Ndo̰ sí ula pər meḛ sí’g
1 Ŋgakɔmje, maji kar dəwje bula d’ḭ mbuna sí’g gə dɔrɔ dee tel to njendoo mar deeje né el mbata seḭ gərje gao, jeḛ gə́ n’to njendoo mar síje neelé ta gə́ d’a gaŋg dɔ sí’g a kal dɔ ka̰ dee-deḛ bəŋ-bəŋ. 2 Néra gə́ to lée’g el tuga sí gə́ jigi ɓigidi-ɓigidi. Ɓó lé tapa dəw kára tugá gə́ jigi el ndá yeḛ to dəw gə́ maji ɔr njoroŋ, yeḛ askəm kwa rəa kir-kir. 3 Loo gə́ jeḛ j’ula aljem ta kundaje’g gə mba kar dee ndən sí ndá jeḛ n’turu dee ne gə rɔ dee bura. 4 Aa ooje, batoje gə́ boi yul-yul kara lel-boo ula mbḭ-mbḭ ɔs dee jururu nɛ ɓoŋ dee gə́ reao̰ ba njekwa ɓoŋ dee tel dee ne to gə́ mée ndigi. 5 Ndo̰ sí kara to barkəmrɔ sí gə́ reao̰ ba to nɛ yeḛ əsta gə́ dum.
Aa ooje, to gə́ kɔr pər to gə́ jḛ̀ ba o̰ loo mbudu o̰ mbo-boo. 6 Ndo̰ sí kara to pər tɔ. Yee to njekul kó néra gə́ kori-kori. Ndo̰ sí uba mbuna barkəmrɔ sí’g ar yiro uba barkəmrɔ sí’g bo̰-bo̰ ləm, ula pər meḛ sí’g biriri-biriri ləm tɔ. Pər gə́ yee ula meḛ sí’g lé ḭ gehene. 7 Daje gə yelje gə néje gə́ d’ag naŋg gə daje gə́ mán gə́ gə ri dee ri dee lé dəwje ɓa d’wa ta dee ləm, d’ul dee gə́ kédé-kédé ləm tɔ. 8 Nɛ ndo̰ dəw lé dəw kára kara a kaskəm kwa təa el, to né gə́ majel gə́ aw tar léŋgé-léŋgé, dəw kára kara a kɔgee el tɔ. Masee gə́ majel gə́ tɔl dəwje lé rusu mée tub. 9 Ndo̰ sí ɓa jeḛ m’pidi ne Mbaidɔmbaije Bɔ síje’g ləm, ndo̰ sí ɓa jeḛ j’ɔr ne gə dəwje gə́ to nékundaje lə Ala lé gə́ tana səa pai-pai lé ləm tɔ . 10 Ta sí kára ba ya teḛ gə ndu tɔr ləm, gə yoo-kɔr ləm tɔ. Ŋgakɔmje, maji karee to togə́bè el. 11 Bwa-mán lé see kəm rəbee a teḛ gə mán gə́ kul ləm, gə mán gə́ adə ləm tɔ wa. 12 Ŋgakɔmje, see kodé a kandə gə kandə koiyo wa. Esé nduú a kandə gə kodé wa. Man gə́ kul gə mán gə́ adə d’askəm kaḭ na̰’d kəm rəw gə́ kára ba el tɔ.
Kəmkàr gə́ ḭ dara
13 See na̰ ɓa mbuna sí’g to njekəmkàr ləm, gə njegosonégər ləm tɔ wa. Maji kar panjaa ləa gə tapea gə́ kul yururu lé ɔr gin kəmkàr ləa gə́ raga ya. 14 Nɛ ɓó lé kəmkəḭ gə kəm ŋgununu taa meḛ sí ndá beeléje dɔ’g el ləm, paje taŋgɔm ula ne sul dɔ kankəmta’g el ləm tɔ. 15 Kəmkàr gə́ togə́bè lé to kəmkàr gə́ ḭ dara el. Yee to gə́ dɔ naŋg nee ləm, yee wɔji dɔ darɔ sí ləma, yee ḭ rɔ njekurai’g ləm tɔ. 16 Mbata loo gə́ rara ɓa lé kəmkəḭ gə kəm ŋgununu to keneŋ ndá dəwje d’aw ndəl-ndəl ləm, néra dee gə́ gə lée-lée kara to majel ləm tɔ. 17 Kəmkàr gə́ ḭ dara lé njea a to dəw gə́ àr ləm, mée a kul lɔm ləm, yeḛ a kaw yururu ləm, a kɔm na̰’d gə mareeje ləm, meemaji a taa mée pəl-pəl ləma, a kinja gə ka̰dee gə́ maji gə́ raga ləm tɔ. Mée a tɔ joo el ləm, a to gə́ njehulai el ləm tɔ. 18 Deḛ gə́ saŋg rəw mba kɔm dəwje na̰’d gə meelɔm lé meekarabasur ɓa deḛ yel kée ya.
Al-lisaan
1 Ya akhwaani, khalli katiiriin minku ma yabgo muʼallimiin achaan taʼarfu kadar Allah yihaasibna aniina al-muʼallimiin chadiid min al-naas al-aakhariin. 2 Ayyi waahid minnina yakhta katiir. Kan naadum abadan ma yakhta fi kalaamah, hu da naadum kaamil wa yagdar fi nafsah.
3 Fakkuru fi l-lijaam al-nidissuuh fi khachum al-juwaad. Al-lijaam sakhayyar wa laakin be sababah, nagdaro niwaddu al-juwaad fi ayyi bakaan al-nidooruuh. 4 Wa fakkuru battaan fi l-safiina. Hi kabiire bilheen wa riih chadiide tilizzaha giddaam wa laakin be uud sakhayyar bas al-sawwaag yuguudha fi l-bakaan al-yidoorah. 5 Wa chiifu al-lisaan ! Hu kula sakhayyar wa laakin yisabbib cheyy kabiir. Wa battaan fakkuru fi l-naar. Naar sakhayre bas tiharrig kulla l-khaaba. 6 Wa l-lisaan, hu kula misil al-naar achaan beyah nuguulu kalaam fasil wa hu yinajjis kulla jilidna. Wa naar al-lisaan di taakul hayaatna min awwalha lahaddi akhiirha. Wa l-naar di jaaye min naar Jahannam zaatah.
7 Wa l-insaan yagdar yidallilhum le kulla nafar hana l-haywaanaat, kan min al-tuyuur walla zawaahif walla huut al-bahar kula. Wa dallalaahum khalaas. 8 Wa laakin ma fi naadum yagdar yidallil lisaanah. Al-lisaan hu cheyy fasil al-ma yagood saakit wa malaan be l-samm al-yaktul. 9 Beyah hu, nachkuru Allah abuuna wa beyah hu battaan, nalʼano al-naas al-Allah khalagaahum fi suurtah. 10 Be khachum al-waahid bas nachkuru wa nalʼano beyah. Ya akhwaani, khalli ma yabga misil da. 11 Hal min biir waahide nalgo almi halu wa almi murr walla ? 12 Ya akhwaani, chadarat al-tiin talda zaytuun walla ? Wa chadarat al-inab talda tiin walla ? La ! Wa abadan ma nagdaro namurgu almi halu min biir almiiha murr.
Al-hikma al-sahiihe
13 Yaatu minku hakiim wa faahim ? Khalli yiwassif amalah be haalah al-samhe be nafas baarid wa hikma. 14 Laakin kan induku fi guluubku husud chadiid wa adaawa, ma tifaachuru beehum achaan be l-sahiih, fachaarku da kidib didd al-hagg. 15 Hikmitku di ma min Allah laakin hi hikmat al-dunya wa maarge min fikir al-insaan wa min Ibliis. 16 Fi ayyi bakaan al-gaaʼidiin foogah al-husud wa l-istikbaar, al-barjaal wa kulla cheyy fasil kula gaaʼidiin foogah.
17 Laakin al-hikma al-min Allah awwalan ke saafiye wa l-naadum al-indah al-hikma yiriid al-salaam wa kalaamah baarid wa raasah ma gawi wa hu hanuun wa yisawwi amal al-kheer wa hu ma indah tafrikha wa la nifaakh. 18 Wa natiijat al-adaala mazruuʼa fi l-salaam le l-naas al-yisawwu amal al-salaam.
