Némḭdi gə́ dɔtar gə́ Daniel oo wɔji ne dɔ daje sɔ lé
1 Mee ləb ko̰ɓee’g dɔtar lə mbai Belsasar gə́ Babilɔn lé Daniel ni ar ndilee oo ne némḭdije loo gə́ yeḛ to dɔ tira-tée’g. Gée gə́ gogo, yeḛ ndaŋg ta ni lé ləm, ndaji kona tareeje ləm tɔ. 2 Daniel un ta pa pana: Loo gə́ né ram gə́ mḭdi loondul’g lé m’aa loo gərərə ndá aa oo, lelje gə́ dara sɔ d’ḭ d’ula mbḭ-mbḭ dɔ baa-boo-kad’g. 3 Daje gə́ boo-boo gə́ to ɓəd-ɓəd sɔ d’unda loo mee baa-boo-kad’g lé teḛ raga . 4 Yeḛ gə́ dɔtar lé to tana gə toboḭ nɛ bagee to keneŋ asəna gə ka̰ niŋgatə̰də bèe. Ma m’eaa gərərə saar loo gə́ deḛ tɔr bageeje ndá, d’unee naŋg d’uree tar gə gɔlee asəna gə dəw bèe ndá d’ar mée tel to asəna gə mee dəw bèe tɔ . 5 Aa oo, da gə́ njekɔm’g joo lé to tana gə da-urs ləm, yeḛ ḭ tar dɔ gɔlee gə́ gogo ləm tɔ. Yee to̰ siŋga seŋgəre kaar da munda təa’g ndá d’ulá pana: Ḭta usɔ dakasrɔ da neelé aree asi nag. 6 Gée gə́ gogo, m’aa loo ndá aa oo, yeḛ gə́ raŋg gə́ to tana gə kàg nɛ né asəna gə bag yel sɔ to bargiree’g. Da neelé dəa sɔ ləm, d’aree dum dɔ loo ləm tɔ. 7 Gée gə́ gogo loo gə́ né ram gə́ mḭdi loondul’g lé m’aa loo ndá aa oo, da gə́ njekɔm’g sɔ lé to ɓəl yaa̰ ləm, to ɓəl kədm-kədm ləma, sḭgakuba ləa al dɔ loo sula ləm tɔ. Ŋgaŋgeeje gə́ boi-boi lé to gə́ larndul ləm, yeḛ sɔ ne né ləm, təd ne né ləma, ges né gə́ nai lé yee tuba naŋg mbajila-mbajila ləm tɔ. Yee to ɓəd ɓó to asəna gə daje lai gə́ kédé lé el, tɔɓəi yee uba gajeeje dɔg tɔ . 8 Ma m’orè kəm sḭ dɔ gajeeje’g ndá aa oo, gajee gə́ lam bèe gə́ raŋg uba mbuna dee’g, tɔɓəi gajeeje gə́ munda gə́ kédé lé tɔr gə ŋgira dee rɔd-rɔd no̰ gajee’g neelé. Aa oo, gajee neelé kəmee to keneŋ to gə́ kəm dəw bèe ləm, təa kara pa ne ta beelé ləm tɔ .
Rəwta-gaŋg lə Ala
9 Loo gə́ m’aw m’aa loo ɓəi ndá, m’oo kalimbaije gə lée-lée ndá d’ar Dəw gə́ ɓuga yaa̰ si dɔ’g. Kubu ləa tɔ ndá kələw-kələw asəna gə kəwje ləm, yiŋga dəa to asəna gə bḭ badə gə́ àr ŋgad-ŋgad ləm tɔ. Kalimbai ləa to asəna gə ndo̰ pərje ləm, gɔl kalimbaije gə́ to asəna gə gɔl pusu lé o̰ bilim-bilim to gə́ pər bèe ləm tɔ . 10 Pər gə́ un loo lad-lad to gə́ mán-baa bèe lé unda loo nea̰’g teḛ. Dəwje tɔl-dɔg-loo-tɔl-dɔg (1.000.000) ra né d’aree ləm, dəwje tɔl-dɔg-loo-tɔl-dɔg as loo dɔg (10.000.000) kara d’aar nea̰’g ləm tɔ. Njégaŋ-rəwtaje d’isi naŋg ndá d’ɔr maktubje tɔ .
11 Ma m’aa loo tɔɓəi mbata lə ta beeléje gə́ gaji da pa lé. Tɔɓəi loo gə́ m’isi m’aa loo ya ɓəi ndá deḛ tɔl da neelé ləm, tuji darəa d’ilá pər’d gə mba karee roo dula-dula ləm tɔ. 12 Daje gə́ raŋg lé d’ɔr siŋgamoŋ lə dee rɔ dee’g, nɛ ləb kaw kəmba lə dee ɓa d’ila dɔ maree’g saar kar kur dee əw ne waga.
13 Loo gə́ né ram gə́ mḭdi loondul’g lé ma m’aa loo ndá aa oo, dəw kára gə́ to tana gə ŋgon dəw bèe ree dan loo-kil’g lə ndi. Yeḛ aw pər gə́ rɔ Dəw gə́ ɓuga yaa̰’g lé ndá d’aree ree mbɔree’g dəb ya . 14 Deḛ d’aree dum dɔ loo ləm, d’aree o̰ ɓee ləma, d’ula rɔnduba dəa’g ləm tɔ. Koso-dəwje lai ləm, gə ginkoji dəwje gə raŋg ləma, gə dəwje gə́ takɔji dee gə ria-ria ləm tɔ lé ra kula d’aree. Dum dɔ loo ləa to dum dɔ loo gə́ to gə no̰ gə́ rudee a kun ɗiao el ləm, ko̰ɓee ləa kara a tuji nda̰ el ləm tɔ .
Kɔr gel némḭdi gə́ dɔtar lé
15 Ma Daniel, məəm to kəgəgə ləm, némḭdije gə́ m’oo kara am m’unda bala ləm tɔ. 16 M’rəm pər gə́ rɔ yeḛ gə́ kára mbuna deḛ gə́ d’aar keneŋ ndá m’dəjee gə mba koo ta gə́ gəd gə́ wɔji dɔ néje neelé lai. Tɔɓəi yeḛ ulam taree ləm, ɔr ginee am ləm tɔ pana: 17 Daje gə́ boo-boo gə́ sɔ neelé wɔji dɔ mbaije sɔ gə́ d’a gə kḭ dɔ naŋg nee. 18 Nɛ njémeendaje lə Njekurdɔloo ɓa d’a taa ɓeeko̰ ləm, ɓeeko̰ lé a to ka̰ dee-deḛ ya saar-saar gə́ kédé-kédé gə no̰ ləm tɔ . 19 Gée gə́ gogo m’ndiŋga rɔm mba koo ta gə́ gəd gə́ wɔji dɔ da gə́ njekɔm’g sɔ lé gə́ to ɓəd ɓó tana gə njé gə́ raŋg el lé. Yee to ɓəl kədm-kədm ləm, ŋgaŋgee to gə́ larndul ləm, ŋgo gɔleeje to gə́ larkas ləm, yee sɔ ne né ləm, təd ne né ləma, ges né gə́ nai kara yee tuba naŋg gə gɔlee ləm tɔ, 20 gə mba koo ta gə́ gəd gə́ wɔji dɔ gajeeje gə́ dɔg gə́ tuba dəa’g ləm, gə yee gə́ raŋg gə́ uba ar njé gə́ munda tɔr toso naŋg nea̰’g ləm tɔ lé: Gaji da neelé kəmee to keneŋ ləm, təa pata beelé ləma, boi kəm’g unda njé gə́ raŋg lé ləm tɔ. 21 Ma m’oo gaji da neelé rɔ gə njémeendaje ndá dum dɔ dee 22 saar loo gə́ Dəw gə́ ɓuga yaa̰ lé ree un ndia ar njémeendaje lə Njekurdɔloo lé mba gaŋg rəwta ləm, ar ndəa teḛ kar njémeendaje taa ɓeeko̰ lé gə́ ka̰ dee ləm tɔ .
23 Yeḛ ulam ta togə́bè pana: Da gə́ njekɔm’g sɔ lé wɔji dɔ ɓeeko̰ gə́ njekɔm’g sɔ gə́ a gə ree dɔ naŋg nee. Yee a to ɓəd ɓó a to kasəna gə ɓeeko̰je gə́ raŋg lai el ləm, yee a tuji dɔ naŋg lai pugudu-pugudu ləm, a tubá naŋg mbajila-mbajila ləma, a tədee rém-rém ləm tɔ. 24 Gajeje gə́ dɔg lé wɔji dɔ mbaije dɔg gə́ d’a gə kḭ mee ɓeeko̰’g neelé. Yee gə́ raŋg a kḭ goo dee’g ləm, yee a to ɓəd ɓó a kasəna gə njé gə́ kédé lé el ləm tɔ, tɔɓəi yee a dum dɔ mbaije gə́ munda lé . 25 Yee a pata kila ne ndɔl dɔ Njekurdɔloo’g ləm, yeḛ a kula kəm njémeendaje lə Njekurdɔloo ndòo ləma, yeḛ a ndiŋga rəa mba kar ndɔje gə godndu tel to ɓəd ləm tɔ. D’a kɔm njémeendaje jia’g as dɔkurloo kára ləm, gə dɔkurlooje joo ləma, gə ges dɔkurlooje ləm tɔ . 26 Bèe ɓa ndɔ gaŋg rəwta a teḛ ndá d’a kɔr dum dɔ loo ləa karee tuji pugudu ləm, karee godo saar gə no̰ ləm tɔ. 27 Ko̰ɓee ləm, gə dum dɔ loo ləma, gə boo-ronduba lə ɓeeko̰je gə́ dɔ naŋg neelé ləm tɔ lé d’a kar koso-dəwje gə́ to njémeendaje lə Njekurdɔloo lé tɔ. Ko̰ɓee ləa to ko̰ɓee gə́ to gə no̰ ləm, njédumdɔlooje lai d’a ra né karee ləma, d’a kila ne ŋgonkoji dəa’g ləm tɔ .
28 Gintaje gə́ d’ulam lé ŋgaŋgee ɓa nee.
Ma Daniel, takə̰jije ləm al dɔm sula am m’ɓəl m’ndəb ne pəd-pəd ləm, kəm tel ne wagəsa ləm tɔ ndá m’wa taje neelé lai məəm’g bururu ya.
AHLE SUMA A NDAZI WOI IR DANIEL-LÂ
Vama avo’â: Amburei suma fid’ina
1 Kur biza d’a avok ka Baltazar amul ma Babilon-na nga mi tamulid’a, adïd’a de Daniel, vana nde tam mbei iram ata yima mi nga burâ yam azang mamina. Bugola, mi b’ir zlad’a hadï ndatid’a, mi väd’u zla mat ta nglod’a woi mi.
2 Daniel mi dala: Kur andjeged’a vana nde tam mbei iranu. An gola, an we simet ma ata abo ma fid’inina nga mi sir yam alum ma ngolâ kad’enga. 3 Amburei suma nglo suma kalâ fid’i a buzugï woi kur alum ma nglo máma. Azi pet ni teteng. 4 Ma avo’â mi hle tam d’igi azlona na, wani mi nga ki gigingâ d’igi ma hi b’arunina na. Kid’a an nga ni golom tua d’a, a pad’am gigingâm mbeyo, a hlum akulo woi yam andagad’a, a tcholom akulo kasem d’igi sana na, a hum djib’era hi sanid’id’a mi. 5 Ambur ma mbàna mi hle tam d’igi ursâ na. Mi nga tchola akulo kasem ma bugolâ, asok ma papeina hindi mi nga avunam aduk siyamu. A hum vuna ala: Ang tchol akulo, ang mut hliuna ngola. 6 Bugola, an nga ni gola, gol wani, ambur ma dingâ mi hle tam d’igi sindilâ na, wani gigingâ haleinina fid’i nga huyogomu. Ambur máma mi nga ki yamba fid’i, a hum ad’enga á te yamba mi. 7 Bugola, an nga ni gol kur vama nde tam mbei iran kur andjeged’a tua na, an gol wani, ambur ma fid’ina, mi kal tchod’a ngola, ni vama mandarâ, ma ad’enga ngola heî mi. Siyamî nglod’a d’igi kaweina na. Mi mut ahlena, mi kizagazi woyo, mi miret ad’uzi d’a ara kä kasemu. Mi nga d’igi amburei suma avok ndazina na d’i, mi nga kaduveina dogo kam mi. 8 Ata yima an nga ni sizar aduvei ndazina tua na, an gol wani, adif ma ding ma gorâ, mi deî aduk aduvei ndazina. Mi pat aduvei suma avo’â woi avorom hindi. An gola, adif máma mi nga ki ira d’igi ir sana na, zla d’a subur tad’a nga d’i buzuk avunam mi.
Sariya d’a kad’a hAlonid’a
9 Daniel mi de kua ala: Ata yima an nga ni gol tua na, a ndjar zlumiyôna kä, ma abizei ma dedeina mi mba mi kak yam zlam mba dinga tu. Baru mam mba atamba ti hapa d’igi gagarad’a na, tumus sa kamba ti djifâ luluî d’igi tumus tumiyôna na. Zlam mamba nga d’i ngal d’igi sin akud’a na, abot ni d’igi abo pus ma akud’a na, 10 toliyon nda akud’a nga avoromu, nga d’i djang d’igi mbina na. Suma dubuna a nga gevem á lum sunda, suma bubupma a nga tchola avorom mi. Suma ka sariyad’a a nga kaka kä yam zlumiyô mazina, a mal mbaktumba woi teteng mi.
11 Ata yima an nga ni gol tua na, nga ni djib’er yam zla d’a subur tad’a hadif ma gor mámid’a. Kid’a an nga ni gol tua d’a, a tchi ambur ma fid’i máma, a kizagam hliwim mbeyo, a tchugum aku ngala. 12 Amburei suma a ar hindina, a prud’uzi ad’eng mazi d’a tamula woyo, wani a arazi buruzi fiyaka gak yima a ngama.
13 Kid’a an nga ni gol vama nde tam mbei iran andjegena tua d’a, an gol wani, sana nga mi djï yam dugula d’igi gor sana na, mi mba, mi hut gen ma abizei ma dedei máma, a mbamzi avoromu. 14 Ma abizei ma dedei máma mi hum ad’eng nga te yamba, subura ki leu d’a ted’a. Andjaf suma ki suma ad’u vun ma ded’a tetengâ pet a nga lum sunda. Yam mam mba ted’a ni d’a didin nda bei dabid’a ba d’a, leu mamba nga d’i b’lak kei d’uo mi.
Vad’ud’a hi vama avo’îd’a
15 Daniel mi de kua ala: Muzugan mi b’lak ngola kurun krovo kayam vama a ndum mbei iran máma mi mbud’un mandarâ heî. 16 An hut go gen ma ding ma nga ata yi mámina, an djobom ala mi van ad’u gagazid’a hahle ndazinid’a pet go ge. Mi van ad’u ahle ndazina, mi dan ala: 17 Amburei suma nglo suma kal suma fid’i ndazina namulei suma fid’i suma a mba tchol te leud’a yam andagad’ina. 18 Wani suma ma sä akulo ma kal teglesâ mi tinizi irazi vazina a mba hle leud’a, a mba te leud’a kur atchogoi d’a lara ge pet gak didin. 19 Bugola, an min wad’ud’a yam ambur ma fid’i ma mi nga d’igi ndrom suma hindina na d’uo, ma tcho d’a kal ma siyam d’igi kaweina, na ma lilivim d’igi kawei ma hleuna na, ma mi mut ahlena mi kizagazi woi kikizek mi mired’ezi ad’uzi d’a ara kä kasema. 20 An hal wad’ud’a yam aduvei suma dogo suma a nga kama, yam adif ma gor ma deî adigazi ma mi tchuk suma hindina kä woi avorom ma nga ki ira ma zla d’a de d’a subur tad’a ndavunam ma mi kal ndrom suma dingâ petna mi.
21 An gol adif máma. Mi dur ayîna ki suma a tinizi irazi vazina, mi kus kaziya, 22 gak ma bizei ma dedeina mi mba á ka sariya d’a d’ingêra hi suma ma sä akulo ma kal teglesâ mi tinizi irazi vazina, gak kur bur ma suma a tinizi irazi vazina a te leud’ina.
23 Sama an djoboma mi hulong dan kua ala: Ambur ma fid’ina ni leu d’a fid’i d’a mba d’i kak yam andagad’a ka hî d’a wal lei ki leu d’a dingid’a, mba d’i b’lak andagad’a woi pet, mba d’i mired’et kä, mba d’i kizagat tei kikizek mi. 24 Aduvei suma dogo ndazina namulei suma dogo suma a mba tchol kur leu ndatina. Ma dingâ mba mi tcholï blogoziya, wani mi nga d’igi suma avo’â na d’i. Mam mba mi kus yam amuleina hindi adigaziya. 25 Mam mba mi de zla d’a tchod’a yam ma sä akulo ma kal teglesâ, mba mi djop vun sum mama mi. Mam mba mi nga hurum á mbut bur tilâ ki gata hAlonid’a kä. Ma sä akulo ma kal teglesâ mba mi hum sum mama abom gak bizad’a hindi ki nusa. 26 Bugola, suma Alona mi tinizina a mba kam sariyad’a kamu, a mba prut ad’eng mam mba te yamba woi abomu, a mba b’lagam mbei ki iram fafat. 27 Leud’a, yam mba ted’a ki ngola hi suma kur leu d’a yam andagad’a ka hid’a pet, a mba hat mi suma Ma sä akulo ma kal teglesâ mi tinizi irazi vazina. Leu mam mba ted’a ni leu d’a gak didinda. Suma te yamba pet a mba lum sunda, a mba ge yazi kä avorom mi.
28 Zla d’a de ndata daba. An Daniel, djib’er manda mbud’un mandarâ heî, an tchuk susub’ok, an ngom zla ndata kurunu.
