مرض الملك أَخَزْيَا
1 وَ بَعَدْ مَوْت أَخَابْ، بَلَدْ مُوَابْ أَتْمَرَّدَتْ ضِدّ بَنِي إِسْرَائِيلْ. 2 وَ يَوْم وَاحِدْ فِي مَدِينَةْ السَّامِرَةْ، الْمَلِكْ أَخَزْيَا وَقَعْ مِنْ شُبَّاكْ قَصْرَهْ وَ تِعِبْ زِيَادَةْ. وَ خَلَاصْ، رَسَّلْ نَاسْ وَ قَالْ لَيْهُمْ: «أَمْشُوا أَسْأَلَوْا لَيِّ بَعَلْ زَبُوبْ إِلٰـهْ مَدِينَةْ عَقْرُونْ فِي بَلَدْ الْفِلِسْطِيِّينْ لِنَعَرِفْ كَنْ نَلْقَى الْعَافَيْ وَلَّا لَا.»
3 وَ لَاكِنْ مَلَكْ اللّٰهْ جَاءْ لِلنَّبِي إِلِيَاسْ الْمِنْ التِّشْبِي وَ قَالْ لَيَّهْ: «قُمّ أَمْشِي قَابِلْ نَاسْ مَلِكْ مَمْلَكَةْ إِسْرَائِيلْ الرَّسَّلَاهُمْ مِنْ مَدِينَةْ السَّامِرَةْ وَ قُولْ لَيْهُمْ: ‹مَا فِي إِلٰـهْ فِي بَلَدْ إِسْرَائِيلْ وَلَّا؟ مَالَا إِنْتُو مَاشِينْ تَسْأَلَوْا بَعَلْ زَبُوبْ إِلٰـهْ مَدِينَةْ عَقْرُونْ؟ 4 وَ فِي شَانْ دَا، دَاهُو اللّٰهْ قَالْ: ”السَّرِيرْ الْهُو رَاقِدْ فَوْقَهْ دَا مَا يُقُمّ مِنَّهْ أَشَانْ أَكِيدْ هُو يُمُوتْ.“›»
وَ بَعَدْ دَا، إِلِيَاسْ مَشَى وَ حَجَّى لَيْهُمْ. 5 وَ طَوَّالِي، النَّاسْ الرَّسَّلَاهُمْ الْمَلِكْ قَبَّلَوْا جَوْا لَيَّهْ. وَ الْمَلِكْ سَأَلَاهُمْ وَ قَالْ: «مَالْكُو قَبَّلْتُوا عَجَلَةْ؟» 6 وَ هُمَّنْ رَدَّوْا لَيَّهْ وَ قَالَوْا: «رَاجِلْ وَاحِدْ جَرَى لِحِقْنَا وَ قَالْ لَيْنَا: ‹عَجَلَةْ قَبُّلُوا لِمَلِكُّو الرَّسَّلَاكُو وَ قُولُوا لَيَّهْ: دَاهُو اللّٰهْ قَالْ: ”هَلْ مَا فِي إِلٰـهْ فِي بَلَدْ إِسْرَائِيلْ لَحَدِّي تِرَسِّلْ نَاسْ يَمْشُوا يَسْأَلَوْا بَعَلْ زَبُوبْ إِلٰـهْ مَدِينَةْ عَقْرُونْ وَلَّا؟ وَ بِسَبَبْ دَا، السَّرِيرْ الْإِنْتَ رَاقِدْ فَوْقَهْ دَا مَا تُقُمّ مِنَّهْ أَشَانْ أَكِيدْ إِنْتَ تُمُوتْ.“›»
7 وَ الْمَلِكْ سَأَلَاهُمْ وَ قَالْ: «الرَّاجِلْ الْمَشَى لِحِقْكُو وَ قَالْ لَيْكُو الْكَلَامْ دَا، شَبَهَهْ كِكَّيْف؟» 8 وَ هُمَّنْ رَدَّوْا وَ قَالَوْا لَيَّهْ: «الرَّاجِلْ دَا لَابِسْ خَلَقْ هَنَا صُوفْ وَ مُلْحَزِّمْ بِفَرْوَةْ.» وَ طَوَّالِي، الْمَلِكْ قَالْ: «دَا إِلِيَاسْ الْمِنْ حِلَّةْ تِشْبِي.»
أَخَزْيَا دوّر يكْرُب النبي إِلِيَاس
9 وَ خَلَاصْ، الْمَلِكْ رَسَّلْ قَايِدْ بِخَمْسِينْ عَسْكَرْ لِيَكُرْبُوا إِلِيَاسْ. وَ إِلِيَاسْ قَاعِدْ فِي رَاسْ الْجَبَلْ فَوْق وَ الْقَايِدْ قَالْ لَيَّهْ: «يَا نَبِي اللّٰهْ! الْمَلِكْ بُقُولْ أَنْزِلْ!» 10 وَ لَاكِنْ إِلِيَاسْ قَالْ لِقَايِدْ الْخَمْسِينْ: «كَنْ أَنَا نَبِي اللّٰهْ، خَلِّي نَارْ تَنْزِلْ مِنْ السَّمَاءْ وَ تَاكُلَكْ إِنْتَ وَ عَسْكَرَكْ الْخَمْسِينْ.» وَ طَوَّالِي، نَارْ نَزَلَتْ مِنْ السَّمَاءْ وَ أَكَلَتْهُمْ هُو وَ عَسْكَرَهْ الْخَمْسِينْ.
11 وَ بَتَّانْ كُلَ، الْمَلِكْ رَسَّلْ قَايِدْ آخَرْ بِخَمْسِينْ عَسْكَرْ لِيَكُرْبُوا إِلِيَاسْ. وَ الْقَايِدْ قَالْ لِإِلِيَاسْ: «يَا نَبِي اللّٰهْ! الْمَلِكْ بُقُولْ أَنْزِلْ عَجَلَةْ!» 12 وَ إِلِيَاسْ رَدَّ لَيَّهْ وَ قَالْ: «كَنْ أَنَا نَبِي اللّٰهْ، خَلِّي نَارْ تَنْزِلْ مِنْ السَّمَاءْ وَ تَاكُلَكْ إِنْتَ وَ عَسْكَرَكْ الْخَمْسِينْ.» وَ طَوَّالِي، نَارْ اللّٰهْ نَزَلَتْ مِنْ السَّمَاءْ وَ أَكَلَتْهُمْ هُو وَ عَسْكَرَهْ الْخَمْسِينْ.
13 وَ لِتَالِتْ مَرَّةْ بَتَّانْ، الْمَلِكْ رَسَّلْ قَايِدْ بِخَمْسِينْ عَسْكَرْ لِيَكُرْبُوا إِلِيَاسْ. وَ الْقَايِدْ التَّالِتْ دَا قَمَّ مَشَى وَ بَرَكْ قِدَّامْ إِلِيَاسْ وَ شَحَدَهْ وَ قَالْ: «يَا نَبِي اللّٰهْ! خَلِّي حَيَاتِي وَ حَيَاةْ خَدَّامِينَكْ الْخَمْسِينْ دَوْل تَبْقَى لَيْك مُهِمَّةْ. 14 وَ دَاهُو نَارْ نَزَلَتْ مِنْ السَّمَاءْ وَ أَكَلَتْ قُيَّادْ الْإِتْنَيْن الْأَوَّلَانِيِّينْ وَ عَسْكَرْهُمْ. وَ لَاكِنْ هَسَّعْ، خَلِّي حَيَاتِي تَبْقَى لَيْك مُهِمَّةْ.»
15 وَ فِي الْبَكَانْ دَا، مَلَكْ اللّٰهْ حَجَّى لِإِلِيَاسْ وَ قَالْ لَيَّهْ: «أَنْزِلْ وَ أَمْشِي مَعَايَهْ، مَا تَخَافْ مِنَّهْ.» وَ خَلَاصْ، إِلِيَاسْ نَزَلْ وَ مَشَى مَعَ الْقَايِدْ دَا بَكَانْ الْمَلِكْ.
16 وَ إِلِيَاسْ قَالْ لِلْمَلِكْ: «دَاهُو اللّٰهْ قَالْ: ‹هَلْ مَا فِي إِلٰـهْ فِي بَلَدْ بَنِي إِسْرَائِيلْ الْإِنْتَ تَقْدَرْ تَسْأَلَهْ وَلَّا؟ أَشَانْ إِنْتَ رَسَّلْت نَاسْ يَسْأَلَوْا لَيْك بَعَلْ زَبُوبْ إِلٰـهْ مَدِينَةْ عَقْرُونْ. وَ بِسَبَبْ دَا، السَّرِيرْ الْإِنْتَ رَاقِدْ فَوْقَهْ دَا مَا تُقُمّ مِنَّهْ أَشَانْ أَكِيدْ إِنْتَ تُمُوتْ.›»
مَوْت الملك أَخَزْيَا
17 وَ الْمَلِكْ أَخَزْيَا مَاتْ حَسَبْ كَلَامْ اللّٰهْ الْقَالَهْ النَّبِي إِلِيَاسْ. وَ أَخَزْيَا مَا عِنْدَهْ وِلَيْد. وَ بَيْدَا، أَخُوهْ يُورَامْ حَكَمْ فِي بَدَلَهْ فِي السَّنَةْ التَّانِيَةْ هَنَا حُكُمْ يَهُورَامْ وِلَيْد يَهُوشَفَطْ مَلِكْ مَمْلَكَةْ يَهُوذَا. 18 وَ الْبَاقِي مِنْ عَمَلْ أَخَزْيَا وَ كُلَّ شَيّءْ السَّوَّاهْ مَكْتُوبِينْ فِي كِتَابْ تَارِيخْ مُلُوكْ بَنِي إِسْرَائِيلْ.
LEU D’A WAL MBÀD’A
(a) MA DJOK VUNA ELISE
Alona ka sariyad’a yam Ahaziya
1 Bugol matna hi Ahap-ma, suma Mowap-ma a tchol huneîd’a ki Israel suma a te kazina.
2 Bur tu amulâ Ahaziya mi nga avo Samari kur gong mam mba yam ndrata akulod’a, mi tchoï ir fenetred’a, mi nde kä, mi dak ngola. Ata yi máma mi sun suma kur azì ma Ekron-na, mi dazi ala: Agi i djobogi Bäl-Zebup alo ma Ekron-na ala na ni kur dak ndata, an mba ni tchol akulo, d’oze ni tchol luo zu?
3 Wani malaikana hi Ma didinina mi mba mi de mi Elie ma Tisbe-na ala: Ang i ngaf vun suma sunda hamul ma Samari-nina, ang dazi ala: Na ni Alona mi nga avo Israel luo ba, agi i djobogi Bäl-Zebup alo ma Ekron-na zu? 4 Ni kayam ndata ba, Ma didina mi dala: Amul ma Israel-lâ mba mi tchol akulo kur azang ma mam nga burâ kama d’i, wani gagazi, mam mba mid’a. Elie mi i de zla ndata mi suma sunda hamulîna.
5 Ata yi máma suma sunda a hulong gen amulâ Ahaziya. Mi djobozi ala: Ni kayam me ba, agi hulongôgï ge?
6 A dum ala: Sana tu mi ngavami glovot mi dami ala: Agi hulongôgi gen amul ma sunugïna, agi dum ala: Wana ni zla d’a Ma didina mi data: Mi dala: Na ni Alona mi nga avo Israel luo ba, ang sun á djop Bäl-Zebup alo ma Ekron-na zu? Mi dami kua ala ang mba tchol akulo woi yam azang ma ang nga burâ kama d’i, wani gagazi, ang mba mid’a!
7 Amulâ mi dazi ala: Sama ngavagi ma mi dagi sun ndatina, mi ni nana ge?
8 Azi hulong dum ala: Sa máma ni ki baru d’a ngol la tumusa atamu, d’ik ma ba’â djinda furum mi.
Amulâ mi dazi ala: Ni Elie ma Tisbe-na.
Ahaziya nga mi hal lovota á ve Elie
9 Amulâ Ahaziya mi sun azigar ma ngol ma azigarâ abom dok vahlâ ala mi i ki azigar mama ata Elie. Azi mbaza, a djak akulo yam ahina d’a Elie mi nga kaka kuad’a. Ma ngol máma mi dum ala: Ma djok vun Alona, amulâ mi dala: Ang tchugï aseng kä.
10 Elie mi hulong de mi ma ngol máma ala: Le an ni ma djok vun Alona ni, ar akud’a ti tcholï akulo ti ngalagi woi ki mang suma dok vahlâ! Ata yi máma na wat, akud’a ti tcholï akulo, ti nde yam ma ngol máma ki mam suma dok vahlâ, ti ngalazi woyo.
11 Amulâ Ahaziya mi sun ma ngol ma ding ma azigarâ abom dok vahlâ ki mam suma dok vahlâ ata Elie kua. Ma ngol máma mi de mi Elie ala: Ma djok vun Alona, amulâ mi dala: Ang tchugï aseng kä atogo zak.
12 Elie mi hulong dum ala: Le an ni ma djok vun Alona ni, ar akud’a ti tcholï akulo, ti ngalagi woi ki mang suma dok vahlâ! Ata yi máma na wat, akud’a hAlonid’a ti tcholï akulo, ti nde yam ma ngol máma ki mam suma dok vahlâ, ti ngalazi woyo.
13 Á hindid’a amulâ Ahaziya mi sun ma ngol ma ding ma azigarâ abom dok vahlâ ki mam suma dok vahlâ. A djak akulo yam ahinad’a. Ata yima a mbaza go ki Elie-na, ma ngol máma mi tchuk guguvam kä avok Elie, mi tchenem ki hud’a ala: Ma djok vun Alona, ang tchan ki man suma dok vahlâ d’i; ami ni d’igi azungeî mangâ na. 14 An we akud’a ti tcholï akulo, ti ngal azigar suma nglo suma mbà suma a mba avo’â woi kades mazi ma dok vahl dok vahlâ mi. Kayam ndata, an nga ni tcheneng ki hud’a, ang tchan ndi.
15 Malaikana hi Ma didinina mi de mi Elie ala: Ang lum mandaram mbi. Ang tchuk aseng kä, ang i ki sed’emu. Elie mi tchugï asem kä ki azigar ma ngol máma, mi i gen amulâ.
16 Elie mi de mamulâ ala: Ang gola! Ma didina mi dang ala: Kayamba ang sun suma á djop Bäl-Zebup alo ma Ekron-na d’igi Alona mi nga navo Israel á djobom zlad’a d’uo na d’a, ang mba tchol akulo woi yam azang ma ang nga burâ kuana d’i, wani gagazi, ang mba mid’a.
17 Ahaziya mi mit d’igi Ma didina mi de mi Elie na. Gorom nga d’i; ni wiyema Joram ba, mi vrak tamula blangâmu. Kur biza d’a mbàd’a hi Joram Josafat goroma amul ma Juda-nid’a, Joram mi tamula.
18 Sunda hi Ahaziya d’a ara kahle suma mi lazina, a b’irizi nga kä kur Mbaktum mba de zlad’a yam Sunda hAmulei suma Israel-lîd’a.