كلام أَقُور
1 دَاهُو كَلَامْ الْقَالَهْ أَقُورْ وِلَيْد يَاقَى. كَلَامْ مِنْ اللّٰهْ.
الرَّاجِلْ دَا حَجَّى لِإِتِيِيلْ، لِإِتِيِيلْ وَ لِأُكَالْ وَ قَالْ:
2 «أَنَا مَطْمُوسْ مِنْ كُلَّ النَّاسْ
وَ مَا عِنْدِي الْفِهِمْ الْوَاجِبْ لِلْإِنْسَانْ.
3 أَنَا مَا عَلَّمْت الْحِكْمَةْ
وَ مَا عِنْدِي مَعْرَفَةْ الْقُدُّوسْ.
4 يَاتُو الطَّلَعْ فِي السَّمَاءْ
وَ نَزَلْ مِنَّهْ؟
وَ يَاتُو الْكَرَبْ الرِّيحْ
فِي لُبّ إِيدَيْنَهْ؟
وَ يَاتُو الصَّرَّ أَلْمِي
فِي لُبّ خَلَقَهْ؟
وَ يَاتُو الْخَلَقْ الْأَرْض
وَ خَطَّ حُدُودْهَا؟
وَ هُو أُسْمَهْ يَاتُو
وَ يَاتُو أُسُمْ وِلَيْدَهْ؟
قُولْ لَيِّ كَنْ إِنْتَ تَعَرْفَهْ!»

5 كُلَّ كَلَامْ الرَّبّ صَافِي
وَ عِنْدَهْ ضَمَانْ
وَ هُو مِثِلْ دَرَقَةْ
يَحْمِي الْيَلْجَأَوْا لَيَّهْ.
6 مَا تِزِيدْ أَيِّ كِلْمَةْ فِي كَلَامْ اللّٰهْ
أَشَانْ مَا يُلُومَكْ وَ يَجْعَلَكْ كَدَّابْ.

7 يَا رَبّ، نَسْأَلَكْ أَشْيَاءْ إِتْنَيْن،
أَنْطِيهُمْ لَيِّ فِي حَيَاتِي.
8 بَعِّدْ الْكَلَامْ الْبَاطِلْ
وَ الْكِدِبْ مِنِّي.
وَ لَا تِسَوِّينِي فَقْرِي وَ لَا غَنِيْ،
إِلَّا الْأَكِلْ الْوَاجِبْ لَيِّ بَسْ، أَنْطِينِي.
9 أَشَانْ كَنْ غِنِيتْ وَ شِبِعْت،
أَكُونْ نَكْفُرْ وَ نُقُولْ:
«اللّٰهْ دَا يَاتُو؟»
أَوْ كَنْ فِقِرْت وَ تِعِبْت،
أَكُونْ نَسْرِقْ وَ نِتَلِّفْ أُسْمَكْ، يَا إِلٰـهِي.
أمْثال آخرين
10 مَا تِعَيِّرْ الْخَدَّامْ قِدَّامْ سِيدَهْ.
أَكُونْ الْخَدَّامْ يَلْعَنَكْ
وَ إِنْتَ تَبْقَى خَاطِي.

11 فِي نَاسْ وَاحِدِينْ يَلْعَنَوْا أَبَّهَاتْهُمْ
وَ مَا يِبَارُكُوا أَمَّهَاتْهُمْ.
12 فِي نَاسْ وَاحِدِينْ يَحْسُبُوا نُفُوسْهُمْ طَاهِرِينْ
وَ لَاكِنْ مَا غَسَّلَوْا النَّجَاسَةْ مِنْ جِسِمْهُمْ.
13 فِي نَاسْ وَاحِدِينْ نَفِسْهُمْ عَاجْبَيْهُمْ
وَ يَحْقُرُوا الْآخَرِينْ.
14 فِي نَاسْ وَاحِدِينْ فَوَاطِرْهُمْ مِثِلْ الْمَقَصّ
وَ دُرْوسْهُمْ مِثِلْ السَّكَاكِينْ
لِيِوَدُّرُوا الْمَسَاكِينْ مِنْ الْأَرْض
وَ يِكَمُّلُوا الضَّعِيفِينْ مِنْ أُسْط النَّاسْ.

15 أَبُنْ قُرْدَانْ عِنْدَهْ بَنَاتْ إِتْنَيْن
وَ أُسُمْهِنْ أَنْطُونِي، أَنْطُونِي.

فِي تَلَاتَةْ أَشْيَاءْ أَبَداً مَا يَشْبَعَوْا
وَ الرَّابِعْ مَا بُقُولْ كَفَى!
16 وَ هُمَّنْ الْمَوْت
وَ الْمَرَةْ الْعَاقْرَةْ
وَ الْأَرْض الْعَطْشَانَةْ
وَ النَّارْ هِي أَبَداً مَا تَشْبَعْ.

17 الْعَيْن التَّحْقِرْ الْأَبُو
وَ مَا تِطِيعْ الْأَمّ،
غُرْبَاتْ الْوَادِي يِسِلُّوهَا
وَ الصُّقُورَةْ يَاكُلُوهَا.

18 فِي تَلَاتَةْ أَشْيَاءْ مَا أَنْفَهَمَوْا لَيِّ
وَ الرَّابِعْ كُلَ مَا عِرِفْتَهْ.
19 وَ هُمَّنْ الطَّرِيقَةْ الْيِطِيرْ بَيْهَا الصَّقُرْ فِي السَّمَاءْ
وَ الطَّرِيقَةْ الْيَمْشِي بَيْهَا الدَّابِي فِي الْحَجَرْ
وَ الطَّرِيقَةْ التُّعُومْ بَيْهَا السَّفِينَةْ فِي الْبَحَرْ
وَ طَرِيقَةْ الْمَحَبَّةْ بَيْن الرَّاجِلْ وَ الْمَرَةْ.

20 دَاهُو حَالْ الْمَرَةْ الزَّانِيَةْ.
هِي تَاكُلْ وَ تُقُشّ قَدُّومْهَا
وَ تُقُولْ: «أَبَداً دَا مَا فَسِلْ!»

21 تَلَاتَةْ أَشْيَاءْ يِجِيبُوا الْبَرْجَالْ فِي الْأَرْض
وَ الرَّابِعْ مَا بِنْحَمِلْ أَبَداً.
22 وَ هُمَّنْ الْعَبِدْ كَنْ بِقِي مَلِكْ
وَ الْمَطْمُوسْ كَنْ بِقِي غَنِيْ
23 وَ الْمَرَةْ الْمَكْرُوهَةْ كَنْ أَخَدَتْ
وَ الْخَادِمْ كَنْ شَالَتْ بَكَانْ سِتَّهَا.

24 فِي أَرْبَعَةْ حَيْوَانَاتْ صُغَارْ فِي الْأَرْض
وَ عِنْدُهُمْ عِلِمْ زِيَادَةْ.
25 وَ هُمَّنْ النِّمْلَةْ،
هُمَّنْ جَمَاعَةْ الْمَا عِنْدُهُمْ قُدْرَةْ
وَ لَاكِنْ يَخْزُنُوا أَكِلْهُمْ فِي الدَّرَتْ
26 وَ تَيْس الْحَجَرْ،
هُمَّنْ جَمَاعَةْ الْمَا قَوِيِّينْ
وَ لَاكِنْ يَسْكُنُوا فِي شُقُوقْ الْحَجَرْ
27 وَ سَارْ اللَّيْل،
هُمَّنْ مَا عِنْدُهُمْ قَايِدْ
وَ لَاكِنْ يِسِيرُوا بِمَجْمُوعَاتْ وَ بِنِظَامْ
28 وَ أَبُنْ شَبَشْ،
تَقْدَرْ تَكُرْبَهْ بِإِيدَكْ
وَ لَاكِنْ يِعِيشْ فِي بُيُوتْ الْمُلُوكْ.

29 تَلَاتَةْ يَمْشُوا بِخَطْوَاتْ سَمْحَةْ
وَ الرَّابِعْ يَمْشِي بِكُلُوفِيَّةْ.
30 وَ هُمَّنْ الدُّودْ،
فَحَلْ مِنْ كُلَ الْحَيْوَانَاتْ
وَ مَا يَجْرِي مِنْ شَيّءْ
31 وَ الدِّيكْ
الْيُرُوغْ فِي لُبّ الْجِدَادْ
وَ التَّيْس
وَ الْمَلِكْ
الْمَا يَقْدَرَوْا يُقُمُّوا ضِدَّهْ.

32 كَنْ بِنِفَاقْ تَشْكُرْ نَفْسَكْ
أَوْ تُقُولْ تِسَوِّي فَسَالْتَكْ،
أَلْزَمْ لِسَانَكْ.
33 أَشَانْ دَقِّينْ اللَّبَنْ بِجِيبْ الزِّبْدَةْ
وَ دَقِّينْ الْمُنْخَرْ بِجِيبْ الدَّمّ
وَ قَوِّمِينْ الزَّعَلْ بِجِيبْ الْهُرَاجْ.
ZLA D’A D’OGOL LA DE D’A TETENGA
Zlad’a hi Agur-ra
1 Wana ni zlad’a hi Agur Jake goromid’a, wana ni zla d’a sa máma mi dat mi Itiyel, mi dat mi Itiyel azi ki Ukal-la:
2 Gagazi, lili manda kal suma pet, an nga ki wad’ud’a d’igi sana na d’i.
3 An hat nga ned’a d’i,
an we nga Ma bei tchod’a ba na d’uo mi.
4 Ni nge mi djak akulo ba, mi hulongî kä ge?
Ni nge mi ve simetna hur abom ge?
Ni nge mi gul mbina atam kur baruna ge?
Ni nge mi tin vun dabid’a handagad’id’a ge?
Simiyêm nana ge? Simiyê goroma nana ge?
Le ang wumu ni, ang danu.
5 Zlad’a hAlonid’a pet ni zla d’a ndak memeta. Mam mi mbareid’a hi suma a ngei tazi atama. 6 Ar ang tchuk zla d’a ding yam zla mamba ba, mi ngobong ang mbut sama ka zlad’a d’i.
7 An nga ni tcheneng yam ahlena mbà; ang hadji avok mat mana: 8 Ang walan ndei ki zla d’a hawa yaka ki zla d’a kad’a. Ang han houd’a d’uo mi na, ang han ndjondjoîd’a d’uo mi. Ang han ni te ma ndagana hol. 9 Le an nde kur duzîd’a ni, dam an mba ni tin vunan ni dala: Ma didina ni nge ge kla. Le houd’a kal kanu ni, dam an mba ni kula, ni ngulung simiyêng ang Alo mana kla.
10 Ar ang de zla d’a tchod’a yam azongâ kä gen salama ba, mi tchugung zlad’a kang ba, ang wurak yam tcho manga d’i.
11 Suma dingâ a nga yahlena yam abuyoziya, a nga de zla d’a djivi yam asuyozi d’uo mi.
12 Suma dingâ a nga djib’er ala azi ni suma yed’etna, wani a mbus nga tazi woi kur ndjendje mazid’a d’i.
13 Suma dingâ a nga, ni suma yam mba ad’enga, a nga gol suma ki irazi sod’a woi ngrazang.
14 Suma dingâ a nga, siyazi mi ni d’igi mbigeu d’a fiyak ka siyat mbàd’a na, agingâzi ti ni d’igi mbigeud’a na á b’lak suma hohou suma kur ambasina woyo, á tchi suma kid’aka woi aduk suma mi.
Zla d’a ding nga d’ogol la tetenga
15 Dileîd’a ti nga ki gro arop suma mbà suma a nga dala: Heya! Heya! na. Ahlena hindi a nga, ni suma va nga mi ndagazi d’uo na, ma fid’ina mi nga kua, ni suma a nga dala: Ndak wa d’uo na.
16 Nala, yima azuleina,
atcha d’a gendreged’a,
andaga d’a nga d’i hop ki mbina d’uo d’a,
aku d’a nga d’i dala: Ndak wa! d’uo d’a.
17 Sama mi las abum mi gol asuma is mi na, gagau ma avun toliyondina mba mi pad’am iramu, agigilauna groma a mba tum mi.
18 Ahlena hindi a nga, ma fid’ina mi nga kua: Ni suma a kal kana, ni suma an wazi nga ad’uzi d’uo na mi.
19 Nala, lovot ta agigilauna mi pir kakulo hur alonid’a;
lovot ta guguina mi tan kakulo yam ahinad’id’a;
lovot ta batod’a ti djang ki hur alum ma ngolîd’a;
lovot ta sana mi i ki avo hi gor weid’id’a.
20 Wani ni lovota hatcha d’a mizeunid’a: Nga d’i le mizeuna, nga d’i mbus tat teyo, nga d’i dala: An le nga tcho d’i.
21 Andagad’a nga d’i giget abo ahlena hindi, ma fid’ina mi nga kua: Ni ma ndat ndak á ve tat abom mbuo na.
22 Nala, magom ma mi mbut amulîna;
ma lili ma mi hop ki tenina;
23 atcha d’a suma a golot isa, ti mbut atcha d’a telid’a;
wei d’a ti vrak balum salatid’a.
24 Ahle suma gureina fid’i a nga yam andagad’a: Ni suma a kal lei ki ned’a heîna.
25 Matchid’agad’a nahle suma ad’engêzi nga d’uo na, a nga tok te mazina nawaliya;
26 ahîna ni vama ad’engêm nga d’uo na, mi ge zula naduk ahinad’a;
27 djera ti nga kamul li, wani ti buzuk kei nad’u adezet teteng;
28 hod’ogol ma ang ndak á vum kabongâ, wani ang fumî kur azì ma amula hamuleinina.
29 Ahlena hindi a nga, suma a nga titna, ma fid’ina mi nga kua: Ni suma a nga tit tit ta djivid’a heîna.
30 Azlo ma ni ngola hahle suma abageina ma nga mi didak kazigam abo va d’uo na;
31 ahlek ma nga mi tit avok ahlugud’einina;
mbekmbere ma nga mi tit avok aho’îna;
amul ma nga mi tit avok azigar mamina.
32 Le ang nga lahle suma lilid’a kur subur ta manga, d’oze le ang nga ki djib’er ra tchod’a ni, ang duk abong avunangû. 33 Kayam le a kudjuk ambira ni, ti mba ni ki mbulâ; le a tum sana atchinamu ni, mi djangî buzuna; le a djiu ayîna akulo ni, mi mba ni ki yalâ mi.