Ta gə́ wɔji dɔ taa na̰ lə diŋgam gə dené lé
1 Ta gə́ seḭ dəjimje mee maktub’g lə sí lé m’a tel kila sí keneŋ ŋga. M’la̰ji məəm’g m’pana: Maji kar diŋgam ɔrɔ rɔ dené el. 2 Nɛ maji kar diŋgam gə́ rara kara taa dené gə́ ɔs dəa-yeḛ nja ləm, dené gə́ rara kara taa ŋgaw gə́ ɔs dəa-yeḛ nja ləm tɔ, yen ɓa mɔdkaiya gə́ rara kara seḭ a kundaje ne rɔ sí keneŋ el. 3 Maji kar diŋgam taa dené gə́ dené təa ləm, dené gə́ rara kara taa ŋgaw gə́ ŋgaw təa ləm tɔ. 4 Dené lé to dəw dɔ rəa el nɛ ŋgabeeje ɓa to dəw dəa, diŋgam kara to dəw dɔ rəa el nɛ dené ləa ɓa to dəw dəa tɔ. 5 Ɔgje na̰ rɔ sí el. Ɓó lé seḭ gaŋgje rɔ sí ŋgəji ndá kara arje meḛ sí asəna keneŋ mba ra tamaji na̰’d waga ɓa a tel kiŋgaje na̰ ɓəi nà banelə malee gə́ ra sí lé Njekurai a kər sí ne.
6 Kwɔji ɓa m’wɔji sí gə́ kwɔji ɓó to ndukun ɓa m’un m’ar sí el. 7 Ma m’ndigi kar dəwje lai ra to gə́ ma bèe, nɛ nana kara iŋga nénoji gə́ goso dəa ya ji Ala’g lé. Nana kara iŋga yeḛ gə́ yo gə yeḛ gə́ nee tɔ.
8 Ma m’ula deḛ gə́ to gə́ ŋgaw-buaje gə njékəisiŋgaje m’pana: Maji kar dee d’isi boa to gə́ ma bèe tɔ. 9 Nɛ ɓó lé d’askəm si boa el ndá maji kar dee taa na̰ ya mbata taa dené gə taa ŋgaw lé maji yaa̰ unda kaw kari ba kula rɔi pər.
10 Deḛ gə́ taa na̰ mba̰ lé torndu Mbaidɔmbaije ɓa m’ula dee ɓó to torndum el. Maji kar dené tḭ gə ŋgabeeje el . 11 Ɓó lé yeḛ tḭ səa ndá maji karee tel iŋga ŋgabeeje gogo, ɓó lé bèe el ndá maji karee si boa. Maji kar diŋgam kara tuba dené ləa el tɔ.
12 Seḭ ges njé gə́ na̰je lé ma nja m’ula sí ta nee ɓó Mbaidɔmbaije el. Ɓó lé ŋgoko̰ sí kára si gə dené gə́ un mée el nɛ dené lé ndigi səa ndá maji karee mbadee el. 13 Dené kara ɓó lé yeḛ si gə ŋgabeeje gə́ un mée el ɓa yeḛ ndigi səa ndá maji karee mbadee el tɔ. 14 Diŋgam gə́ un mée el ɓəi lé mbɔl dɔ dené ɓa yeḛ tel ne dəw gə́ to gə kəmee, dené gə́ un mée el ɓəi kara mbɔl dɔ ŋgabeeje ɓa yeḛ tel ne dəw gə́ to gə kəmee to. Ɓó lé seḭ raje togə́bè ndá ŋgan síje d’a kàr raŋg-raŋg nɛ ɓó lé seḭ raje togə́bè el ndá ŋgan síje d’a kàr el tɔ. 15 Ɓó lé yeḛ gə́ un mée el ɓa ndigi teḛ ndá maji karee teḛ ya. Bèe ɓa yeḛ gə́ diŋgam əsé yeḛ gə́ dené kara d’a tɔ na̰ naŋg ga̰-ga̰ el. Ala ɓar sí mba kar sí j’isi dan nékulrɔ sí’g gə meekulɔm. 16 I dené lé lé i a kar ŋgabi aji kara i gər el. Esé i diŋgam lé lé i a kar dené ləi aji kara i gər el tɔ.
17 Nɛ maji kar nana kara njaa gə panjaa ləa gə́ Mbaidɔmbaije tɔjee loo gə́ Ala ɓaree keneŋ. Yee gə́ bèe ɓa m’un ndum m’ar Eglisəje gə́ loo lai. 18 See dəw kára to gə́ njekḭja tamɔdee mba̰ ɓa ɓaree wa. Bèe ndá maji karee si gə njekḭja tamɔd ya. See dəw kára lal kinja tamɔdee ɓa ɓaree wa. Bèe ndá maji karee si lal kinja tamɔdee ya tɔ. 19 Tamɔdə gə́ kinja kara to né el ləm, kinja tamɔd el kara to né el ləm tɔ. Ra torndu Ala ɓa to gə́ né gə́ gəd ya. 20 Maji kar nana kara sí loo-siée gə́ Ala lé ɓaree keneŋ. 21 See i to ɓər ɓa Ala ɓari lé wa. Bèe ndá jɔg rɔi el, ɓó lé d’ɔri d’ilai tar ndá ɔd aw loo ləi. 22 Mbata ɓər gə́ Mbaidɔmbaije ɓaree lé yeḛ tel to ŋgonkoji lə Mbaidɔmbaije, nɛ ŋgonkoji gə́ yeḛ ɓaree lé tel to ɓər lə Kristi tɔ ŋga. 23 Yeḛ uga sí gə né gə́ gadee dum ndogo. Bèe ndá tel ulaje rɔ sí ɓər’g lə dəwje el ŋga. 24 Ŋgakɔmje, maji kar nana kara si loo-siée no̰ Ala’g loo gə́ yeḛ ɓaree keneŋ.
25 Deḛ gə́ d’aw boa lé diŋgam əsé dené kara m’oo ndu Mbaidɔmbaije gə́ teḛ wɔji dɔ dee el. Ta gə́ m’a gə kula sí lé kəm taa ya mbata gə goo takə̰ji lə dəw lé meekɔrjol lə Mbaidɔmbaije ɓa m’iŋga gə goo ŋgonkoji ləm ya.
26 Ma m’ə̰ji məəm’g m’pana: Maji kar diŋgam si loo-siée’g ya mbata kàr néurti nai dəb ba. 27 See i taa dené mba̰ wa. Ndá gə tḭ səa el. See i taa dené el ɓəi wa. Ndá saŋg dené el tɔ. 28 Ɓó lé i taa dené ndá i ra gə́ né kaiya el. Ŋgoma̰də gə́ taa ŋgaw kara yeḛ ra gə́ kaiya el tɔ. Nɛ deḛ gə́ taa na̰ lé d’a kiŋga némeeko̰ dɔ naŋg nee. Yee ɓa, ma m’pa m’gaŋg ne rəbee gə mbata lə sí ya.
29 Ŋgakɔmje, aa ooje, ta gə́ ma m’ula sí ɓa nee: Ndəa lé nai dəb ba ŋga. Bèe ndá un kudee ɓasinè lé maji kar deḛ gə́ to gə́ njédenéje lé d’isi d’asəna gə ŋgaw-buaje ləm, 30 deḛ gə́ no̰ lé maji kar dee d’isi d’asəna gə dəwje gə́ no̰ el ləm, deḛ gə́ d’al rɔ dee lé maji kar dee d’isi d’asəna gə dəwje gə́ d’al rɔ dee el ləm, deḛ gə́ njéndogo néje lé maji kar dee d’isi d’asəna gə dəwje gə́ né lal dee ləma, 31 deḛ gə́ d’un néje gə́ dɔ naŋg ra ne kula lé maji kar dee d’isi d’asəna gə dəwje gə́ d’ar néje gə́ dɔ naŋg nee wa meḛ dee yaa̰ el ləm tɔ. Mbata dɔ naŋg neelé a gə tel wagəsa ɓəi.
32 Néje gə́ naŋg nee gə́ tɔ sí gag-gag lé ma m’ndigi bɔr dɔ sí’g gə́ gogo. Yeḛ gə́ taa dené el lé né lə Mbaidɔmbaije ɓa wa mée ləm, yeḛ saŋg loo gə mba taa kəmee ləm tɔ. 33 Yeḛ gə́ taa dené mba̰ lé néje gə́ dɔ naŋg nee ɓa wa mée ləm, Yeḛ saŋg loo gə mba kar mee dené ləa lelee ləm tɔ. 34 Yee ɓa mée to ne joo ya. Ka̰ dené gə́ taa ŋgaw gə ŋgoma̰də gə́ taa ŋgaw el ɓəi lé kara to ɓəd-ɓəd togə́bè ya tɔ. Yeḛ gə́ taa ŋgaw el lé néje lə Mbaidɔmbaije ɓa wa mée. Yee ɓa gə́ néje lə Mbaidɔmbaije gə́ a kar darəa gə ndilee àr ne raŋg-raŋg ya. Yeḛ gə́ taa ŋgaw lé néje gə́ dɔ naŋg nee ɓa wa mée mbata yeḛ saŋg loo mba kar mee ŋgabeeje lelee tɔ.
35 Ma m’ula sí ta neelé gə mba kaa ne dɔ sí ɓó mba kiya sí ne gum el. Ma m’ndigi kɔr sí kɔm sí dan né gə́ maji’g gə mba kar sí tia̰je rɔ Mbaidɔmbaije’g ɗigi-ɗigi ɓó kar né jɔg sí keneŋ el.
36 Lé nana ɓa oo ləb taa ŋgaw lə ŋgonee gə́ ma̰də dən mba̰ ɓa ə̰ji ta mée’g pana: Maji karee taa ŋgaw ndá yeḛ askəm ra né gə́ mée wɔji ya ɓó to kaiya gə́ yeḛ ra el. Maji karee ya̰ ŋgonee aree taa ŋgaw né ləa. 37 Nɛ yeḛ gə́ ə̰ji ta mée’g pana: N’a ŋgəm ŋgon neḛ gə́ ma̰də karee taa ŋgaw el, ɓó lé yeḛ nja wɔji mée’g njaŋg ɓó to tapa dəwje ɓa taa el nɛ to né gə́ yeḛ nja ndigi ndá to né gə́ maji gə́ yeḛ ra lé tɔ. 38 Bèe ndá yeḛ gə́ ar ŋgonee gə́ ma̰də taa ŋgaw lé ra maji ya, nɛ yeḛ gə́ ar ŋgonee gə́ ma̰də taa ŋgaw el lé kea̰-yeḛ to maji undá tɔ.
39 Dené gə́ rara ɓa gə́ ŋgabeeje si kəmba ɓəi ndá godndu lé tɔ dee na̰’d nəji ɓəi. Nɛ ɓó lé ŋgabeeje wəi ndá yeḛ aw kari ba gə mba taa ŋgaw to gə́ mée wɔji. Nɛ maji karee ra gə goo torndu Mbaidɔmbaije ɓa. 40 Gə́ məəm-ma’g lé m’pana: Ɓó lé yee si gə́ njekəisiŋga lé to rɔlel unda taa ngao gə́ ra̰g. Ma lé m’oo to gə́ m’pa gə goo ka̰ Ndil Ala ya.
Wasaaya fi l-akhiide
1 Wa hassaʼ da, nurudd leeku fi l-kalaam al-saʼaltuuni minnah. Wa katabtu gultu : «Akheer le l-raajil kan ma yargud maʼa mara.» 2 Laakin muchkilat al-zina gaaʼide wa tidoor takrubku. Achaan da, akheer ayyi raajil indah martah halaalah wa ayyi mara indaha raajilha halaalha.
3 Waajib al-raajil al-maakhid yanti nafsah le martah wa l-mara al-maakhde tanti nafisha le raajilha. 4 Al-mara ma tagdar tisawwi misil tidoorah be jisimha achaan raajilha bas indah hagg foogah. Wa misil da, al-raajil kula ma yagdar yisawwi misil yidoorah be jismah achaan martah bas indaha hagg foogah.
5 Khalli al-raajil ma yaaba martah wa l-mara ma taaba raajilha. Laakin kan tidooru tiwaggufu al-alaakha al-jinsiiya ambeenaatku le mudda muhaddada, masalan wakit tinkarbu fi l-sala, awwalan ke astafugu foogah sawa. Wa wakit al-mudda di kammalat, limmu battaan. Wa gult al-kalaam da achaan kan ma tagdaro talzamo chahwaatku, akuun Ibliis yilizzuku fi l-zanib. 6 Al-waggafaan al-misil da, ma amartuku beyah laakin kan tidooru tisawwuuh, ma indah eeb. 7 Sahiih, fi fikri akheer kan kulli naadum yukuun misli ana al-ma maakhid. Laakin ayyi naadum indah al-atiiye al-Allah antaaha leyah. Wa le l-waahid, atiiye waahide wa le l-aakhar, atiiye chig.
8 Wa fi l-cheyy al-bukhuss al-rujaal al-hassaʼ ma induhum awiin wa l-awiin al-araamil, nuguul akheer kan yagoodu bala akhiide misli ana. 9 Laakin kan ma yagdaro yalzamo chahwaathum, akheer yaakhudu. Kan yaakhudu, da akheer min al-chahwa taakulhum misil al-naar.
10 Wa kan le l-naas al-maakhdiin, nantiihum wasiiye. Wa l-wasiiye di ma minni ana laakin min Rabbina Isa. Waajib al-mara al-maakhde ma titallig raajilha. 11 Wa kan hi tallagatah, waajib tagood bala akhiide aw tigabbil raajilha. Wa khalli al-raajil al-maakhid ma yitallig martah.
12 Wa le l-aakhariin, indi wasiiye. Wa l-wasiiye di ma min Rabbina, hi minni ana. Kan ayyi muʼmin indah mara ma muʼmine wa martah tikhassid tagood maʼaayah, ma waajib hu yitalligha. 13 Wa kan mara minku indaha raajil ma muʼmin wa raajilha yikhassid yagood maʼaaha, ma waajib hi titalligah. 14 Achaan al-raajil al-ma muʼmin bigi khaass le Allah be sabab iimaan martah wa l-mara al-ma muʼmine bigat khaassa le Allah be sabab iimaan raajilha. Wa kan ma ke, iyaalhum yukuunu ma khaassiin le Allah. Wa laakin be l-sahiih, humman khaassiin le Allah.
15 Wa laakin kan al-naadum al-ma muʼmin yidoor al-talaag, khalli yisawwiih. Kan sawwaah, al-muʼmin kan raajil walla mara kula, ma marbuut. Laakin intu Allah naadaaku achaan tiʼiichu be l-salaam. 16 Intu ma taʼarfu al-cheyy al-yabga. Ya l-mara, akuun raajilki yanja be sababki. Ya l-raajil, akuun martak tanja be sababak.
17 Daahu al-kalaam al-muhimm. Khalli ayyi muʼmin yagood fi l-haala al-Rabbina jaʼalaaha leyah. Wa di l-haala al-hu gaaʼid foogha wakit Allah naadaah fi l-iimaan. Di bas al-wasiiye al-niʼallimha le ummat al-Masiih fi ayyi bakaan. 18 Masalan, kan naadum mutahhar gubbaal Allah ma naadaah fi derbah, khalli ma yisawwi cheyy le yibattil al-tahuura. Wa l-naadum al-ma mutahhar gubbaal Allah ma naadaah, khalli ma yitahhuruuh. 19 Kan naadum mutahhar walla ma mutahhar kula, da ma muhimm. Laakin al-muhimm, al-naadum yitaabiʼ wasaaya Allah.
20 Khalli ayyi naadum yagood fi l-haala al-hu gaaʼid foogha gubbaal Allah ma naadaah. 21 Kan inta abid gubbaal Allah ma naadaak, ma tikhalli al-ubuudiiye tizaʼʼilak. Laakin kan yantuuk fursa tabga hurr, khassid tawwaali. 22 Wa ana gult leek ma tazʼal achaan al-abid al-Allah naadaah fi derib Rabbina bigi khaddaam hurr hana Rabbina. Wa nafs al-cheyy le l-naadum al-awwal hurr gubbaal Allah ma naadaah, hu bigi abd al-Masiih. 23 Allah fadaaku be taman khaali wa achaan da, ma tabgo abiid le l-naas. 24 Ya akhwaani, zibdit al-kalaam da, khalli ayyi naadum yagood fi l-haala al-gaaʼid foogha wakit Allah naadaah wa khalli yagood foogha fi alaakha maʼa Allah.
Wasaaya le l-ma maakhdiin
25 Wa fi l-cheyy al-bukhuss al-naas al-lissaaʼ ma akhado, ma indi wasiiye min Rabbina. Laakin Allah rahamaani wa jaʼalaani naadum saadikh wa achaan da nuguul leeku fikri. 26 Hassaʼ haaliiyan intu gaaʼidiin fi taʼab chadiid. Achaan da, fi fikri akheer kan ayyi naadum ma yikhayyir haaltah. 27 Kan naadum indah mara, khalli ma yitalligha. Kan naadum ma indah mara, khalli ma yaakhud. 28 Wa kan sabi yaakhud, da ma khata. Wa kan bineeye taakhud, da ma khata. Laakin fi l-dunya di, al-maakhdiin yatʼabo ziyaada wa leeku intu nidoor ninajjiiku min al-taʼab da.
29 Wa gult al-kalaam da achaan al-zaman al-aniina gaaʼidiin foogah da, Allah haddadah. Wa min hassaʼ le giddaam, khalli al-raajil al-indah mara ma yinkarib ziyaada fi martah. 30 Wa khalli al-haznaaniin ma yinkarbu fi hizinhum. Wa khalli al-farhaaniin ma yinkarbu fi farhithum. Wa khalli al-naas al-yachru ma yinkarbu fi cheyy al-charooh. 31 Wa khalli al-naas al-induhum muʼaamala maʼa naas al-dunya ma yichtakhulu beeha. Akiid, nizaam al-dunya al-haali da gaaʼid yikammil.
32 Wa nidoor al-hamm ma yakrubku. Al-muʼmin al-ma indah mara gaaʼid yinkarib fi khidmit Rabbina wa fi rida Rabbina. 33 Laakin al-muʼmin al-indah mara gaaʼid yinkarib fi khidmit al-dunya di, maʼanaatah hu yidoor yiraddi martah 34 wa misil da, hu indah khidme itneen. Wa l-mara aw al-bineeye al-muʼmine al-ma maakhde gaaʼide tinkarib fi khidmit Rabbina achaan tabga saalhe fi jisimha wa fi fikirha. Laakin al-muʼmine al-maakhde tinkarib fi khidmit al-dunya di, maʼanaatah hi tidoor tiraddi raajilha. 35 Wa gult al-kalaam da le faayditku. Ma nidoor nukhutt leeku huduud. Gult al-kalaam da achaan niwassifku kikkeef titaabuʼu derib Rabbina be niiye waahide wa takhdumu leyah be galib waahid.
36 Kan ayyi naadum minku karab raas bineeye wa akhkhar mawʼid al-cheeliin wa hu fakkar kadar al-taʼkhiir da bigi gaasi le l-bineeye aw yidoor yichiilha achaan chahwatah bigat chadiide, khalaas khalli yichiilha. Khalli yilʼaakhado. Da ma khata. 37 Laakin al-raajil al-indah niiye saabte fi galbah wa ma jabarooh wa lazam chahwatah tamaam wa chaal kharaar fi galbah achaan yiʼakhkhir mawʼid al-cheeliin da, hu sawwa cheyy adiil. 38 Wa be misil da, al-yichiil al-bineeye al-karab raasha yisawwi cheyy adiil wa l-ma yichiilha yisawwi akheer.
39 Wa l-muʼmine al-maakhde marbuuta maʼa raajilha lahaddi mootah. Wa kan raajilha maat, hi indaha hagg achaan taakhud ayyi naadum al-tiriidah kan hu kula yitaabiʼ derib Rabbina Isa. 40 Laakin kan leyi ana, yabga leeha akheer kan ma taakhud battaan. Wa fi fikri ana, Ruuh Allah gaaʼid foogi wa fi kalaami.
