وصيّة الأبو
1 أَسْمَعَوْا، يَا عِيَالِي، وَصِيَّةْ أَبُوكُو
وَ لِتَفْهَمَوْا، خُطُّوا بَالْكُو
2 أَشَانْ الْمَعْرَفَةْ النَّنْطِيهَا لَيْكُو عَدِيلَةْ.
أَبَداً مَا تِخَلُّوا تَعْلِيمِي.
3 وَكِتْ أَنَا صَغَيَّرْ مَعَ أَبُويِ
وَ أَمِّي تِحِبِّنِي
أَنَا وِلَيْدهَا الْوَحِيدْ،
4 أَبُويِ عَلَّمَانِي وَ قَالْ:
«خَلِّي قَلْبَكْ يَكْرُبْ كَلَامِي
وَ أَحْفَضْ وَصِيّتِي
وَ بَيْدَا، تِعِيشْ فِي رَاحَةْ.
5 فَتِّشْ الْحِكْمَةْ وَ الْفِهِمْ
وَ مَا تَنْسَى وَ لَا تِخَلِّي كَلَامِي.
6 حِبّ الْحِكْمَةْ وَ مَا تِخَلِّيهَا
أَشَانْ هِي تَحْفَضَكْ وَ تَحْمِيكْ.
7 أَوَّلاً، فَتِّشْ الْحِكْمَةْ
لِتَبْقَى حَكِيمْ
وَ أَنْطِي كُلَّ الْعِنْدَكْ
لِتَلْقَى الْفِهِمْ.
8 الْحِكْمَةْ تِعَلِّيكْ وَكِتْ تَكْرُبْهَا
وَ هِي تِشَرِّفَكْ وَكِتْ تَحْضِنْهَا.
9 الْحِكْمَةْ تُخُطّ فِي رَاسَكْ تَاجْ النِّعْمَةْ
وَ تِجَمِّلَكْ بِكَدْمُولْ الشَّرَفْ.»
10 أَسْمَعْ، يَا وِلَيْدِي، وَ شِيلْ كَلَامِي
وَ دَا يِكَتِّرْ سِنِينْ حَيَاتَكْ.
11 أَنَا عَلَّمْتَكْ طَرِيقْ الْحِكْمَةْ
وَ وَصَّفْتَكْ دُرُوبْ الْعَدَالَةْ.
12 كَنْ تَمْشِي، تَمْشِي بِسُهُولَةْ
وَ كَنْ تَجْرِي، أَبَداً مَا تِتَّرْتَعْ.
13 أَكْرُبْ الْوَصِيَّةْ وَ أَحْفَضْهَا.
مَا تِخَلِّيهَا
أَشَانْ هِي أَسَاسْ حَيَاتَكْ.
14 مَا تَمْشِي فِي طَرِيقْ الْعَاصِيِينْ
وَ لَا تِشِيلْ دَرِبْ الْفَسْلِينْ.
15 خَلِّيهْ، بَيَّهْ مَا تَمْشِي.
بَارِي بِطَرِيقْ آخَرْ وَ أَمْشِي.
16 النَّاسْ دَوْل مَا يُنُومُوا
كَنْ مَا سَوَّوْا الْفَسِلْ
وَ مَا يَنْعَسَوْا
كَنْ مَا رَمَوْا نَادُمْ.
17 أَكِلْهُمْ جَايِ مِنْ الشَّرّ
وَ شَرَابْهُمْ جَايِ مِنْ الْعُنُفْ.
18 طَرِيقْ الصَّالِحِينْ مِثِلْ ضَيّ الصَّبَاحْ
وَ نُورَهْ يِزِيدْ
لَحَدِّي الْحَرَّايْ تَطْلَعْ.
19 لَاكِنْ دَرِبْ الْعَاصِيِينْ
مِثِلْ اللَّيْل الْأَضْلَمْ.
فِي الضَّلَامْ، مَا يِشِيفُوا
الشَّيّءْ الْيَرْمِيهُمْ.
20 يَا وِلَيْدِي، خُطّ بَالَكْ لِوَصِيّتِي
وَ أَفْتَحْ أَدَانَكْ وَ أَسْمَعْ كَلَامِي.
21 كَلَامِي،
مَا تِبَعِّدَهْ مِنْ عَقْلَكْ
وَ وَصِيّتِي،
أَحْفَضْهَا فِي دَاخِلْ قَلْبَكْ.
22 الْيَلْقَاهُمْ، يَلْقَى الْحَيَاةْ
وَ يَلْقَى الْعَافَيْ لِكُلَّ جِسْمَهْ.
23 أَحْفَضْ قَلْبَكْ زِيَادَةْ
مِنْ كُلَّ شَيّءْ آخَرْ
أَشَانْ مِنَّهْ هُو تِسِيلْ الْحَيَاةْ.
24 مَا تَمْرُقْ مِنْ خَشْمَكْ
الْكَلَامْ الْكِدِبْ
وَ بَعِّدْ مِنْ لِسَانَكْ
الْكَلَامْ الْخَبِيثْ.
25 شِيفْ عَدِيلْ قِدَّامَكْ
وَ ثَبِّتْ عُيُونَكْ فِي دَرْبَكْ.
26 عَدِّلْ الدَّرِبْ لِرِجِلَيْنَكْ
وَ بَيْدَا، كُلَّ دُرُوبَكْ يَبْقَوْا ثَابْتِينْ.
27 مَا تِلِفّ وَ لَا إِسْرَةْ وَ لَا زَيْنَةْ
وَ بَعِّدْ نَفْسَكْ مِنْ الشَّرّ.
Ang ve ned’a, ang ngomot mi
1 Grona, agi humugi hata habugid’a, agi tinigi humagi djivid’a á wäd’u ned’a mi. 2 Kayam an nga ni dagi ni d’al ma djivina, agi noyôgi hat manda d’i. 3 Adjeu an ni gor ma abun le kan heîna, an ni ma gor ma abo asun van tuna. 4 Nga mi had’an mi dan ala: Ar ang ve zla manda kurungû, ang tit yam gat man nda tetenga. Hina wani, ang mba kak karid’a. 5 Ar ang ve ned’a, ar ang ve wad’ud’a, ar ang mar yam zla d’a ndavunanda d’i, ang wal lei ki sed’et tuo mi. 6 Ar ang noyôt tei d’i, mba d’i ngomongû; ang le kad’u, mba d’i ngeyeng yang kä. 7 Wana nad’u tinda hi ned’id’a: Ang ve ned’a. Ang ve wad’ud’a avok ahlena pet suma ang nga ki na. 8 Ang suburud’u, mba d’i hlang yang akulo. Le ang vat atang ped’ed’u ni, mba d’i mbut ni subur manga. 9 Mba d’i tining avaval la djivid’a kangû, mba d’i d’ud’ung kadamul la djifâ kang mi.
Ang wal lei ki sunda hi suma asa’atnid’a
10 Gorona, ang huma, ang ve zla manda. Hina wani, ang mba le bizad’a ablaud’a yam andagad’a. 11 An had’ang lovota hi ned’id’a, an tining kur lovot ta d’ingêra. 12 Le ang tid’a ni, aseng mba mi prengêl li; le ang ringâ ni, aseng mba mi ka azlard’eid’a d’uo mi. 13 Ang ve hat manda, ang tchuk abong ngei atat ti; ang ngomod’u, kayam ndat nari manga. 14 Ang tchila kur lovot ta gora hi suma asa’atnid’a d’i, ang tit kur lovota hi suma a le tchod’ina d’uo mi. 15 Ang d’es sei kad’u, ang tit kur ri, ang hat azigangû, ang hle d’a dinga. 16 Kayam le a le nga tchod’a d’uo ni, a nga bur sen ndi; le a b’lak nga sa d’uo ni, sen nga mi vazi d’uo mi. 17 Kayam sun nda asa’ata ni te mazina, murud’umba ni süm mazi ma tched’a mi.
18 Lovota hi suma d’ingêrîd’a ni d’igi b’od’a hi yima mi ngaï ad’um mbei fod’a ma nga mi i avogovok gak falei d’ad’arâ na. 19 Lovota hi suma asa’atnid’a ni d’igi nduvunda na; a nga we vama mi puguzi kä na d’i.
Tit ta bei gigetid’a
20 Gorona, ang hum zla manda djiviya, ang tin humang hum zla man nda ded’a. 21 Ar a wal lei ki sed’eng ngi, ang ngomozi kä kurung krovo dei. 22 Kayam azi narid’a hi suma a fazina, a ni lafiya d’a yam hliwizid’a pet mi. 23 Ang ngom djib’er ra kurung krovod’a kal ahle suma dingâ pet, kayam ni yima arid’a tcholï kuana. 24 Ar ang d’el vunang yam zla d’a kad’a, ang d’elem á lop ira mi. 25 Ang gol ir suma a nga avorongâ, ang tchok yang kä d’i. 26 Ang djib’er yam lovot ta ang hlata, ang we lovot ta ang tit kuad’a woi tetet mi. 27 Ar ang d’es sei abo ndjuf foze abo ma gula d’i. Ang hlaseng ngei ata yima tchona.
