التلاميذ السبْعين و تِنَيْن
1 وَ بَعَدَيْن الرَّبّ عِيسَى عَزَلْ مِنْ تَلَامِيذَهْ سَبْعِينْ وَ تِنَيْن نَادُمْ وَ رَسَّلَاهُمْ إِتْنَيْن إِتْنَيْن قِدَّامَهْ فِي أَيِّ بَكَانْ الْهُو يِدَوْر يَمْشِي لَيَّهْ. 2 وَ قَالْ لَيْهُمْ: «النَّاسْ مِثِلْ زَرَعْ كَبِيرْ وَ غَلِّتَهْ نِجْضَتْ خَلَاصْ وَ لَاكِنْ الْيَخْدُمُوا فَوْقَهْ شِيَّةْ. أَشَانْ دَا، أَسْأَلَوْا سِيدْ الزَّرَعْ أَشَانْ يِرَسِّلْ خَدَّامِينَهْ يِلِمُّوا غَلِّتَهْ. 3 وَ خَلَاصْ أَمْشُوا. نِرَسِّلْكُو فِي أُسُطْهُمْ وَ تَبْقَوْا مِثِلْ سُخْلَانْ فِي أُسْط الْمَرَافْعِينْ. 4 وَ فِي الدَّرِبْ، مَا تِشِيلُوا جُزْلَانْ وَ لَا مُخْلَاةْ وَ لَا نَعَالْ. مَا تَقِيفُوا لِتِسَلُّمُوا أَيِّ نَادُمْ فِي الدَّرِبْ.
5 «وَ قُبَّالْ مَا تَدْخُلُوا فِي أَيِّ بَيْت، قُولُوا: ‹خَلِّي السَّلَامْ يَجِي فِي الْبَيْت دَا.› 6 وَ كَنْ نَادُمْ الْيِرِيدْ السَّلَامْ قَاعِدْ فَوْقَهْ، سَلَامْكُو يَقْعُدْ فَوْقَهْ. لَاكِنْ كَنْ مَا فِي نَادُمْ الْيِرِيدْ السَّلَامْ، خَلُّوا سَلَامْكُو يِقَبِّلْ لَيْكُو. 7 وَ أَقْعُدُوا فِي بَيْت وَاحِدْ وَ مَا تَمْشُوا بَيْت آخَرْ. آكُلُوا وَ أَشَرْبَوْا أَيِّ شَيّءْ الْيِضَيُّفُوكُو بَيَّهْ أَشَانْ أُجْرَةْ النَّادُمْ الْيَخْدِمْ وَاجْبَةْ لَيَّهْ. مَا تِحَوُّلُوا مِنْ بَيْت لِبَيْت فِي حِلَّةْ وَاحِدَةْ.
8 «وَ كَنْ تَدْخُلُوا فِي أَيِّ حِلَّةْ وَ نَاسْهَا يَقْبَلَوْكُو، آكُلُوا الْأَكِلْ الْيِضَيُّفُوكُو بَيَّهْ 9 وَ أَشْفُوا الْمَرْضَانِينْ الْقَاعِدِينْ فَوْقهَا. وَ قُولُوا لَيْهُمْ: ‹مَمْلَكَةْ اللّٰهْ قَرَّبَتْ لَيْكُو.› 10 وَ لَاكِنْ كَنْ تَدْخُلُوا فِي حِلَّةْ وَ نَاسْهَا مَا يَقْبَلَوْكُو، أَمْشُوا فِي شَوَارِعْهَا وَ قُولُوا: 11 ‹عَجَاجْ حِلِّتْكُو الْمُلَصَّقْ فِي رِجْلَيْنَا كُلَ، نِحِتُّوهْ مِنِّنَا وَ دِي شَهَادِتْنَا فَوْقكُو. لَاكِنْ أَعَرْفُوا عَدِيلْ كَدَرْ مَمْلَكَةْ اللّٰهْ قَرَّبَتْ.› 12 نُقُولْ لَيْكُو الْعَذَابْ الْيَجِي فَوْق نَاسْ الْحِلَّةْ دِي فِي يَوْم الْحِسَابْ يَبْقَى زِيَادَةْ مِنْ الْعَذَابْ الْيَجِي فَوْق نَاسْ حِلَّةْ سَدُومْ.»
الحِلّال الما تابوا
13 «الْعَذَابْ يَرْجَاكِ، يَا حِلَّةْ كُورَزِينْ. الْعَذَابْ يَرْجَاكِ، يَا حِلَّةْ بَيْت صَيْدَا. كَنْ أَوَّلْ نَادُمْ سَوَّى الْعَجَايِبْ دَوْل فِي مُدُنْ الْكُفَّارْ صُورْ وَ صَيْدَا، نَاسْهُمْ يُتُوبُوا مِنْ ذُنُوبْهُمْ مِنْ زَمَانْ وَ يَلْبَسَوْا خُلْقَانْ الْحِزِنْ وَ يَقْعُدُوا فِي رُمَادْ وَ يُتُوبُوا. 14 أَيْوَى، الْعَذَابْ الْيَجِي فَوْق نَاسْكُو فِي يَوْم الْحِسَابْ يَبْقَى زِيَادَةْ مِنْ الْعَذَابْ الْيَجِي فَوْق نَاسْ صُورْ وَ صَيْدَا. 15 وَ إِنْتِ حِلَّةْ كَفَرْ نَاحُومْ، فِي فِكِرْكِ تَرْفَعَيْ رَاسْكِ لَحَدِّي السَّمَاءْ وَلَّا؟ بِالْعَكْس، تِنْرَمِي فِي الْهَاوِيَةْ!»
16 وَ عِيسَى قَالْ لِلتَّلَامِيذ: «أَيِّ نَادُمْ السِّمِعْ كَلَامْكُو، سِمِعْ كَلَامِي. وَ الْأَبَاكُو، أَبَانِي. وَ الْأَبَانِي، أَبَى اللّٰهْ الرَّسَّلَانِي.»
فرح التلاميذ السبْعين و تِنَيْن
17 وَ التَّلَامِيذ السَّبْعِينْ وَ تِنَيْن الْعِيسَى رَسَّلَاهُمْ قَبَّلَوْا لَيَّهْ فَرْحَانِينْ بِلْحَيْن. وَ قَالَوْا: «يَا سَيِّدْنَا! الشَّوَاطِينْ ذَاتْهُمْ يَسْمَعَوْا كَلَامْنَا كَنْ أَمَرْنَاهُمْ بِأُسْمَكْ إِنْتَ.» 18 وَ عِيسَى قَالْ لَيْهُمْ: «أَيْوَى، وَكِتْ إِنْتُو قَاعِدِينْ فِي الْخِدْمَةْ دِي، أَنَا شِفْت إِبْلِيسْ وَقَعْ عَجَلَةْ مِثِلْ سَوْط يَقَعْ مِنْ السَّمَاءْ. 19 أَنَا أَنْطَيْتكُو قُدْرَةْ أَشَانْ تِفَجُّقُوا الدَّبِيبْ وَ الْعَقَارِبْ. وَ أَنْطَيْتكُو قُدْرَةْ لَحَدِّي تِنَّصُرُوا فِي كُلَّ قُدْرَةْ إِبْلِيسْ الْعَدُو. مَا فِي شَيّءْ الْيِتَعِّبْكُو. 20 صَحِيحْ، الشَّوَاطِينْ سِمْعَوْا كَلَامْكُو لَاكِنْ مَا تَفْرَحَوْا بِالْكَلَامْ دَا. أَخَيْر تَفْرَحَوْا كَدَرْ اللّٰهْ سَجَّلْ أَسَامَيْكُو فِي كِتَابَهْ فِي السَّمَاءْ.»
فرح المسيح
21 وَ فِي الْوَكِتْ دَا، عِيسَى مَلَانْ بِالرُّوحْ الْقُدُّوسْ وَ فَرْحَانْ بِلْحَيْن وَ قَالْ: «شُكْراً، يَا أَبُويِ رَبّ السَّمَاوَاتْ وَ الْأَرْض، أَشَانْ إِنْتَ لَبَّدْت كَلَامَكْ دَا مِنْ الْحَكِيمِينْ وَ مِنْ الْعُلَمَاءْ وَ وَصَّفْتَهْ لِلنَّاسْ الْجُهَّالْ مَرَّةْ وَاحِدْ. أَيْوَى، يَا أَبُويِ، أَشَانْ دَا بَسْ الشَّيّءْ الْإِنْتَ رَاضِي بَيَّهْ. 22 أَبُويِ اللّٰهْ وَكَّلَانِي بِكُلَّ شَيّءْ. مَا فِي نَادُمْ الْيَعَرِفْ إِبْن اللّٰهْ. إِلَّا أَبُوهْ يَعَرْفَهْ. وَ مَا فِي نَادُمْ الْيَعَرِفْ اللّٰهْ إِلَّا إِبْن اللّٰهْ وَ النَّادُمْ الْإِبْن اللّٰهْ يِدَوْر يِوَصِّفْ لَيَّهْ أَبُوهْ.»
23 وَ أَنْلَفَتْ لِتَلَامِيذَهْ وَ حَجَّى لَيْهُمْ وِحَيْدهُمْ وَ قَالْ: «مَبْرُوكْ لَيْكُو فِي شَانْ الشَّيّءْ الْإِنْتُو تِشِيفُوهْ. 24 أَشَانْ نُقُولْ لَيْكُو نَاسْ كَتِيرِينْ مِنْ الْأَنْبِيَاء وَ الْمُلُوكْ دَوَّرَوْا بِلْحَيْن يِشِيفُوا الشَّيّءْ الْإِنْتُو قَاعِدِينْ تِشِيفُوهْ، لَاكِنْ مَا شَافَوْه. وَ دَوَّرَوْا يَسْمَعَوْا الْكَلَامْ الْإِنْتُو قَاعِدِينْ تَسْمَعَوْه وَ مَا سِمْعَوْه.»
مَثَل السَامِرِي الزَيْن
Bible pour enfants
25 وَ نَادُمْ وَاحِدْ عَالِمْ فِي التَّوْرَاةْ قَمَّ أَشَانْ يِجَرِّبْ عِيسَى وَ قَالْ: «يَا الْمُعَلِّمْ، شُنُو الشَّيّءْ الْوَاجِبْ نِسَوِّيهْ لِنَوْرِثْ الْحَيَاةْ الْأَبَدِيَّةْ؟» 26 وَ عِيسَى قَالْ لَيَّهْ: «شُنُو الْمَكْتُوبْ فِي التَّوْرَاةْ؟ قَرَيْت فَوْقَهْ شُنُو؟»
27 وَ الْعَالِمْ رَدَّ لَيَّهْ وَ قَالْ: «الْكِتَابْ يُقُولْ: <وَاجِبْ تِحِبّ اللّٰهْ رَبَّكْ بِكُلَّ قَلْبَكْ وَ بِكُلَّ نَفْسَكْ وَ بِكُلَّ قُدُرْتَكْ وَ بِكُلَّ فِكْرَكْ> وَ بَتَّانْ: <حِبّ أَخُوكْ مِثِلْ تِحِبّ نَفْسَكْ.>» 28 وَ عِيسَى قَالْ: «كَلَامَكْ صَحِيحْ. سَوِّي مِثِلْ قُلْتَهْ وَ تَلْقَى الْحَيَاةْ.» 29 وَ لَاكِنْ الْعَالِمْ دَوَّرْ يِوَصِّفْ كَدَرْ هُو عِنْدَهْ حَقّ وَ قَالْ لَيَّهْ: «يَاتُو مِنْ النَّاسْ أَخُويِ؟»
30 وَ عِيسَى رَدَّ لَيَّهْ وَ قَالْ: «يَوْم مِنْ الْأَيَّامْ، فِي نَادُمْ وَاحِدْ مَاشِي مِنْ مَدِينَةْ الْقُدُسْ لِحِلَّةْ أَرِيحَا. وَ طَوَّالِي، رَبَّاطِينْ الدُّرُوبْ قَمَّوْا هَجَمَوْه. دَقَّوْه وَ سَلَّبَوْه وَ فَاتَوْا. وَ خَلَّوْه مَجْرُوحْ أَمْبَيْن الْحَيَاةْ وَ الْمَوْت.
31 «وَ بَعَدَيْن فِي نَادُمْ وَاحِدْ مَاشِي فِي الدَّرِبْ دَا وَ هُو رَاجِلْ دِينْ. وَ وَكِتْ هُو شَافْ النَّادُمْ التَّعْبَانْ، هُو بَارَاهْ وَ فَاتْ قِدَّامْ. 32 وَ نَادُمْ آخَرْ جَاءْ وَ هُو مِنْ اللَّاوِيِّينْ الْيَخْدُمُوا فِي بَيْت اللّٰهْ. هُو جَاءْ فِي الْبَكَانْ دَا وَ شَافْ التَّعْبَانْ وَ هُو كُلَ بَارَاهْ وَ فَاتْ قِدَّامْ.
33 «لَاكِنْ مُسَافِرْ وَاحِدْ جَاءْ فِي الْبَكَانْ النَّادُمْ قَاعِدْ فَوْقَهْ دَا وَ هُو مِنْ السَّامِرِيِّينْ. وَ الْأَجْنَبِي دَا شَافَهْ وَ حَنَّ فَوْقَهْ. 34 وَ مَشَى لَيَّهْ وَ صَبَّ دِهِنْ وَ خَمَرْ فِي عَوَاوِيرَهْ وَ رَبَطَاهُمْ وَ رَكَّبَهْ فِي حُمَارَهْ. وَ وَدَّاهْ فِي بَيْت هَنَا ضِيفَانْ وَ رَيَّسَهْ. 35 وَ أَمْبَاكِرْ، هُو مَرَقْ قُرُسْ مِنْ جُزْلَانَهْ وَ أَنْطَاهْ لِسِيدْ الْبَيْت وَ قَالْ لَيَّهْ: ‹رَيِّسَهْ وَ كَنْ خِسِرْت زِيَادَةْ، نَنْطِيكْ وَكِتْ نِقَبِّلْ لَيْك.›»
36 وَ عِيسَى سَأَلْ الْعَالِمْ وَ قَالْ: «مِنْ النَّاسْ التَّلَاتَةْ دَوْل، يَاتُو السَّوَّى نَفْسَهْ أَخُو لِلنَّادُمْ الْهَجَمَوْه رَبَّاطِينْ الدُّرُوبْ؟» 37 وَ الْعَالِمْ رَدَّ لَيَّهْ وَ قَالْ: «النَّادُمْ السَّوَّى لَيَّهْ الرَّحْمَةْ.» وَ خَلَاصْ عِيسَى قَالْ لَيَّهْ: «قُمّ سَوِّي نَفْس الشَّيّءْ مِثْلَهْ.»
مَرْثَة و مَرْيَم
38 وَ عِيسَى وَ جَمَاعْتَهْ مَاشِينْ قِدَّامْ وَ دَخَلَوْا فِي حِلَّةْ وَاحِدَةْ. وَ فِي مَرَةْ أُسُمْهَا مَرْثَةْ وَ هِي فَضَّلَتْهُمْ فِي بَيْتهَا. 39 وَ عِنْدَهَا أَخُتْ أُسُمْهَا مَرْيَمْ. وَ مَرْيَمْ قَعَدَتْ قَرِيبْ لِلرَّبّ عِيسَى أَشَانْ تَسْمَعْ تَعْلِيمَهْ. 40 لَاكِنْ مَرْثَةْ قَاعِدَةْ تَخْدِمْ لَيْهُمْ وَ هِي مَشْغُولَةْ بِلْحَيْن وَ مَا تَقْدَرْ تَسْمَعْ كَلَامَهْ. وَ مَشَتْ لِعِيسَى وَ قَالَتْ: «يَا سَيِّدْنَا، أَخْتِي دِي خَلَّتْنِي نِسَوِّي كُلَّ الْخِدْمَةْ دِي وِحَيْدِي. دَا عَدِيلْ وَلَّا؟ خَلَاصْ، قُولْ لَيْهَا خَلِّي تِعَاوِنِّي!»
41 لَاكِنْ الرَّبّ عِيسَى رَدَّ لَيْهَا وَ قَالْ: «مَرْثَةْ، يَا مَرْثَةْ. إِنْتِ دِي، قَلِبْكِ مُعَلَّقْ وَ إِنْتِ تِهِمِّي لِشَغَلَةْ كَتِيرَةْ. 42 شَيّءْ وَاحِدْ بَسْ وَاجِبْ وَ مَرْيَمْ عَزَلَتْ الشَّيّءْ الْعَدِيلْ. وَ مَا يِنْرَفِعْ مِنْهَا.»
Jesus mi sun suma dok kid’iziya yam mbà
1 Bugol zla ndata, Salad’a mi man suma hat suma dingâ dok kid’iziya yam mbà. Mi sunuzi mbàmbà avorom á i kur azina ki yima lara ge pet ma mam tam min i kuana. 2 Mi dazi ala: Awu ma feta nga ngola, wani suma le sunda akid’eid’a. Kayam ndata, agi tchenegi Sala awuna, kayam mi sun suma sunda á fet awu mama. 3 Agi igiya! Gola! An sunugi ni d’igi gro tumiyôna na aduk ngûna. 4 Ar agi yogi bid’im mba beged’a d’oze bid’im mba ngola d’oze atuguruna abogi d’i. Ar agi gagi sa dep glovot tuo mi.
5 Azì ma ngol ma lara ma agi kalagi kuana, agi gagi suma kur azì mámina depa ala: Ami gagi depa. 6 Le sama djivina nga kua ni, dep magi d’a halasa mba d’i kak kamu. Le nga d’uo ni, agi hulongôgi ki dep magid’a. 7 Agi kagagi kur azì máma, agi tagi agi tchagi vama azi hagizina, kayam sama le sunda ndak á fe wurak mamba. Ar agi igi kur azina teteng ngi. 8 Azì ma ngol ma lara ma agi kalagi kuana, le suma kurâ a vagiya ni, agi tagi vama azi tinigizi avorogina. 9 Agi sud’ugi suma tugud’ei suma kur azì ma ngol mámina, agi dazi ala: Alona mi mba wa adigagi á te leu mamba.
10 Wani le azì ma ngol ma lara ma agi kalagi kua ma suma kuruma a vagi atazi d’uo na, agi buzugugi woi avun agre’â hazì ma ngol mámina. Agi dazi ala: 11 Gugum ma hur aziyagi ma ngol ma mi ve hur asemina pî ni, ami pogizi kagiya. Wani agi wagi woi ala Alona mi mba wa adigagi á te leu mamba. 12 An nga ni dagiya, kur bur ma ka sariyad’a, sariya d’a a mba kat yam azì ma ngol mámid’a mba d’i kal sariya d’a a kat yam Sodom-mba.
Azì ma nglo noî á he gagazid’ina
(Gol Mat 11.20-24)
13 Jesus mi had’azi kua ala: Ni zla d’a hohoud’a kagi agi suma Korazin-na. Ni zla d’a hohoud’a kagi agi suma Betsaida-na. Kayam an ladjï le sun nda ndandal la wanda aduk suma Tir-râ ki suma Sidon-na d’igi an lat adigagi agi na ni, azi mbut wa huruzi dedei, a tchuk wa baru d’a dodora ki butna kaziya. 14 Wani sariya d’a a mba kat kagid’a mba d’i kal la a kat yam azì ma ngol ma Tir-râ ki d’a yam azì ma ngol ma Sidon-nid’a. 15 Agi suma Kapernayum-ma, agi djib’eregi kurugi ala a mba yogi gak igi akulo zu? Alona mba mi tchugugi kä woi azul leyo.
16 Jesus mi de mi mam suma hata kua ala: Sama mi humugina, humun ni anu; sama noyôgina, mi noyôn ni an mi; sama mi noyôna, mi noî ni Ma sununïna.
Hulonga hi suma dok kid’iziya yam mbànid’a
17 Suma dok kid’iziya yam mbà ndazina a hulongî ki furîd’a, a de mi Jesus ala: Salamina, muzuk ma teteng ma tchona pî mi ge yam kä ad’umi kayam simiyêngû. 18 Mi hulong dazi ala: An we Seitan mi tcholï akulo, mi nde kä d’igi wiled’a na. 19 Gola! An hagi ad’enga á miret guguyona ki hurd’ud’a kä ad’u asegiya, á kal yam ad’enga hi ma djangûnid’a pet mi; vama mba mi lagi tchod’ina nga d’i. 20 Kayam ndata, agi lagi furîd’a ala muzuk ma teteng ma tchona mi ge yam kä ad’ugiya na d’i, wani agi lagi furîd’a kayambala simiyêgi mi nga b’ira akulo kur mbaktumba hAlonid’a d’a.
Jesus mi le furîd’a
(Gol Mat 11.25-27Mat 13.16-17)
21 Ata yi máma, Jesus mi le furîd’a ad’u ad’enga hi Muzuk ma bei tchod’a ba nid’a, mi dala: Abun ma Sala akulod’a kandagad’ina, an lang mersi, kayam ang ngei ahle suma wana woi ir suma ned’a azi ki suma wed’a, wani ang tagazi woi mi gugureina. Gagazi, Abunu, ang tang lang djivid’a á le hina.
22 Mi de mi suma ala: Abun han ahlena pet abonu. Sama wan an Gorâ nga d’i, nAbun hol. Sama wAbun nga d’i, ni an Goroma hol mi. Sama an Gorâ ni min tagam Abun woina, an tagamzi woi mi.
23 Jesus mi mbut iram yam suma hata, mi dazi vazi ala: Ar agi lagi furîd’a kayam iragi wahle ndazina. 24 Gagazi, an nga ni dagiya, suma djok vun Alona ablaud’a azi kamulei suma nglona a min á wahle suma agi wazina, wani azi wazi nga d’i, azi min á hum vama agi nga humuma, wani azi humum nga d’uo mi.
D’ogol ma yam ma Samari ma djivinina
25 Ma hat gata tu mi tchol á kuk Jesus, mi djobom ala: Ma hat suma, an le ni nana ba, mba ni fari d’a didinda ge?
26 Jesus mi dum ala: A b’ir kur gat meid’a nana ge? Ang ndumut ni nana?
27 Mi hulong dum ala: Ang le yam Ma didina Alo mangâ ki hurung pet ki tang pet kad’engêng pet ki djib’er manga pet mi. Ang le yam ndrangâ d’igi ang tanga na mi.
28 Jesus mi dum ala: Ang de nata yad’u. Ang le hina, ang mba kak karid’a.
29 Wani mi min mbut tam d’ingêr, mi djop Jesus ala: Ndrana ni nge ge?
30 Jesus mi hulong dum ala: Sana mi tcholï Jerusalem á i Jeriko, mi ndabo suma kula. A yo baru mama, a tom tatâ, a lum á tchid’a, a aram a iya. 31 Ma ngat buzuna, mi hleï lovot ndata. Kid’a mi wumba, mi d’es seyo, mi kala. 32 Ma hi Levi-na, mi mba mi, mi wum mi d’es seyo, mi kala. 33 Wani ma Samari-na mi hleï tita, mi mba ata yi máma, mi wumu, mi wum hohowomu. 34 Mi i gevemu, mi djinim mbilimu, mi vom mbulâ ki süm guguzlud’a kua. Mi hlum mi tinim yam koro mama, mi im kur gong nga akoid’a á ngomomu. 35 Tcha ndjivinda, mi yo siled’a mbà, mi he mi sala gonga. Mi dum ala: Ang ngomom nga, vama ang bazam mbei kama, an mba ni wuragang fata an hulongîd’a.
36 Jesus mi djobom ala: Aduk suma hindi ndazina, ang djib’er ala ma ndabo suma kulina ndrama ni nge ge?
37 Ma hat gata mi dum ala: Ni ma wum hohowoma.
Jesus mi dum ala: Ang iya, ang le hina mi.
Jesus mi kal avo hi Marta azi ki Marie
38 Kid’a Jesus azi ki mam suma hata a nga kur titid’a, mi kal avo hurazì ma dingâ. Atchad’a simiyêt ala Marta, ti vum avo hatad’u. 39 Wiyeta nga, simiyêt ala Marie. Marie ti kak kä asem Salad’a á hum zla mamba. 40 Wani sun nda tena nga d’i kid’eî ir Marta heî. Ti i gen Jesus, ti djobom ala: Salana, ang gola! Wiyenda aran sunda kan hina pet ni, ang nga dat ti ndjunun nduo zu?
41 Wani Salad’a mi hulong dat ala: Marta, Marta, ndak nga kur djib’era, huruk nga hat yam ahlena ngola heî. 42 Wani vama kal ahlena petna mi nga. Ni vama djivi ma Marie ti manama, ni vama sana ndak á hlum mbei abot tuo na.