1 قَلِبْ الْمَلِكْ مِثِلْ أَلْمِي الْجَارِي،
هُو تِحِتْ مُرَاقَبَةْ اللّٰهْ
وَ اللّٰهْ يِوَدِّيهْ
فِي أَيِّ بَكَانْ الْيِدَوْرَهْ.
2 أَيِّ نَادُمْ يَحْسِبْ هُو مَاشِي عَدِيلْ
وَ لَاكِنْ اللّٰهْ بَسْ يَكْشِفْ الْفِي الْقَلِبْ.
3 طَبِّقِينْ الْحَقّ وَ الْعَدَالَةْ
أَخَيْر لِلّٰهْ مِنْ قَدِّمِينْ الضَّحَايَا.
4 الْعَيْن الْقَوِيَّةْ
وَ الْقَلِبْ الْمُتَكَبِّرْ
وَ شَرَفْ الْعَاصِيِينْ،
هُمَّنْ دَوْل كُلُّهُمْ ذُنُوبْ.
5 هَدَفْ الرَّاجِلْ النَّشِيطْ،
أَكِيدْ يِلْحَقَّقْ
وَ لَاكِنْ قِلَّةْ الصَّبُرْ
تِوَدِّي لِلْفَقُرْ.
6 الْمَالْ الْيَكْسَبَوْه بِكِدِبْ
مِثِلْ ضُلّ الضَّحَى الزَّوَّالْ
وَ أَكِيدْ هُو شَرَكْ الْيِجِيبْ الْمَوْت.
7 عُنُفْ الْعَاصِيِينْ يَخْرِبْهُمْ مَالَا؟
أَشَانْ أَبَوْا مَا كَرَّمَوْا الْعَدَالَةْ.
8 الْمُجْرِمْ دَرْبَهْ أَعْوَجْ
وَ الصَّافِي عَمَلَهْ عَدِيلْ.
9 أَخَيْر تَسْكُنْ وِحَيْدَكْ فِي رَاسْ بَيْتَكْ
مِنْ تِعِيشْ مَعَ الْمَرَةْ التِّخَالِفَكْ.
10 قَلِبْ الْعَاصِي يِحِبّ الْفَسَالَةْ
وَ رَفِيقَهْ كُلَ مَا يَلْقَى مِنَّهْ مَحَنَّةْ.
11 عِقَابْ الشَّمَّاتِي يِعَلِّمْ الْجَاهِلْ.
كَنْ تِكَلِّمْ لِلْحَكِيمْ، يِزِيدَهْ عِلِمْ.
12 اللّٰهْ عَادِلْ. هُو يِرَاقِبْ بَيْت الْعَاصِي
وَ يَرْمِيهْ فِي مَصِيبَةْ.
13 الْمَا يُخُطّ أَدَانَهْ
لِكُرَوْرَاكْ الْفَقْرَانْ،
هُو كُلَ يَوْم وَاحِدْ يِنَادِي
وَ مَا يَلْقَى فَزَعَانْ.
14 الْهَدِيَّةْ بِالْعَشِيرْ،
تِوَقِّفْ الزَّعَلْ
وَ الرَّشْوَةْ فِي الْجَيْب،
تِبَرِّدْ الْغَضَبْ الشَّدِيدْ.
15 سَوِّيِّنْ الْعَدَالَةْ يِفَرِّحْ الصَّالِحِينْ
وَ لَاكِنْ يِخَوِّفْ الظَّالِمِينْ.
16 أَيِّ نَادُمْ الْيَطْلِقْ طَرِيقْ الْعَاقْلِينْ
بِسُرْعَةْ يِنْجَمَّ مَعَ الْمَيْتِينْ.
17 الْيِحِبّ يِعِيشْ فِي الْحَلُو، دَايْماً فَقْرِي
وَ الْيِحِبّ الْمَرِيسَةْ وَ اللَّحَمْ، مَا يَبْقَى غَنِيْ.
18 الْعَاصِي يَتْعَبْ فِي بَدَلْ الصَّالِحْ
وَ الْغَدَّارْ فِي بَدَلْ الزَّيْن.
19 أَخَيْر تَسْكُنْ وِحَيْدَكْ فِي الْخَلَاءْ
مِنْ تِعِيشْ بِخِلَافْ وَ هُرَاجْ مَعَ الْمَرَةْ.
20 فِي بَيْت الْحَكِيمْ فِيَّهْ مَالْ مَضْمُومْ
وَ دِهِنْ مَخْزُونْ
وَ لَاكِنْ الْمَطْمُوسْ
يِشَتِّتْ الْيَلْقَاهْ.
21 الْيِفَتِّشْ الْعَدَالَةْ وَ الْخَيْر
يَلْقَى الْحَيَاةْ وَ الْعَدَالَةْ وَ الشَّرَفْ.
22 الْحَكِيمْ يُقُمّ ضِدّ مَدِينَةْ الْفُرَّاسْ
وَ يَرْمِي دُرْدُرْهَا الْيِأَمِّنْهُمْ.
23 الْحَفَضْ خَشْمَهْ وَ لِسَانَهْ
حَفَضْ نَفْسَهْ بَعِيدْ مِنْ التَّعَبْ.
24 الْمُسْتَكْبِرْ الْفَشَّارْ أُسْمَهْ شَمَّاتِي
أَشَانْ كُلَّ عَمَلَهْ إِسْتِكْبَارْ.
25 مُنَى الْكَسْلَانْ يَكْتُلَهْ
أَشَانْ إِيدَيْنَهْ أَبَوْا الْخِدْمَةْ.
26 الْكَسْلَانْ دَايْماً يَطْمَعْ
وَ لَاكِنْ الصَّالِحْ يَنْطِي بِجُودْ.
27 ضَحِيَّةْ الْعَاصِي اللّٰهْ حَرَّمْهَا.
وَ كَنْ يِقَدِّمْهَا بِنِيَّةْ فَسْلَةْ،
مَا تَبْقَى حَرَامَةْ زِيَادَةْ وَلَّا؟
28 الْيَشْهَدْ بِكِدِبْ يِدَّمَّرْ
وَ لَاكِنْ الْيَسْمَعْ،
دَايْماً عِنْدَهْ حَقّ يِكَلِّمْ.
29 الرَّاجِلْ الْعَاصِي يِوَصِّفْ نَفْسَهْ
وَ لَاكِنْ النَّادُمْ الْعَدِيلْ يِثَبِّتْ دَرْبَهْ.
30 كُلَّ الْحِكْمَةْ وَ الْوَصِيَّةْ وَ الْفِهِمْ الْإِنْسَانِي
مَا عِنْدَهْ قِيمَةْ قِدَّامْ اللّٰهْ.
31 تَقْدَرْ تِجَهِّزْ خَيْلَكْ لِيَوْم الْحَرِبْ
وَ لَاكِنْ النَّصُرْ جَايِ مِنْ اللّٰهْ.
1 Hur amulâ ni d’igi mbiyo ma djangâ na abo Ma didina,
nga mi pred’em ata yima lara ma mam i kuana.
2 Nge nge pî nga mi djib’er ala sun mam mba led’a ni djivid’a iramu,
wani Ma didina ni sama nga hurîna.
3 Tit ta yam d’ingêra ki gagazid’id’a
ni vama le Ma didina tam djivid’a kal ahle suma ngat buzunina.
4 Subur tad’a ki yam mba ad’enga
a nga tak tchod’a hi suma asa’atnid’a woi
d’igi lalamba nga d’i b’o na.
5 Djib’era hi sama nga mi le sunda akud’a kekengâ,
ti imî kur duzîd’a,
wani sama nga mi latogo zazak bei djib’era ba na,
mi i ni kur houd’a.
6 Suma a nga fe ndjondjoîd’a ki mbut irina
ni suma lili suma nga hal matnina.
7 Sun nda murud’umba hi suma asa’atnid’a nga d’i bazi woyo,
kayam azi min á tit yam d’ingêra d’i.
8 Sama zlad’a kama mi tit ni kur lovot ta gunda,
wani sunda hi sama bei zlad’a kama ti ni d’ingêr.
9 Hotei ang kak yam gonga akulo abo tu,
kal la ang kak katcha d’a yalâ avo hur azì ma tunid’a.
10 Sama asa’atna djib’er mamba ni yam tcho d’a led’a,
nga mi we hohowa banam mbuo mi.
11 Ata yima ang to sama las sumina, ma lilid’a mba mi mbut sama ned’a;
ata yima ang hat sama ned’ina, mba mi i avogovok kur wed’a.
12 Ma d’ingêrâ iram nga tinda yam azina hi sama asa’atnina,
nga mi zud’um kur ndaka.
13 Sama mi tos humam mbei á hum tchina hi sama houd’ina,
fata mam tam mi tchid’a, sa nga mi hulongôm humba d’uo mi.
14 He d’a hawa d’a a hat gumunda nga d’i b’leng vun ayîna hi sanina kä,
he d’a hawa d’a gumunda nga d’i ve vun ayîna hi sanina kä mi.
15 Sama d’ingêr ma nga mi tit tit ta d’ingêrina, mi le furîd’a,
wani b’laka ni yam suma a nga tit tit ta d’ingêra d’uo na.
16 Sama mi wal tam mbei ki lovot ta ned’ina
mba mi ka’î zlapa ki suma matna.
17 Sama mi min kak ki furîd’a teteuna mba mi mbut sama kid’aka,
sama le yam süm guguzlud’a ki te ma mbulîna mba mi mbut sama ndjondjoîna d’uo mi.
18 Sama asa’atna mi mbut vama wuraka yam sama d’ingêrâ,
sama mbut ira mi mbut ni vama wuraka yam suma iratna mi.
19 Hotei ang kak abagei hur fulâ,
kal la ang kak katcha d’a yal la ti zalang hurunga.
20 Ndjondjoî d’a kal teglesa ki mbulâ a nga avo hi sama ned’a,
wani ma lilid’a mi ligizi ni liga.
21 Sama nga mi tit yam d’ingêra ki djivid’ina
mba mi fe arid’a ki d’ingêra ki subura mi.
22 Sama ned’a nga mi kal kur azì ma ngolâ hi grang suma durîna,
nga mi to gulumun ma ad’eng ma azi tin huruzi kama kä woi mi.
23 Sama nga mi ngom vunam ki sinam ped’etna,
mi sut ni tam mbei kur ndaka.
24 Sama yam mba ad’eng ma subur tad’a simiyêm ala Ma las suma,
mi le sun mamba ni kayîna ki yam mba ad’enga.
25 Djib’era hi sama azulomba mba d’i tchumu,
kayam mam min le sunda kabom mbi.
26 Sama azulomba nga mi le d’od’oka burâ ki burâ yam ahlena hi sumina,
wani sama d’ingêrâ nga mi he bei gigrita ba.
27 Vama ngat buzuna hi suma asa’atnina ni vama ndjendjed’a,
ni vama ndjendje ma kalâ ata yima azi mbam ki djib’er ra tchod’ina mi.
28 Sama glangâs ma aboina mba mi ba woyo,
wani sama mi humut ad’ut djivid’a tretna, mi ndak á de zlad’a bei ara ba.
29 Sama asa’atna mi d’uzî iram ba ba,
wani sama d’ingêrâ mi tcholî kur lovot mamba ngingring.
30 Ned’a d’oze wad’ud’a d’oze d’alâ
ma kak djangûna ki minda hi Ma didinid’ina nga d’i.
31 A nga ngom akulumeina ni yam bur ma dur ayîna,
wani kusa tcholî ata Ma didina.