gə́ Salomo̰ unda aree lé. Bèe ɓa Salomo̰ unda ne loo gə́ Milo tɔ.

25 Salomo̰ inja nékinjanéməsje as gɔl munda mee ləb kára-kára, nékinjanéməsje gə́ ka̰ roo ləm, gə nékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ kɔm na̰’d ləm tɔ, dɔ loo-nékinjaməs gə́ yeḛ unda ar Njesigənea̰ ndá yeḛ roo néje gə́ ə̰də sululu dɔ yee gə́ to no̰ Njesigənea̰’g. Bèe ɓa, yeḛ tɔl ne kula kəi lé bém ya .

26 Mbai Salomo̰ ar dee ra batoje mee ɓee gə́ Esjo̰-Géber gə́ to mbɔr Elot’d gə́ to ta koŋgo baa-boo-kad’d gə́ ria lə Baa-Kas mee ɓee gə́ Edɔm tɔ. 27 Iram ula kuraje ləa gə́ to njékula batoje gə́ gər baa-boo-kad lé ar dee d’aw na̰’d gə kuraje lə Salomo̰ mbɔr batoje’g neelé. 28 Deḛ d’aw Opir ndá deḛ d’odo larlɔr as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg-loo dɔg-giree-joo (12.000) d’aw ne d’ar mbai Salomo̰ lé.

(9—11)

Ma didina mi nde tam mbei ir Salomon yam á mbàd’a

(Gol 2 Sun hAm 7.11-22)

1 Kid’a amulâ Salomon dap gong nga kud’ora hi Ma didinid’a minda kaziyam ma amula kahlena pet suma tam lum djivid’a kazi á mindina dapa, 2 Ma didina mi nde tam mbei iram yam á mbàd’a d’igi mi nde tam mbei iram avo Gabawon-na. 3 Ma didina mi dum ala:

An hum tchen mang nga hu d’a ang tchenenda, an tin wa gong nga ang minita irat vad’u, an mba ni kak kua adigagi gak didin, an mba ni tin iran kad’u, an mba ni vagi atan burâ ki burâ mi. 4 Wani le ang nga tit avoron ki hurung tu d’ingêr d’igi abung David na, le ang nga lahlena pet suma an hang vuna kazina, le ang nga ge yang kä ad’u gat man nda tetenga ni, 5 an mba ni kagang yam zlam mang nga amula ngingring yam Israel-lâ burâ ki burâ d’igi an de mabung David na ala: Ad’u andjavang ang mba ba bei fe sama mba mi vrak blangâng á kak yam zlamba hi Israel-lîd’a d’i gak didin.

6 Wani le ang ki sum mangâ ki grogi ngolona, le agi walagi woi ki sed’enu, le agi nga gagi yagi kä ad’u vun ma he mana ki gat ta an hagizid’a d’uo, le agi igi á le sunda malo ma dingâ teteng, le agi grivigi kä avorom á kud’uromu ni, 7 an mba ni digigi agi Israel-lâ woi kur ambas sa an hagizid’a, an mba ni ge gong nga an tinit irat vat á kud’uron kuad’a woi dei ki sed’en mi.

Ata yi máma Israel-lâ a mba mbut ni vama sanda ki vama lasa aduk suma pet mi. 8 Fata suma a kal gen gong nga ngol la ndandal ndatid’a, a mba le atchap, a mba le mandarâ, a mba djop tazi ala: Ni kayam me ba, Ma didina mi le zla ndata kambas ndata ki gong nga kud’or ndata na ge? 9 Azi mba hulong dazi ala: Ni kayamba Israel-lâ a ar Ma didina Alo mazi ma mi buzugï abuyozi ngolo woi kur andaga d’a Ezipte-d’ina woi d’a. Ni kayamba azi i bugol alo ma dingâ teteng á lum sunda, á grif kä avorom á kud’uromba. Ni kayam ndata ba, Ma didina mi mbazi ndak ndata kazi wana!

Sun nda tetenga hi Salomon-nda

(Gol 2 Sun hAm 8.1-18)

10 Kur dabid’a hi bizad’a dok mbàd’a, Salomon mi dap gongîyo suma mbà ndazina, nala, gong nga kud’ora hi Ma didinid’a ki gonga hamulîd’a minda. 11 Hiram amul ma Tir-râ mi hum agu sedrena kagu siprena ki lora ndak ata min mamba. Kayam ndata, Salomon mi he Hiram azì ma nglona dok mbà kur ambas sa Galile-d’a. 12 Hiram mi tcholï kur azì ma ngol ma Tir-râ á gol azì ma Salomon mi humzina, wani tam lum nga djivid’a kam mbi. 13 Mi de mi Salomon ala: Wiyena, wana nazì ma ang handjina zu? Ni kayam ndata ba, gak ini a nga yi azì máma ala ambas sa Kabul-la. 14 Hiram mi he Salomon lora tonna hindi ki nusa adjewe.

15 Ni hina ba, Salomon mi tin sun nda ad’enga yam suma a min gong nga kud’ora hi Ma didinid’a ki gong mam mba amula ki yima a yum ala Milo-na ki gulumuna hi Jerusalem-ma ki Hasor ki Megido ki Gezer mi. 16 Kid’a Salomon mi ve Faron amul ma Ezipte-na gorombid’a, Faron mi i mi hlazì ma Gezer-râ, mi ngalam mbei kakud’a, mi tchi suma Kanan suma kurâ woyo, mi hum mi goromba he d’a hawad’a. 17 Kayam ndata, Salomon mi min Gezer min nda dinga kazì ma Bet-Horon ma kä ata yima ligitimina. 18 Mi min Bälat ki Tamar azì ma hur fulâ handaga ndatina, 19 mi min azì ma lara ge pet ma a ngom ahle mama kuana kazì ma nglo ma a tchuk pus mam ma dur ayîna kuana kazì ma nglona hi suma djang akulumeinina mi. Mi min ahlena pet suma mi ngazi kurum á minda avo Jerusalem-ma kavo Liban-na, kur ambas sa mam te kata pet mi.

Sun nda ad’enga Salomon mi lata:

20 Suma Amor-râ ki suma Het-na ki suma Peris-sâ ki suma Hef-fâ ki suma Jebus-sâ pet suma a ar suma a nga nandjafâ hi Israel-lâ d’uo na, 21 ki grozi suma a ar blogozi kur ambasa suma Israel-lâ a ndak á tchazi woi pet tuo na, Salomon mi tinizi á le sun nda magomba; a nga kur gak ini. 22 Wani Salomon mi tin nga sama Israel kur sun nda magomba d’i, kayam azi ni suma dur ayîna, a nazungeî suma sunda, a ni suma avok sumina, a ni suma a te yam pus ma dur ayînina, a ni suma djang akulumeina mi. 23 Suma nglo suma Salomon mi tinizi yam sun mambina, a ni kikisa vahl yam dok vahl, mi tinizi ná gol sun nda lara ge pet ta suma ablaud’a a nga lata.

24 Faron goromba ti tcholï kur Azì ma ngolâ hi David-na, ti i kur azì ma amul ma Salomon mi minittchina. Ata yi máma Salomon mi min yima a yum ala Milo-na.

25 Kur bizad’a tu Salomon nga mi hahle suma ngat buzu suma zlap darigïd’a yam yima ngal ahle suma ngat buzu ma mam minim mi Ma didinina yam hindi, nga mi ngal dubang ma his djivid’ina yam yima ngal dubang ma his djivid’a ma nga avok Ma didinina mi. Ni hina ba, mi dap ki suna gong nga kud’ora.

26 Amulâ Salomon mi min batod’a ablaud’a kur azì ma Esiyon-Geber ma go ki Elat avun alum ma ngol ma Tchereuna kur ambas sa Edom-mbina. 27 Hiram mi sun mam suma a we alum ma ngolâ ki suna batod’ina á ndjun suma hi Salomon-na. 28 Azi i ki suma hi Salomon-na avo Ofir, a yoï lora kal tonna dogo yam mbà mamulâ Salomon.