Némeeko̰je gə́ teḛ dɔ njémeekəije’g lə Elimelek lé
1 Mee ləbeeje gə́ mbaije gə́ ɓar dee njégaŋ-rəwtaje ɓa d’o̰ ɓee gə́ Israɛl lé ɓoo-boo oso bib mee ɓee’g tɔ. Diŋgam kára bèe ḭ mee ɓee gə́ Betlehem dɔ naŋg’d lə Juda aw gə dené ləa gə ŋganeeje gə́ diŋgam joo mba kaw kisi ne ɓee gə́ Moab. 2 Ri diŋgam neelé lə Elimelek, ri dené ləa lə Naomi, ŋganeeje gə́ diŋgam gə́ joo lé ri dee lə Malo̰ gə Kiljo̰. Deḛ lé to gə́ ginkoji’g lə Eprata gə́ d’isi Betlehem, dɔ naŋg gə́ Juda. Loo gə́ deḛ ree ɓee gə́ Moab ndá ra ɓee keneŋ tɔ. 3 Tɔɓəi loo gə́ Elimelek gə́ to ŋgaw Naomije lé wəi ndá Naomi lé nai gə ŋganeeje gə́ diŋgam gə́ joo lé ya ba tɔ. 4 Ŋganeeje neelé taa denéje gə́ ginkoji gə́ lə Moab, yeḛ gə́ kára ria lə Ɔrpa, yeḛ gə́ raŋg ria lə Rudu tɔ, ndá deḛ d’isi sə dee na̰’d mee ɓee’g neelé as ləb dee dɔg. 5 Tɔɓəi Malo̰ deḛ gə Kiljo̰ lé kara d’wəi joo bɔr tɔ ndá Naomi lé nai gə karee ba ɓəgə lal ŋganeeje gə́ diŋgam gə́ joo lé ləm, gə lal ŋgabeeje ləm tɔ.
Rudu aw gə Naomi Betlehem
6 Togə́bè Naomi gə məmeeje-je lé d’ḭ gə mba kya̰ ɓee gə́ Moab lé mbata loo gə́ yeḛ si Moab ɓəi lé yeḛ oo to gə́ Njesigənea̰ ila kəmee dɔ dəwje’g ləa ar dee ne nésɔ tɔ. 7 Yeḛ ḭ loo-siée’g neelé ndá məmeeje-je gə́ joo lé d’un səa rəw na̰’d gə mba tel kaw səa ɓee gə́ Juda tɔ.
8 Yen ŋga Naomi ula məmeeje-je gə́ joo neelé pana: Ŋganəmje, telje awje, nana kara tel aw mee kəi lə kea̰je ya. Maji kar Njesigənea̰ ra sə sí meemaji to gə́ seḭje kara raje ne gə deḛ gə́ d’wəi lé ləm, raje ne səm ma bèe ya ləm tɔ. 9 Maji kar Njesigənea̰ ar sí-seḭ joo bɔr ya síje kəi ŋgawje’g lə sí gə meelɔm ya.
Tɔɓəi yeḛ wa dee karee’g sud ya. Nɛ deḛ d’oso gə no̰ biriŋ gə ndu dee gə́ boi wəl tɔ, 10 ndá d’ulá pana: Wah! J’a kawje səi na̰’d rɔ dəwje’g ləi ya.
11 Nɛ Naomi tel ula dee ya tɔɓəi pana: Ŋganəmje gə́ dené, maji kar sí telje awje ya. See seḭ a kawje səm gə mba ɗi tɔɓəi wa. See ŋganje gə́ diŋgam nai məəm’gən mba tel to gə́ ŋgaw síje lé nja ɓəi wa. 12 Kɔgərɔ ya ŋganəmje, telje, awje ya! Ma lé m’ɓuga mba̰ ndá m’askəm taa ŋgaw gə́ raŋg el ŋga. Lé m’unda məəm yel ya m’pa m’pana: mee til gə́ neelé ɓó lé m’iŋga ŋgaw keneŋ ndá ma k’oji ne ŋganje gə́ diŋgam gogo ɓəi kara 13 see seḭ a ŋginaje saar mba kar dee tɔg ya wa. See yee ɓa seḭ a mbad taaje ne ŋgaw gə́ raŋg gə mbəa wa. Wah! ŋganəmje, meeko̰ ləm-ma lé ur dɔ ka̰ sí-seḭ’g ya, mbata ji Njesigənea̰ lé wɔi dɔm’g ndiŋ-ndiŋ ya.
14 Yen ŋga deḛ d’ɔr ndu dee gə́ tar wəl gə no̰ ya tɔɓəi. Ndá Ɔrpa lé wa məmeeje gə́ Rudu lé karee’g sud ɓa yeḛ tel ɓəi, nɛ Rudu lé reḛ́ gée’g rḛ́-rḛ́ ya. 15 Naomi ula Rudu lé pana: Aa oo, ma̰də mari lé tel aw gə́ rɔ dəwje’g ləa gə rɔ magəje’g ləa mba̰ ya, maji kari-i kara tel aw to gə́ yeḛ bèe tɔ.
16 Rudu tel ilá keneŋ pana: Maji kari ɔsm ɓɔḭ-ɓɔḭ gə mba kam m’ya̰-i el ləm, gə mba kam m’tel m’isi əw səi gə goo ŋgalee el ləm tɔ. Looje lai gə́ i a kaw keneŋ lé m’a kaw səi na̰’d ləm, loo gə́ i a si keneŋ kara m’a si səi keneŋ na̰’d ya ləm tɔ, dəwje ləi ya d’a to dəwje ləm-ma ləm, Ala ləi kara a to Ala ləm-ma ya ləm tɔ, 17 loo gə́ i a gə kwəi keneŋ ndá ma kara m’a kwəi keneŋ kar dee dubum ya tɔ. Ɓó lé ndum igim ɓa ar né gə́ raŋg ree ar sí n’tḭje na̰ ɓó to yoo el ndá maji kar Njesigənea̰ ra səm nédɔkudu ya.
18 Naomi lé loo gə́ oo to gə́ Rudu lé ar dɔ tapea’g njaŋg ya mba kaw səa ndá yeḛ əw rəa kɔsee gə́ kédé-kédé ŋga.
19 Yen ŋga deḛ joo bɔr njaa na̰’d saar teḛ ne Betlehem. Loo gə́ deḛ d’andə mee ɓee gə́ Betlehem ndá dəw-mee-ɓeeje lai lé meḛ dee aw taḭ-taḭ gə mba dee ar denéje dəjee pana: See to i Naomi ya wa. 20 Nɛ yeḛ tel ula dee’g pana: Ɓarmje Naomi el, ɓarmje Mara ɓa: tel ta koji sí pana Némeekad, mbata Bao-siŋgamoŋ lé ar məəm adə mbag-mbag ya. 21 Loo gə́ m’ḭ ɓée nee gə mba kaw lé m’aw gə rɔlel ləm néje taa rɔm pəl-pəl ləm tɔ, nɛ Njesigənea̰ am tel gə jim kari ba jəb-jəb ya. See a ɓarmje Naomi mbata ɗi tɔɓəi wa. Mbata Njesigənea̰ tel giree ila am ləm, Bao-siŋgamoŋ tujim pugudu-pugudu ya ləm tɔ.
22 Togə́bè ɓa Naomi deḛ gə Rudu gə́ to məmeeje gə́ to gə́ ginkoji’d gə́ Moab lé d’ḭ ne dɔ naŋg’d gə́ Moab tel ree ne. Deḛ teḛ Betlehem mee naḭ gə́ d’un kudu kinja kó gə́ ɓaree ɔrj lé.
Suma hi Elimele’â a nga kur yor tad’a
1 Ni kur atchogoi d’a suma nglo suma avok Israel-lîna a nga te leud’id’a ba, baktarad’a ti nde yam ambasa. Sama Betelehem ma kur ambas sa Juda-d’ina kamamba ki grom suma andjofâ mbà, a mber á i kak yam ambas sa Mowap pa tub’ad’a ndjö. 2 Sa máma simiyêm ala Elimelek, amamba simiyêt ala Naomi, grom suma mbàna, ma hina a yum ala Malon, ma hina a yum ala Kiliyon; azi ni suma Efrat-na, nala, Betelehem mba Juda-d’a. Azi mba yam ambas sa Mowap-pa, a kak kua.
3 Elimelek mi mid’a, wani amamba Naomi ti ar kaka ki grot suma mbàna. 4 Azi vik gro arop suma Mowap-ma; d’a hid’a a yat ala Orpa, d’a hid’a a yat ala Rut mi. Azi kak kua d’igi bizad’a dogo na. 5 Malon azi ki Kiliyon a bo zla tazi djak; Naomi ti ar kaka vat bei grona, bei ndjufâ mi.
Rut ti i ki Naomi avo Betelehem
6 Naomi ti hum sä Mowap ala: Ma didina mi we wa hohowa sum mama, mi hazi wa tena ngola mi. Ata yi máma ti min tat á hulong yam ambas mata kakuniyôtna. 7 Azi tchol ata yima azi nga kuana, a i ad’u tazi á i yam ambas sa Juda-d’a.
8 Naomi ti de makuniyôtna ala: Ki tchetchemba, agi hulongôgiya, nge nge pî mi i avo hasumu; ar Ma didina mi lagi djivid’a d’igi agi lagi djivid’a kandjuvuyogi suma a bona ki an na mi. 9 Ar Ma didina mi hagi andjof suma agi kagagi ki halasa avo hatazina.
Ata yi máma ti bet akuniyôtna kokok á wal ki sed’eziya, wani a nde tchina ki delezi akulo. 10 A dat ala: Hawa! Ami imi ki sed’ek yam ambas maka.
11 Naomi ti hulong dazi ala: Akuniyôna, agi hulongôgi avo hatagiya; ni kayam me ba, agi igi ki sed’en nge? An ndak á vut gro suma a mba vigigina d’ei zu? 12 Akuniyôna, agi hulongôgi avo hatagiya; agi arandiya! An mbut mamara da á ve ndjuf ma dingâ. Le an dagi ala: An ve mandjufâ ini, an mba ni vut grona pî, 13 agi ndak á djup gro ndazina djeng mazid’a bei ve mandjuf ma ding zu? Akuniyôna, nga na d’i! Agi wagiya, hur ma hat mana kal magina, kayam ni Ma didina ba, mi mbud’un hohoud’a.
14 Akuniyôtna ki zla tazi djak a nde tchina kua. Orpa ti bet akunota kok, ti arad’u, wani Rut ti reî kakunota. 15 Naomi ti de mi Rut ala: Gola! Hinaka ti hulong wa gen simiyêd’u, ti hulong wa ata alo mat ma tetengâ mi. Ndak hulong avo hatak d’igi ndat na mi.
16 Wani Rut ti hulong dat ala: Ndak tezen dala an arak ni hulong avo hatanu d’a d’i. Ata yima ndak i kuana, an i kua mi; yima ndak mba kak kuana, an mba ni kak kua mi; sum ma’â a mba arî sum mana; Alo ma’â mba mi arî Alo mana mi. 17 Ata yima ndak mit kuana, an mba ni mit kua, ni kua ba, a mba tozon mi. An nga ni wal ki sed’ek ki. Matna mi walei ni mam mbeî. Le an wal ki sed’egu ni, ar Alona mi mban ndak ka ngol la kala kanu. 18 Ata yima Naomi ti wala Rut ti so tat á i ki sed’ed’u na, ti ba vunad’u.
19 Azi i ad’u tazi gak azi mbaza Betelehem. Kid’a azi mbaza Betelehem-mba, suma hurazinina pet a mbut batuwak. Aropma a dala: Wana ni Naomi ko!
20 Ti dazi ala: Ar agi yan ala Naomi d’uo d’a, wani agi yan ala Mara , kayam nAlo ma ad’engêm kal petna ba, mi tinin hat hur ma ngolâ kanu. 21 An tchol ka hî ni kahlena abon oîd’a, wani Ma didina mi hulongônï abon hawa. Agi yan ala Naomi d’uo d’a, kayam Ma didin ma ad’engêm kal petna mi mbud’un hohoud’a; hat hur mana mi tcholï natamu.
22 Ni na ba, Naomi ti tcholï yam ambas sa Mowap-pa kakunota Rut ta gor ra Mowap-pa. Kid’a azi mba Betelehem-mba, suma a nga fet nawu orsâ .
