Jeju aji kura lə ɓé-njérɔje lé
Mat 8.5-131 Loo gə́ gin taje nee lai gə́ Jeju ndoo koso-dəwje neelé gaŋg ŋgaji mba̰ ndá yeḛ ɔd aw Kapernawum. 2 Kura lə ɓé-njérɔje gə́ kára bèe gə́ yeḛ ndigee yaa̰ lé oso gə rɔko̰ ar ta yée nai tebdé bèe ba. 3 Yeḛ oo sor Jeju ndá yeḛ ula ŋgatɔgje lə Jibje gə́ na̰je gə mba kar dee d’aw ra ndòo rɔ Jeju’g mba karee ree aji kura ləa lé aree. 4 Loo gə́ deḛ ree rɔ Jeju’g ndá deḛ to təa’g pəgə-pəgə pana: Yeḛ neelé to kəm kar i ra né neelé aree ya, 5 mbata yeḛ unda ginkoji lə sí dan kəmee’g ləm, yeḛ nja ɓa unda kəi-kwa-dɔ-na̰ lə sí ar sí ləm tɔ.
6 Jeju ɔd aw sə dee ya to nɛ loo gə́ d’unda dɔ kəi lé dəb ndá ɓé-njérɔje lé ula baokuraje ləa ar dee ree d’ula Jeju pana: Mbai, jɔg rɔi gə mḭdé el, mbata ma lé m’askəm mba kari ula dɔi mee kəi’g ləm el. 7 Yee gə́ bèe ɓa m’oo ne rɔm gə́ dəw gə́ askəm kaw njal teḛ rɔi’g el. Nɛ maji kari pata gə tai kára ba nja ndá kura ləm a kaji ne ya. 8 Mbata ma lé m’to gə́ njera torndu dəw dɔmje ləm, njérɔje kara d’isi gelm’g d’isi ra torndum ləm tɔ. Ɓó lé m’ula yeḛ gə́ kára m’pana: Aw! ndá yeḛ ɔd aw ya tɔ. Ɓó lé m’ula yeḛ gə́ raŋg m’pana: Gə́ ree! ndá yeḛ ɔd ree ya tɔ, əsé m’ula kura ləm m’pana: Ra né gə́ nee! ndá yeḛ ra nja tɔ.
9 Loo gə́ Jeju oo ta lə ɓé-njérɔje lé kaaree wa paḭ ndá yeḛ tel təa gə́ rɔ boo-dəwje gə́ ndɔm na̰ gée’g lé pana: Ma m’ula sí təsərə, mee ɓee gə́ Israɛl ya kara ma m’oo gar boo-meekun gə́ togə́bè keneŋ kəm kára el ɓəi.
10 Loo gə́ njékaḭkulaje lə ɓé-njérɔje lé tel d’aw kəi ndá dee d’iŋga kura ləa gə́ njerɔko̰ lé rəa to kari péd-péd.
Ŋgon lə njekəisiŋga gə́ diŋgam lé tel si kəmba
11 Bèlè lookàree Jeju aw mee ɓee’g kára bèe ria lə Naḭ, njékwakiláje gə boo-dəwje gə́ bula digi-digi d’orè səa rəw na̰’d tɔ. 12 Loo gə́ deḛ d’unda dɔ ɓee dəb ndá d’aa loo d’oo dəwje d’un nin gə́ to ŋgon kára lə ko̰ gə́ kea̰je to gə́ njekəisiŋga lé ɓəgəgə, d’aw səa gə mba dubee, koso-dəwje gə́ mee ɓee’g neelé d’aw gə ko̰ ŋgonje lé na̰’d tɔ. 13 Loo gə́ Mbaidɔmbaije aa loo oo ko̰ ŋgonje lé ndá mée tɔsee gə no̰ mbigi-mbigi dəa’g aree ulá pana: Ǝw rɔi no̰!
14 Yeḛ ree pər gə́ ta tira-yoo’g lé ɔrɔ gə jia. Deḛ gə́ njékodeje lé rəm d’ɔs gɔl dee d’aar naŋg tɔ. Yen ŋga, Jeju pana: Ŋgon basa, ma nja m’un ndum m’ari, uba naŋg ḭta ya!
15 Yeḛ gə́ wəi lé uba naŋg ḭ si pata. Yen ŋga Jeju wá ulá ji kea̰je’g. 16 Koso-dəwje lai neelé ɓəl unda dee badə gaŋg dee ar dee pidi Ala pana: Ŋgɔ-njetegginta gə́ dum ya to ŋga, unda loo teḛ mbuna sí’g. To Ala nja ɓa ila ne kəm koso-dəwje ləa toro’g.
17 Taree oso gə loo mbidi-mbidi gə mee ɓeeje gə́ Jude gə ɓeeje lai gə́ aḭ dɔ dee ula kudu naŋg mbugu lé tɔ.
Ja̰ Njera-batɛm lé ula kula rɔ Jeju’g
Mat 11.2-1918 Njékwakila Ja̰je d’ɔr sor néje neelé lai d’aree oo tɔ. 19 Ja̰ ɓar dee joo ula dee rɔ Jeju’g mba dəjee koo, see yeḛ to yeḛ gə́ a gə ree lé əsé j’a gə ŋgina yeḛ gə́ raŋg ɓəi wa. 20 Loo gə́ deḛ teḛ rɔ Jeju’g mba̰ ndá deḛ d’ulá pana: Ja̰ Njera-batɛm ɓa ula sí rɔi’g mba kar sí n’dəjii j’oo see i to yeḛ gə́ a gə ree lé nja əsé j’a gə ŋgina yeḛ gə́ raŋg ɓəi wa.
21 Mee kàree’g neelé Jeju aji njérɔko̰je keneŋ bula ləm, gə yɔ-dəwje ləm, gə deḛ gə́ ndilje gə́ yèr ra dee ləma, yeḛ ar njékəmtɔje bula kara d’oo loo ləm tɔ. 22 Yen ŋga yeḛ tel ila njékwakila Ja̰je’g lé pana: Tel aw iŋgaje Ja̰ lé uláje ta néje gə́ seḭ ooje gə kəm sí nee ləm, gə ooje gə mbi sí lé ləm tɔ: Kəm njékəmtɔje inja ləm, njémədje d’aw tar njam-njam ləm, njéba̰jije ba̰ji ɔr rɔ dee’g ndɔs-ndɔs ləm, njémbikuduje lé mbi dee inja bərəŋ-bərəŋ ləm, njé gə́ d’wəi lé teḛ loo-yoo’g ləma, njéndooje lé d’ila mber tagə́maji d’ar dee ya ləm tɔ . 23 Dəw gə́ ma m’nai gə́ né gə́ njekun gɔlee karee oso el lé ndá rəa a lelee ya.
Dəw gə́ njekur dɔ Ja̰ Njera-batɛm lé godo
24 Loo gə́ njékaḭkulaje lə Ja̰ lé d’ɔd d’aw mba̰ ndá Jeju un ta gə́ wɔji dɔ Ja̰ lé ula boo-dəwje lé pana: See ɗi ɓa seḭ undaje tar gə dɔdilaloo’g gə mba kooje wa. See awje gə mba kooje lel gə́ ula ar dɔ mu-kwaa biri rəa wédé-wédé lé wa. 25 Nɛ see ɗi ɓa seḭ awje gə mba kooje wa. See gə mba koo dəw gə́ njekula kubu gə́ bḭ maji rəa’g wa. Aa ooje, deḛ gə́ njekula kubuje gə́ rɔndɔḭ rɔ dee’g gə́ d’isi dan némajije’g lé deḛ to mee kəi-mbaije’g lə mbaije ɓa. 26 Ŋga see ɗi ɓa seḭ awje gə mba kooje ɓəi wa. See awje gə mba kooje njetegginta wa. Oiyo, ma m’ula sí, yeḛ lé ur dɔ njetegginta’g pubug ya. 27 Yeḛ lé nja ɓa ndaŋg ta d’wɔji ne dəa mee maktub’g pana:
Aa oo, ma m’ula njekaḭkula ləm nɔḭ’g,
Yeḛ a gɔl rəw ləi nɔḭ’g ya tɔ .
28 Ma m’ula sí təsərə, deḛ gə́ denéje d’oji dee lé dəw kára gə́ njekur dɔ Ja̰’g lé godo. Nɛ lé bèe kara yeḛ gə́ to gə́ ŋgon gə́ gɔ ɓeeko̰’g lə Ala lé yeḛ nja ɓa ur dəa’g tɔ.
29 Koso-dəwje lai gə́ d’oo ta ləa ləm, gə njétaa lar-gədɓeeje gə́ d’aar keneŋ ləm tɔ lé d’oo Ala lé gə́ njemeekarabasur ndá d’ar Ja̰ ra dee ne batɛm tɔ. 30 Nɛ Parisiḛje gə njéteggin godnduje lé mbad karee ra dee batɛm, d’ɔg ne loo né gə́ Ala wɔji gə mba kar dee lé saar tɔ .
31 See ɗi ɓa m’a kwa kwɔji ne ginka dəwje gə́ nee lé wa. Esé see na̰ ɓa deḛ to tana səa wa. 32 Deḛ to d’asəna gə ŋganje gə́ mbo̰ dɔ na̰ d’isi loo-nada gə́ d’ula na̰ ta mbuna na̰’d pana: Jeḛ j’im tébé roŋ ndam ne nɛ seḭ ree làje ne el ləm, jeḛ j’un pa no̰ ndòo nɛ seḭ no̰je ne el ləm tɔ. 33 Mbata Ja̰ Njera-batɛm lé ree, nɛ yeḛ o̰ muru el ləm, gə aḭ mán-nduú gə́ mḭ el ləm tɔ ndá seḭ pajena: Yeḛ lé ndil gə́ yèr uru kəi mée’g. 34 Ŋgon-dəw lé ree nɛ yeḛ sɔ gə ai to ŋga ndá seḭ pajena: Yeḛ to gə́ dəw nésɔ gə dəw nékai ləm, yeḛ to njekɔrkura gə njétaa lar-gədɓeeje gə kaiya-dəwje ləm tɔ. 35 Kəmkàr lé ŋganeeje lai ɓa tegginee gə́ raga pai-pai.
Jeju ɔr kaiya dɔ kaiya-dené’g lé
36 Parisiḛ kára bèe ra ndòo rɔ Jeju mba karee aw sɔ səa né. Jeju aw kəi lə Parisiḛ lé aw si səa ta ka-nésɔ’g. 37 Dené kára gə́ to gə́ kaiya-dené gə́ si mee ɓee’g neelé oo to gə́ Jeju si ta ka-nésɔ’g mee kəi’g lə Parisiḛ neelé ndá yeḛ un ubu gə́ ə̰də sululu aree rusu ŋgoro gə́ ra gə jər gə́ ɓaree albatrə lé ree ne, 38 yeḛ aar ne gir Jeju’g par gə́ gin gɔlee’g gogo. Yeḛ no̰, nɛ waga ndá mán kəmee lé ndəi dɔ gɔl Jeju’g ndá yeḛ tel bɔr gɔl Jeju lé gə́ yiŋga dəa, to̰ gɔlee, tel wá gə ubu gə́ ə̰də sululu tɔ . 39 Parisiḛ gə́ ɓar Jeju lé loo gə́ yeḛ oo togə́bè yeḛ ə̰ji ta mée’g pana: Ɓó lé dəw neelé to gə́ njetegginta ndá a gər néra dené gə́ njekɔrɔ rəa neelé a gəree gə́ kaiya-dené gao ya. 40 Jeju un ta ulá pana: Simo̰, m’a gə kulai ta kára kari oo.
Simo̰ ilá keneŋ pana: Mbai, pa am m’oo ya.
41 Jeju pana: Dəw kára lé njéɓaŋje ləa joo, yeḛ gə́ kára lé ɓaŋg ləa to dəa’g lar gə́ ndá tɔl-mi, yeḛ gə́ raŋg lé ɓaŋg ləa to dəa’g rɔ-mi tɔ. 42 Nɛ né kára kara gə mba kuga ne ɓaŋgee lé godo ji dee’g ndá yeḛ ɔr ɓaŋg dɔ dee’g joo bɔr gə́ kɔr ya. Nɛ see yeḛ gə́ ra ɓa a kundá dan kəmee’g unda maree wa.
43 Simo̰ ndigi təa’g pana: Yeḛ gə́ ɓaŋg to dəa’g yaa̰ ɓa d’ɔr dəa’g lé ɓa ma m’ə̰ji m’pana: Yeḛ ɓa a kundá dan kəmee’g yaa̰ kunda maree.
Jeju ulá pana: I gaŋg rəbee maji ya.
44 Tɔɓəi yeḛ tur kəmee gə́ rɔ dené’g lé ndá ula Simo̰ pana, see i oo dené neelé ya wa. Ma m’ree mee kəi’g ləi nɛ i am mán gə mba togo ne gɔlm el, nɛ dené neelé mán-no̰ gə́ kəmee’g ɓa yeḛ togo ne gɔlm, tɔɓəi yeḛ tel bɔr gə yiŋga dəa péd-péd tɔ. 45 I tɔnəm el, nɛ dené neelé loo gə́ m’andə kəi pət ya ɓəi ndá yeḛ to̰ gɔlm saar ɓasinè ɓó yeḛ əw rəa el nja ɓəi tɔ. 46 I lé ndèm ubu dɔm’g el nɛ dené neelé yeḛ ndèm ubu gə́ ə̰də sululu ya gɔlm’g. 47 Gelee gə́ nee ɓa ma m’ulai ne təsərə, kaiya reaje gə́ to tap-tap lé ɔr dəa’g mba̰, mbata yeḛ undam dan kəmee’g yaa̰. Nɛ dəw gə́ kaiya dɔ dəa’g bəl ba ɓa ma m’ɔr dəa’g ndá yeḛ a ndigim bəl ba bèe ya tɔ.
48 Yen ŋga yeḛ tel ula dené lé pana: Kaiyaje ləi ɔr dɔi’g mba̰.
49 Deḛ gə́ d’isi səa ta ka-nésɔ’g lé d’un kudu pata meḛ dee’g pana: See dəw neelé to gə́ na̰ to ŋga ɓa pana: Kaiyaje ya kara n’ɔr dɔ dəw’g to ŋga wa. 50 Nɛ Jeju ula dené lé pana: Meekun ləi taa né ari aji ne mba̰, ɔd aw loo ləi gə meekulɔm ŋga.
Iimaan hana kabiir al-askar
1 Wa baʼad Isa gaal kulla l-kalaam da le l-naas, hu macha fi hillit Kafar Naahuum. 2 Wa fi naadum ajnabi hinaak wa hu kabiir askar al-Roomaaniyiin wa hu indah abid waahid mardaan gariib yumuut. Wa kabiir al-askar yiriidah le abdah bilheen. 3 Wa wakit simiʼ khabar hana Isa, hu rassal leyah naas min chuyuukh al-Yahuud achaan yatulbu minnah yaji yachfi abdah. 4 Wa macho le Isa wa chahadooh bilheen wa gaalo : «Al-ajnabi da, indah hagg tisawwi leyah al-cheyy al-talabah minnak. 5 Achaan hu yihibb chaʼabna wa bana leena beet al-sala.»
6 Wa Isa macha maʼaahum. Wa wakit hu garrab le l-beet, al-askari rassal leyah rufgaanah achaan yihajju leyah. Wa gaalo : «Ya sayyidna, anjamma ma titaʼʼib nafsak. Ana ma indi hagg le tadkhul fi beeti. 7 Achaan da bas, ana zaati khijilt wa ma macheet leek. Wa laakin guul kilme waahide bas wa khaddaami yalga al-aafe. 8 Achaan ana kula indi kabiir min foog leyi al-nitabbig amrah. Wa ana kula masʼuul fi naas al-tihit minni al-yitabbugu amri. Wa kan nuguul le waahid ‹Amchi›, hu yamchi. Wa kan nuguul le naadum aakhar ‹Taʼaal›, hu yaji. Wa kan nuguul le abdi ‹Sawwi ke›, hu yisawwiih.»
9 Wa wakit Isa simiʼ kalaamah, hu alʼajjab bilheen wa anlafat le l-naas al-jaayiin waraayah wa gaal : «Nuguul leeku ma ligiit naadum waahid min Bani Israaʼiil al-indah iimaan chadiid misil iimaan al-naadum da !»
10 Wa khalaas wakit al-murassaliin gabbalo fi l-beet, chaafo al-abid ligi al-aafe.
Al-Masiih gawwam sabi mayyit
11 Wa baʼadeen Isa macha le hille waahide usumha Naayin. Wa talaamiizah maʼaayah wa naas katiiriin maachiin waraayah. 12 Wa wakit garrab le baab al-hille, hu chaaf naadum mayyit wa l-naas maachiin yadfunuuh. Wa l-mayyit hu wileed waahid fi ammah wa hi mara armala. Wa naas katiiriin min al-hille maachiin maʼaaha. 13 Wa wakit al-Rabb Isa chaafaaha, galbah hanna leeha wa gaal : «Ma tabki.»
14 Wa macha le l-mayyit wa limis al-barangaal wa l-naas al-chaayliinah wagafo. Wa Isa gaal : «Ya wileedi, nuguul leek gumm !» 15 Wa l-mayyit gamma wa hajja. Wa Isa antaah le ammah. 16 Wa l-khoof dakhal le kulla l-naas wa humman majjado Allah wa gaalo : «Nabi kabiir ja fi usutna ! Allah bayyan gudurtah le chaʼabah !»
17 Wa fi kulla daar al-Yahuudiiya wa fi kulla l-buldaan al-mujaawiriin, al-naas simʼo khabar hana l-cheyy al-Isa sawwaah.
Suʼaal Yahya
18 Wa talaamiiz Yahya macho le sayyidhum wa oorooh be kulla cheyy al-Isa gaaʼid yisawwiih. 19 Wa Yahya naada talaamiiz itneen wa rassalaahum le l-Rabb Isa achaan yuguulu leyah : «Inta bas al-naadum al-yaji walla waajib narjo naadum aakhar battaan ?»
20 Wa macho le Isa wa gaalo : «Yahya al-Mukhattis rassalaana achaan nasʼalook ‹Inta bas al-naadum al-yaji walla waajib narjo naadum aakhar battaan ?›»
21 Wa fi l-wakit da bas, Isa chafa naas katiiriin min al-mardaaniin wa l-taʼbaaniin wa l-muchootiniin. Wa fattah uyuun amyaaniin katiiriin. 22 Wa Isa radda leehum wa gaal : «Amchu wa ooru Yahya be kulla cheyy al-chiftuuh wa simiʼtuuh. Al-amyaaniin gaaʼidiin yichiifu wa l-uruj yuruukhu wa l-induhum jidaam yalgo al-aafe wa l-tarchaaniin yasmaʼo wa l-maytiin yabʼaso wa l-masaakiin gaaʼidiin yasmaʼo al-bichaara. 23 Wa mabruuk le l-naadum al-ma yikhalli iimaanah beyi.»
Kalaam al-Masiih fi Yahya
24 Wa wakit murassaliin Yahya maachiin, Isa bada yihajji fi Yahya le l-naas al-gaaʼidiin maʼaayah wa gaal : «Wakit Yahya gaaʼid fi l-kadaade, intu maragtu leyah. Wa dawwartu tichiifu chunu ? Dawwartu tichiifu ageegaay bas al-riih tihizzaha walla ? 25 Kan ma ke, dawwartu tichiifu chunu ? Naadum laabis khulgaan samhiin walla ? La. Achaan al-naas al-laabsiin khulgaan samhiin wa l-aaychiin fi bakaan halu gaaʼidiin fi gusuur al-muluuk. 26 Zeen. Maragtu achaan tichiifu chunu ? Achaan tichiifu nabi ? Aywa, wa nuguul leeku chiftu naadum akbar min nabi. 27 Da bas hu al-be sababah al-Kitaab yuguul : <Daahu nirassil rasuuli giddaamak wa hu yiʼaddil leek al-derib.> 28 Wa nuguul leeku ma fi naadum mawluud min mara akbar min Yahya al-Mukhattis. Wa laakin al-naadum al-sakhayyar fi mamlakat Allah akbar minnah.
29 «Wa kulla l-naas simʼo kalaam Yahya wa maʼaahum naas al-jamaarik kula. Wa taabo min zunuubhum wa khallo Yahya yikhattishum wa misil da, akkado kadar fikir Allah adiil. 30 Wa laakin al-Fariiziyiin wa ulama al-Tawraat abo ma khallo Yahya yikhattishum. Wa be misil da, ma khiblo al-niiye al-Allah indah leehum.
31 «Wa nuguul chunu fi l-naas hana l-wakit al-haali da ? Bichaabuhu chunu ? Humman misil iyaal dugaag laammiin fi l-door wa yinaadu rufgaanhum wa yuguulu : 32 ‹Aniina darabna leeku al-suffaara laakin intu ma liʼibtu. Aniina khanneena khine hana l-moot laakin intu ma bakeetu.› 33 Achaan Yahya al-Mukhattis ja leeku wa hu ma yaakul akil wa ma bachrab khamar wa gultu hu muchootin. 34 Wa baʼadeen ana, Ibn al-Insaan, jiit leeku wa ana naakul wa nachrab wa tuguulu : ‹Hu akkaal wa sakkaari wa bigi rafiig le naas al-jamaarik wa l-muznibiin.› 35 Laakin hikmat Allah al-sahiihe tinchaaf fi amal kulla l-naas al-yitaabuʼuuha.»
Al-muznibe wa l-Fariizi
36 Wa naadum waahid min al-Fariiziyiin azam Isa yaakul maʼaayah. Wa Isa dakhal fi beet al-Fariizi wa antaka. 37 Wa fi mara waahide muznibe maʼruufa fi l-hille. Wa wakit hi simʼat kadar Isa azamooh fi beet al-Fariizi, hi gammat chaalat maaʼuun hana hajar malaan itir wa machat leyah. 38 Wa wagafat wara Isa jamb rijileenah. Wa hi gaaʼide tabki wa badat tibill rijileenah be dumuuʼha wa tuguchchuhum be chaʼarha. Wa gaaʼide tihibb rijileenah wa tamsah fooghum al-itir.
39 Wa l-Fariizi al-azamah fi beetah chaaf al-cheyy al-hi gaaʼide tisawwiih wa fi galbah gaal : Kan sahiih al-naadum da nabi, akiid hu yaʼarif al-mara al-gaaʼide tilammisah di yaati wa yaʼarif haalha al-cheene achaan hi muznibe. 40 Wa Isa radda leyah wa gaal : «Ya Simʼaan. Nidoor nuguul leek kalaam waahid.» Wa l-Fariizi radda leyah wa gaal : «Naʼam, ya muʼallim. Alfaddal. Hajji !»
41 Wa Isa gaal : «Yoom min al-ayyaam, fi naadum waahid al-yidayyin al-naas wa indah deen foog naaseen. Wa l-waahid deenah 500 diinaar wa l-taani deenah 50 diinaar. 42 Ma gidro yikaffuuh leyah. Wa khalaas hu saamahaahum marra waahid. Wa nasʼalak yaatu min al-naaseen dool yihibbah be ziyaada ?» 43 Wa Simʼaan radda leyah wa gaal : «Fi fikri ana, nuguul al-naadum al-saamaho leyah al-deen al-katiir yihibbah be ziyaada.» Wa Isa gaal : «Fikrak sahiih.»
44 Wa Isa anlafat le l-mara wa hajja le Simʼaan wa gaal : «Al-mara di chiftaha walla ? Ana dakhalt fi beetak wa inta ma anteetni almi achaan nikhassil rijileeni laakin hi ballat rijileeni be dumuuʼha wa gachchathum be chaʼarha. 45 Wa inta ma sallamtini be hubb wa laakin min ana dakhalt fi beetak hi gaaʼide tihibb rijileeni. 46 Wa inta ma anteetni dihin achaan namsah beyah raasi laakin hi masahat itir fi rijileeni. 47 Wa nuguul leek, da yiwassif kadar zunuubha al-katiiriin saamahoohum leeha. Wa achaan da, hi tihibb katiir. Laakin al-naadum al-saamaho leyah chiyya, yihibb chiyya.»
48 Wa Isa gaal leeha : «Akiid zunuubki ankhafaro.» 49 Wa l-naas al-gaaʼidiin yaakulu maʼaayah gammo yuguulu ambeenaathum : «Haay ! Da yaatu al-yisaamih al-muznibiin» ? 50 Wa Isa hajja le l-mara battaan wa gaal : «Be sabab iimaanki nijiiti. Amchi be salaam.»
