الخِلاف في تعْليم الطهورة
1 فِيَّهْ نَاسْ وَاحِدِينْ مِنْ دَارْ الْيَهُودِيَّةْ جَوْا فِي حِلَّةْ أَنْطَاكِيَةْ وَ قَمَّوْا يِعَلُّمُوا الْأَخْوَانْ. وَ هُمَّنْ قَالَوْا: «كَنْ مَا طَهَّرَوْكُو حَسَبْ شُرُوطْ تَوْرَاةْ مُوسَى، أَبَداً مَا تَنْجَوْا.» 2 وَ بُولُسْ وَ بَرْنَابَا خَالَفَوْهُمْ بِشِدَّةْ. وَ أَشَانْ دَا، شَالَوْا نِيَّةْ لِيِرَسُّلُوا بُولُسْ وَ بَرْنَابَا وَ أَخْوَانْ وَاحِدِينْ يَمْشُوا فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ وَ يِشَّاوَرَوْا فِي الْكَلَامْ دَا مَعَ الرُّسُلْ وَ مَعَ الْكُبَارَاتْ. 3 وَ خَلَاصْ، جَمَاعَةْ الْمُؤمِنِينْ رَسَّلَوْهُمْ وَ هُمَّنْ مَشَوْا. وَ شَالَوْا الدَّرِبْ الشَّقَّ لُبْنَانْ وَ دَارْ السَّامِرَةْ. وَ فِي أَيِّ بَكَانْ الدَّلَّوْا فَوْقَهْ، أَوْرَوْا الْمُؤمِنِينْ كِكَّيْف النَّاسْ الْمَا يَهُودْ آمَنَوْا وَ تَابَوْا لِلّٰهْ. وَ كُلَّ الْأَخْوَانْ فِرْحَوْا بِالْخَبَرْ دَا.
4 وَ وَكِتْ وِصْلَوْا فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ، كُلَّ جَمَاعَةْ الْمُؤمِنِينْ وَ الرُّسُلْ وَ الْكُبَارَاتْ لَاقَوْهُمْ عَدِيلْ. وَ الْأَخْوَانْ أَوْرَوْهُمْ بِكُلَّ شَيّءْ الْاللّٰهْ سَوَّاهْ بَيْهُمْ. 5 وَ لَاكِنْ مُؤمِنِينْ وَاحِدِينْ الْقَاعِدِينْ يِتَابُعُوا طَرِيقَةْ الْفَرِيزِيَّةْ قَمَّوْا فِي الْمَلَمَّةْ وَ قَالَوْا: «الْمُؤمِنِينْ الْمَا يَهُودْ دَوْل، وَاجِبْ يِطَهُّرُوهُمْ وَ يَامُرُوهُمْ يِطَبُّقُوا شُرُوطْ تَوْرَاةْ مُوسَى.»
المُناقشة في مدينة القدس
6 وَ الرُّسُلْ وَ الْكُبَارَاتْ لَمَّوْا وِحَيْدهُمْ أَشَانْ يِشَّاوَرَوْا فِي الْكَلَامْ دَا. 7 وَ وَكِتْ الْمُنَاقَشَةْ بِقَتْ طَوِيلَةْ، بُطْرُسْ قَمَّ كَلَّمْ لَيْهُمْ وَ قَالْ: «يَا الْأَخْوَانْ، إِنْتُو تَعَرْفُوا مِنْ مُدَّةْ طَوِيلَةْ اللّٰهْ عَزَلَانِي مِنْ أُسُطْكُو وَ رَسَّلَانِي لِلنَّاسْ الْمَا يَهُودْ أَشَانْ هُمَّنْ يَسْمَعَوْا الْبِشَارَةْ مِنْ خَشْمِي وَ يِآمُنُوا بَيْهَا. 8 وَ اللّٰهْ الْيَعَرِفْ قَلِبْ أَيِّ نَادُمْ، نَزَّلْ فَوْقهُمْ الرُّوحْ الْقُدُّوسْ مِثِلْ أَوَّلْ نَزَّلَهْ فَوْقنَا. وَ بَيْدَا، هُو وَصَّفْ هُو قِبِلَاهُمْ. 9 اللّٰهْ سَوَّى لَيْهُمْ هُمَّنْ وَ لَيْنَا أَنِحْنَ نَفْس الشَّيّءْ. وَ بِسَبَبْ إِيمَانْهُمْ، هُو طَهَّرْ قُلُوبْهُمْ. 10 وَ بَيْدَا، مَالَا هَسَّعْ تِخَالُفُوا اللّٰهْ؟ مَالْكُو تِدَوْرُوا تُخُطُّوا فِي التَّلَامِيذ دَوْل تَقَلَةْ مِثِلْ دَامِي فَايِتْ قُدْرَةْ جُدُودْنَا وَ قُدْرِتْنَا أَنِحْنَ كُلَ؟ 11 لَا، دَا مَا يَنْفَعْ! أَنِحْنَ نِآمُنُوا كَدَرْ نَنْجَوْا بِنِعْمَةْ رَبِّنَا عِيسَى مِثِلْهُمْ هُمَّنْ.»
12 وَ خَلَاصْ، كُلَّ النَّاسْ اللَّامِّينْ سَكَتَوْا وَ بَدَوْا يَسْمَعَوْا كَلَامْ بَرْنَابَا وَ بُولُسْ. وَ هُمَّنْ أَوْرَوْهُمْ بِالْعَلَامَاتْ وَ الْعَجَايِبْ الْاللّٰهْ سَوَّاهُمْ بِوَاسِطَتْهُمْ فِي أُسْط النَّاسْ الْمَا يَهُودْ. 13 وَ وَكِتْ كَمَّلَوْا كَلَامْهُمْ، يَعْقُوبْ قَالْ: «يَا الْأَخْوَانْ، أَسْمَعَوْا كَلَامِي. 14 سِمْعَانْ أَوْرَاكُو بِكِكَّيْف اللّٰهْ أَوَّلْ وَصَّفْ خَيْرَهْ لِلنَّاسْ الْمَا يَهُودْ وَ بَدَا يَعَزِلْ مِنْهُمْ أَشَانْ يَبْقَوْا لَيَّهْ شَعَبَهْ. 15 وَ الْكَلَامْ دَا يِوَافِقْ مَعَ كَلَامْ اللّٰهْ الْمَكْتُوبْ فِي كِتَابْ الْأَنْبِيَاء الْبُقُولْ:
16 <بَعَدْ دَا، نِقَبِّلْ
وَ نَبْنِي بَتَّانْ بَيْت دَاوُدْ الْمُكَسَّرْ.
وَ نِعَدِّلْ دَرَادِرَهْ الْمُهَدَّمِينْ
وَ نَبْنِيهْ مِنْ جَدِيدْ.
17 وَ كُلَّ النَّاسْ يِفَتُّشُونِي،
أَيْوَى، كُلَّ الْأُمَمْ النَّادَيْتهُمْ بِأُسْمِي
لِيَبْقَوْا هِنَيّ.
وَ بَيْدَا، الْأُمَمْ النَّادَيْتهُمْ
يَبْقَوْا شَعَبِي.
وَ دَا كَلَامْ اللّٰهْ
وَ هُو يِحَقِّقْ كَلَامَهْ
18 الْمَعْرُوفْ مِنْ زَمَانْ.>

19 «وَ أَشَانْ دَا، فِي رَايّ أَنَا، مَا وَاجِبْ نِسَوُّوا شَيّءْ قَاسِي لِلنَّاسْ الْمَا يَهُودْ الْيُتُوبُوا لِلّٰهْ. 20 لَاكِنْ خَلِّي نَكْتُبُوا لَيْهُمْ جَوَابْ وَ نُقُولُوا لَيْهُمْ وَاجِبْ يِخَلُّوا مِنْهُمْ كُلَّ شَيّءْ نِجِسْ بِسَبَبْ عِبَادَةْ الْأَصْنَامْ وَ مَا وَاجِبْ يَزْنَوْا وَ مَا يَاكُلُوا لَحَمْ الْفَطِيسْ وَ مَا يَاكُلُوا دَمّ. 21 أَشَانْ مِنْ زَمَانْ، فِي نَاسْ قَاعِدِينْ يِبَلُّغُوا كَلَامْ مُوسَى فِي كُلَّ حِلَّةْ وَ يَقْرُوا التَّوْرَاةْ فِي بُيُوتْ الصَّلَاةْ كُلَّ يَوْم السَّبْت.»
الجواب للمُؤمِنين الما يَهُود
22 وَ خَلَاصْ الرُّسُلْ وَ الْكُبَارَاتْ وَ جَمَاعَةْ الْمُؤمِنِينْ كُلُّهُمْ أَسْتَفَقَوْا وَ عَزَلَوْا رُجَالْ إِتْنَيْن مِنْ الْأَخْوَانْ أَشَانْ يِرَسُّلُوهُمْ فِي أَنْطَاكِيَةْ مَعَ بُولُسْ وَ بَرْنَابَا. وَ عَزَلَوْا يَهُوذَا الْبِنَادُوهْ بَارْ سَابَا وَ عَزَلَوْا مَعَايَهْ سِيلَا. هُمَّنْ رُجَالْ الْكُلَّ الْأَخْوَانْ بِكَرُّمُوهُمْ. 23 وَ أَمَّنَوْهُمْ الْجَوَابْ. وَ الْجَوَابْ بُقُولْ:
مَكْتُوبْ مِنْ أَخْوَانْكُو الرُّسُلْ وَ الْكُبَارَاتْ لَيْكُو إِنْتُو الْأَخْوَانْ الْمَا يَهُودْ الْقَاعِدِينْ فِي حِلَّةْ أَنْطَاكِيَةْ وَ فِي سُورِيَا وَ كِلِكِيَّةْ. السَّلَامْ عَلَيْكُمْ.24 سِمِعْنَا نَاسْ وَاحِدِينْ مَشَوْا لَيْكُو مِنِّنَا بَلَا إِذِنَّا وَ سَوَّوْا مُشْكِلَةْ أَمْبَيْنَاتْكُو وَ بَرْجَلَوْكُو بِكَلَامْهُمْ. 25 وَ أَشَانْ دَا، أَنِحْنَ لَمَّيْنَا كُلِّنَا سَوَا وَ أَسْتَفَقْنَا وَ عَزَلْنَا رُجَالْ إِتْنَيْن وَ رَسَّلْنَاهُمْ لَيْكُو مَعَ أَخْوَانَّا النِّحِبُّوهُمْ بُولُسْ وَ بَرْنَابَا. 26 الرُّجَالْ دَوْل دَسَّوْا نُفُوسْهُمْ فِي الْخُطُورَةْ فِي شَانْ رَبِّنَا عِيسَى الْمَسِيحْ. 27 وَ رَسَّلْنَا لَيْكُو يَهُوذَا وَ سِيلَا أَشَانْ يِحَجُّوا لَيْكُو وَ يُقُولُوا نَفْس الْكَلَامْ الْكَتَبْنَاهْ لَيْكُو.28 وَ الرُّوحْ الْقُدُّوسْ وَ أَنِحْنَ ذَاتْنَا فَكَّرْنَا مَا وَاجِبْ نُخُطُّوا فَوْقكُو تَقَلَةْ زِيَادَةْ مِنْ الشُّرُوطْ الْوَاجْبِينْ دَوْل. 29 مَا تَاكُلُوا لَحَمْ الْقَدَّمَوْه ضَحِيَّةْ لِلْأَصْنَامْ وَ مَا تَاكُلُوا دَمّ وَ لَا لَحَمْ الْفَطِيسْ وَ مَا تَزْنَوْا. كَنْ تِخَلُّوا مِنْكُو الْأَشْيَاءْ دَوْل، دَا سَوَّيْتُوا شَيّءْ عَدِيلْ.وَ مَعَاكُو السَّلَامْ.
30 وَ خَلَاصْ، رَسَّلَوْا الرُّجَالْ دَوْل وَ هُمَّنْ مَشَوْا وِصْلَوْا فِي أَنْطَاكِيَةْ. وَ نَادَوْا كُلَّ الْمُؤمِنِينْ أَشَانْ يِلِمُّوا. وَ قَدَّمَوْا لَيْهُمْ الْجَوَابْ. 31 وَ الْمُؤمِنِينْ قَرَوْه وَ فِرْحَوْا فَرْحَةْ شَدِيدَةْ أَشَانْ الْكَلَامْ دَا شَجَّعَاهُمْ.
32 يَهُوذَا وَ سِيلَا أَنْبِيَاء وَ كَلَّمَوْا لِلْأَخْوَانْ كَلَامْ كَتِيرْ أَشَانْ يِشَجُّعُوهُمْ وَ يِقَوُّوهُمْ فِي إِيمَانْهُمْ. 33 وَ هُمَّنْ قَعَدَوْا مَعَاهُمْ مُدَّةْ طَوِيلَةْ. وَ بَعَدْ دَا، الْأَخْوَانْ فِي أَنْطَاكِيَةْ خَلَّوْهُمْ يِقَبُّلُوا بِالسَّلَامْ لِلنَّاسْ الرَّسَّلَوْهُمْ. 34 وَ لَاكِنْ سِيلَا دَوَّرْ يَقْعُدْ فِي أَنْطَاكِيَةْ وَ يَهُوذَا قَبَّلْ وِحَيْدَهْ. 35 وَ بُولُسْ وَ بَرْنَابَا كُلَ قَعَدَوْا فِي أَنْطَاكِيَةْ. هُمَّنْ قَاعِدِينْ يِبَلُّغُوا الْبِشَارَةْ مَعَ نَاسْ كَتِيرِينْ آخَرِينْ وَ هُمَّنْ قَاعِدِينْ يِعَلُّمُوا لِلنَّاسْ كَلَامْ الرَّبّ.
بُولُس و بَرْنَابَا أنْفرقوا
36 وَ بَعَدَيْن، بُولُسْ كَلَّمْ لِبَرْنَابَا وَ قَالْ: «خَلِّي نِقَبُّلُوا فِي الْحِلَّالْ الْبَلَّغْنَا فَوْقهُمْ بِشَارَةْ الرَّبّ. خَلِّي نِسَلُّمُوا الْأَخْوَانْ وَ نِشِيفُوا حَالْهُمْ.» 37 وَ بَرْنَابَا دَوَّرْ يُوحَنَّا الْبِنَادُوهْ مَرْخُوسْ كُلَ يَمْشِي مَعَاهُمْ. 38 لَاكِنْ بُولُسْ مَا دَوَّرْ مَرْخُوسْ يَمْشِي مَعَاهُمْ أَشَانْ فِي الْمَخَطَرْ الْأَوَّلْ هُو خَلَّاهُمْ فِي بَمْفِيلِيَةْ وَ مَا خَدَمْ مَعَاهُمْ. 39 وَ أَلْخَالَفَوْا أَمْبَيْنَاتْهُمْ بِكَلَامْ شَدِيدْ لَحَدِّي أَلْفَارَقَوْا مَا خَدَمَوْا سَوَا. وَ بَرْنَابَا قَمَّ مَعَ مَرْخُوسْ. وَ هُو رِكِبْ فِي سَفِينَةْ وَ مَشَى فِي قُبْرُصْ. 40 وَ بُولُسْ عَزَلْ سِيلَا أَشَانْ يَمْشِي مَعَايَهْ. وَ الْأَخْوَانْ أَمَّنَوْه لِرَحْمَةْ الرَّبّ عِيسَى وَ خَلَاصْ بُولُسْ مَشَى. 41 وَ بُولُسْ رَاغْ فِي بُلْدَانْ سُورِيَا وَ كِلِكِيَّةْ وَ قَوَّى إِيمَانْ هَنَا جَمَاعَاتْ الْمُؤمِنِينْ.
Tok ka avo Jerusalem-mba
1 Suma dingâ a tcholï Jude, a mba Antiyos, a hat b’oziyoina ala: Le agi ngad’agi nga bayâd’a d’igi gata hi Moise-sa he vuna na d’uo ni, agi ndak á fagi suta d’i. 2 Ata yi máma, Paul azi ki Barnabas a tchi tuguyod’a ki sed’eziya, a yal tazi ngola. B’oziyoina a man Paul azi ki Barnabas ki b’oziyoi suma ding suma Antiyos-sâ á i Jerusalem gen suma a sunuzina ki suma nglona á djobozi yam zla ndata.
3 Kid’a suma toka a tinizi dad’a, a kal yam andaga d’a Finisi-d’a ki d’a Samari-d’a. A nga vazi ad’ud’a ni nana ba, andjaf suma dingâ a mbut huruzi mAlona ge. B’oziyoina pet a le furîd’a ngola. 4 Kid’a azi mbaza Jerusalem-mba, suma toka ki suma a sunuzina ki suma nglona a vazi ataziya. Azi vazi ad’u ahlena pet suma Alona mi lazi ki sed’ezina. 5 Wani suma hiu suma a nga kur hata hi Fariziyê suma a he gagazid’ina, a tchol a dala: Djivid’a a ngat andjaf suma ding suma a he gagazid’ina bayâd’a, a hazi vuna á ngom gata hi Moise-sa mi.
6 Suma a sunuzina ki suma nglona a tok tazi á wäd’u zla ndata. 7 Kid’a a tchi tuguyod’a ngola aduk tazid’a, Pierre mi tchol akulo, mi dazi ala: B’oziyona, agi wagi kur bur ma kalâ, Alona mi manan adigagi kayam an tchi wal Zla d’a Djivid’a mandjaf suma dingâ kayam a hum zla ndata, a he gagazid’a mi. 8 Alona ni ma we hur sumina, mi le glangâsâ woi kazi ala mi hazi Muzuk ma bei tchod’a d’igi mi heizi mi ei avok na. 9 Mi kazi nga irazi woi ki ei d’i, mi mbuzuzi huruzi woi yed’et yam he gagazi mazid’a. 10 Ki tchetchemba, ni kayam me ba, agi kugugi Alona á gagi djuk ma abuyoi ngolo ki ei teid’a ndagei á zim mbuo na kel suma a he gagazid’ina ge? 11 Wani ei hei gagazid’a ala ni kur sumad’a hi Salad’a Jesus-d’a ba, ei feigi ki suta d’igi azi na mi.
12 Suma toka pet a seng silil, a hum Barnabas azi ki Paul a nga vazi ad’u ahle suma simata kahle suma atchap suma Alona mi lazi ki sed’ezi aduk andjaf suma dingîna. 13 Kid’a azi dap zla mazi d’a dapa, Jacques mi dazi ala: B’oziyona, agi humugi zla manda. 14 Simon mi vei ad’ud’a ni nana ba, avok Alona mi man suma aduk andjaf suma dingâ á mbud’uzi sum mama ge. 15 Zla d’a suma djok vun Alona a data ti ndjak ki zla ndata, d’igi a b’ir kur mbaktumba hAlonid’a na ala:
16 Ma didina mi dala: Bugola, an mba ni hulongîya,
an mba ni min azina hi David ma b’lak keina akulo tua,
an mba ni tchol ahle suma b’lak keina akulo tua,
an mba ni tcholom akulo mi.
17 Kayam suma arâ pet a halan an Ma didina,
suma pet suma an yazina a mba mbut sum mana.
18 Gola! An Ma didin ma tak ahle ndazina woi kur atchogoi d’a kalina, ni de na.
19 Kayam ndata, an djib’er ala ei gei dju’â kel andjaf suma ding suma a mbud’um huruzina d’i. 20 Wani ei b’irizi mbaktumba ala azi tahle suma a ngad’azi á tuwal fileinina d’i, a le mizeuna d’i, a te vama guluta d’oze buzuna d’uo mi. 21 Kayam me, kur atchogoi d’a kala gak ki tchetchem, suma a nga tchi wala yam gata hi Moise-sa kur azì ma ngol ma lara ge pet, a nga ndum mbaktum mamba kur gongîyo suma toka hi Juif-fîna, kur bur ma sabat ma lara ge pet.
A sun mbaktumba mandjaf suma ding suma a he gagazid’ina
22 Ata yi máma, suma a sunuzina ki suma nglona ki suma toka pet a ndjak vunazi á man suma adigazi á sunuzi Antiyos zlapa ki Paul azi ki Barnabas. Azi man Jude ma a yum ala Barsabas-sâ ki Silas, ni suma nglo suma avok b’oziyozinina. 23 A b’irizi mbaktumba abozi ala:

Ami suma a sunumina ki suma nglona, ami b’oziyogina, ami nga sunugi mbaktumba mi agi b’oziyomi suma aduk andjaf suma ding suma kur Antiyos kur Siri kur Silisi-na, ami gagi depa.
24 Ami humumi zlad’a hi suma ding suma a tchol ka hî adigami a iza a hlagi djib’er magid’a akulo ki zla mazi d’a ded’ina. Ami hazi nga vuna ni ami d’i. 25 Kayam ndata, ami ndjagami vunami á man suma adigami á sunuzi sä zlapa ki mei suma od’a Barnabas azi ki Paul. 26 Ni suma a he tazi woi yam simiyê Salad’a Jesus Christ-sâ. 27 Kayam ndata, ami sunugi Jude ki Silas; azi tazid’a a mba dagi ahle ndazina woi ki vunazi mi.
28 Kayam zla d’a Muzuk ma bei tchod’a ba na mi minita, ami minit mi. Ami min tinigi anek ka dinga kagi d’i, wani ahle suma mbeî agi lazina ba wana:
29 Agi tagi ahle suma a ngad’azi á tuwal fileinina d’i,
agi tagi buzuna d’i,
agi tagi vama guluta d’i,
agi gologi tagi djivi ki mizeuna.
Le agi walagi tagi woi kahle ndazina hina ped’u ni, agi mba kagagi ki lafiya d’a. Ar Alona mi ndjunugiya.
30 Ata yi máma, azi tiniziya, a i Antiyos, a tok ablau suma toka, a hazi mbaktum ndata. 31 Kid’a azi ndum mbaktum ndata ndumba, a le furîd’a yam gat ta azi hazizid’a. 32 Jude azi ki Silas, azi tazid’a ni suma djok vun Alona mi, azi giget b’oziyozina ngola, a sirazi ngingring. 33 Kid’a azi kak sä kua burâ tchad’a, b’oziyozina a tinizi ki lafiya, a hulong gen suma a sunuzïna. [34 Wani Silas mi djib’er ala mi kak sä kua.]
35 Wani Paul azi ki Barnabas a kak Antiyos. A nga hat suma, a nga tchi wal zlad’a hi Salad’id’a zlapa ki suma dingâ ablaud’a mi.
Paul azi ki Barnabas a wal leyo
36 Bugol burâ tcha, Paul mi de mi Barnabas ala: Ar ei hulongeî d’ui b’oziyoi suma ei tchazi wal zlad’a hi Salad’id’a kur azì ma nglo ma tetengâ á wei na ni azi nga ni nana ge. 37 Barnabas mi min ve Jean ma a yum ala Mari’â ad’uziya. 38 Wani Paul mi min á vum ad’uzi d’i, kayam mi arazi adjeu kur Pamfili, mi i nga ki sed’ezi kur sun mazid’a d’i. 39 Tuguyod’a tchol adigazi ngola, gak a wala. Barnabas mi ve Marik ad’umu, a djak kur batod’a, a i Sipre. 40 Wani Paul mi man Silas. Kid’a b’oziyoina a tchen Salad’a kazi tchenda, a arazi a iya. 41 Mi kal yam andaga d’a Siri-d’a ki d’a Silisi-d’a, nga mi sira suma toka ngingring kur he gagazid’a.