Al-lisaan
1 Ya akhwaani, khalli katiiriin minku ma yabgo muʼallimiin achaan taʼarfu kadar Allah yihaasibna aniina al-muʼallimiin chadiid min al-naas al-aakhariin. 2 Ayyi waahid minnina yakhta katiir. Kan naadum abadan ma yakhta fi kalaamah, hu da naadum kaamil wa yagdar fi nafsah.
3 Fakkuru fi l-lijaam al-nidissuuh fi khachum al-juwaad. Al-lijaam sakhayyar wa laakin be sababah, nagdaro niwaddu al-juwaad fi ayyi bakaan al-nidooruuh. 4 Wa fakkuru battaan fi l-safiina. Hi kabiire bilheen wa riih chadiide tilizzaha giddaam wa laakin be uud sakhayyar bas al-sawwaag yuguudha fi l-bakaan al-yidoorah. 5 Wa chiifu al-lisaan ! Hu kula sakhayyar wa laakin yisabbib cheyy kabiir. Wa battaan fakkuru fi l-naar. Naar sakhayre bas tiharrig kulla l-khaaba. 6 Wa l-lisaan, hu kula misil al-naar achaan beyah nuguulu kalaam fasil wa hu yinajjis kulla jilidna. Wa naar al-lisaan di taakul hayaatna min awwalha lahaddi akhiirha. Wa l-naar di jaaye min naar Jahannam zaatah.
7 Wa l-insaan yagdar yidallilhum le kulla nafar hana l-haywaanaat, kan min al-tuyuur walla zawaahif walla huut al-bahar kula. Wa dallalaahum khalaas. 8 Wa laakin ma fi naadum yagdar yidallil lisaanah. Al-lisaan hu cheyy fasil al-ma yagood saakit wa malaan be l-samm al-yaktul. 9 Beyah hu, nachkuru Allah abuuna wa beyah hu battaan, nalʼano al-naas al-Allah khalagaahum fi suurtah. 10 Be khachum al-waahid bas nachkuru wa nalʼano beyah. Ya akhwaani, khalli ma yabga misil da. 11 Hal min biir waahide nalgo almi halu wa almi murr walla ? 12 Ya akhwaani, chadarat al-tiin talda zaytuun walla ? Wa chadarat al-inab talda tiin walla ? La ! Wa abadan ma nagdaro namurgu almi halu min biir almiiha murr.
Al-hikma al-sahiihe
13 Yaatu minku hakiim wa faahim ? Khalli yiwassif amalah be haalah al-samhe be nafas baarid wa hikma. 14 Laakin kan induku fi guluubku husud chadiid wa adaawa, ma tifaachuru beehum achaan be l-sahiih, fachaarku da kidib didd al-hagg. 15 Hikmitku di ma min Allah laakin hi hikmat al-dunya wa maarge min fikir al-insaan wa min Ibliis. 16 Fi ayyi bakaan al-gaaʼidiin foogah al-husud wa l-istikbaar, al-barjaal wa kulla cheyy fasil kula gaaʼidiin foogah.
17 Laakin al-hikma al-min Allah awwalan ke saafiye wa l-naadum al-indah al-hikma yiriid al-salaam wa kalaamah baarid wa raasah ma gawi wa hu hanuun wa yisawwi amal al-kheer wa hu ma indah tafrikha wa la nifaakh. 18 Wa natiijat al-adaala mazruuʼa fi l-salaam le l-naas al-yisawwu amal al-salaam.
اللِسان
1 يَا أَخْوَانِي، خَلِّي كَتِيرِينْ مِنْكُو مَا يَبْقَوْا مُعَلِّمِينْ أَشَانْ تَعَرْفُوا كَدَرْ اللّٰهْ يِحَاسِبْنَا أَنِحْنَ الْمُعَلِّمِينْ شَدِيدْ مِنْ النَّاسْ الْآخَرِينْ. 2 أَيِّ وَاحِدْ مِنِّنَا يَخْطَا كَتِيرْ. كَنْ نَادُمْ أَبَداً مَا يَخْطَا فِي كَلَامَهْ، هُو دَا نَادُمْ كَامِلْ وَ يَقْدَرْ فِي نَفْسَهْ.
3 فَكُّرُوا فِي اللِّجَامْ النِّدِسُّوهْ فِي خَشُمْ الْجُوَادْ. اللِّجَامْ صَغَيَّرْ وَ لَاكِنْ بِسَبَبَهْ، نَقْدَرَوْا نِوَدُّوا الْجُوَادْ فِي أَيِّ بَكَانْ النِّدَوْرُوهْ. 4 وَ فَكُّرُوا بَتَّانْ فِي السَّفِينَةْ. هِي كَبِيرَةْ بِلْحَيْن وَ رِيحْ شَدِيدَةْ تِلِزَّهَا قِدَّامْ وَ لَاكِنْ بِعُودْ صَغَيَّرْ بَسْ السَّوَّاقْ يُقُودْهَا فِي الْبَكَانْ الْيِدَوْرَهْ. 5 وَ شِيفُوا اللِّسَانْ! هُو كُلَ صَغَيَّرْ وَ لَاكِنْ يِسَبِّبْ شَيّءْ كَبِيرْ. وَ بَتَّانْ فَكُّرُوا فِي النَّارْ. نَارْ صَغَيْرَةْ بَسْ تِحَرِّقْ كُلَّ الْغَابَةْ. 6 وَ اللِّسَانْ، هُو كُلَ مِثِلْ النَّارْ أَشَانْ بَيَّهْ نُقُولُوا كَلَامْ فَسِلْ وَ هُو يِنَجِّسْ كُلَّ جِلِدْنَا. وَ نَارْ اللِّسَانْ دِي تَاكُلْ حَيَاتْنَا مِنْ أَوَّلْهَا لَحَدِّي أَخِيرْهَا. وَ النَّارْ دِي جَايَةْ مِنْ نَارْ جَهَنَّمْ ذَاتَهْ.
7 وَ الْإِنْسَانْ يَقْدَرْ يِضَلِّلْهُمْ لِكُلَّ نَفَرْ هَنَا الْحَيْوَانَاتْ، كَنْ مِنْ الطُّيُورْ وَلَّا زَوَاحِفْ وَلَّا حُوتْ الْبَحَرْ كُلَ. وَ ضَلَّلَاهُمْ خَلَاصْ. 8 وَ لَاكِنْ مَا فِي نَادُمْ يَقْدَرْ يِضَلِّلْ لِسَانَهْ. اللِّسَانْ هُو شَيّءْ فَسِلْ الْمَا يَقْعُدْ سَاكِتْ وَ مَلَانْ بِالسَّمّ الْيَكْتُلْ. 9 بَيَّهْ هُو، نَشْكُرُوا اللّٰهْ أَبُونَا وَ بَيَّهْ هُو بَتَّانْ، نَلْعَنَوْا النَّاسْ الْاللّٰهْ خَلَقَاهُمْ فِي صُورْتَهْ. 10 بِخَشُمْ الْوَاحِدْ بَسْ نَشْكُرُوا وَ نَلْعَنَوْا بَيَّهْ. يَا أَخْوَانِي، خَلِّي مَا يَبْقَى مِثِلْ دَا. 11 هَلْ مِنْ بِيرْ وَاحِدَةْ نَلْقَوْا أَلْمِي حَلُو وَ أَلْمِي مُرّ وَلَّا؟ 12 يَا أَخْوَانِي، شَدَرَةْ التِّينْ تَلْدَ زَيْتُونْ وَلَّا؟ وَ شَدَرَةْ الْعِنَبْ تَلْدَ تِينْ وَلَّا؟ لَا! وَ أَبَداً مَا نَقْدَرَوْا نَمُرْقُوا أَلْمِي حَلُو مِنْ بِيرْ أَلْمِيهَا مُرّ.
الحكمة الصحيحة
13 يَاتُو مِنْكُو حَكِيمْ وَ فَاهِمْ؟ خَلِّي يِوَصِّفْ عَمَلَهْ بِحَالَهْ السَّمْحَةْ بِنَفَسْ بَارِدْ وَ حِكْمَةْ. 14 لَاكِنْ كَنْ عِنْدُكُو فِي قُلُوبْكُو حُسُدْ شَدِيدْ وَ عَدَاوَةْ، مَا تِفَاشُرُوا بَيْهُمْ أَشَانْ بِالصَّحِيحْ، فَشَارْكُو دَا كِدِبْ ضِدّ الْحَقّ. 15 حِكْمِتْكُو دِي مَا مِنْ اللّٰهْ لَاكِنْ هِي حِكْمَةْ الدُّنْيَا وَ مَارْقَةْ مِنْ فِكِرْ الْإِنْسَانْ وَ مِنْ إِبْلِيسْ. 16 فِي أَيِّ بَكَانْ الْقَاعِدِينْ فَوْقَهْ الْحُسُدْ وَ الْإِسْتِكْبَارْ، الْبَرْجَالْ وَ كُلَّ شَيّءْ فَسِلْ كُلَ قَاعِدِينْ فَوْقَهْ.
17 لَاكِنْ الْحِكْمَةْ الْمِنْ اللّٰهْ أَوَّلاً كَيْ صَافِيَةْ وَ النَّادُمْ الْعِنْدَهْ الْحِكْمَةْ يِرِيدْ السَّلَامْ وَ كَلَامَهْ بَارِدْ وَ رَاسَهْ مَا قَوِي وَ هُو حَنُونْ وَ يِسَوِّي عَمَلْ الْخَيْر وَ هُو مَا عِنْدَهْ تَفْرِقَةْ وَ لَا نِفَاقْ. 18 وَ نَتِيجَةْ الْعَدَالَةْ مَزْرُوعَةْ فِي السَّلَامْ لِلنَّاسْ الْيِسَوُّوا عَمَلْ السَّلَامْ.