Muru-gad lə Belsasar
1 Mbai Belsasar ɓar dəwje ləa gə́ boo-boo d’as tɔl-dɔg (1.000) loo muru-gad’g ləa ndá yeḛ ai mán-nduú gə́ mḭ kəm dee’g. 2 Belsasar lé loo gə́ yeḛ naa mán-nduú gə́ mḭ lé bəl oo mba̰ ndá yeḛ ar dee ree gə baije gə́ ra gə larlɔr gə larnda gə́ bɔbeeje Nebukadnesar odo mee kəi-Ala gə́ boo gə́ to Jerusalem ree ne gə mba kar mbai gə dəwje ləa gə́ boo-boo gə denéje ləa gə gamla-denéje ləa lé d’ai ne né. 3 Togə́bè ɓa deḛ ree gə baije gə́ ra gə larlɔr gə́ deḛ d’odo mee kəi-Ala gə́ boo gə́ to Jerusalem lé ree ne, tɔɓəi mbai gə dəwje ləa gə́ boo-boo gə denéje ləa gə gamla-denéje ləa d’ai ne né tɔ. 4 Deḛ d’ai mán-nduú gə́ mḭ ləm, deḛ pidi ne magəje gə́ ra dee gə larlɔr gə larnda gə larkas gə larndul gə kag gə mbal ləm tɔ.
5 Mee kàree’g neelé ŋgan ji dəw teḛ kəm dee’g ndaŋg ta dɔ pɔrɔ gə́ ra kaar kəi-mbai’g no̰ kag pərndɔ’g. Mbai lé oo dɔ tel ji dəw gə́ aw ndaŋg ne ta lé. 6 Yen ŋga mbai lé kəmee tel to ɓəd ləm, takə̰jije ləa ar mée tila ŋgaḭla-ŋgaḭla ləm tɔ. Bəgərəje tɔr ar kəjeje d’unda bala pad-pad. 7 Mbai lé ɔr ndia tar gə no̰ wəl mba kar dee d’ar njétən kéréméje ləm, gə Kaldeje ləma, gə njénékooje ləm tɔ lé ree rəa’g. Tɔɓəi mbai lé un ta ula njékəmkàrje gə́ Babilɔn pana: Nana ɓa gə́ a tura ta gə́ ndaŋg ləm, a kɔr gelee kam ləm tɔ ndá d’a kula kubu gə́ ndul piro-piro rəa’g ləm, d’a kila yeŋgəre gə́ ra gə larlɔr gwɔbee’g ləma, yeḛ a kiŋga loo-siée gə́ njekɔm’g munda loo-ko̰ɓee’g ləm tɔ.
8 Deḛ lai gə́ to njékəmkàrje lə mbai lé d’andə kəi nɛ d’askəm tura ta gə́ ndaŋg əsé kɔr gelee kar mbai lé el. 9 Yen ŋga mbai Belsasar lé ɓəl undá badə gaŋgee ləm, kəmee tel to ɓəd ləma, dəwje ləa gə́ boo-boo kara ndil dee teḛ ar dee d’aar dḭdiri-dḭdiri ləm tɔ.
Daniel riba dɔ gin ta gə́ ndaŋg kaar kəi’g lé
10 Dené lə mbai lé loo gə́ yeḛ oo taje gə́ mbai gə dəwje ləa gə́ boo-boo pa lé ndá yeḛ andə mee kəi-muru-gad’g un ta pa pana: Ǝi mbai, maji kari si gə ləbi-ləbi gə nɔḭ ya! Maji kar takə̰jije ləi d’ar məəi tila ŋgaḭla-ŋgaḭla el ləm, ar kəmi tel to ne ɓəd el ləm tɔ! 11 Dəw kára gə́ ndil magəje gə́ to gə kəmee to mée’g lé si mee ɓeeko̰’g ləi. Mee ndəa’g lə bɔbije lé d’iŋga ta gə́ àr gə gosonégər rəa’g ləm, gə kəmkàr gə́ wa bua kəmkàr lə magəje ləm tɔ. Togə́bè ɓa mbai Nebukadnesar gə́ to bɔbije lé unee undá gə́ mbai dɔ njéra némɔrije ləm, gə njétən kéréméje ləm, gə dɔ Kaldeje ləma, gə dɔ njénékooje ləm tɔ. 12 Mbata debee nee gə́ ria lə Daniel lé ɓa mbai unda ria lə Belsasar ndá d’iŋga takə̰ji kəmkàr gə́ doŋgɔ ləm, gə gosɔkəmkàr ləm, gə gosonégər ləm, gə goso riba dɔ ni ləm, gə goso riba dɔ ndá taje ləma, gə goso riba dɔ taje gə́ kədərə gə́ to loo-kiya’g ləm tɔ lé rəa’g. Bèe ndá maji kar dee ɓar Daniel ɓa yeḛ a kɔr gel né neelé kari ya.
13 Yen ŋga d’ar Daniel ree no̰ mbai’g lé. Mbai lé un ta dəji Daniel pana: See i lé ɓa to Daniel mbuna deḛ gə́ d’wa dee Juda ɓa bɔm gə́ to mbai lé ar dee d’ḭ səi ɓee gə́ Juda ree səi lé wa. 14 M’oo ta gə́ wɔji dɔi to gə́ ndil magəje to məəi’g ləm, d’iŋga ta gə́ àr ləm, gə gosonégər ləma, gə kəmkàr gə́ al dɔ loo sula ləm tɔ rɔi’g. 15 Ɓasínè-ɓasínè ya ɓəi deḛ ree gə njégosonégərje gə njétən kéréméje rɔm’g mba kar dee tura ta nee gə́ ndaŋg lé ləm, gə kɔr ginee kam ləm tɔ nɛ deḛ d’askəm kɔr gin rɔtaje lé el. 16 Ma m’oo ta ləi to gə́ i askəm kɔr gin taje ləm, gə riba dɔ taje gə́ kədərə gə́ to loo-kiya’g ləm tɔ. Ɓasinè ɓó lé i askəm tura ta nee gə́ ndaŋg ləm, gə kɔr ginee ləm tɔ ndá d’a kula kubu gə́ ndul piro-piro rɔi’g ləm, d’a kila yeŋgəre gə́ ra gə larlɔr gwɔbi’g ləma, i a kiŋga loo-sii gə́ njekɔm’g munda loo-ko̰ɓee’g ləm tɔ.
17 Yen ŋga Daniel ula mbai lé ta kəmee’g təsərə pana: Maji kari ŋgəm nékarje ləi rɔi’g ləm, nénojije ləi kara maji kari ar dəw gə́ raŋg ləm tɔ. Nɛ ma ndá m’a tura ta nee gə́ ndaŋg kar mbai oo ya ləm, m’a kɔr ginee karee ya ləm tɔ. 18 Ǝi mbai, Ala gə́ Njekurdɔloo’g ar bɔbije gə́ Nebukadnesar ɓeeko̰ gə́ tad rəg-rəg ləm, aree to dəw gə́ boo ləm, ula rɔnduba dəa’g ləma, ar boo-rondubaje taa rəa pəl-pəl ləm tɔ lé. 19 To gə́ yeḛ aree to dəw gə́ boo lé ɓa koso-dəwje lai ləm, gə ginkoji dəwje gə raŋg ləma, gə dəwje gə́ takɔji dee to gə ria-ria ləm tɔ lé deḛ ɓəlee d’unda ne bala tigi-tigi nea̰’g ya. Deḛ gə́ mbai ndigi kar dee d’wəi ndá yeḛ ar dee d’wəi ya ləm, deḛ gə́ yeḛ ndigi kar dee d’isi kəmba kara yeḛ ya̰ loo ar dee d’isi kəmba ya ləm tɔ. Deḛ gə́ yeḛ ndigi kunda dee daŋdɔ lé yeḛ unda dee daŋdɔ ləm, deḛ gə́ yeḛ ndigi kunda dee naŋg kara yeḛ unda dee naŋg ya ləm tɔ. 20 Nɛ loo gə́ yeḛ unda dəa tar ra ne dɔkədərə beelé ne dɔ néreaje’g ndá d’unee dɔ kalimbai’g ləa d’undá naŋg ləm, d’ɔr rɔnduba dəa’g ləm tɔ. 21 Deḛ d’ɔsee mbuna dəwje’g tubá ləm, mée tel to asəna gə ka̰ daje bèe ləma, loo-siée to mbuna mulayḛ̀je-je gə́ wala ləm tɔ. Deḛ d’aree sɔ mu to gə́ bɔ maŋgje ləm, mán tàl tən rəa’g ləm tɔ saar ar kəmee inja aree oo to gə́ Ala gə́ Njekurdɔloo lé ɓa to njeko̰ɓee dɔ ɓeeko̰je’g lə dəwje lai ləm, dəw gə́ yeḛ wɔjee mée’g ɓa yeḛ aree o̰ ɓee ləm tɔ. 22 I Belsasar gə́ to ŋgonee lé i gər néje neelé lai ya nɛ i ula dɔi el. 23 I ḭ gə mbai dɔ dara ɔsee rəw. Baije gə́ to mee kəi’g ləa lé deḛ d’odo ree ne nɔḭ’g ndá seḭ aije ne mán-nduú gə́ mḭ, i seḭ gə dəwje ləi gə́ boo-boo gə denéje ləi gə gamla-denéje ləi tɔ. I pidi ne magəje gə́ ra dee gə larnda gə larlɔr gə larkas gə larndul gə kag gə mbal tɔ. Magəje neelé d’oo né gə kəm dee el ləm, d’oo ta gə mbi dee el ləma, deḛ gər né kára kara el ləm tɔ ndá Ala gə́ kəmə ləi gə rəw-kabije lai to jia’g lé i ula rɔnduba dəa’g el. 24 Gelee gə́ nee ɓa yeḛ ula ŋgan ji dəw lé aree ndaŋg ta neelé. 25 Aa oo, ta gə́ ndaŋg lé ɓa nee: MENE, MENE, TEKEL, PARSIN. 26 Aa oo, gel rɔtaje lé ɓa nee: MENE: Ala tura ləb ko̰ɓee ləi ndá unda ŋgaŋgee ŋga. 27 TEKEL: Yeḛ wɔji kwɔi ləi dɔ nékwɔji kwɔi lə né’g ndá oo to gə́ i wɔilɔ pélé-pélé. 28 PARSIN: D’a kunda kəm ɓeeko̰ ləi dana kai kar Medəje gə Persəje.
29 Léegəneeya Belsasar un ndia ar dee d’ula kubu gə́ ndul piro-piro rɔ Daniel’g ləm, ar dee d’ila yeŋgəre gə́ ra gə larlɔr gwɔbee’g ləma, ar dee d’ila mber ta gə́ wɔji dəa to gə́ loo-siée a to loo-si gə́ njekɔm’g munda loo ko̰ɓee’g lé ləm tɔ .
30 Mee til’g neelé nja deḛ tɔl Belsasar, mbai lə Kaldeje lé tɔ.
Te ma ngolâ hi Baltazar-râ
1 Bur tu amulâ Baltazar mi le te ma ngolâ mi mam suma nglo suma te yamba tazi dubu, mi he tam á tche süm guguzlud’a avoroziya. 2 Ata yima Baltazar mi tche süm guguzlud’a mi gurutna, mi he vuna ala a i yoï kop ma lora ki kop ma kawei ma hapma suma abum Nebukanezar mi hurumuzï kur gong nga kud’ora hAlonid’a avo Jerusalem-ma, tala mi tche süma ki sed’ezi ki mam suma nglona kamiyôma kamiyôm suma gureina mi d’a. 3 Ata yi máma a yoï kop ma lor ma a yomï kur gong nga kud’ora hAlonid’a avo Jerusalem-ma. Amulâ ki mam suma nglona, amiyôma kamiyôm suma gureina a tche ki süma. 4 Bugol la a tche süm guguzlud’a dad’a, a nde gile alo ma lora, ma kawei ma hapma, ma kawei ma hleuna, ma kawei ma wurana, ma aguna, ma ahinad’a mi.
5 Ata yi máma tchitchid’a sana ti nde woi go kagu lalamba, ti b’ir akulo huyok gulumuna hazì ma amula. Ata yima amulâ mi we tchitchit ta b’ir akulo ndatina, ata yi máma amulâ mi tchuk susub’ok, djib’erem b’laga, 6 mi le mandarâ ngola, vunadigam mbi pat fek, guguvam nga mi zlak kikibi mi. 7 Amulâ mi er ad’um akulo ki delem mba ngola ala a mba ki suma mbuta, suma kumana ki suma a djop ki tchitchiud’a suma Babilon-na. Mi dazi ala: Sama ndum zla d’a b’ir ndata mi vandji ad’ut tei mi na, an mba ni tchugum baru d’a hleu d’a sisila atamu, an mba ni tchugum vayîr ma lora kelemu, an mba ni tinim ma te yam ma hindina kur leud’a mi.
8 Suma ned’a hamulîna pet a tchuk avo, wani azi ndak á ndum zla d’a a b’irit ndata d’i, azi ndak á vat ad’ut tei mamulâ d’uo mi. 9 Kayam ndata, amulâ Baltazar mi mbut mandarâ ngola, mi tchuk susub’ok, mam suma nglona djib’er mazid’a ti b’lak mi.
Daniel mi väd’u zla d’a b’ir ra mudurid’a woyo
10 Amula amulâ asum ti hum siwel la amulâ ki mam suma nglona a nga siwela, ti kal kur gong nga tena, ti dala: Amulâ, ar va mi lang ngi! Ar ang le mandarâ abo djib’er manga d’i, ar ang tchuk susub’ok ki. 11 Kur leu manga sama Muzu’â hAlo ma bei tchod’a ba na nga kuruma mi nga. Kur atchogoid’a habunga a fe b’od’a ki wad’ud’a ki ned’a d’igi ned’a hAlonid’a na natamu. Abung amulâ Nebukanezar mi tinim ma ngolâ hi suma mbuta, hi suma a djop ki tchitchiud’ina, hi suma kumana, hi suma djop ki suma azuleinina mi, 12 kayam Daniel ma amulâ yum ala Beltasar-râ mi nga ki muzuk ma kal tegles ma wad’ud’a ma wed’a kurumu. Mi ndak á vad’ud’a hadï d’a ded’a, hi zla d’a d’ogolâ, hi zla d’a mudurid’a woi mi. Ar ang yï Daniel máma. Mam mba mi vang ad’u zla ndata woyo.
13 Ata yi máma hina wat a mba ki Daniel avok amulâ. Amulâ mi djobom ala: Angî Daniel ma aduk Juif suma abun mi yozï magombina gagazi zu? 14 An hum ala Muzu’â hAlo ma bei tchod’a ba na mi nga kurungû, angî ma nga de woi yam ahle suma a nga mbana, angî ma wad’ud’a, angî ma ne ma kal teglesâ mi. 15 A mbanï suma ned’a ki suma mbuta avoron kayambala azi ndum zla d’a b’ir ndata azi vandji ad’ut tei mi d’a, wani azi ndak á vandji ad’ut tei d’i. 16 An hum ala ang ndak á vad’ud’a yam zla d’a d’ogol la tetenga ki zla d’a muduri d’a ad’enga mi. Ki tchetchemba, le ang ndak á ndum zla d’a b’ir ndata, ang vandji ad’ut tei mi ni, an mba ni tchugung baru d’a hleu d’a sisila atangû, an mba ni tchugung vayîr ma lora kelengû, an mba ni tining ma te yam ma hindina kur leud’a mi.
17 Ata yi máma Daniel mi hulong de mamulâ ala: Amulâ, ang ngom he d’a hawa manga, d’oze ang hat mi suma dingâ. Wani an mba ni ndum zla d’a b’ir ndata, an mba ni vangzi ad’ut tei mi. 18 Amulâ, Alo ma kal teglesâ mi tin abung Nebukanezar amul ma ngolâ, mi hum ngola ki hud’a ki subura mi. 19 Kayam ngol la Alona mi humzid’a, suma a nga kaka kur ambasina pet, andjaf suma pet ki suma ad’u vun ma ded’a tetengâ pet a zlaga, a le mandarâ avorom mi. Mi tchi suma mi min tchazina, mi ar suma mi min tchazi d’uo na karid’a mi. Mi he ngola mi sama mam min hum ngolina, mi hulong sama mam min hulongôm yam kä na kä ad’um mi. 20 Wani ata yima mi hle yam akulo mi b’al hurum ad’enga kiki gak mi de zla d’a subur tad’ina, a zud’um kä woi yam zlam mam mba amula, a pat subur mamba woi mi. 21 A digim mbei aduk suma, djib’er mamba ti mbut d’igi djib’era hahle suma abageinid’a na. Mi kak aduk koro ma abageina, mi tasuna d’igi amuzleina na, mbad’ï d’a akulod’a ti gumu, gak mi wala Alo ma kal teglesâ nga mi te yam leu d’a yam andagad’id’a pet, nga mi tin sama mam hurum minima amula.
22 Wani ang Baltazar, Nebukanezar goroma, ang wahle ndazina woi tetet, wani ang hulong nga yang kä d’i. 23 Wani ang hle yang akulo avok Alo ma sä akulona, ang yo kop ma a tinim iram vam ma kur gong mam mba kud’orina, ang ki mang suma nglona, amiyôngâ kamiyông suma gureina, agi tchagi ki süm guguzlud’a. Bugola, ang gile alo ma a lumî ki kawei ma hapma, ki lora, ki ma kawei ma hleuna, ki ma kawei ma wurana, kaguna kahinad’a suma a nga we d’i, a nga hum mbi, a nga wad’ud’a d’uo mi na. Ang subur nga Alo ma muzuk manga ki sun mang nga led’a pet nga aboma d’i. 24 Ni kayam ndata ba, Alona mi sunï abo sana á b’ir zla d’a b’ir ndata wana. 25 Zla d’a b’ira ba wana: MENE, MENE, TEKEL ki PARSIN. 26 Ad’ut ta ved’a ba wana: MENE ad’ut nala Ndumba: Alona mi ndum kak mang nga amula, mi dabat mi. 27 TEKEL ad’ut nala Ngad’a: A ngang yam vama nga ahlena, a wala angî afefeta. 28 PERES ad’ut nala Wala: Leu manga a walat kä mbà á he abo tu mi suma Mede-na, abo tu mi suma Perse-na mi.
29 Atogo hina zak Baltazar mi he vuna mi mam suma sunda ala a tchuk baru d’a hleu d’a sisila ata Daniel, a tchugum vayîr ma lora kelemu, a tinim ma te yam ma hindina kur leud’a mi.
30 Kur andjege ndata, a tchi Baltazar amul ma Babilon-na woyo. 31 Dariyus ma Mede-na mi hlamula. Bizamî dok karagaya yam mbà.
