Pool deḛ gə Silas d’aw Tesalonik
1 Pool gə Silas dəs gə rəw gə́ Ampipolis gə Apoloni d’aw saar teḛ Tesalonik, loo gə́ kəi-kwa-dɔ-na̰ lə Jibje to keneŋ. 2 Pool andə aw keneŋ mbata to nérea. Yeḛ wɔji sə dee ta as ndɔ-kwa-rɔ munda, ɔr ne goo ta gə́ to mee maktub’g gə́ to gə kəmee. 3 Yeḛ ɔr ginta wɔji dee rəbee to gə́ némeeko̰ gə́ ra Kristi ləm, gə loo gə́ yeḛ unda ne loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g ləm tɔ lé to gə goo rəw gə́ maktub nee pa lé ya. Yeḛ ula dee pana: Jeju neelé gə́ m’ula sí ta ləa lé yeḛ nja to gə́ Kristi lé ya.
4 Njé gə́ na̰je mbuna dee’g taa ta ləa ndá d’ɔm gə Pool gə Silas na̰’d yəg. Grekje bula yaa̰ gə́ d’wa Ala meḛ dee’g ləm, gə denéje gə́ na̰je gə́ to gə́ kankəm denéje mee ɓee’g ləm tɔ lé d’ɔm sə dee na̰’d tɔ.
5 Nɛ Jibje lé kəmkəḭ rusu meḛ dee njḭ-njḭ ar dee d’ɔr njémeeyèrje gə́ na̰je mbuna dalm-dəwje’g d’ɔm dee goo dee’g gə mba kar dee pələ meḛ dəwje d’ar dee d’aw dɔ na̰’d pum-pum ɓó gə kar ɓee ləŋg ne. Deḛ saŋg Pool gə Silas saar d’aw ɓee lə Jaso̰ mba kɔr dee kaw sə dee no̰ koso-dəwje’g. 6 Loo gə́ d’iŋga dee el ndá d’wa Jaso̰ gə ŋgako̰ na̰je ndɔr dee d’aw sə dee no̰ njégaŋ-rəwtaje’g gə́ mee ɓee’g, ra né wəl d’ula dee pana: Dəwje neelé gə́ to njéturu dɔ dəwje lé deḛ ree loo gə́ nee’g ndá Jaso̰ wa dee gə́ rəa’g. 7 Deḛ lai ra né d’al ne ta ta godndu Sesar’g pana: Mbai gə́ raŋg gə́ ria lə Jeju sí keneŋ.
8 Ta gə́ deḛ pa lé ar meḛ koso-dəwje ləm, gə meḛ njégaŋ-rəwtaje ləm tɔ lé pélé ne wəs-wəs, 9 ndá deḛ d’ar Jaso̰ gə mareeje d’uga ɓaŋg kédé ɓa d’ya̰ dee d’ar dee d’aw ɓəi.
Pool deḛ gə Silas d’aw Bere
10 Léegəneeya ŋgako̰ na̰je d’ar Pool gə Silas d’ḭ loondul’g mba kaw Bere. Loo gə́ deḛ teḛ keneŋ mba̰ ndá d’aw mee kəi-kwa-dɔ-na̰’g lə Jibje. 11 Jibje neelé takə̰ji lə dee inja paw unda ka̰ njé gə́ Tesalonik, deḛ taa kankəmta lé rəgm gə ndɔ dee ndɔ dee. Deḛ tura maktub gə́ to gə kəmee tɔs kəm dee dɔ’g bao-bao gə mba koo see ta gə́ d’ula dee lé see to gə goo rəbee ya wa. 12 Njé gə́ na̰je bula mbuna dee’g d’un ne meḛ dee, deḛ denéje gə́ Grekje gə́ to gə́ kankəm denéje gə́ mee ɓee’g bula ləm, diŋgamje kara bula ləm tɔ. 13 Nɛ loo gə́ Jibje gə́ Tesalonik d’oo to gə́ Pool ula njé gə́ Bere’g ta lə Ala lé ndá deḛ ree bəg boo-dəwje keneŋ ya tɔɓəi. 14 Yen ŋga ŋgako̰ na̰je d’ar Pool ḭ gə tɔgee aw par gə́ gə loo gə́ baa-boo’g, nɛ Silas gə Timote ɓa nai Bere. 15 Deḛ gə́ dan Pool lé d’aw səa d’unda Aten. Yen ɓa deḛ tel d’aw Bere ɓəi nɛ Pool un ndia ar dee gə mba kar dee d’ula Silas gə Timote kar dee d’aw d’iŋgá.
Pool aw Aten
16 To gə́ Pool si Aten ŋgina dee lé ndá mée aw biriri-biriri mbata yeḛ oo magə-poleje taa loo mee ɓee-boo’g neelé pəl-pəl. 17 Yen ɓa yeḛ aw gə Jibje na̰’d mee kəi-kwa-dɔ-na̰’g lə dee wɔji sə dee ta ləm, yeḛ wɔji ta gə deḛ gə́ ɓəl Ala lé ləm tɔ. Ndəa-ndəa yeḛ aw loo-nada wɔji ta gə dəwje gə́ yeḛ iŋga dee keneŋ tɔ. 18 Njégər gintaje gə́ na̰je gə́ to Epikuriḛje gə Stoisiḛje lé d’un kudu kwɔji səa ta. Njé gə́ na̰je mbuna dee’g dəji na̰ pana: See ta ɗi ɓa njetakwɔji neelé wɔji bèe wa. Njé gə́ raŋg d’oo ri Jeju gə́ yeḛ pa ləm, gə ta teḛ dɔkumbwa’g lé ləm tɔ ndá deḛ tar taree pana: To asəna gə yeḛ pata gə́ wɔji ne dɔ magəje gə́ dɔ ɓee gə́ raŋg’d.
19 Yen ŋga deḛ d’ɔree d’aw səa dɔdərloo gə́ ria lə Areopajə, tɔɓəi deḛ dəjee pana: Ta gə́ sigi gə́ i ndoo dee lé see j’a kaskəm koo gəd tai’g ya wa. 20 Mbata jeḛ j’oo ta néje gə́ doŋgɔ tai’g. Jeḛ ndigi koo gel née gəd.
21 (Njé gə́ Aten lai gə dəwje gə́ d’ḭ dɔ ɓeeje gə́ raŋg gə́ d’isi keneŋ lé ta gə́ kwɔji ləm, gə ta gə́ koo ləm tɔ ɓa gə́ néra dee ɓó né gə́ raŋg gə́ néra dee el.)
22 Pool aar tar dan dee’g dɔdərloo gə́ ria lə Areopajə ula dee pana: Seḭ njé gə́ Aten lé ma m’oo to gə́ seḭ lé ooje ndòo gə mba magəje lə sí gə́ gə mḭdé-mḭdé boi. 23 Mbata loo gə́ ma m’gugu mee ɓee’g lə sí ma m’tən magəje lə sí ɓəd-ɓəd lé ndá m’iŋga loo-nékinjaməs gə́ kára gə́ deḛ ndaŋg ta kaaree’g pana: Wɔji dɔ magə gə́ dəw gəree el. Né gə́ seḭ poleje lal gəree lé yee ɓa ma m’ree gə mba riba dəa kar sí ya. 24 Ala gə́ njekunda naŋg nee gə néje lai gə́ to keneŋ lé yeḛ to Mbai dɔ dara gə dɔ naŋg nee tɔ. Bèe ndá yeḛ si mee kəi gə́ ji dəw ɓa ra el. 25 Ji dəw a koo loo ra né karee el mbata yeḛ aw ndòo né kára kara el tɔ. Yeḛ nja ɓa ar dəwje lai d’aw kəmba ləm, ar dee d’əmə ləma, ar dee néje lai gə́ deḛ d’aw ndòo dee ləm tɔ . 26 Məs dəw kára ba ya yeḛ unda ne ginka dəwje gə́ loo-loo ləm, yeḛ wɔji ne loo-si dee si dee dɔ naŋg nee ləm tɔ. Yeḛ wɔji ləb si dee si dee ləm, gə rəw-nim ɓeeje lə dee ləm tɔ. 27 Yeḛ ndigi kar dee ndolè Mbaidɔmbaije lé mamee maji d’iŋgá, mbata yeḛ si əw el, nɛ si mbɔr síjeḛ kára-kára lai dəb ya. 28 Mbata mbɔl dəa-yeḛ nja ɓa j’isi ne kəmba ləm, j’aw ne njam-njam ləma, j’isi gən ləm tɔ. Njéno̰paje lə sí gə́ na̰je kara pa bèe to pana: Tɔgərɔ, jeḛ lé n’to gə́ ŋganeeje ya. 29 Bèe ndá to gə́ jeḛ n’to ŋgan-Alaje lé ndá maji kar sí j’ə̰ji meḛ sí’g m’pana: Ala to asəna gə magə gə́ deḛ ra gə larlɔr əsé gə larnda gə́ deḛ léḛ əsé gə mbal gə́ deḛ tɔl ndaji ne né gə goo takə̰ji əsé goso lə dəwje lé maji kar sí j’ə̰ji bèe el. 30 Ndɔ gə́ dəwje d’isi dɔ mbə’g lé Ala un kəmee dɔ’g rəw. Nɛ ɓasinè yeḛ ila mber ar dəwje lai-lai gə́ d’isi gə loo gə́ rara kara mba kar dee d’wa ndòo rɔ dee dɔ kaiya’g, 31 mbata yeḛ unda ndɔ gə́ yeḛ a gə gaŋg rəwta dɔ dəwje gə́ dɔ naŋg neelé gə goo rəbee ləm, dəw gə́ a gə gaŋg rəwta neelé kara yeḛ unda doi ləm tɔ. Yeḛ ar dəwje lai d’oo ta neelé gao loo gə́ yeḛ ar debee neelé unda loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g.
32 Loo gə́ deḛ d’oo ta teḛ gə́ dəwje d’a gə teḛ dɔkumbwa’g lé ndá njé gə́ na̰je kɔgee ləm, njé gə́ raŋg pana: J’a koo səa taree ndɔ gə́ raŋg ɓəi ləm tɔ.
33 Yen ŋga Pool ḭ mbuna dee’g sa rəa aw. 34 Lé bèe kara njé gə́ na̰je dii ne rɔ dee gə rəa’g d’un ne meḛ dee asəna gə Deni gə́ to barkəm njégaŋ-rəwtaje gə́ d’isi dɔdərloo gə́ ria lə Areopajə ləm, gə dené kára ria lə Damaris ləma, gə njé gə́ raŋg sə dee ləm tɔ.
Paul azi ki Silas a nga avo Tasalonik
1 Kid’a Paul azi ki Silas a kal kur Amfipolis ki Apoloni-d’a, a mbaza Tasalonik ata yima gong nga toka hi Juif-fîd’a nga kuana. 2 Paul mi kal gevezi d’igi mam nga mi ladjeu dei na. Mi le bur ma sabatna hindi, nga mi tchi tuguyod’a ki sed’ezi kur mbaktumba hAlonid’a. 3 Nga mi vazi ad’ud’a ala mbeî Mesi mba mi fe ndaka, mba mi tchol akulo aduk suma matna. Mi dazi ala: Jesus ma an nga ni dagizi zlama ni Mesi máma. 4 Suma hiuna adigazi a ve zla ndata, a i ad’u Paul azi ki Silas; Grek suma a nga kud’or Alona ablaud’a karop suma nglona ablaud’a a le hina mi.
5 Wani Juif-fâ a nde le yungôra. A tok suma ding suma azi fazi ir palumba hawa ya’â, a tok ablau suma, a tchol ki yalâ gandjau kur azì ma ngolâ. A ngui azina hi Jason-na, azi nga hal Paul azi ki Silas á mba ki sed’ezi abu avok suma. 6 Kid’a azi fazi d’uo d’a, azi ve Jason, a tanam ki b’oziyoi suma hiuna avok suma b’ak zlad’a. Azi de ki delezi akulo ala: Sum ndazina ni suma b’lak andagad’a ki zlat petna. Ki tchetchemba, a mba wa ka hî, 7 Jason mi vazi avo hatam mi. Sum ndazina a kak djangûna ki gata hi ma te yamba Sesar-ra, a nga dala amul ma dingâ nga, simiyêm ala Jesus. 8 Kid’a ablau suma ki suma b’ak zlad’a a hum zla ndatid’a, vunadigazi d’i pat fek. 9 Kid’a Jason ki suma hiuna a wurak suma b’ak zlad’a wuraka, a arazi a iya.
Paul azi ki Silas a nga avo Bere
10 Ata yi máma na wat, kur andjeged’a, b’oziyoina a sun Paul azi ki Silas Bere. Kid’a azi mbaza kuad’a, a kal kur gong nga toka hi Juif-fîd’a. 11 Sum ndazina djib’er mazid’a djivid’a kal Juif suma Tasaloni’â, kayam a ve zla ndata kabozi ma mbàna. A nga hal kur mbaktumba hAlonid’a burâ ki burâ á wahle suma Paul mi dazina ni gagazi zu? 12 Suma dingâ ablaud’a adigazi a he gagazid’a, zlapa karop suma nglo suma Gre’â kandjuveina ablaud’a mi. 13 Wani kid’a Juif suma Tasaloni’â a hum ala Paul nga mi tchi wal zlad’a hAlonid’a mi suma Bere-na mi d’a, a mbaza kua, a nga zut ablau suma ala a tchol ki huneîd’a. 14 Ata yi máma na wat, b’oziyoina a sun Paul avun alum ma ngolâ, wani Silas azi ki Timote a ar sä Bere. 15 Wani suma a tin Paul gak Aten-na a hulongâ. Ata yi máma, Paul mi hazi vuna ala a de mi Silas azi ki Timote á fum atogo zak.
Paul mi nga avo Aten
16 Kid’a Paul nga mi djubuzi Aten tua d’a, hurum zal ngola heî, kayam mam we azì ma ngol máma mi nga oîd’a ki fileina. 17 Burâ ki burâ nga mi tchi tuguyod’a ki Juif-fâ kur gong mazi d’a toka kandjaf suma ding suma a nga kud’uroma ki suma a ngavam ad’u su’îna mi. 18 Suma hiu suma a nga hat suma yam ned’a hi suma Epikuri-na ki d’a hi suma Estoisi-nid’a a nde tchi tuguyod’a ki sed’emu. Suma dingâ a nga dala: Ma tchit máma mi min de nana ge?
Suma dingâ a nga dala: Mam mi d’igi sama tchi wal zlad’a halo ma teteng ma dingîd’a na, kayam mi nga mi tchi wala yam Jesus ki tchol mam mba akulo aduk suma matnid’a. 19 A vumu, a im ata yima nding ma a yum ala Areyopas-sâ, a dum ala: Ang ndak á vami ad’u hat ta awili d’a ang nga dat wanda zu? 20 Kayam ang mba ni ki zla d’a awilid’a atamiya, ami min á wat ad’ud’u. 21 Kayam suma Aten-na pet kangoyogei suma a nga kaka adigazina, a le nga vama ding ngi, a ka’î á ded’a d’oze á hum zla d’a awili ndata hol.
22 Paul mi tchol akulo adigazi ata yima nding máma, mi dazi ala: Agi suma Aten-na, an we agi nga lagi mandar fileina ata lovot ta tetenga ngola heî. 23 Kayam ata yima an nga ni kal kur azì ma ngolîna, an wahle suma agi nga kud’urozina. An fe yima ngal ahle suma ngat buzu ma dingâ, a b’ir atam ala: Ni malo ma bei wuma. Kayam alo ma agi nga kud’urom bei wuma ba na, an nga ni dagi kamu. 24 Alo ma le duniyad’a kahle suma kurutna petna, mam mi Sala akulod’a kandagad’a. Mam nga mi kak kur gongîyo suma tok suma suma a minizi kabozina d’i. 25 Nga mi min suma á ndjunum mbi, kayam nga mi kid’ak va d’i, kayam mam mi ma he arid’a mi sumina, mi hazi muzuka kahlena pet mi. 26 Nata sama tuna ba, mi le andjaf suma pet suma a nga kaka yam andagad’ina. Mi ngazi atchogoi mazid’a ki ir haga mazi d’a kaka, 27 kayam azi halamu, azi lamamu, dam azi mba fumu, kayam mam nga dei ki nge nge pî adigei d’i. 28 D’igi sana tu mi dala:
Ni kayam mamu, ei nga karid’a,
ei nga mbud’i teya,
ei nga mi.
D’igi magi suma ding suma hle sawala a de na ala:
Ei ni groma mi.
29 Le ei nAlona groma ni, ar ei djib’erei ala Alona ni d’igi filei ma lora d’oze ma kawei ma hapma d’oze ma ahina ma sana mi tched’em kur d’al mamina na d’i. 30 Kur atchogoi d’a bei wed’a, Alona mi gol suma ta, wani ki tchetchemba, mi he vuna ata yina pet ala suma a mbut huruzi yam tcho mazid’a. 31 Mi de na kayam mi nga wa bur ma mam mba mi ka sariya d’a d’ingêra yam suma kur duniyad’ina ki sama mam tinima. Kid’a mi tchol sa máma akulo aduk suma matnid’a, mi le glangâsâ woi kam avok suma pet ala mam mba mi le na.
32 Kid’a azi hum zla d’a de d’a yam tchola hi suma matnid’a, suma dingâ a lazamu. Wani suma dingâ a dum ala: Ami min hum zla ndata avunang kua. 33 Bugola, Paul mi nde woi adigazi mi iya. 34 Wani suma dingâ a i ad’umu, a he gagazid’a. Suma ding adigazi ni Denis ma aduk suma a nga b’ak zlad’a ata yima nding ma a yum ala Areyopas-sâ katchad’a simiyêt ala Damaris zlapa ki suma dingâ mi.
