ABRAM
Ala ɓar Abram
Abraham et Sarah
Abraham, un modèle de foi et d'obeissance
1 Njesigənea̰ ula Abram pana: Uba naŋg ḭ mee ɓee-kojii’g gə mbuna njénojije’g ləi ləm, gə mee kəi’g lə bɔbije ləm tɔ aw dɔ naŋg gə́ ma nja m’a gə tɔjii lé . 2 M’a kari tel to ginkoji dəwje gə́ boo yaa̰ ləm, m’a tɔr ndum dɔi’g ləm tɔ. M’a kar rii ɓar ləm, i a tel to gin dɔkaisəgərə ləm tɔ. 3 M’a tɔr ndum dɔ deḛ gə́ tɔr ndu dee dɔi’g ləm, m’a kila ndɔl dɔ deḛ gə́ d’ila ndɔl dɔi’g ləm tɔ. Ginkoji dəwje lai dɔ naŋg nee d’a kiŋga dɔkaisəgərə rɔi’g ya .
Le voyage d'Abraham
4 Abram ḭ aw to gə́ Njesigənea̰ ulá lé, tɔɓəi Lɔt ḭ aw səa tɔ. Ləb Abram aḭ rɔ-siri-giree-mi (75) loo gə́ yeḛ ḭ Haran lé. 5 Abram un Sarai gə́ to dené ləa gə ŋgolə ŋgokea̰ gə́ diŋgam gə́ Lɔt lé ar d’aw səa na̰’d, tɔɓəi yeḛ odo nékiŋgaje lə deḛ lai gə́ d’iŋga ləm, dəwje lai gə́ d’iŋga dee Haran kara d’ḭ d’aw sə dee na̰’d ləm tɔ. Deḛ d’ḭ gə mba kaw ɓee gə́ Kana̰ ndá deḛ teḛ mee ɓee gə́ Kana̰ lé ya tɔ.
6 Abram njaa unda loo gaŋg aw saar teḛ loo gə́ ɓaree Sikem, saar teḛ loo gə́ kagje gə́ ɓar dee sɛnəje gə́ Moré d’aar keneŋ. Kana̰je d’isi mee ɓee’g neelé ɓəi.
7 Njesigənea̰ teḛ dɔ Abram’g ulá pana: Ɓee neelé m’a kar ŋgakaije gə́ ka̰ dee-deḛ. Togə́bè Abram ra loo-nékinjaməs ar Njesigənea̰ gə́ teḛ dəa’g lé . 8 Yeḛ sa rəa loo gə́ nee’g lé aw par gə́ dɔ mbal’d gə́ to par gə́ bər lə Betel ndá yeḛ la kəi-kubuje ləa keneŋ ar Betel to gə́ dɔ-gó ləm, Ai to par gə́ bər ləm tɔ. Yeḛ ra loo-nékinjaməs keneŋ ar Njesigənea̰, tɔɓəi yeḛ ɓar ri Njesigənea̰ keneŋ tɔ. 9 Abram njaa kəmee gə́ kédé aw ne par gə́ dɔkɔl.
Abram si Ejiptə
Des épreuves à la foi
10 Ɓoo-boo oso mee ɓee’g ndá Abram ḭ aw Ejiptə gə mba kisi keneŋ waga ɓa mbata ɓoo-boo tɔl yaa̰ mee ɓee’g lé. 11 Loo gə́ yeḛ unda dɔ ɓee gə́ Ejiptə dəb ndá yeḛ ula Sarai gə́ to dené ləa lé pana: Aa oo, ma m’gər gao, i lé to dené gə́ ma̰də yaa̰. 12 Loo gə́ Ejiptəje d’a kila kəm dee dɔi’g ndá d’a pana: I to dené ləm! Togə́bè ɓa d’a tɔlm nɛ i ndá d’a kya̰’i kəmba ya. 13 Ma m’ra ndòo rɔi’g gə mba kari ula dee pana: I to kɔnanəm ɓó gə mba kar mbɔl dɔi ɓa d’a kwam ne gə́ rɔ dee’g ləm, gə mba karm m’isi ne kəmba gə mbata ləi ləm tɔ .
14 Loo gə́ Abram teḛ Ejiptə mba̰ ndá Ejiptəje d’oo dené ləa lé ma̰də yaa̰ ya tɔ. 15 Dəwje gə́ boo lə Parao̰ kara d’ée tɔ ndá d’ɔr ta gə́ wɔji dɔ ma̰də ləa d’ar Parao̰ oo. Togə́bè ɓa deḛ d’aw gə dené neelé kəi lə Parao̰ tɔ. 16 Parao̰ lé ra gə Abram meemaji gə mbata ləa. Togə́bè Abram iŋga badje ləm, gə maŋgje ləm, gə mulayḛ̀je-je ləm, gə ŋganjélookisije gə́ diŋgam gə njé gə́ dené ləm, gə ko̰-mulayḛ̀je-je ləma, gə jambalje ləm tɔ. 17 Nɛ Njesigənea̰ ar némeekonje gə́ to ɓəl kədəm-kədəm teḛ dɔ Parao̰ gə njémeekəije’g ləa gə mbata lə Sarai, dené lə Abram lé. 18 Yen ŋga Parao̰ ɓar Abram dəjee pana: See ɗi ɓa i ra səm bèe wa. See ban ɓa i ulam təsərə to gə́ yeḛ to dené ləi el wa. 19 See gə mba ɗi ɓa i pa pana: Yeḛ to kɔnani ɓa am ma m’təa ne gə́ dené ləm lé wa. Ɓasinè aa oo dené ləi ya aa’n, wá gə́ rɔi’g ndá ɔd aw loo ləi ŋga!
20 Bèe ɓa Parao̰ un ndia ar dəwje ləa mba kar dee tɔbee, yeḛ gə dené ləa gə néje ləa lai.
ABRAHAM
Alona mi yi Abram
1 Ma didina mi de mi Abram ala: Ang nde woi kur andaga manga, ang nde woi aduk simiyêngû, ang nde woi kur azina habungâ, ang i kur andaga d’a an mba ni tagangzid’a. 2 An mba ni zulung andjavang ngola, an mba ni b’e vunan kangû, simiyêng mba mi yï ngola; ang mba arî sedeî b’e vuna. 3 An mba ni b’e vunan yam suma yam andagad’ina pet ni kang angû; suma a mba b’e vunazi kangâ, an mba ni b’e vunan kaziya; suma a mba gang vunina, an mba ni gazi vuna mi.
Abram i yam andaga d’a Kanan-nda
4 Abram mi i d’igi Ma didina mi dum na; Lot mi i ki sed’em mi. Ata yima Abram mi ar ambas sa Haran-ndina, bizamî dok kid’iziya yam vahl. 5 Abram mi vamamba Sarai ki wiyema goroma Lot ki bege mazid’a pet ki magumei suma azi guzuzi avo Haran-na. Azi i yam andaga d’a Kanan-nda.
Kid’a azi mbaza yam ambas sa Kanan-ndid’a, 6 Abram azi kal gak a i yam andaga d’a Sikem-mba gak ad’u agu ma More ma a nga ngal ahle suma ngat buzuna ad’uma. Ata yi máma suma Kanan-na a nga kaka yam ambas ndata.
7 Ma didina mi nde tam mbei ir Abram, mi dum ala: An mba ni handaga ndata mi grong ngolona. Kayam ndata, Abram mi min yima ngal ahle suma ngat buzuna mi Ma didin ma nde tam mbei irama. 8 Bugola, mi tcholï kolâ, mi mba yam ahuniyô suma Betel-lâ abo ma yorogona, mi ve zlub’u mamba ata yi máma aduk Betel ki Aï, Betel abo ma fladegena, Aï abo ma yorogona mi, mi min yima ngal ahle suma ngat buzuna mi Ma didina, mi tchen ki simiyêm mi. 9 Bugola, Abram mi mber mi i iram abo ma Negef-fâ .
Abram i yam andaga d’a Ezipte-d’a
10 Baktarad’a nde yam andaga d’a Kanan ndata. Abram mi i mbeid’a yam ambas sa Ezipte-d’a á kak sä kua ndjö, kayam baktarad’a nga kur andaga ndata ngola heî. 11 Ata yima azi mbaza go á kal avo Ezipte-na, Abram mi de mamamba Sarai ala: An we nda’î atcha d’a djifâ; 12 fata Ezipte-na a mba waka, a mba dala nda’î amanda, azi mba tchanu, a mba arak ndagu. 13 An nga ni dagu, ndak dazi ala nda’î wiyenda, kayam azi lan djivid’a kagu. Hina wani, azi mba aran bei tchid’a kagu.
14 Kid’a Abram mbaza avo Ezipte-d’a, Ezipte-na a wamamba ti djif heî. 15 Suma nglo suma sunda hamulâ Faron-na a wad’u, a yorot zlat avoromu, a vat it avo hatamu. 16 Ni kat ba mi le Abram djivid’a, mi hum aho’â kamuzleina, azungeîna ki yuguneina, koro ma andjofâ ki korod’a aropma ki djambala mi. 17 Wani Ma didina mi tum Faron ki suma avo hatama kandjaf tugud’eid’a teteng, kayam mi ve Sarai atchad’a hi Abram-mba.
18 Wani Faron mi yi Abram, mi dum ala: Ang lan ni me na ge? Ni kayam me ba, ang dan ala namanga d’uo ge? 19 Ni kayam me ba, ang dan ala ni wiyenga ge? Ni kayam ndata ba, an vad’u; ki tchetchemba amanga wana, ang vad’u, ang iya.
20 Faron mi he vuna mi sum mama ala a dik Abram kamamba kahle mama pet woi kur ambas sa Ezipte-d’a.