Suleymaan talab hikma min al-Rabb
1 Suleymaan wileed Dawuud sabbat mulkah wa Allah Ilaahah gaaʼid maʼaayah wa sawwaah aali. 2 Wa Suleymaan naada kulla Bani Israaʼiil khaassatan khuyyaad al-aalaaf wa khuyyaad al-miyaat wa l-gudiya wa kulla kubaaraat Bani Israaʼiil wa dool kubaaraat al-aayilaat. 3 Wa Suleymaan wa kulla l-chaʼab macho fi bakaan al-ibaada al-fi hillit Gibʼuun achaan fi l-bakaan da bas gaaʼide kheemat al-ijtimaaʼ hana l-Rabb. Wa di bas al-kheema al-sawwaaha Muusa abd Allah fi l-sahara. 4 Wa sanduug al-Rabb kamaan, Dawuud jaabah min hillit Kharyat Yaʼariim wa khattaah fi l-bakaan al-hu jahhazah leyah wa di kheema fi Uruchaliim. 5 Wa l-madbah hana l-nahaas al-sanaʼah Basaliil wileed Uuri wileed wileedah le Huur gaaʼid giddaam kheemat al-ijtimaaʼ. Wa fi l-bakaan da bas, Suleymaan wa kulla l-chaʼab yasʼalo Allah. 6 Wa fi l-bakaan da giddaam Allah, Suleymaan rikib fi l-madbah hana l-nahaas gariib le kheemat al-ijtimaaʼ. Wa gaddam foogah 1 000 dahaaya muharragiin.
7 Wa fi l-leel di, al-Rabb baan le Suleymaan wa gaal leyah : «Atlub minni al-cheyy al-inta tidoorah wa ana nantiih leek.» 8 Wa Suleymaan radda le l-Rabb wa gaal : «Inta sawweet kheer katiir le Dawuud abuuyi wa darrajtini malik fi badalah. 9 Wa hassaʼ da, ya Allah Ilaahi, khalli kalaamak al-gultah le abuuyi Dawuud da yilhaggag achaan inta bas darrajtini malik fi raas al-chaʼab al-katiiriin misil turaab al-ard. 10 Wa antiini al-hikma wa l-ilim le naʼarif kikkeef nuguud al-chaʼab da. Achaan yaatu yagdar yahkim fi chaʼabak al-katiiriin dool ?»
11 Wa l-Rabb gaal le Suleymaan : «Da bas al-cheyy al-galbak dawwarah ! Inta ma talabt minni khuna wa la maal wa la azama. Wa ma talabt moot udwaanak wa la tuul al-umur laakin inta talabt al-hikma wa l-ilim le tahkim fi chaʼabi al-ana darrajtak fooghum malik. 12 Wa fi chaan da, al-hikma wa l-ilim anteethum leek wa niziidak battaan wa nantiik al-khuna wa l-maal wa l-azama al-abadan muluuk al-gablak ma ligooh. Wa baʼadak kula, naadum ma yalgaah.»
13 Wa baʼad da, Suleymaan gabbal fi Uruchaliim min bakaan al-ibaada al-fi Gibʼuun al-gaaʼide foogah kheemat al-ijtimaaʼ. Wa hakam fi Bani Israaʼiil.
Al-khuna hana Suleymaan
14 Wa l-malik Suleymaan lamma arabaat hana harib wa siyaad kheel. Hu indah 1 400 arabaat harib wa 12 000 siyaad kheel. Wa hu wadda waahidiin minhum fi l-hillaal al-yukhutt fooghum arabaatah wa waahidiin kamaan khallaahum maʼaayah fi Uruchaliim. 15 Wa l-malik jaab fi Uruchaliim fudda wa dahab katiir ziyaada misil al-hashas. Wa hatab al-arz kula bigi katiir ziyaada misil chadar al-jimmeez al-yugumm fi sahalat Chafiila. 16 Wa kheel al-malik Suleymaan, gaaʼidiin yijiibuuhum leyah min Masir wa min Kuwi. Wa da tujjaar al-malik bas yamchu wa yachruuhum leyah min hinaak. 17 Wa ayyi araba al-yijiibuuha min Masir tamanha 600 hajar fudda wa ayyi juwaad tamanah 150 hajar fudda. Wa be nafs al-taman da bas, al-tujjaar gaaʼidiin yijiibu arabaat wa kheel le muluuk al-Hittiyiin wa le muluuk Araam kula.
سُلَيْمَان طلب حكمة من الربّ
1 سُلَيْمَانْ وِلَيْد دَاوُدْ ثَبَّتْ مُلْكَهْ وَ اللّٰهْ إِلٰـهَهْ قَاعِدْ مَعَايَهْ وَ سَوَّاهْ عَالِي. 2 وَ سُلَيْمَانْ نَادَى كُلَّ بَنِي إِسْرَائِيلْ خَاصَّةً قُيَّادْ الْآلَافْ وَ قُيَّادْ الْمِيَاتْ وَ الْقُضْيَاءْ وَ كُلَّ كُبَارَاتْ بَنِي إِسْرَائِيلْ وَ دَوْل كُبَارَاتْ الْعَايِلَاتْ. 3 وَ سُلَيْمَانْ وَ كُلَّ الشَّعَبْ مَشَوْا فِي بَكَانْ الْعِبَادَةْ الْفِي حِلَّةْ قِبْعُونْ أَشَانْ فِي الْبَكَانْ دَا بَسْ قَاعِدَةْ خَيْمَةْ الْإِجْتِمَاعْ هَنَا الرَّبّ. وَ دِي بَسْ الْخَيْمَةْ السَّوَّاهَا مُوسَى عَبْد اللّٰهْ فِي الصَّحَرَاء. 4 وَ صَنْدُوقْ الرَّبّ كَمَانْ، دَاوُدْ جَابَهْ مِنْ حِلَّةْ قَرْيَةْ يَعَرِيمْ وَ خَطَّاهْ فِي الْبَكَانْ الْهُو جَهَّزَهْ لَيَّهْ وَ دِي خَيْمَةْ فِي أُورُشَلِيمْ. 5 وَ الْمَدْبَحْ هَنَا النَّحَاسْ الصَّنَعَهْ بَصَلِيلْ وِلَيْد أُورِي وِلَيْد وِلَيْدَهْ لِحُورْ قَاعِدْ قِدَّامْ خَيْمَةْ الْإِجْتِمَاعْ. وَ فِي الْبَكَانْ دَا بَسْ، سُلَيْمَانْ وَ كُلَّ الشَّعَبْ يَسْأَلَوْا اللّٰهْ. 6 وَ فِي الْبَكَانْ دَا قِدَّامْ اللّٰهْ، سُلَيْمَانْ رِكِبْ فِي الْمَدْبَحْ هَنَا النَّحَاسْ قَرِيبْ لِخَيْمَةْ الْإِجْتِمَاعْ. وَ قَدَّمْ فَوْقَهْ 1 000 ضَحَايَا مُحَرَّقِينْ.
7 وَ فِي اللَّيْل دِي، الرَّبّ بَانْ لِسُلَيْمَانْ وَ قَالْ لَيَّهْ: «أَطْلُبْ مِنِّي الشَّيّءْ الْإِنْتَ تِدَوْرَهْ وَ أَنَا نَنْطِيهْ لَيْك.» 8 وَ سُلَيْمَانْ رَدَّ لِلرَّبّ وَ قَالْ: «إِنْتَ سَوَّيْت خَيْر كَتِيرْ لِدَاوُدْ أَبُويِ وَ دَرَّجْتِنِي مَلِكْ فِي بَدَلَهْ. 9 وَ هَسَّعْ دَا، يَا اللّٰهْ إِلٰـهِي، خَلِّي كَلَامَكْ الْقُلْتَهْ لِأَبُويِ دَاوُدْ دَا يِلْحَقَّقْ أَشَانْ إِنْتَ بَسْ دَرَّجْتِنِي مَلِكْ فِي رَاسْ الشَّعَبْ الْكَتِيرِينْ مِثِلْ تُرَابْ الْأَرْض. 10 وَ أَنْطِينِي الْحِكْمَةْ وَ الْعِلِمْ لِنَعَرِفْ كِكَّيْف نُقُودْ الشَّعَبْ دَا. أَشَانْ يَاتُو يَقْدَرْ يَحْكِمْ فِي شَعَبَكْ الْكَتِيرِينْ دَوْل؟»
11 وَ الرَّبّ قَالْ لِسُلَيْمَانْ: «دَا بَسْ الشَّيّءْ الْقَلْبَكْ دَوَّرَهْ! إِنْتَ مَا طَلَبْت مِنِّي غُنَى وَ لَا مَالْ وَ لَا عَظَمَةْ. وَ مَا طَلَبْت مَوْت عُدْوَانَكْ وَ لَا طُولْ الْعُمُرْ لَاكِنْ إِنْتَ طَلَبْت الْحِكْمَةْ وَ الْعِلِمْ لِتَحْكِمْ فِي شَعَبِي الْأَنَا دَرَّجْتَكْ فَوْقهُمْ مَلِكْ. 12 وَ فِي شَانْ دَا، الْحِكْمَةْ وَ الْعِلِمْ أَنْطَيْتهُمْ لَيْك وَ نِزِيدَكْ بَتَّانْ وَ نَنْطِيكْ الْغُنَى وَ الْمَالْ وَ الْعَظَمَةْ الْأَبَداً مُلُوكْ الْقَبْلَكْ مَا لِقَوْه. وَ بَعَدَكْ كُلَ، نَادُمْ مَا يَلْقَاهْ.»
13 وَ بَعَدْ دَا، سُلَيْمَانْ قَبَّلْ فِي أُورُشَلِيمْ مِنْ بَكَانْ الْعِبَادَةْ الْفِي قِبْعُونْ الْقَاعِدَةْ فَوْقَهْ خَيْمَةْ الْإِجْتِمَاعْ. وَ حَكَمْ فِي بَنِي إِسْرَائِيلْ.
الغُنى هنا سُلَيْمَان
14 وَ الْمَلِكْ سُلَيْمَانْ لَمَّ عَرَبَاتْ هَنَا حَرِبْ وَ سِيَادْ خَيْل. هُو عِنْدَهْ 1 400 عَرَبَاتْ حَرِبْ وَ 12 000 سِيَادْ خَيْل. وَ هُو وَدَّى وَاحِدِينْ مِنْهُمْ فِي الْحِلَّالْ الْيُخُطّ فَوْقهُمْ عَرَبَاتَهْ وَ وَاحِدِينْ كَمَانْ خَلَّاهُمْ مَعَايَهْ فِي أُورُشَلِيمْ. 15 وَ الْمَلِكْ جَابْ فِي أُورُشَلِيمْ فُضَّةْ وَ دَهَبْ كَتِيرْ زِيَادَةْ مِثِلْ الْحَصْحَصْ. وَ حَطَبْ الْأَرْز كُلَ بِقِي كَتِيرْ زِيَادَةْ مِثِلْ شَدَرْ الْجِمَّيْز الْيُقُمّ فِي سَهَلَةْ شَفِيلَةْ. 16 وَ خَيْل الْمَلِكْ سُلَيْمَانْ، قَاعِدِينْ يِجِيبُوهُمْ لَيَّهْ مِنْ مَصِرْ وَ مِنْ كُوِي. وَ دَا تُجَّارْ الْمَلِكْ بَسْ يَمْشُوا وَ يَشْرُوهُمْ لَيَّهْ مِنْ هِنَاكْ. 17 وَ أَيِّ عَرَبَةْ الْيِجِيبُوهَا مِنْ مَصِرْ تَمَنْهَا 600 حَجَرْ فُضَّةْ وَ أَيِّ جُوَادْ تَمَنَهْ 150 حَجَرْ فُضَّةْ. وَ بِنَفْس التَّمَنْ دَا بَسْ، التُّجَّارْ قَاعِدِينْ يِجِيبُوا عَرَبَاتْ وَ خَيْل لِمُلُوكْ الْحِتِّيِّينْ وَ لِمُلُوكْ أَرَامْ كُلَ.