Destruction de l’idolâtrie par Josias
V. 1-15: cf. 2 Ch 34:29-332 15:8-17. 1 S 7:3-4. Ac 19:18-19. Ja 1:25.1 Le roi Josias fit assembler auprès de lui tous les anciens de Juda et de Jérusalem. 2 Puis il monta à la maison de l’Éternel, avec tous les hommes de Juda et tous les habitants de Jérusalem, les sacrificateurs, les prophètes, et tout le peuple, depuis le plus petit jusqu’au plus grand. Il lut devant eux toutes les paroles du livre de l’alliance, qu’on avait trouvé dans la maison de l’Éternel. 3 Le roi se tenait sur l’estrade, et il traita alliance devant l’Éternel, s’engageant à suivre l’Éternel, et à observer ses ordonnances, ses préceptes et ses lois, de tout son cœur et de toute son âme, afin de mettre en pratique les paroles de cette alliance, écrites dans ce livre. Et tout le peuple entra dans l’alliance. 4 Le roi ordonna à Hilkija, le souverain sacrificateur, aux sacrificateurs du second ordre, et à ceux qui gardaient le seuil, de sortir du temple de l’Éternel tous les ustensiles qui avaient été faits pour Baal, pour Astarté, et pour toute l’armée des cieux; et il les brûla hors de Jérusalem, dans les champs du Cédron, et en fit porter la poussière à Béthel. 5 Il chassa les prêtres des idoles, établis par les rois de Juda pour brûler des parfums sur les hauts lieux dans les villes de Juda et aux environs de Jérusalem, et ceux qui offraient des parfums à Baal, au soleil, à la lune, au zodiaque et à toute l’armée des cieux. 6 Il sortit de la maison de l’Éternel l’idole d’Astarté, qu’il transporta hors de Jérusalem vers le torrent de Cédron; il la brûla au torrent de Cédron et la réduisit en poussière, et il en jeta la poussière sur les sépulcres des enfants du peuple. 7 Il abattit les maisons des prostitués qui étaient dans la maison de l’Éternel, et où les femmes tissaient des tentes pour Astarté. 8 Il fit venir tous les prêtres des villes de Juda; il souilla les hauts lieux où les prêtres brûlaient des parfums, depuis Guéba jusqu’à Beer-Schéba; et il renversa les hauts lieux des portes, celui qui était à l’entrée de la porte de Josué, chef de la ville, et celui qui était à gauche de la porte de la ville. 9 Toutefois les prêtres des hauts lieux ne montaient pas à l’autel de l’Éternel à Jérusalem, mais ils mangeaient des pains sans levain au milieu de leurs frères. 10 Le roi souilla Topheth dans la vallée des fils de Hinnom, afin que personne ne fît plus passer son fils ou sa fille par le feu en l’honneur de Moloc. 11 Il fit disparaître de l’entrée de la maison de l’Éternel les chevaux que les rois de Juda avaient consacrés au soleil, près de la chambre de l’eunuque Nethan-Mélec, qui demeurait dans le faubourg; et il brûla au feu les chars du soleil. 12 Le roi démolit les autels qui étaient sur le toit de la chambre haute d’Achaz et que les rois de Juda avaient faits, et les autels qu’avait faits Manassé dans les deux parvis de la maison de l’Éternel; après les avoir brisés et enlevés de là, il en jeta la poussière dans le torrent de Cédron. 13 Le roi souilla les hauts lieux qui étaient en face de Jérusalem, sur la droite de la montagne de perdition, et que Salomon, roi d’Israël, avait bâtis à Astarté, l’abomination des Sidoniens, à Kemosch, l’abomination de Moab, et à Milcom, l’abomination des fils d’Ammon. 14 Il brisa les statues et abattit les idoles, et il remplit d’ossements d’hommes la place qu’elles occupaient. 15 Il renversa aussi l’autel qui était à Béthel, et le haut lieu qu’avait fait Jéroboam, fils de Nebath, qui avait fait pécher Israël; il brûla le haut lieu et le réduisit en poussière, et il brûla l’idole.
V. 16-20: cf. 1 R 13:1-2, 1 29-32. Ps 69:10.16 Josias, s’étant tourné et ayant vu les sépulcres qui étaient là dans la montagne, envoya prendre les ossements des sépulcres, et il les brûla sur l’autel et le souilla, selon la parole de l’Éternel prononcée par l’homme de Dieu qui avait annoncé ces choses. 17 Il dit: Quel est ce monument que je vois? Les gens de la ville lui répondirent: C’est le sépulcre de l’homme de Dieu, qui est venu de Juda, et qui a crié contre l’autel de Béthel ces choses que tu as accomplies. 18 Et il dit: Laissez-le; que personne ne remue ses os! On conserva ainsi ses os avec les os du prophète qui était venu de Samarie. 19 Josias fit encore disparaître toutes les maisons des hauts lieux, qui étaient dans les villes de Samarie, et qu’avaient faites les rois d’Israël pour irriter l’Éternel; il fit à leur égard entièrement comme il avait fait à Béthel. 20 Il immola sur les autels tous les prêtres des hauts lieux, qui étaient là, et il y brûla des ossements d’hommes. Puis il retourna à Jérusalem.
Célébration de la Pâque
V. 21-30: cf. 2 Ch 35.21 Le roi donna cet ordre à tout le peuple: Célébrez la Pâque en l’honneur de l’Éternel, votre Dieu, comme il est écrit dans ce livre de l’alliance. 22 Aucune Pâque pareille à celle-ci n’avait été célébrée depuis le temps où les juges jugeaient Israël et pendant tous les jours des rois d’Israël et des rois de Juda. 23 Ce fut la dix-huitième année du roi Josias qu’on célébra cette Pâque en l’honneur de l’Éternel à Jérusalem. 24 De plus, Josias fit disparaître ceux qui évoquaient les esprits et ceux qui prédisaient l’avenir, et les théraphim, et les idoles, et toutes les abominations qui se voyaient dans le pays de Juda et à Jérusalem, afin de mettre en pratique les paroles de la loi, écrites dans le livre que le sacrificateur Hilkija avait trouvé dans la maison de l’Éternel. 25 Avant Josias, il n’y eut point de roi qui, comme lui, revînt à l’Éternel de tout son cœur, de toute son âme et de toute sa force, selon toute la loi de Moïse; et après lui, il n’en a point paru de semblable. 26 Toutefois l’Éternel ne se désista point de l’ardeur de sa grande colère dont il était enflammé contre Juda, à cause de tout ce qu’avait fait Manassé pour l’irriter. 27 Et l’Éternel dit: J’ôterai aussi Juda de devant ma face comme j’ai ôté Israël, et je rejetterai cette ville de Jérusalem que j’avais choisie, et la maison de laquelle j’avais dit: Là sera mon nom. 28 Le reste des actions de Josias, et tout ce qu’il a fait, cela n’est-il pas écrit dans le livre des Chroniques des rois de Juda? 29 De son temps, Pharaon Néco, roi d’Égypte, monta contre le roi d’Assyrie, vers le fleuve de l’Euphrate. Le roi Josias marcha à sa rencontre; et Pharaon le tua à Meguiddo, dès qu’il le vit. 30 Ses serviteurs l’emportèrent mort sur un char; ils l’amenèrent de Meguiddo à Jérusalem, et ils l’enterrèrent dans son sépulcre. Et le peuple du pays prit Joachaz, fils de Josias; ils l’oignirent, et le firent roi à la place de son père.
Joachaz, Jojakim, Jojakin, rois de Juda
V. 31-35: cf. 2 Ch 36:1-4. Jé 22:10-12.31 Joachaz avait vingt-trois ans lorsqu’il devint roi, et il régna trois mois à Jérusalem. Sa mère s’appelait Hamuthal, fille de Jérémie, de Libna. 32 Il fit ce qui est mal aux yeux de l’Éternel, entièrement comme avaient fait ses pères. 33 Pharaon Néco l’enchaîna à Ribla, dans le pays de Hamath, pour qu’il ne régnât plus à Jérusalem; et il mit sur le pays une contribution de cent talents d’argent et d’un talent d’or. 34 Et Pharaon Néco établit roi Éliakim, fils de Josias, à la place de Josias, son père, et il changea son nom en celui de Jojakim. Il prit Joachaz, qui alla en Égypte et y mourut. 35 Jojakim donna à Pharaon l’argent et l’or; mais il taxa le pays pour fournir cet argent, d’après l’ordre de Pharaon; il détermina la part de chacun et exigea du peuple du pays l’argent et l’or qu’il devait livrer à Pharaon Néco.
23 v. 36 à 24 v. 7: cf. 2 Ch 36:5-8. Éz 19:5-9. (Da 1:1-7.)36 Jojakim avait vingt-cinq ans lorsqu’il devint roi, et il régna onze ans à Jérusalem. Sa mère s’appelait Zebudda, fille de Pedaja, de Ruma. 37 Il fit ce qui est mal aux yeux de l’Éternel, entièrement comme avaient fait ses pères.
Yuuchiiya jaddad al-muʼaahada
1 Wa tawwaali, malik Yuuchiiya naada kulla chuyuukh Bani Yahuuza wa chuyuukh Madiinat al-Khudus le yilimmu. 2 Wa baʼad da, al-malik macha beet Allah maʼa kulla naas mamlakat Yahuuza wa kulla sukkaan Madiinat al-Khudus wa rujaal al-diin wa l-anbiya wa kulla l-chaʼab min al-kubaar lahaddi l-dugaag. Wa hu gara leehum kulla l-kalaam al-fi kitaab al-muʼaahada al-ligooh fi beet Allah. 3 Wa l-malik wagaf jamb amuud beet Allah wa jaddad al-muʼaahada maʼa Allah. Waajib ayyi waahid yitaabiʼ Allah wa yahfad wasiiyaatah wa taʼliimah wa churuutah be kulla galbah wa be kulla fikrah wa yitabbig kalaam al-muʼaahada al-maktuub fi l-kitaab da. Wa kulla l-chaʼab khassado be l-muʼaahada di.
Yuuchiiya haddam bakaan al-asnaam
4 Wa l-malik amar Hilkhiiya kabiir rujaal al-diin wa rujaal al-diin al-aakhariin wa hurraas madkhal beet Allah wa gaal khalli yamurgu min beet Allah kulla l-muʼiddaat al-sanaʼoohum le ibaadat asnaam Baʼal wa Achiira wa le kulla khuwwaat al-sama. Wa khalaas, humman maragoohum barra min Madiinat al-Khudus wa harragoohum fi waadi Khidruun wa waddo al-rumaad fi Beet Iil. 5 Wa hu tarad rujaal al-diin al-khattoohum muluuk mamlakat Yahuuza le yiharrugu bakhuur fi l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-fi hillaal balad Yahuuza wa hawaaleeha le Madiinat al-Khudus. Wa tarad al-naas al-yiharrugu al-bakhuur le Baʼal wa le l-harraay wa l-gamar wa l-nujuum wa le kulla khuwwaat al-sama. 6 Wa marag min beet Allah al-uud al-khazzooh le ibaadat Achiira wa waddaah barra min Madiinat al-Khudus fi waadi Khidruun wa hinaak harragah wa rihkah wa l-rumaad kamaan chattatah fi khubuur al-chaʼab. 7 Wa l-malik dammar buyuut al-naas al-bisawwu al-charmata al-gaaʼidiin fi fadaayit beet Allah. Wa fi l-bakaan da, awiin gaaʼidaat yitirran gabag le ibaadat al-ilaaha Achiira.
8 Wa baʼad da, Yuuchiiya jaab kulla rujaal al-diin al-gaaʼidiin fi hillaal balad Yahuuza. Wa hu najjas kulla l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-rujaal al-diin gaaʼidiin yiharrugu fooghum al-bakhuur min Gabaʼ lahaddi Biir Sabʼa. Wa hu dammar al-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-fi khachum baab al-madiina wa khaassatan al-baab hana haakim al-madiina Yachuuʼ al-gaaʼid be nuss al-isra le madkhal al-madiina. 9 Wa rujaal al-diin hana l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada ma induhum izin yigaddumu dahaaya fi madbah Allah al-fi Madiinat al-Khudus laakin induhum izin yaakulu khubza bala tawwaara maʼa rujaal al-diin akhwaanhum.
10 Wa battaan al-malik najjas al-mahrag hana Tuufa al-gaaʼid fi waadi Bani Hinnuum achaan battaan naadum ma yiharrig wileedah wa la bineeytah fi l-naar le ilaah Muulak. 11 Wa baʼʼad tamaasiil al-kheel al-khassasoohum muluuk mamlakat Yahuuza le ibaadat al-harraay. Wa tamaasiil al-kheel dool awwal khattoohum jamb madkhal beet Allah wa jamb beet al-masʼuul Natanmalik. Wa Yuuchiiya harrag al-arabaat hana ibaadat al-harraay kula. 12 Wa l-malik haddam al-madaabih al-banoohum muluuk mamlakat Yahuuza fi raas gasir malik Ahaaz wa l-madaabih al-Manassa banaahum fi l-fadaayaat al-itneen hana beet Allah. Wa baʼad haddamaahum, hu chaal al-turaab wa daffagah fi waadi Khidruun. 13 Wa hu najjas kulla l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-mugaabiliin Madiinat al-Khudus be nuss al-zeene hana hajar al-Damaar. Wa l-bakaanaat dool, zamaan Suleymaan malik Bani Israaʼiil banaahum le Achtaruut al-ilaahat al-muharrama hint naas balad Seeda wa le Kamuuch al-ilaah al-muharram hana naas balad Muwaab wa le Milkuum al-sanam al-makruuh hana Bani Ammuun. 14 Wa hu rama al-hujaar al-khazzoohum wa kassar al-iidaan al-khazzoohum le ibaadat Achiira wa mala al-bakaan da be udaam al-naas.
15 Wa battaan al-malik haddam al-madbah al-fi Beet Iil wa da l-bakaan al-aali al-banaah Yarubaʼaam wileed Nabaat al-lazza naas mamlakat Israaʼiil fi l-zunuub. Wa Yuuchiiya haddam al-madbah da wa l-bakaan al-aali hana l-ibaada. Wa harrag al-bakaan al-aali wa rihikah bigi rumaad wa tachcha al-uud al-khazzooh le ibaadat Achiira. 16 Wa baʼad da, Yuuchiiya chaglab wa chaaf al-khubuur al-gaaʼidiin fi raas al-hajar fi l-bakaan da. Wa rassal naas yijiibu al-udaam min al-khubuur wa hu gamma tachcha al-udaam fi l-madbah da achaan yinajjisah. Wa l-cheyy da bigi hasab kalaam nabi Allah al-awwal gaalah. 17 Wa l-malik saʼal wa gaal : «Al-hajar al-gaaʼid nichiifah, da chunu ?» Wa naas al-hille raddo leyah wa gaalo : «Da khabur hana nabi Allah al-ja min balad Yahuuza wa hajja be l-achya al-hassaʼ inta sawweethum fi l-madbah hana Beet Iil.» 18 Wa khalaas, al-malik gaal : «Khallu al-khabur da ! Naadum ma yilammis udaam al-nabi.» Wa be misil da, ma limso udaam al-nabi da walla udaam al-nabi al-chaayib al-ja min al-Saamira kula.
19 Wa l-malik Yuuchiiya haddam kulla l-buyuut al-gaaʼidiin fi l-bakaanaat al-aaliyiin hana l-ibaada al-fi hillaal al-Saamira al-banoohum muluuk mamlakat Israaʼiil achaan yikhaddubu Allah. Wa hu dammar kulla l-buyuut dool misil sawwaah fi Beet Iil. 20 Wa fi raas madaabih hana l-bakaanaat al-aaliyiin dool, hu dabah kulla rujaal al-diin al-gaaʼidiin fi l-bakaan da wa harrag udaam al-naas. Wa baʼad da, gabbal Madiinat al-Khudus.
Naas Yahuuza ayyado iid al-Fisha
21 Wa l-malik Yuuchiiya amar kulla l-chaʼab wa gaal leehum : «Ayyudu iid al-Fisha le Allah Ilaahku hasab al-kalaam al-maktuub fi kitaab al-muʼaahada.» 22 Wa l-chaʼab abadan ma ayyado iid misil da min al-wakit al-hakamo foogah al-hukkaam al-binaaduuhum al-gudiya lahaddi kulla l-wakit al-hakamo foogah muluuk mamlakat Israaʼiil wa muluuk mamlakat Yahuuza. 23 Wa laakin fi sanit 18 hana hukum al-malik Yuuchiiya, ayyado iid al-Fisha le Allah fi Madiinat al-Khudus.
24 Wa Yuuchiiya katal al-yikallumu maʼa l-maytiin wa l-jannaaniyiin wa dammar al-asnaam wa l-tamaasiil wa kulla l-muharramaat al-gaaʼidiin fi balad Yahuuza wa Madiinat al-Khudus. Wa da achaan yihaggig kalaam al-Tawraat al-maktuub fi l-kitaab al-ligaah Hilkhiiya kabiir rujaal al-diin fi beet Allah. 25 Wa ma fi malik misil Yuuchiiya al-taabaʼ le Allah be kulla galbah wa kulla fikrah wa kulla gudurtah hasab Tawraat Muusa. Wa baʼadah ma fi malik mislah.
26 Wa be da kula, Allah ma khalla minnah khadabah al-muhrig didd mamlakat Yahuuza be sabab kulla l-fasaala al-sawwaaha Manassa diddah. 27 Wa Allah gaal : «Nibaʼʼid min giddaami mamlakat Yahuuza misil baʼʼadt mamlakat Israaʼiil. Wa nikhalli minni Madiinat al-Khudus al-madiina al-ana azaltaha wa l-beet al-ana gult foogah : ‹Da bas al-bakaan al-nukhutt foogah usmi.›»
28 Wa l-baagi min amal Yuuchiiya wa kulla cheyy al-sawwaah maktuubiin fi kitaab taariikh muluuk Bani Yahuuza. 29 Wa fi wakit hukum Yuuchiiya, Firʼoon Naku malik balad Masir gamma le yahjim malik balad Achuur be jiihat bahar al-Furaat. Wa l-malik Yuuchiiya macha gaabalah fi l-derib wa laakin wakit malik Masir chaafah, katalah le Yuuchiiya fi hillit Magiddu. 30 Wa masaaʼiilah chaalooh fi araba wa waddooh min Magiddu lahaddi Madiinat al-Khudus wa dafanooh fi khaburah. Wa chaʼab al-balad chaalooh le Yahaaz wileed Yuuchiiya masahooh wa darrajooh malik fi badal abuuh.
Yahaaz bigi malik fi Yahuuza
31 Wa Yahaaz indah 23 sana wakit bigi malik wa hakam talaata chahar fi Madiinat al-Khudus. Wa ammah usumha Hamuutal bineeyit Irmiya min hillit Libna. 32 Wa Yahaaz sawwa al-fasaala giddaam Allah misil juduudah sawwooh.
33 Wa Firʼoon Naku malik balad Masir karabah wa sajanah fi Ribla balad Hamaat wa battaan ma hakam fi Madiinat al-Khudus. Wa ziyaada min da, al-malik Naku jabaraahum le naas mamlakat Yahuuza yikaffu miiri hana 3 400 kiilo hana fudda wa 34 kiilo hana dahab. 34 Wa Firʼoon Naku darraj Aliyaakhim wileed Yuuchiiya malik fi badal abuuh Yuuchiiya wa khayyar usmah wa sammaah Yahuuyakhim. Wa kan le Yahaaz al-masjuun kamaan, waddaah Masir wa maat hinaak.
35 Wa Yahuuyakhim chaal al-miiri min naas mamlakat Yahuuza achaan yanti le Firʼoon Naku al-fudda wa l-dahab al-hu talabaahum. Wa ayyi waahid kaffa al-miiri al-khattooh foogah hasab gudurtah wa Yahuuyakhim antaah le malik Masir.
Yahuuyakhim bigi malik fi Yahuuza
36 Wa Yahuuyakhim indah 25 sana wakit bigi malik wa hakam 11 sana fi Madiinat al-Khudus. Wa ammah usumha Zabuuda bineeyit Fadaaya min hillit al-Ruuma. 37 Wa Yahuuyakhim sawwa al-fasaala giddaam Allah misil juduudah sawwooh.