Taa gə́ Israɛlje taa ɓee gə́ Ai
1 Njesigənea̰ ula Juje pana: Ɓəl el ləm, unda bala el ləm tɔ. Uba naŋg ḭta, ɔm njérɔje lai dɔi’g aw rɔ ne gə njé gə́ Ai. Oo, mbai gə́ Ai, gə dəwje ləa ləm, gə ɓee-boo ləa gə ɓeeko̰ ləa ləm tɔ lé m’ya̰ dee jii’g ya. 2 I a ra gə Ai gə mbai gə́ keneŋ to gə́ i ra ne gə Jeriko gə mbai gə́ keneŋ bèe ya tɔ. Nɛ seḭ a ŋgəmje nébanrɔ gə da-kulje gə mbata lə sí-seḭ. Maji kari ar njérɔje d’aw d’iya rɔ dee gir ɓee’g ɓa.
3 Togə́bè ɓa Juje ḭta gɔl dɔ rəa gə njérɔje gə mba kaw rɔ ne gə njé gə́ Ai tɔ. Yeḛ mbər bao-rɔje tɔl-dɔg-loo rɔ-munda (30.000) ar dee d’ɔd d’aw loondul’g, 4 tɔɓəi yeḛ un ndia ar dee togə́bè pana: Ooje maji, seḭ a kiyaje rɔ sí gir ɓee-boo’g neelé gə goo ŋgəḭ, seḭ a síje əw gə ɓee neelé el ləm, seḭ lai a kisije dɔ kəji sí’g kəgəgə ləm tɔ. 5 Nɛ jeḛ gə dəwje lai gə́ d’aw səm na̰’d lé j’a kaw pər gə́ ɓee-boo’g ŋga ɓa, loo gə́ d’a kunda loo teḛ mba tila kəm sí ndá j’a kaḭ no̰ dee’g to gə́ jeḛ j’aḭ ne no̰ dee’g kédé lé bèe ya tɔ. 6 D’a tuba goo sí saar loo gə́ j’a ndɔr dee kar dee d’iya̰ ɓee-boo neelé əw mbata d’a pana: Deḛ d’aḭ no̰ sí’g to gə́ d’aḭ ne no̰ sí’g kédé lé. Togə́bè ɓa j’a kaḭ no̰ dee’g bèe ya. 7 Bèe ɓa seḭ a kḭje loo-kiya-rɔ sí’g teḛje raga ndá seḭ a taaje ɓee-boo gə́ Njesigənea̰, Ala lə sí ya̰ ji sí’g lé tɔ. 8 Loo gə́ seḭ a taaje ɓee-boo neelé mba̰ ndá seḭ a réeje gə pər ləm, a raje to gə́ Njesigənea̰ pa ne taree lé ləm tɔ, yee neelé ɓa to ndukun, gə́ ma m’un m’ar sí ya.
9 Juje ar dee d’ɔd d’aw ndá d’aw d’iya rɔ dee gə goo ŋgəḭ pə̰ Betel gə Ai’g, par gə́ dɔ-gó lə ɓee gə́ Ai. Nɛ loondul’g neelé Juje to mbuna njérɔje’g ya.
10 Bèlè gə ndɔ rad ndá Juje ḭta aw tən njérɔje lé, tɔɓəi yeḛ gə ŋgatɔg Israɛlje d’ɔr no̰ dee mba kaw rɔ ne gə njé gə́ Ai tɔ. 11 Njérɔje lai gə́ d’aw səa lé d’ḭ d’aw pər gə́ mbɔr ɓee-boo’g neelé, loo gə́ deḛ teḛ ta ɓee-boo’g neelé ndá deḛ d’wa loo-si dee par gə́ kel dɔgel lə Ai, d’ar wəl-loo gaŋg dee-deḛ gə ɓee-boo neelé dana. 12 Juje mbər njérɔje tɔl-dɔg-loo-mi (5.000) jén bèe, ar dee d’aw d’iya rɔ dee pən Betel gə Ai’g, par gə́ kel dɔ-gó lə ɓee-boo neelé. 13 Loo gə́ njérɔje lai d’aar loo-kaar dee’g kəgəgə par gə́ kel dɔgel lə ɓee-boo lé ləm, gə deḛ gə́ d’iya rɔ dee d’isi par gə́ kel dɔ-gó lə ɓee-boo neelé mba̰ ləm tɔ ndá loondul’g neelé Juje aw to mee wəl-loo’g lé. 14 Loo gə́ mbai gə́ Ai oo Israɛlje bèe ndá njé gə́ Ai d’ḭta gə ndɔ rad gə tɔg dee, tɔɓəi deḛ d’unda loo teḛ d’aw tila kəm Israɛlje gə mba rɔ sə dee tɔ. Mbai lé gə koso-dəwje ləa lai d’aw par gə́ loo gə́ wɔji dɔ ndag-loo’g nɛ ta lə dee gə́ d’iya rɔ dee gir ɓee-boo’g gə mba gaŋg gel dee lé deḛ gər el. 15 Juje gə Israɛlje lai ra to gə́ lə né gə́ njé gə́ Ai d’a gə dum dee bèe ndá deḛ d’aḭ gə rəw gə́ aw gə́ dɔdilaloo’g bèe. 16 Yen ŋga koso-dəwje lai gə́ d’isi mee ɓee-boo’g neelé mbo̰ dɔ na̰ gə mba tuba goo dee. Deḛ tuba goo Juje ndá d’ya̰ ɓee-boo lə dee gə kuree ɗegəse. 17 Mee ɓee gə́ Ai gə Betel lé diŋgam kára kara gə́ lal tuba goo Israɛlje lé godo. Deḛ d’ya̰ tarəw ɓee-boo neelé tag ndá deḛ tuba goo Israɛlje tɔ. 18 Njesigənea̰ ula Juje pana: Ula niŋga gə́ to jii’g ndiŋ par gə́ dɔ ɓee-boo gə́ Ai mbata m’a gə kya̰ jii’g ŋga.
Ndá Juje ula niŋga gə́ to jia’g lé ndiŋ gə́ dɔ ɓee-boo gə́ Ai ya tɔ. 19 Loo gə́ yeḛ ula jia ndiŋ lé ndá njérɔje gə́ d’iya rɔ dee lé d’unda loo mee loo-si dee’g kalaŋ teḛ, deḛ d’andə mee ɓee-boo’g ləm, deḛ taa ɓee-boo neelé ləma, deḛ d’ɔs rɔ dee ɓad gə mba tila pər keneŋ ləm tɔ.
20 Njé gə́ Ai lé loo gə́ deḛ kel goo dee d’oo sa pər ɓee-boo gə́ uba ŋgɔg-ŋgɔg par gə́ dara ndá d’oo loo kára kara mba kaḭ kaji rɔ dee keneŋ el ŋga. Mbata njérɔje gə́ d’aḭ par gə́ dɔdilaloo’g lé d’ɔs dɔ dee tel mba rɔ gə deḛ gə́ tuba goo dee lé. 21 Mbata Juje gə Israɛlje lai d’oo to gə́ njérɔje gə́ d’iya rɔ dee lé taa ɓee-boo mba̰ ləm, d’oo sa pər ɓee-boo gə́ uba ŋgɔg-ŋgɔg ləm tɔ ndá deḛ d’ɔs dɔ dee tel rɔ gə njé gə́ Ai tɔl dee ne. 22 Njérɔje gə́ raŋg d’unda loo mee ɓee-boo’g neelé teḛ tila kəm dee ndá Israɛlje gugu dɔ njé gə́ Ai sub. Israɛlje tɔl dee ar dəw gə́ si kəmba əsé yeḛ gə́ njekaḭ teḛ ta yoo’g kára kara godo, 23 nɛ deḛ d’wa mbai gə́ Ai lé kəmba d’aw səa rɔ Juje’g. 24 Loo gə́ Israɛlje tɔl njé gə́ Ai lai mee wala’g əsé mee dɔdilaloo’d gə́ deḛ tuba dee keneŋ d’ar dee d’wəi yoo-kiambas mba̰ ndá Israɛlje lai tel ree rɔ ɓee gə́ Ai tujee gə kiambas tɔ. 25 Bula lə diŋgamje gə denéje gə́ Ai lai gə́ tɔl dee mee ndəa’g neelé d’as dəwje tɔl-dɔg-loo-dɔg-gir-dee-joo (12.000). 26 Ji Juje gə́ ula gə niŋga par gə́ tar lé yeḛ rəm ne el saar deḛ tuji dəwje gə́ Ai lai pugudu-pugudu ɓa. 27 Nɛ Israɛlje ŋgəm da-kulje gə nébanrɔje lə ɓee-boo neelé gə goo ndukun gə́ Njesigənea̰ un ne ndia ar Juje lé. 28 Juje roo ɓee-boo gə́ Ai dula-dula aree tel to dɔ nduba saar teḛ mee ndəa gən. 29 Deḛ naa̰ mbai gə́ Ai kəm kag’d d’aree to keneŋ saar kàr andə. Loo gə́ kàr andə mba̰ ndá Juje un ndia mba kar dee d’ɔr ninee kəm kag’d tɔɓəi deḛ d’ila ninee lé tarəwkɔg’d lə ɓee-boo lé ndá deḛ daa kɔri-ərje dɔ na̰’d dəa’g sururu d’aree to keneŋ un kudee mee ndəa gən saar teḛ ɓogənè tɔ.
Tura godndu dɔ mbal gə́ Ebal
30 Yen ŋga Juje ra loo-nékinjaməs ar Njesigənea̰, Ala lə Israɛlje dɔ mbal gə́ Ebal , 31 to gə́ Moyis, kura lə Njesigənea̰ un ne ndia ar Israɛlje ləm, to gə́ ndaŋg ne taree mee maktub godndu gə́ ka̰ Moyis lé ləm tɔ. Loo-nékinjaməs neelé yeḛ ra gə kɔr mbalje gə́ kari ba gə́ lal tɔl dee gə tina tɔ. Loo-nékinjaməs neelé deḛ d’inja nékinjanéməsje gə́ ka̰ roo kar Njesigənea̰ keneŋ ləm, deḛ d’inja nékinjanéməsje gə́ ka̰ kɔm na̰’d keneŋ ləm tɔ . 32 Lée’g neelé ɓa Juje ndaŋg ta godndu gə́ Moyis ndaŋg taree lé dɔ kɔr mbalje’g kəm Israɛlje’g lé. 33 Israɛlje lai ləm, gə ŋgatɔgje lə dee ləm, gə njékaa dɔ deeje ləma, gə njégaŋ-rəwtaje lə dee ləm tɔ lé, d’aar tar mbɔr sa̰duk-manrɔ’g no̰ njékinjanéməsje’d gə́ to Ləbije gə́ d’odo sa̰duk-manrɔ lə Njesigənea̰ lé, dəw-dɔ-ɓeeje gə Israɛlje na̰’d d’aar keneŋ, d’ar ges deeje d’aar mbɔr mbal gə́ Garijim ləm, ges deeje gə́ raŋg d’aar mbɔr mbal gə́ Ebal ləm tɔ, gə goo ndukun gə́ Moyis, kura lə Njesigənea̰ un ar dee kédé lé gə mba karee tɔr ndia dɔ koso-dəwje gə́ Israɛl’g . 34 Gée gə́ gogo Juje tura ta godnduje lai, ndutɔrje gə ta ndɔlje gə goo taje lai gə́ ndaŋg mee maktub godndu’g lé tɔ. 35 Taje lai gə́ Moyis un ndia dɔ’g lé Juje tura kəm koso-dəwje gə́ Israɛl lai, kəm denéje, gə ŋganje, gə dəw-dɔ-ɓeeje’d gə́ njaa mbuna dee’g ləm tɔ lé ɓó ta kára kara gə́ yeḛ lal tura lé godo ya.
Bani Israaʼiil dammaro hillit Aay
1 Wa Allah gaal le Yachuuʼ : «Ma takhaaf wa la tinbahit. Chiil maʼaak kulla l-rujaal al-muhaaribiin wa gumm didd hillit Aay. Daahu ana sallamt leek malik hillit Aay wa chaʼabah wa hillitah wa baladah. 2 Wa inta tisawwi fi hillit Aay wa malikha misil sawweet fi Ariiha wa malikha. Wa laakin hassaʼ tagdaro tichiilu khaniime hana l-khumaam wa l-bahaayim. Wa arbut kamiin wara l-hille.»
3 Wa Yachuuʼ wa kulla l-rujaal al-muhaaribiin gammo jahhazo le yahjumu hillit Aay. Wa hu azal 30 000 raajil min al-rujaal al-furraas wa rassalaahum be l-leel. 4 Wa amaraahum wa gaal : «Arbutu kamiin wara l-hille wa ma tagoodu minha baʼiid laakin agoodu jaahiziin. 5 Wa ana wa kulla l-deech al-maʼaayi nigarrubu le l-hille. Wa wakit humman yamurgu le yihaarubuuna, aniina niʼarrudu minhum misil awwal. 6 Wa yamurgu waraana wa aniina niwadduuhum baʼiid min al-hille lahaddi yuguulu : ‹Al-naas dool arrado giddaamna misil awwal.› Wa wakit aniina najru giddaamhum, 7 khalaas intu tamurgu min kamiinku wa tichiilu al-hille achaan Allah Ilaahku yisallimha leeku fi iideeku. 8 Wa min tichiiluuha, harruguuha misil Allah hajja leeku. Wa dool bas awaamiri ana.»
9 Wa Yachuuʼ rassalaahum fi bakaan al-kamiin wa humman gaʼado ambeen Beet Iil wa hillit Aay fi l-nuss al-kharbaani hana hillit Aay. Wa fi l-leele di, Yachuuʼ naam maʼa l-chaʼab fi l-fariig. 10 Wa be fajur badri, Yachuuʼ gamma alfaggad al-deech. Wa baʼad da, hu wa chuyuukh Bani Israaʼiil gammo fi raas al-deech wa macho le yahjumu hillit Aay. 11 Wa kulla l-rujaal al-muhaaribiin al-maʼaayah macho wa garrabo le l-hille be nussaha al-munchaakhi wa nazalo hinaak. Wa l-waadi gaaʼid ambeenaathum humman wa hillit Aay. 12 Wa Yachuuʼ chaal hawaale 5 000 raajil wa khattaahum kamiin ambeen Beet Iil wa hillit Aay fi l-nuss al-kharbaani hana l-hille. 13 Wa l-deech khatta muʼaskarah be l-nuss al-munchaakhi hana l-hille wa l-kamiin khattooh kharib le l-hille. Wa fi l-leele di, Yachuuʼ macha fi lubb al-waadi.
14 Wakit malik hillit Aay chaaf deech Bani Israaʼiil, hu wa kulla rujaal al-hille gammo le yihaarubu Bani Israaʼiil ale waadi al-Urdun. Wa laakin humman ma irfo kadar khatto kamiin wara l-hille. 15 Wa khalaas, Yachuuʼ wa deech Bani Israaʼiil sawwo nufuushum misil anhazamo wa gammo arrado ale l-sahara. 16 Wa kulla rujaal hillit Aay lammo sawwa le yaturduuhum. Wa taarado Yachuuʼ wa deechah lahaddi macho baʼiid min al-hille. 17 Wa fi hillit Aay wa Beet Iil, ma fi raajil al-ma marag taarad Bani Israaʼiil. Wa humman khallo al-hille maftuuha wa macho yitaarudu Bani Israaʼiil.
18 Wa Allah gaal le Yachuuʼ : «Midd al-harba al-fi iidak ale hillit Aay achaan nisallimha leek.» Wa khalaas, Yachuuʼ madda al-harba al-fi iidah ale l-hille. 19 Wa min madda iidah, tawwaali al-rujaal al-fi l-kamiin gammo wa jaro dakhalo al-hille wa chaalooha wa harragooha.
20 Wa rujaal hillit Aay anlafato wa chaafo al-dukhkhaan gaaʼid yatlaʼ min al-hille. Wa khalaas, humman ma induhum bakaan al-yajru aleyah achaan Bani Israaʼiil al-muʼarridiin gabbalo fi l-naas al-gaaʼidiin yitaaruduuhum. 21 Wa khalaas, wakit Yachuuʼ wa deech Bani Israaʼiil chaafo al-rujaal al-fi l-kamiin chaalo al-hille wa l-dukhkhaan gaaʼid yatlaʼ minha, humman hajamo rujaal hillit Aay wa kataloohum. 22 Wa l-rujaal al-sawwo al-kamiin marago min hillit Aay le yihaarubuuhum humman kula. Wa khalaas, rujaal hillit Aay bigo fi usut Bani Israaʼiil, dool giddaamhum wa dool waraahum. Wa Bani Israaʼiil kataloohum lahaddi naadum waahid minhum kula ma faddal hayy wa la arrad. 23 Wa kan le malik hillit Aay kamaan, karabooh hayy wa waddooh le Yachuuʼ.
24 Wa baʼad Bani Israaʼiil katalo be l-seef kulla sukkaan hillit Aay fi l-kadaade wa fi l-sahara wa fi ayyi bakaan al-taradoohum foogah, humman gabbalo fi l-hille wa katalo kulla naasha be l-seef. 25 Wa fi l-yoom da, kulla sukkaan hillit Aay maato wa adadhum 12 000 rujaal wa awiin. 26 Achaan Yachuuʼ ma dalla iidah al-madda beeha al-harba lahaddi dammaro kulla sukkaan Aay. 27 Wa Bani Israaʼiil chaalo khaniime hana l-bahaayim wa l-khumaam min al-hille di hasab kalaam Allah al-gaalah le Yachuuʼ. 28 Wa Yachuuʼ harrag hillit Aay wa bigat koom hana turaab daayim wa kharaab lahaddi l-yoom. 29 Wa Yachuuʼ chanag malik hillit Aay fi chadara wa khallaah muʼallag foogha lahaddi l-achiiye. Wa wakit al-harraay wagaʼat, Yachuuʼ amar yidallu janaaztah. Wa wakit dallooha, zagalooha fi khachum baab al-hille wa sawwo foogha koom kabiir hana hujaar al-gaaʼid lahaddi l-yoom.
Yachuuʼ bana madbah fi jabal Ibaal
30 Wa baʼad da, Yachuuʼ bana madbah le Allah Ilaah Bani Israaʼiil fi jabal Ibaal 31 misil Muusa abd Allah amar Bani Israaʼiil wa misil maktuub fi Tawraat Muusa. Gaal waajib yabnu madbah be hujaar kaamiliin al-abadan ma gataʼoohum be hadiid. Wa fi l-madbah da, gaddamo dahaaya muharragiin le Allah wa dahaaya salaama. 32 Wa fi l-hujaar dool, Yachuuʼ katab Tawraat Muusa al-awwal hu katabha le Bani Israaʼiil. 33 Wa chaʼab Bani Israaʼiil wa chuyuukhhum wa masaaʼiilhum wa gudiyaahum wagafo jaay wa jaay le sanduug muʼaahadat Allah giddaam rujaal al-diin al-Laawiyiin al-chaalo al-sanduug da. Al-ajaanib wa l-muwaatiniin kulluhum gaaʼidiin. Nussuhum wagafo giddaam jabal Gariziim wa nussuhum wagafo giddaam jabal Ibaal misil Muusa abd Allah amaraahum le yibaaruku awwalan ke Bani Israaʼiil. 34 Wa baʼad da, Yachuuʼ gara be hiss aali kulla kalaam kitaab al-Tawraat hana Muusa hana l-baraka wa l-laʼana hasab kulla cheyy al-maktuub fi l-kitaab da. 35 Wa min kulla l-kalaam al-katabah Muusa, ma fi kalaam al-Yachuuʼ ma garaah giddaam kulla mujtamaʼ Bani Israaʼiil wa l-awiin wa l-iyaal wa l-ajaanib al-gaaʼidiin maʼaahum.
