Larlɔr gə́ léḛ ndaji ne ŋgon maŋg
1 Loo gə́ Koso-dəwje d’oo to gə́ Moyis ḭ dɔ mbal’g tel ree kalaŋ el ndá deḛ mbo̰ dɔ na̰ rɔ Aaro̰’g d’ulá pana: Ḭta, aw ra magə ar sí mba karee njaa no̰ sí’g mbata Moyis nee gə́ ar sí j’unda loo mee ɓee gə́ Ejiptə n’teḛje lé jeḛ n’gərje né gə́ teḛ dəa’g el . 2 Aaro̰ ula dee pana: Tɔrje mbai ŋgira larlɔrje gə́ to mbi denéje’g lə sí ləm, gə mbi ŋgan síje gə́ diŋgam gə njé gə́ dené’g ləm tɔ lé reeje ne amje. 3 Deḛ lai neelé tɔr mbai ŋgira larlɔrje gə́ to mbi dee’g ndá deḛ ree ne d’ar Aaro̰ tɔ. 4 Yeḛ taa néje neelé ji dee’g ndá ɔm mee ku-bɔrɔ-lèn-né’g aree léḛ ndaji gə́ ŋgon maŋg. Bèe ɓa deḛ pana: Yen Israɛlje! Aa ooje, magə lə sí gə́ ar sí undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛje lé ɓa aa’n . 5 Loo gə́ Aaro̰ oo togə́bè ndá yeḛ ra loo-nékinjaməs no̰ magə’g neelé tɔɓəi yeḛ pata gə ndia gə́ boi wəl pana: Bèlè lé a to ndɔ ra naḭ gə́ wɔji dɔ Njesigənea̰.
6 Bèlè loo-karee lé, deḛ d’ḭta gə ndɔ rad ndá deḛ d’inja nékinjaməs gə́ ka̰ roo ləm, gə njé gə́ wɔji dɔ kɔm na̰’d ləm tɔ. Koso-dəwje lé d’isi naŋg gə mba sɔ gə kai ɓa gə mba kuba loo kḭ ndam ɓəi .
7 Ndá Njesigənea̰ ula Moyis pana: Ḭta, risi ur naŋg: mbata koso-dəwje ləi gə́ i ar dee d’unda loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛ lé deḛ tuji rɔ dee mba̰ ya. 8 Deḛ d’ḭ gə tɔg dee d’ya̰ goo rəw gə́ m’wɔji dee lé, tɔɓəi deḛ léḛ né ndaji ne ŋgon maŋg ndá d’unda barmba nea̰’g ləm, deḛ d’inja né gə́ məs d’aree ləm tɔ, deḛ pana: Yen Israɛlje! Aa ooje, Ala lə sí gə́ ar sí undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛje lé ɓa aa’n. 9 Njesigənea̰ ula Moyis pana: Ma m’oo to gə́ dəwje neelé to njégwɔbkelkwɔije ya. 10 Ɓasinè ya̰’m, oŋg ləm a kḭ səm dɔ dee’g jugugu ndá m’a tuji dee mbad ya, nɛ i lé m’a teli kari to gə́ ginkoji dəwje gə́ boo ya.
11 Moyis ra ndòo rɔ Njesigənea̰ Ala’g ləa pana: Ǝi Njesigənea̰, see ban ɓa oŋg ləi a kḭ səi jugugu dɔ koso-dəwje’g ləi, deḛ gə́ i ar dee d’unda loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛ lé gə goo siŋgamoŋ ləi ləm, gə goo ji siŋgamoŋ ləi gə́ ɓar mèr-mèr ləm tɔ lé wa . 12 See mbata ɗi ɓa njé gə́ Ejiptə d’a pa ne pana: Yeḛ lé ar dee d’unda loo teḛ mba kar né gə́ majel ra dee ləm, gə mba tɔl dee dɔ mbalje’g ləma, gə mba kar dee d’udu dɔdilaloo’g ləm tɔ lé wa. Maji kari tel gə oŋg ləi aree wəi bèm dɔ dee’g ləm, uba goo né gə́ majel gə́ i wɔji-kwɔji ra gə koso-dəwje ləi lé ya̰ ləm tɔ. 13 Ar məəi olé dɔ Abrakam’g ləm, gə dɔ Isaak’g ləma, gə dɔ Israɛl’g ləm tɔ, deḛ kuraje ləi, gə́ i nja mán rɔi gə rii-i ar dee pana: M’a kar ŋgaka síje d’a bula kasəna gə kéréméje gə́ dara ləm, m’a kar ŋgaka síje dɔ naŋg neelé gə́ m’un ndum gə mba k’ar dee lé, karee to ka̰ dee-deḛ saar gə no̰ .
14 Njesigənea̰ uba goo takə̰ji ləa ya̰ dɔ né gə́ majel’d gə́ yeḛ pa kédé pana: N’a gə ra gə dəwje lə neḛ neelé.
15 Moyis lé ḭ dɔ mbal’g risi ur naŋg ndá bəgərə mbalje gə́ ka̰ manrɔ joo to jia’g: bəgərə mbalje neelé ndaŋg ta keneŋ loo joo ya, ndaŋg mée’g ləm, gə giree’g ləm tɔ. 16 Bəgərə mbalje neelé to kula ra Ala ya ndá ta gə́ ndaŋg keneŋ lé Ala nja gə́ njḛda̰gee tɔ. 17 Juje oo ndu no̰ lə dəwje gə́ ɓar wəl ndá yeḛ ula Moyis pana: Lul rɔ ɓa ɓar loo-si sí’g. 18 Moyis ilá keneŋ pana: To ndu njékṵgaŋgaje el ləm, to ndu njé gə́ mar deeje dum dɔ dee el ləm tɔ nɛ né gə́ m’oo lé to ndu njékɔs pa-rɔlelje ɓa.
19 Loo gə́ yeḛ ree mbɔr loo-si dee’g dəb ndá yeḛ oo néndaji ŋgon maŋg lé ləm, gə njḛ́dam kal ne rɔ deeje lé ləm tɔ. Oŋg lə Moyis ḭ səa jugugu aree ula bəgərə mbalje gə́ to jia’g lé saar ɔm dee ar dee təd njigi-njigi mbɔr mbal’g lé tɔ. 20 Yeḛ un néndaji ŋgon maŋg gə́ deḛ léḛ lé ndá yeḛ ila pər’d aree tel to budu-budu asəna gə nduji bèe ɓa dusu ndujee neelé dɔ mán’g sur-sur ndá ar Israɛlje d’ai.
21 Moyis ula Aaro̰ pana: See ɗi ɓa dəwje neelé ra səi ɓa i ɔr dee ɔm dee ne dan kaiya gə́ boi gə́ bèe wa. 22 Aaro̰ ilá keneŋ pana: Maji kar oŋg lə mbai ləm ḭ səa jugugu el! I nja kara i gər gao, dəwje neelé néra gə́ majel ɓa gə́ né gə́ wa meḛ dee ta-ta ya. 23 Deḛ d’ulam pana: Maji kam m’ra magə m’ar neḛje mba karee njaa no̰ neḛje’g mbata i Moyis dəw gə́ ar neḛje n’undaje loo mee ɓee gə́ Ejiptə n’teḛje lé neḛ n’gərje né gə́ teḛ dɔi’g el. 24 Ma m’ula dee m’pana: Deḛ gə́ né gə́ ra gə larlɔr to rɔ dee’g ndá maji kar dee tɔr d’am! deḛ tɔr d’am ya tɔ, ma m’ɔm pər’d m’aree léḛ ndá teḛ gə́ néndaji ŋgon maŋg lé tɔ.
Bo̰ néra dee ɔs ta dee’g
25 Moyis oo to gə́ dəwje neelé d’aw kori-kori ləm, oo to gə́ Aaro̰ ndɔr dee dan néraje gə́ kori-kori’g ar dee tel to gə́ nérɔkul kəm njéba̰je’g lə dee ləm tɔ. 26 Togə́bè ɓa Moyis ḭ aw aar gə́ ta loo-si dee’g pana: seḭ gə́ toje ka̰ Njesigənea̰ ya gəd-gəd tɔgərɔ ndá teḛje gə́ rɔm’g nee! Ndá deḛ gə́ to Ləbije lai lé deḛ mbo̰ na̰ rəa’g tɔ. 27 Yeḛ ula dee pana: Njesigənea̰, Ala lə Israɛlje pa bèe pana: Seḭje lé maji kar nana kara un kiambas ləa tɔ rḛgee’g, ndá uruje mee ɓee’g loo-si sí’g mba ta̰d mbuna looje’g pḛ́-pḛ́ un kudee dɔ rəw gə́ ta loo-si sí’d gə́ kára saar teḛ ne yee gə́ raŋg’d ndá nana kara maji karee tɔl ŋgokea̰ əsé baokura ləa, əsé njeboatakəi ləa tɔ.
28 Ləbije ra to gə́ Moyis un ne ndia ar dee lé, ar diŋgamje d’as tɔl-dɔg-loo-munda (3.000) d’wəi mbuna dəwje’g mee ndəa’g neelé ya. 29 Moyis pana: Ɓogənè seḭ ɔrje rɔ sí undaje gə kəmee arje Njesigənea̰ mbata ŋgan síje gə́ diŋgam əsé ŋgako̰ síje kara seḭ mbad tɔl deeje el gə mba kar Njesigənea̰ tɔr ne ndia dɔ sí’g ɓogənè ya.
Moyis ra ndoo rɔ Ala’g lé mba karee ar mée oso lemsé dɔ Israɛlje’g
30 Bèlè loo-karee ndá Moyis ula dəwje pana: Seḭje lé seḭ raje kaiya gə́ boo, ɓasinè m’a tuga loo kaw rɔ Njesigənea̰’g: banelə m’a kiŋga meekoso lemsé mbata lə kaiya lə sí ɓəi.
31 Moyis tel aw rɔ Njesigənea̰’g ulá pana: Kaaii! Dəwje neelé ra kaiya gə́ boo. Deḛ nja léḛ larlɔr reá gə́ magə lə dee. 32 Ɓasinè ar məəi oso lemsé dɔ kaiya’g lə dee kɔgərɔ kari ya! Ɓó lé togə́bè el ndá ma m’ra ndòo rɔi’g mba kari tuji rim mee maktub’g ləi gə́ i nja ndaŋg lé .
33 Njesigənea̰ lé ula Moyis pana: Nana ɓa gə́ ra kaiya ula ne sul dɔm’g lé ndá yeḛ nja ɓa m’a tuji ria mee maktub’g ləm. 34 Ɓasinè lé aw, ɔr no̰ dəwje lé teḛ sə dee loo gə́ m’ulai’g lé. Aa oo, kura ləm gə́ dara a kɔr nɔḭ nɛ mee ndəa gə́ ma m’wɔji lé ndá m’a kar bo̰ kaiya ra dee ɔs ta dee’g bɔsɔrɔ ya.
35 Njesigənea̰ ar bo̰ néra dəwje neelé ɔs ta dee’g mbata deḛ léḛ néndaji ŋgon maŋg gə́ Aaro̰ ɓa ra ar dee lé.
Bani Israaʼiil abado sanam hana ijil
1 Wa wakit al-chaʼab chaafo Muusa ma nazal leehum ajala min al-jabal, humman jo le Haaruun wa gaalo leyah : «Gumm sawwi leena sanam naʼabuduuh. Wa yuguudna fi machiina achaan al-naadum al-yuguulu leyah Muusa da, hu bas al-maragaana min balad Masir wa laakin hassaʼ da, ma naʼarfu chunu al-bigi leyah.» 2 Wa Haaruun radda leehum wa gaal : «Sillu al-khuruus hana l-dahab al-fi udne awiinku wa awlaadku wa banaatku wa jiibuuhum leyi.» 3 Wa kulla l-chaʼab sallo al-khuruus hana l-dahab al-fi udneehum wa antoohum le Haaruun. 4 Wa hu chaal minhum al-dahab da wa gataʼah wa sabbaah fi gaalib wa sanaʼ beyah sanam hana ijil. Wa humman gaalo : «Ya Bani Israaʼiil, al-sanam da bas ilaahku al-maragaaku min balad Masir !»
5 Wa wakit Haaruun chaaf al-cheyy da, bana madbah giddaam al-ijil. Wa hajja le l-naas wa gaal : «Ambaakir iid le ilaahna !» 6 Wa ambaakir be fajur, humman gaddamo dahaaya muharragiin wa dahaaya salaama. Wa baʼad da, akalo wa chirbo wa gammo yalʼabo.
Muusa chahad Allah fi chaan chaʼabah
7 Wa fi l-bakaan da, Allah gaal le Muusa : «Gumm anzil achaan chaʼabak al-inta maragtuhum min balad Masir tallafo khalaas. 8 Wa ajala ke bas talago al-derib al-ana amartuhum beyah wa sanaʼo leehum sanam hana ijil wa sajado giddaamah. Wa gaddamo leyah dahaaya wa gaalo : ‹Ya Bani Israaʼiil, al-sanam da bas ilaahku al-maragaaku min balad Masir !›»
9 Wa Allah gaal battaan le Muusa : «Ana chift chaʼabak da, humman raashum gawi. 10 Wa hassaʼ da, khalli khadabi yanzil fooghum wa nidammirhum marra waahid. Wa laakin minnak inta kamaan, namrug umma kabiire.»
11 Wa Muusa chahad Allah Ilaahah fi chaan chaʼabah wa gaal : «Ya Allah, maala khadabak yanzil fi chaʼabak al-inta maragtuhum min balad Masir be gudra kabiire wa iid chadiide ? 12 Wa maala tikhalli al-Masriyiin yichchammato foogna wa yuguulu : ‹Achaan Allah ma yidoorhum bas hu maragaahum min hini wa waddaahum le yaktulhum fi lubb al-jibaal. Wa be da, hu yuguchchuhum marra waahid min al-ard.› Ya Rabb, ma takhdab le chaʼabak wa khalli khadabak al-awwal kharrart tinazzilah fooghum. 13 Wa fakkir fi abiidak Ibraahiim wa Ishaakh wa Yaakhuub al-inta zaatak halaft leehum wa gult : ‹Nisawwi zurriiyitku katiire misil nujuum al-sama. Wa nantiihum kulla l-balad al-ana waaʼadtuhum beeha. Wa hi tabga warasathum le l-abad.›»
14 Wa khalaas, Allah khalla khadabah al-awwal kharrar yinazzilah fi chaʼabah.
Muusa kassar liihaan al-muʼaahada
15 Wa baʼad da, Muusa nazal min al-jabal wa fi iidah al-liihaan al-itneen hana l-muʼaahada. Wa l-liihaan dool maktuubiin jaay wa jaay. 16 Wa l-Rabb bas sawwaahum wa katab fooghum. 17 Wa wakit gaaʼidiin yanzulu, Yachuuʼ simiʼ harakat al-chaʼab wa gaal le Muusa : «Ana gaaʼid nasmaʼ haraka hint harib fi l-fariig.» 18 Wa Muusa radda leyah wa gaal :
«Al-haraka di wa la hint nasur
wa la hint haziime.
Al-haraka al-ana gaaʼid nasmaʼha di,
hint khine.»
19 Wa wakit Muusa ja gariib le l-fariig wa chaaf al-ijil wa l-naas gaaʼidiin yalʼabo, hu ziʼil zaʼal chadiid. Wa l-liihaan al-fi iidah zagalaahum fi gaʼar al-jabal wa kassaraahum. 20 Wa hu chaal al-ijil al-humman sanaʼooh wa harragah fi l-naar wa rihikah lahaddi bigi dagiig wa sabbaah fi almi wa zagaah le Bani Israaʼiil.
21 Wa Muusa gaal le Haaruun : «Al-chaʼab dool sawwo leek chunu lahaddi tijiibhum le zanib kabiir misil da ?» 22 Wa Haaruun radda leyah wa gaal : «Ma tazʼal, ya siidi ! Inta zaatak taʼarfah al-chaʼab dool yiriidu illa l-fasaala. 23 Wa humman gaalo leyi : ‹Sawwi leena sanam naʼabuduuh. Wa yuguudna fi machiina achaan al-naadum al-yuguulu leyah Muusa da, hu bas al-maragaana min balad Masir wa laakin hassaʼ ma naʼarfu chunu al-bigi leyah.› 24 Wa ana gult leehum : ‹Al-naadum al-indah dahab khalli yisillah wa yantiih leyi.› Wa ana zagaltah fi l-naar wa tawwaali ke, marag al-ijil da !»
Al-Laawiyiin yaktulu akhwaanhum
25 Wa khalaas, Muusa irif kadar al-chaʼab gaaʼidiin yisawwu ayyi cheyy bala huduud. Wa Haaruun kula ma gidir leehum. Wa be da, udwaanhum gaaʼidiin yichchammato leehum. 26 Wa Muusa wagaf fi madkhal al-fariig wa gaal : «Ayyi naadum minku al-yitaabiʼ Allah, khalli yaji leyi.» Wa khalaas, kulla rujaal al-Laawiyiin jo leyah wa wagafo maʼaayah. 27 Wa hu gaal leehum : «Daahu Allah Ilaah Bani Israaʼiil gaal : ‹Khalli ayyi waahid minku yichiil seefah wa yuchugg kulla l-fariig wa yaktul akhuuh wa rafiigah wa jaarah.›»
28 Wa khalaas, al-Laawiyiin tabbago kalaam Muusa. Wa fi l-yoom da, katalo hawaale 3 000 raajil. 29 Wa Muusa gaal le l-Laawiyiin : «Min al-yoom, khassastu nufuusku le Allah achaan intu gammeetu ayyi waahid didd wileedah wa didd akhuuh. Wa be da, Allah antaaku baraka.»
Muusa chahad khufraan le l-chaʼab
30 Wa ambaakir be fajur, Muusa gaal le l-chaʼab : «Intu sawweetu zanib kabiir. Hassaʼ da, ana narkab al-jabal wa nisawwi leeku kaffaara. Akuun Allah yakhfir leeku zanibku.»
31 Wa Muusa gabbal le Allah wa chahadah wa gaal : «Ya Rabb, chaʼabak dool sawwo zanib kabiir. Sawwo leehum ilaah min dahab le yaʼabuduuh. 32 Ya Rabb, akhfir leehum zanibhum ! Aw guchch usmi min kitaabak al-inta katabtah.» 33 Wa Allah gaal le Muusa : «Illa l-naadum al-aznab giddaami, ana nuguchch usmah min kitaabi. 34 Wa hassaʼ da, amchi guud al-chaʼab wa waddiihum fi l-bakaan al-ana gultah leek. Wa malaki yuguudku fi machiiku. Wa laakin yoom nugumm, niʼaakhib al-chaʼab da be sabab zanibhum.»
35 Wa khalaas, Allah nazzal waba fi l-chaʼab achaan abado al-ijil al-Haaruun sanaʼah leehum.
