Ndɔl wa dɔ loo-nékinjaməs gə́ Betel
1 Aa ooje, dəw lə Ala kára ḭ Juda ree Betel gə goo ndukun lə Njesigənea̰, loo gə́ Jeroboam tuga loo aw dɔ loo-nékinjaməs’g gə mba roo né gə́ ə̰də sululu keneŋ lé. 2 Yeḛ pata gə ndia gə́ boi wəl ila ne ndɔl dɔ loo-nékinjaməs’g lé gə goo ta gə́ Njesigənea̰ pa lé pana: Loo-nékinjaməs! Loo-nékinjaməs! Njesigənea̰ pa togə́bè pana: Aa ooje, d’a koji ŋgon gə́ diŋgam mee kəi’g lə Dabid, d’a kunda ria lə Jojias, yeḛ a tɔl njékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ looje gə́ ndəw dɔi’g, deḛ gə́ d’aw roo néje gə́ ə̰də sululu dɔi’g lé tɔɓəi siŋga dəwje kara d’a roo dɔi’g tɔ .
3 Tɔɓəi gə́ mee ndəa gən ya, yeḛ ula dee ta lə nétɔji pa ne pana: Né gə́ a tɔji sí to gə́ Njesigənea̰ ɓa pa taree lé ɓa nee: Aa ooje, loo-nékinjaməs lé a ta̰ ndá bu gə́ to dɔ’g lé a kɔm naŋg tɔ.
4 Loo gə́ mbai oo ta gə́ dəw lə Ala pa ila ne ndɔl dɔ loo-nékinjaməs’d gə́ Betel lé ndá yeḛ ula jia aree dəs ta dɔ loo-nékinjaməs lé pa ne pana: Wáje!
Ndá ji Jeroboam gə́ ula par gə́ dəa’g lé tudu tar kurum aree oo loo kwa gə́ rəa’g el. 5 Loo-nékinjaməs lé ta̰ ar bu gə́ to dɔ’g lé ɔm naŋg gə goo nétɔji gə́ dəw lə Ala pa gə goo tapa Njesigənea̰ lé tɔ. 6 Yen ŋga mbai lé un ta ula dəw lə Ala pana: Kɔgərɔ kari, maji kari ra ndòo rɔ Njesigənea̰, Ala’g lé ləi gə mbata ləm, gə mba kam m’wa jim gə́ rɔm’g ya kari.
Bèe ɓa dəw lə Ala ra ndòo rɔ Njesigənea̰’g ndá mbai lé wa jia gə́ rəa’g aree tel to to gə́ kédé lé tɔ. 7 Mbai ula dəw lə Ala pana: Maji kari aw səm kəi taa nésɔ lam sɔ, tɔɓəi m’a kari nénoji tɔ.
8 Nɛ dəw lə Ala ula mbai lé pana: Ɓó lé i am dəb mee kəi ləi ya kara m’a kaw səi keneŋ el ləm, m’a sɔ né el ləma, mán kara m’a kai lé gən el ləm tɔ, 9 mbata ndukun neelé Njesigənea̰ ɓa un am pana: A ko̰ muru el ləm, a kai mán el ləma, a tel gə rəw gə́ aw ne kédé lé el ləm tɔ.
10 Bèe ɓa yeḛ tel un rəw gə́ raŋg ɓó tel gə rəw gə́ yeḛ ree ne Betel lé el tɔ.
Kalta lə njetegginta
11 Nɛ njetegginta gə́ tɔg si Betel. Ŋgonee gə́ diŋgam kára ree rəa’g ɔr sor néje lai gə́ dəw lə Ala ra Betel mee ndəa gən lé ləm, gə taje gə́ yeḛ ula mbai lé ləm tɔ. Loo gə́ d’ɔr sor taje neelé d’ar bɔ deeje ndá, 12 yeḛ dəji dee pana: See aw gə rəw gə́ ra wa.
Ndá ŋganeeje lé tɔjee rəw gə́ dəw lə Ala gə́ ḭ Juda lé aw ne. 13 Yeḛ ula ŋganeeje lé pana: Ilaje kali gir mulayḛ̀je’g ləm amje.
Ndá deḛ d’ila kali gir mulayḛ̀je’g d’aree ubá. 14 Yeḛ aw goo dəw lə Ala’g lé ndá yeḛ iŋgá gel kag-terebḭtə’g. Yeḛ dəjee pana: See i to dəw lə Ala gə́ ḭ Juda lé wa. Yeḛ tel ilá keneŋ pana: To ma ya.
15 Yeḛ tel ulá pana: Maji kari tel ree səm kəi ləm sɔ né ɓa.
16 Nɛ yeḛ tel ilá keneŋ pana: M’a tel səi el ləm, m’a kaw səi mee kəi’g ləi el ləm tɔ. M’a sɔ né el ləm, m’a kai səi mán loo gə́ nee’g el ləm tɔ, 17 mbata Njesigənea̰ ɓa ulam gə ndia njaŋg pana: A sɔ né el ləm, a kai mán el ləma, a tel gə rəw gə́ ree ne kédé lé el ləm tɔ.
18 Yen ŋga njetegginta gə́ tɔg lé ulá pana: Ma kara m’to njetegginta to gə́ i bèe ya tɔ. Bèe ɓa kura gə́ dara ulam ta gə ndu Njesigənea̰ pana: Aree aw səi na̰’d mee kəi’g ləi mba sɔ né ləm, gə mba kai mán ləm tɔ.
Nɛ to taŋgɔm ɓa yeḛ ulá ya. 19 Dəw lə Ala tel aw səa kəi ləa ndá yeḛ sɔ né ləm, gə ai mán ləm tɔ.
Toboḭ wa dəw lə Ala gə goo kalta ləa
20 Loo gə́ d’isi ta ka-nésɔ’g ndá Njesigənea̰ ula njetegginta gə́ ar maree tel səa lé ta. 21 Ndá yeḛ ɔr ndia gə́ tar wəl ar dəw lə Ala gə́ ḭ Juda ree lé pana: Njesigənea̰ pa togə́bè pana: Mbata i ɔs ndukun lə Njesigənea̰ lé rəw ləm, i aa dɔ godndu gə́ Njesigənea̰, Ala ləi un ari lé el ləm, 22 mbata i tel ree ləma, i sɔ né gə ai mán loo gə́ yeḛ ulai pana: I a ko̰ muru keneŋ el ləm, i a kai mán keneŋ el ləm tɔ lé ndá nini a kaw loo gə́ dubu bɔbije-je keneŋ el ŋga.
23 Yen ŋga njetegginta gə́ ar maree tel səa lé loo gə́ yeḛ sɔ né ləm, gə ai mán ləm tɔ ndá yeḛ ila kali gir mulayḛ̀je’g gə mbata ləa. 24 Dəw lə Ala ɔd aw ndá yeḛ iŋga toboḭ dan rəw’g aree wá tɔlee. Ninee to rəbee, mulayḛ̀je lé aar mbɔree’g ləm, toboḭ lé kara aar mbɔr nin’g lé ləm tɔ. 25 Dəwje gə́ dəs rəw’g lé ndá d’oo ninee gə́ to rəbee ləm, gə toboḭ gə́ aar mbɔree’g lé ləm tɔ. Loo gə́ deḛ ree mee ɓee-boo gə́ njetegginta gə́ tɔg si keneŋ lé ndá deḛ pa taree d’aree oo tɔ. 26 Loo gə́ njetegginta gə́ njetel gə dəw lə Ala rəbee lé oo taree ndá yeḛ pana: To dəw lə Ala gə́ njekɔs ta ndukun lə Njesigənea̰ rəw lé ɓa Njesigənea̰ ilá ta toboḭ’g aree wá tɔlee, mba kar ta gə́ Njesigənea̰ ulá lé aw ne lée’g béréré.
27 Tɔɓəi yeḛ ula ŋganeeje pana: Ilaje kali gir mulayḛ̀je’g amje. Deḛ d’ila d’aree ya tɔ ndá, 28 yeḛ ɔd aw. Yeḛ iŋga nin dəw lé rəbee ləm, mulayḛ̀je gə toboḭ lé d’aar mbɔr ninee’g lé ləm tɔ. Toboḭ lé sɔ ninee el ləm, gə tɔl mulayḛ̀je lé el ləm tɔ. 29 Njetegginta un nin dəw lə Ala ilá dɔ mulayḛ̀je’g ree ne, njetegginta gə́ tɔg lé unee aw səa mee ɓee-boo’g mba no̰ yée ləm, gə mba dubee ləm tɔ. 30 Yeḛ ila nin lé loo-dubee’g, tɔɓəi deḛ no̰ dəa’g pana: Ai-i, ŋgokɔm, nékəmndoo gə́ ban ɓa bèe wa.
31 Loo gə́ yeḛ dubee mba̰ ndá yeḛ ula ŋganeeje pana: Loo gə́ m’a gə kwəi ndá, gə́ dubumje loo gə́ m’dubu dəw lə Ala keneŋ neelé ya, seḭ a kɔmje siŋgam mbɔr siŋgáje’g ya tɔ. 32 Mbata ta gə́ yeḛ ɔr ndia gə́ tar wəl pa ne gə ndu Njesigənea̰, ila ne ta dɔ loo-nékinjaməs gə́ to Betel ləm, gə kəije lai gə́ to dɔ looje gə́ Samari ləm tɔ lé a kaw lée’g béréré ya.
33 Goo néje’g neelé Jeroboam ya̰ goo rəw ra néje gə́ majel ləa el. Yeḛ unda njékinjanéməsje gə́ wɔji dɔ looje gə́ ndəw ya tɔɓəi, to deḛ gə́ yeḛ mbər dee mbuna koso-dəwje’g, dəw gə́ rara ɓa gə́ mée wɔji ndá yeḛ undá gə́ njekinjanéməs gə́ wɔji dɔ looje gə́ ndəw lé. 34 Yee gə́ nee ɓa gə́ gin kaiya lə gin bauje lə Jeroboam ləm, yee gə́ nee ɓa gə́ gel tuji gə́ deḛ tuji ne ləma, gə kudu gə́ d’udu ne bo̰ dɔ naŋg nee ləm tɔ.
Allah rassal nabi fi Beet Iil
1 Wa daahu nabi Allah waahid gamma min balad Yahuuza be amur Allah wa ja fi Beet Iil. Wa da fi wakit al-Yarubaʼaam gaaʼid yiharrig al-bakhuur fi l-madbah al-hu banaah. 2 Wa l-nabi da hajja be hiss aali didd al-madbah hasab kalaam Allah wa gaal : «Ya l-madbah ! Ya l-madbah ! Daahu Allah gaal : ‹Daahu yaldo wileed le zurriiyit Dawuud wa yisammuuh Yuuchiiya. Wa rujaal al-diin hana l-bakaanaat al-aaliyiin al-yiharrugu foogak al-bakhuur, hu yigaddimhum foogak dahaaya. Wa yiharrugu foogak udaam al-naas kula.›» 3 Wa fi nafs al-yoom da, al-nabi anta alaama wa gaal : «Di hi al-alaama al-tiwassif kadar kalaam Allah yihaggig. Al-madbah da yinchagga wa l-rumaad al-fi lubbah yidaffig.»
4 Wa wakit al-malik Yarubaʼaam simiʼ kalaam nabi Allah al-gaalah didd al-madbah hana Beet Iil da, hu madda iidah min al-madbah wa gaal be hiss aali : «Akurbu al-raajil da !» Wa fi l-bakaan da, iidah al-maddaaha ale l-nabi di yibsat wa ma yagdar yijiibha aleyah. 5 Wa tawwaali, al-madbah anchagga wa l-rumaad al-fi lubbah daffag. Wa da bigi misil al-alaama al-kallam beeha al-nabi al-tiwassif kadar kalaam Allah yihaggig.
6 Wa l-malik gaal le l-nabi : «Min fadlak, achhad Allah Ilaahak wa asʼalah leyi achaan nagdar nijiib iidi aleyi.» Wa l-nabi chahad Allah wa l-malik gidir jaab iidah aleyah wa hi bigat misil awwal.
7 Wa l-malik gaal le l-nabi : «Taʼaal namchu al-beet taakul wa tachrab wa ana nantiik hadiiye.» 8 Wa l-nabi radda le l-malik wa gaal : «Kan inta tantiini nuss beetak kula, ana ma namchi maʼaak. Wa ana wa la naakul akil wa la nachrab almi fi l-bakaan da 9 achaan da bas Allah amaraani wa gaal : ‹Wa la taakul akil wa la tachrab almi wa la tigabbil be nafs al-derib al-macheet beyah.›» 10 Wa khalaas, al-nabi gabbal be derib aakhar ma be l-derib al-awwal macha beyah Beet Iil.
Al-nabi isi Allah
11 Wa fiyah nabi waahid chaayib saakin fi Beet Iil. Wa iyaalah jo wa hajjo leyah be l-amal al-sawwaah nabi Allah fi l-yoom da fi Beet Iil. Wa hajjo le abuuhum be l-kalaam al-gaalah le l-malik. 12 Wa abuuhum gaal leehum : «Be l-derib al-weenu al-nabi da faat ?» Wa iyaalah wassafooh al-derib al-gabbal beyah al-nabi al-ja min balad Yahuuza. 13 Wa khalaas, gaal le iyaalah : «Chiddu leyi al-humaar.» Wa humman chaddooh leyah wa hu rikib foogah.
14 Wa l-chaayib chaal derib al-nabi wa ligaah gaaʼid fi gaʼar chadara kabiire. Wa saʼalah wa gaal : «Inta bas al-nabi al-ja min balad Yahuuza walla ?» Wa hu radda leyah wa gaal : «Aywa, ana bas.» 15 Wa l-chaayib gaal leyah : «Taʼaal maʼaayi fi l-beet wa aakul leek akil.»
16 Wa l-nabi radda leyah wa gaal : «Ana wa la nagdar nigabbil wa la nagdar namchi maʼaak fi beetak wa la naakul akil wa la nachrab almi maʼaak fi l-bakaan da. 17 Wa da achaan Allah amaraani wa gaal leyi : ‹Wa la taakul akil wa la tachrab almi fi l-bakaan da wa la tigabbil be nafs al-derib al-macheet beyah.›»
18 Wa l-chaayib gaal leyah : «Ana kula nabi mislak. Wa malak waahid kallam leyi be kalaam min Allah wa gaal : ‹Amchi gabbil al-nabi da fi beetak wa khalli yaakul akil wa yachrab almi.›» Wa laakin al-chaayib gaaʼid yakdib leyah. 19 Wa khalaas, al-nabi gabbal maʼaayah fi beetah wa akal akil wa chirib almi.
Moot al-nabi al-ja min balad Yahuuza
20 Wa wakit humman al-itneen gaaʼidiin yaakulu, Allah hajja le l-nabi al-chaayib al-gabbal al-nabi al-ja min balad Yahuuza. 21 Wa l-nabi al-chaayib hajja be hiss foog le l-nabi al-ja min balad Yahuuza wa gaal leyah : «Daahu Allah gaal : ‹Inta isiit kalaami wa ma hafadt al-amur al-amartak beyah ana Allah Ilaahak. 22 Wa gabbalt akalt akil wa chiribt almi fi l-bakaan al-ana gult leek : “Ma taakul akil wa ma tachrab almi.” Wa be sabab da, ma yadfunu janaaztak fi khabur juduudak.›»
23 Wa baʼad akal akil wa chirib almi, al-nabi al-chaayib chadda humaar al-nabi al-hu gabbalah. 24 Wa khalaas, al-nabi da rikib wa faat. Wa wakit maachi fi l-derib, duud waahid marag wa katalah. Wa janaaztah waagʼe fi l-derib wa l-humaar waagif jambaha be nussaha al-waahid wa l-duud kula waagif jambaha be nussah al-aakhar.
25 Wa naas waahidiin faaytiin be l-derib da chaafo janaaza waagʼe fi l-derib wa l-duud waagif jambaha. Wa humman macho wa hajjo beeha fi l-hille al-saakin foogha al-nabi al-chaayib. 26 Wa wakit al-nabi al-chaayib al-gabbalah simiʼ be l-khabar da, hu gaal : «Da nabi Allah, da l-nabi al-isi amur Allah. Wa Allah sallamah le l-duud darabah wa katalah wa da bigi hasab kalaam Allah al-gaalah leyah.»
27 Wa khalaas, al-nabi al-chaayib gaal le iyaalah : «Chiddu leyi al-humaar.» Wa humman chaddooh leyah. 28 Wa hu macha ligi al-janaaza waagʼe fi l-derib wa l-humaar wa l-duud waagfiin jamb al-janaaza. Wa l-duud ma akal al-janaaza wa ma darab al-humaar. 29 Wa l-nabi al-chaayib rafaʼ janaazit nabi Allah wa khattaaha fi l-humaar wa gabbal beeha. Wa l-nabi al-chaayib ja fi l-hille le yadfinah wa yisawwi leyah furaach. 30 Wa hu dafan al-janaaza fi khabur hana juduudah halaalah wa hizin leyah wa gaal : «Ya khasaaritna ! Ya akhuuyi.»
31 Wa baʼad dafanah, al-chaayib gaal le iyaalah : «Kan ana mutt, adfunuuni fi khabur juduudi maʼa l-nabi da. Wa khuttu udaami jamb udaamah. 32 Achaan al-kalaam al-gaalah Allah didd al-madbah hana Beet Iil wa didd kulla buyuut al-ibaada fi l-bakaanaat al-aaliyiin fi hillaal al-Saamira, akiid yilhaggag.»
33 Wa baʼad kulla cheyy al-kaan da, Yarubaʼaam ma khalla derbah al-fasil al-maachi foogah da. Wa min al-chaʼab hu darraj rujaal diin le l-bakaanaat al-aaliyiin. Wa ayyi naadum al-yidoor yabga raajil diin, hu yidarrijah raajil diin fi l-bakaanaat al-aaliyiin. 34 Wa da bas sabab zanib aayilat Yarubaʼaam. Wa achaan da bas, aayiltah addammarat wa waddarat min wijh al-ard.
