الوصايا العشرة
1 وَ مُوسَى نَادَى كُلَّ بَنِي إِسْرَائِيلْ وَ قَالْ لَيْهُمْ: أَسْمَعَوْا، يَا بَنِي إِسْرَائِيلْ، الشُّرُوطْ وَ الْقَوَانِينْ النِّأَوْرُوكُو بَيْهُمْ الْيَوْم. عَلُّمُوهُمْ وَ أَحْفَضَوْهُمْ وَ طَبُّقُوهُمْ. 2 اللّٰهْ إِلٰـهْنَا سَوَّى مَعَانَا مُعَاهَدَةْ فِي حُورِيبْ. 3 وَ الْمُعَاهَدَةْ دِي، اللّٰهْ مَا سَوَّاهَا مَعَ أَبَّهَاتْنَا بَسْ وَ لَاكِنْ سَوَّاهَا مَعَانَا أَنِحْنَ كُلَ الْقَاعِدِينْ حَيِّينْ الْيَوْم. 4 وَ اللّٰهْ قَابَلَاكُو وَ حَجَّى مَعَاكُو فِي الْجَبَلْ، مِنْ أُسْط النَّارْ. 5 وَ فِي الْوَكِتْ دَاكْ، أَنَا بِقِيتْ وَسِيطْ أَمْبَيْنكُو إِنْتُو وَ اللّٰهْ لِنِأَوْرِيكُو بِكَلَامَهْ. أَشَانْ إِنْتُو خُفْتُوا مِنْ النَّارْ وَ مَا طَلَعْتُوا فِي الْجَبَلْ.
وَ اللّٰهْ قَالْ: 6 «أَنَا اللّٰهْ إِلٰـهَكْ بَسْ الْمَرَقْتَكْ مِنْ مَصِرْ بَلَدْ الْعُبُودِيَّةْ.
7 «مَا تَعَبُدْ إِلٰـهَاتْ آخَرِينْ إِلَّا أَنَا.
8 «مَا تَصْنَعْ صَنَمْ فِي أَيِّ حَجِمْ مِنْ الْأَشْيَاءْ الْقَاعِدِينْ فَوْق فِي السَّمَاءْ أَوْ تِحِتْ فِي الْأَرْض أَوْ فِي لُبّ الْأَلْمِي الْفِي الْأَرْض. 9 وَ مَا تَسْجُدْ قِدَّامْ الْأَصْنَامْ دَوْل وَ لَا تَعَبُدْهُمْ أَشَانْ أَنَا بَسْ اللّٰهْ إِلٰـهَكْ. أَنَا اللّٰهْ غَيُّورْ يَعْنِي مَا نِدَوْر تَعَبُدْ إِلٰـهْ آخَرْ. وَ أَنَا نِعَاقِبْ الْعِيَالْ وَ عِيَالْ الْعِيَالْ بِذُنُوبْ أَبَّهَاتْهُمْ لَحَدِّي الذُّرِّيَّةْ التَّالْتَةْ وَ الرَّابْعَةْ كَنْ هُمَّنْ يَكْرَهَوْنِي. 10 وَ لَاكِنْ أَنَا نِسَوِّي الْخَيْر لِآلَافْ الذُّرِّيَّاتْ الْيِحِبُّونِي وَ يِطَبُّقُوا وَصِيَّاتِي.
11 «مَا تَحْلِفْ بِأُسْمِي أَنَا اللّٰهْ إِلٰـهَكْ بِكِدِبْ أَشَانْ الْيَحْلِفْ بِأُسْمِي بِكِدِبْ، أَنَا اللّٰهْ مَا نَجْعَلَهْ بَرِي.
12 «أَحْفَضْ يَوْم السَّبْت وَ أَجْعَلَهْ يَوْم مُقَدَّسْ مِثِلْ أَنَا اللّٰهْ إِلٰـهَكْ أَمَرَكْ بَيَّهْ. 13 إِنْتَ تَخْدِمْ لِمُدَّةْ سِتَّةْ يَوْم وَ تِكَمِّلْ كُلَّ خِدِمْتَكْ. 14 وَ لَاكِنْ الْيَوْم السَّابِعْ، هُو سَبْت لَيِّ أَنَا اللّٰهْ إِلٰـهَكْ. فِي الْيَوْم دَا، مَا تَخْدِمْ أَيِّ شَيّءْ، وَ لَا إِنْتَ وَ لَا أَوْلَادَكْ وَ لَا بَنَاتَكْ وَ لَا عَبِيدَكْ وَ لَا خَدِيمَكْ وَ لَا تِيرَانَكْ وَ لَا حَمِيرَكْ وَ لَا كُلَّ بَهَايْمَكْ وَ لَا الْأَجَانِبْ الْقَاعِدِينْ مَعَاكْ فِي حِلِّتَكْ. وَ دَا يِخَلِّي عَبْدَكْ وَ خَادْمَكْ كُلَ يِنْجَمَّوْا مِثْلَكْ. 15 وَ أَذَّكَّرْ كَدَرْ إِنْتَ بِقِيتْ عَبِدْ فِي بَلَدْ مَصِرْ وَ أَنَا اللّٰهْ إِلٰـهَكْ مَرَقَاكْ بِإِيدْ شَدِيدَةْ وَ بِدُرَاعْ قَوِي وَ فِي شَانْ دَا، أَنَا اللّٰهْ إِلٰـهَكْ أَمَرَكْ تِكَرِّمْ يَوْم السَّبْت.
16 «كَرِّمْ أَمَّكْ وَ أَبُوكْ مِثِلْ أَنَا اللّٰهْ إِلٰـهَكْ أَمَرَكْ بَيَّهْ أَشَانْ عُمْرَكْ يَبْقَى طَوِيلْ وَ تَلْقَى الْخَيْر فِي الْأَرْض النَّنْطِيهَا لَيْك أَنَا اللّٰهْ إِلٰـهَكْ.
17 «مَا تَكْتُلْ دِمَّةْ.
18 «مَا تَزْنَى.
19 «مَا تَسْرِقْ.
20 «مَا تَشْهَدْ بِكِدِبْ فِي أَيِّ وَاحِدْ مِنْ جِيرَانَكْ.
21 «مَا تِتْمَنَّى مَرِةْ جَارَكْ. وَ لَا تَطْمَعْ فِي بَيْت جَارَكْ وَ لَا زَرْعَهْ وَ لَا عَبْدَهْ وَ لَا خَادْمَهْ وَ لَا تَوْرَهْ وَ لَا حُمَارَهْ وَ لَا أَيِّ شَيّءْ هَنَايَهْ.»

22 وَ الْكَلَامْ دَا، اللّٰهْ قَالَهْ لِكُلَّ الشَّعَبْ فِي الْجَبَلْ، مِنْ أُسْط النَّارْ وَ السَّحَابْ وَ غَمَامْ أَزْرَقْ كُرُمْ. وَ كَلَّمَاهُمْ بِصَوْت عَالِي وَ مَا زَادْ فَوْقَهْ شَيّءْ. وَ الْكَلَامْ دَا، هُو كَتَبَهْ فِي لِيحَانْ إِتْنَيْن هَنَا حَجَرْ وَ أَنْطَاهُمْ لَيِّ أَنَا مُوسَى.
بني إسرائيل سِمْعوا كلام اللّه
23 وَ وَكِتْ سِمِعْتُوا الْحِسّ مِنْ أُسْط الضَّلَامْ وَ الْجَبَلْ قَاعِدْ يَحْرَقْ، إِنْتُو قَرَّبْتُوا لَيِّ مَعَ كُلَّ شُيُوخْ قَبَايِلْكُو وَ كُبَارَاتْكُو. 24 وَ إِنْتُو قُلْتُوا: «دَاهُو اللّٰهْ إِلٰـهْنَا بَيَّنْ لَيْنَا مَجْدَهْ وَ عَظَمَتَهْ وَ سِمِعْنَا حِسَّهْ مِنْ أُسْط النَّارْ. وَ الْيَوْم، أَنِحْنَ شِفْنَا وَ عِرِفْنَا كَدَرْ مُمْكِنْ اللّٰهْ يِحَجِّي لِلْإِنْسَانْ وَ الْإِنْسَانْ دَا مَا يُمُوتْ. 25 وَ هَسَّعْ مَالَا نُمُوتُوا بِالنَّارْ الْكَبِيرَةْ التَّاكُلْنَا؟ أَشَانْ كَنْ بَتَّانْ قَاعِدِينْ نَسْمَعَوْا حِسّ اللّٰهْ إِلٰـهْنَا، نُمُوتُوا. 26 هَلْ فِي إِنْسَانْ مِثِلْنَا سِمِعْ حِسّ اللّٰهْ الْحَيّ مِنْ أُسْط النَّارْ وَ قَعَدْ حَيّ وَلَّا؟ 27 وَ خَلَاصْ هَسَّعْ دَا، إِنْتَ يَا مُوسَى، قَرِّبْ لِلّٰهْ إِلٰـهْنَا وَ أَسْمَعْ كُلَّ كَلَامَهْ. وَ بَعَدَيْن، حَجِّينَا بِكُلَّ الْكَلَامْ الْيُقُولَهْ لَيْك اللّٰهْ إِلٰـهْنَا. وَ أَنِحْنَ نَسْمَعَوْا كَلَامَهْ وَ نِطَبُّقُوهْ.»
28 وَ اللّٰهْ سِمِعْ كُلَّ كَلَامْكُو الْقُلْتُوهْ لَيِّ وَ قَالْ: «أَنَا سِمِعْت كُلَّ الْكَلَامْ الْقَالَوْه لَيْك الشَّعَبْ وَ كَلَامْهُمْ دَا كُلَّ كَيْ عَدِيلْ. 29 وَ نِتْمَنَّى كُلَّ يَوْم هُمَّنْ يَخَافَوْا مِنِّي وَ يِطَبُّقُوا كُلَّ وَصِيَّاتِي. وَ دَا لِيَلْقَوْا الْخَيْر، هُمَّنْ وَ عِيَالْهُمْ إِلَى الْأَبَدْ. 30 أَمْشِي قُولْ لَيْهُمْ: ‹قَبُّلُوا فِي خِيَمْكُو.› 31 وَ إِنْتَ كَمَانْ، يَا مُوسَى، أَقْعُدْ قِدَّامِي هِنِي وَ أَنَا نِكَلِّمَكْ كُلَّ الْوَصَايَا وَ الشُّرُوطْ وَ الْقَوَانِينْ. وَ عَلِّمْهُمْ لِشَعَبِي وَ هُمَّنْ يِطَبُّقُوهُمْ فِي الْبَلَدْ الْأَنَا نَنْطِيهَا لَيْهُمْ وَرَثَةْ.»
32 وَ مُوسَى قَالْ بَتَّانْ: خَلَاصْ أَحْفَضَوْا وَ سَوُّوا كُلَّ شَيّءْ مِثِلْ اللّٰهْ إِلٰـهْكُو أَمَرَاكُو بَيَّهْ. مَا تِكِسُّوا وَ لَا إِسْرَةْ وَ لَا زَيْنَةْ. 33 شِيلُوا دَايْماً دَرِبْ اللّٰهْ إِلٰـهْكُو الْأَمَرَاكُو بَيَّهْ. وَ بَيْدَا، تَحْيَوْا وَ عُمُرْكُو يَبْقَى طَوِيلْ وَ تِعِيشُوا عَدِيلْ فِي الْبَلَدْ التِّشِيلُوهَا وَرَثَةْ.
Vun ma he ma dogona
(Gol Bzuk 20.1-17)
1 Moise mi yi Israel-lâ pet, mi dazi ala: Agi Israel-lâ, agi humugi gata ki vun ma he d’a suma an nga ni dagizi inina, agi ngomogiziya, agi tid’igi kazi mi. 2 Ma didina Alo meina mi djin vunam ki sed’ei yam ahina d’a Horep-pa. 3 Ni ki abuyogi ngolo ba, Ma didina mi djin vunam ki sed’ezi hol li, wani ni ki ei suma nga ki irei ini pet wana mi. 4 Ma didina mi dagi zlad’a yam ahinad’a aduk akud’a ni kä iragi na. 5 Ata yi máma an tchol adigagi ki mam á dagi zla mamba, kayam agi lagi mandarâ abo akud’a, agi djagagi nga akulo yam ahinad’a d’i. Mi dagi ala:
6 An ni Ma didina Alo mang ma pad’angî woi kur ambas sa Ezipte-d’a ata yima a lang magomba kuana.
7 Ar ang kud’or alo ma ding ngi.
8 Ar ang tchet vama hle tam ki vama akulona d’oze ki vama yam andagad’ina d’oze ki vama aduk mbina kä ad’u andagad’ina d’i.
9 Ar ang grif kä avorozi d’i, ar ang kud’urozi d’i, kayam an Ma didina Alo mangâ nAlo ma yungôrâ. Sama kak djangûna ki sed’ena, an mba ni ngobom kandjavam gak andjavam ma kur atchogoi d’a hindid’a d’oze ma kur atchogoi d’a fid’id’ina. 10 Suma a nga le kan suma a nga ngom vun ma he manina, an nga ni wazi hohowozi gak kur atchogoi d’a dubud’a.
11 Ar ang yi simiyên an Ma didina Alo mangâ kä hawa d’ad’ar ri, kayam an mba ni ar sama yan simiyên kä hawa d’ad’arâ bei ngopa d’i.
12 Ar ang djib’er yam bur ma sabatna, ang tinim iram vam yam anu, d’igi an Ma didina Alo mangâ ni hang vuna na. 13 Ar ang le sun manga gak burâ karagaya, ar ang dap sun manga kua pet. 14 Wani bur ma kid’iziyana ni bur ma sabat ma an tinim iram vam yam an Ma didina Alo mangîna. Ar ang le sunda kua d’i, nala, ang tanga, gorongâ, goronga, azong mangâ, wei manga, amuhl mangâ, koro mangâ, d’uwar mang tu pî d’oze angei ma nga kaka avun aziyangâ a le sun ndi, kayambala azong mangâ ki wei manga a tuk tazi d’igi ang na d’a. 15 Ang djib’er ala ang ei ni magomba kur ambas sa Ezipte-d’a, ni an Ma didina Alo mangâ ba, ni ndangî woi kabon ma ad’engâ ki bigan nda zid’a kan akulo zid’a mi. Ni kayam ndata ba, an Ma didina Alo mangâ ni hang vuna á tuk tad’a wana.
16 Ar ang hu abung kasungû, d’igi an Ma didina Alo mangâ ni hang vuna na, kayam ang te ngola tatâ ki furîd’a yam andaga d’a an Ma didina Alo mangâ mba ni hangzid’a.
17 Ar ang tchi sa d’i.
18 Ar ang le mizeuna d’i.
19 Ar ang kul li.
20 Ar ang le glangâs ma aboina yam ndrangâ d’i.
21 Ar ang le d’od’oka yam vama lara pî ma hi ndrangîna d’i, nala, amamba, d’oze gong mamba, d’oze asinemu, d’oze azong mama, d’oze wei mamba, d’oze amuhl mama, d’oze koro mama.
22 Wana ni zla d’a Ma didina mi dat mablau magid’a ki delem akulo yam ahinad’a, aduk akud’a, aduk d’ugula, aduk andos ma tin d’ugula ndusâ bei mi de zla d’a ding kat kua ba. Mi b’irit kä kur ahina d’a bebed’e d’a tcheta mbà, mi handjiya.
Moise mi de zlad’a hAlonid’a woyo
23 Moise mi dazi kua ala: Ata yima agi humugi dela aduk nduvunda kahinad’a nga d’i ngalina, agi ki suma avogogi suma ad’u andjavagina ki magi suma nglona, agi hud’ugï gevenu. 24 Agi dagi ala: Gola! Ma didina Alo meina mi tagei subur mamba ki ngol mamba, ei humum delem aduk akud’a ini, ei wei ala Alona mi ndak á de zlad’a ki sana, sa máma mi ar bei matna mi. 25 Ki tchetchemba, ni kayam me ba, ami bomi woi ge? Kayam aku d’a ngol la wanda mba d’i ngalami woyo. Le ami humumi ni dela hi Ma didina Alo meinid’a hina tetewu ni, ami mba bomi woyo. 26 Ni nge ba, yam tu mi hum del Alo ma arina aduk akud’a d’igi ei na, mi nga ki iram ge? 27 Ang tang hut go, ang humï ahlena pet suma Ma didina Alo meina mba mi dangzina, ang mba hulongômi ahlena pet suma Ma didina Alo meina mba mi dangzina ded’a. Ami mba humuziya, ami mba lami sunda kazi mi.
28 Ma didina mi hum zla d’a agi dandjid’a, mi dan ala: An ni hum zla d’a sum ndazina a dangzid’a. Zla d’a azi data pet ti lan tan djivid’a. 29 Djiviya! Ladjï huruzi nga ni tinda kan hina teteu á ringîn mandaran á ngom gat manda mi ni, azi ki grozina a mba ka’î ki djivid’a teteu. 30 Ang i dazi ala a hulong kur zlub’u mazid’a. 31 Wani ang ar ka hî ki sed’enu. An mba ni dang zlad’a yam vun ma hed’a ki gat ta teteng nga ang mba had’azizid’a, tala azi le sunda azi tit kazi kur ambas sa an nga ni hazizid’a d’a.
32 Agi ngomogiziya, agi tid’igi yam vama Ma didina Alo magina mi hagi vuna kama. Agi d’ezegi woi abo ma ndjuf fuo mi na, abo ma gula d’uo mi. 33 Agi tid’igi kur lovot ta Ma didina Alo magina mi tagagizid’a memet tala agi kagagi karid’a ki furîd’a agi tagi ngola tatâ yam ambas sa agi nga hlat wanda d’a.