Tin ad’u tamula hi Ahas-sa
(Gol 2 Amul 16.1-6)1 Kid’a Ahas mi kak amulid’a, bizamî dok mbà. Mi tamula avo Jerusalem bizad’a dogo yam karagaya. Mi le nga sun nda d’ingêra avok Ma didina d’igi abum ngolo David na d’i. 2 Mi tit ni kur lovota hamulei suma Israel-lîd’a, mi i gak mi yor filei ma kaweina malo ma a yum ala Bäl-lâ. 3 Mi ngal dubang ma his djivid’ina kur hor ra Hinom-mba, mi ngal groma kakud’a d’igi he d’a hawa d’a ngala na. Ni sun nda ndjendjed’a handjaf suma Ma didina mi digizi woi adjeu avok Israel-lîna a lata. 4 Mi hahle suma ngat buzuna ki dubang ma his djivid’a yam yima ndingâ, yam ahuniyôna, ad’u agu ma lara ma angusâ mi.
5 Kayam ndata, Ma didina Alo mama mi hum abo amul ma Siri-na. Suma Siri-na a kus kamu, a yo sum mama ablaud’a, a i ki sed’ezi Damas. Mi hum abo amul ma Israel-lâ mi, mi kus kam kus sa ngola. 6 Kur bur ma tuna Peka Remaliya goroma amul ma Israel-lâ, mi tchi azigar suma gangrangâ aduk suma Juda-na 120.000, kayam azi ar Ma didina Alona habuyozi ngolona woyo. 7 Zikri grangâ hi suma Efraim-ma mi tchi Mäseya amulâ goroma, Asrikam ma mi te yam azì ma amulina ki Elkana amulâ vunam ma ad’u kä na mi. 8 Israel-lâ a yo suma aduk b’oziyozina 200.000, nala, aropma, gro andjofâ ki gro aropma, a hurum ahlena ngola, a i ki sed’ezi Samari.
9 Ma djok vuna hi Ma didinina mi nga avo Samari, a yum ala Odet. Mi nde mi d’ugol azigar suma a nga mbei avo Samari-na, mi dazi ala: Gola! Ma didina Alona habuyogi ngolona, hurum zal yam suma Juda-na, mi hagizi abogiya, wani agi tchagizi ki hur ma zala gak mi i akulo hur alona. 10 Wani ki tchetchemba, agi nga dagi ala gro suma Juda-na ki suma Jerusalem suma wana, agi i hulongôzi yazi kä, agi mbud’uzi azungeî magina ki yugunei magina. Hina ni, agi lagi ni tchod’a avok Ma didina Alo magina d’uo zu? 11 Agi humun-ngiya! Agi tchugugi b’oziyogi suma agi yozi ndazina akulo, agi arazi a i avo hataziya, kayam Ma didina hurum zal ngola kagiya!
12 Ata yi máma suma nglo suma avok andjafâ hi Efraim-mina, nala, Azariya Johanan goroma, Berekiya Mesilemot goroma, Ezekiyas Salum goroma ki Amasa Hadalai goroma, huruzi zal ata suma a tcholï yima ayînina, 13 a dazi ala: Agi nga kalagi ki suma agi yozi ndazina ka hî d’i! Agi lagi ni sun nda mbud’i tcho d’a kala avok Ma didinid’a, agi mbagi ki tcho d’a ngola kei kua! Ki tchetchemba, zlad’a nga kei da’, Ma didina hurum zal wa ngola yam Israel-lâ!
14 Ata yi máma azigarâ a tchuk suma a yozïna kahle suma a hurumuzïna akulo avok suma kablau d’a peta mi. 15 Suma a yazi simiyêzi akulo wana a tchol akulo, a yo suma a yozi hurumbina, a yo baru ma azi yomî hurumbina, a tchugum ata suma a ar gandilad’ina, a hazi baruna katuguruna, a hazi ahle suma tena kahle suma tched’a, a djinizi mbilizi mi. Suma ad’engêzi ndak á tita d’uo na, a yozi yam korona, a izi Jeriko kur azì ma ngol ma amulongeîna nga kuana gen b’oziyozina. Bugola, a hulong Samari.
Ahas mi tchen Asiri-na ala a ndjunumu
(Gol 2 Amul 16.7-20)16 Kur atchogoi ndata amulâ Ahas mi sun ata amul ma Asiri-na ala mi ndjunumu, 17 kayam suma Edom-ma a mba dur ayîna ki suma Juda-na kua, a yo suma magomba. 18 Suma Filistê-na a nde azì ma kä ata yima ligitim ma abo ma Juda-na durâ, a hlazì ma Bet-Semes-sâ, ma Ajalon-na, ma Gederot-na zlapa kazì ma Soko-na, ma Timna-na, ma Gimzo-na kazì ma gurei ma nguyuzina pet, a kak kua. 19 Ma didina mi hulong yam suma Juda-na kä, kayam Ahas amul ma Israel-lâ mi mba ki batranga aduk suma Juda-na, mi le sun nda ata yat tuo d’a avok Ma didina.
20 Tiglat-Pilneser amul ma Asiri-na, mi mba nga á ndjunum mbi, wani mi mba ná lum ndaka. 21 Kayam Ahas mi yo ahle suma kur gong nga kud’ora hi Ma didinid’ina, ahle suma kur azì ma amulina kahle suma avo hi suma avok sumina, mi hazi he d’a hawad’a mamul ma Asiri-na. Hina pet pî, a le nga vama djivi ki sed’em mbi. 22 Amulâ Ahas kur ndaka hina pî, nga mi i avogovok ki sun nda ata yat tuo d’a avok Ma didina. 23 Mi hahle suma ngat buzuna malona hi suma Damas ma nga mi durum ayînina, mi dala: Nalona hamulei suma Siri-na ba, nga mi ndjunuziya, an i ni hum he d’a hawad’a ngat buzuna, kayam mi ndjununu. Hina wani, mi mba ki b’laka kam ki Israel-lâ pet mi. 24 Ahas mi tok ahle suma kur gong nga kud’ora hAlonid’ina, mi b’lagazi woi kakazeî, mi duk vun gonga hi Ma didinid’a akulo, mi min yima ngal ahle suma ngat buzuna woi kur yima Jerusalem teteng. 25 Mi tin yima ndingâ kur azì ma nglo ma Juda ma lara ge pet á ngal dubang ma his djivid’ina malo ma dingâ. Ni hina ba, mi zal ki hur Ma didina Alona habuyom ngolona.
26 Sunda hi Ahas sa ara ki sun nda mi lata pet, d’a avoka ki d’a dananda, a b’irit nga kä kur Mbaktumba hamulei suma Juda-na kamulei suma Israel-lîd’a. 27 Ahas mi mit mi i kä azulei ad’u abuyom ngolo. A tozom kur azì ma ngolâ avo Jerusalem, wani a tozom nga zlapa kamulei suma Israel-lâ d’i. Goroma Ezekiyas mi vrak tamula blangâmu.
أَحَاز بِقي ملك في يَهُوذَا
1 وَ أَحَازْ عِنْدَهْ 20 سَنَةْ وَكِتْ بِقِي مَلِكْ وَ حَكَمْ 16 سَنَةْ فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ. وَ هُو مَا سَوَّى الْعَدِيلْ قِدَّامْ اللّٰهْ مِثِلْ جِدَّهْ دَاوُدْ. 2 وَ لَاكِنْ هُو تَابَعْ دَرِبْ مُلُوكْ مَمْلَكَةْ إِسْرَائِيلْ وَ هُو كُلَ سَوَّى أَصْنَامْ لِعِبَادَةْ الْإِلٰـهْ بَعَلْ. 3 وَ هُو قَدَّمْ بَخُورْ فِي وَادِي بَنِي هِنُّومْ وَ قَدَّمْ عِيَالَهْ وَ حَرَّقَاهُمْ فِي النَّارْ. وَ دَا نَفْس الْمُحَرَّمَاتْ السَّوَّوْهُمْ الْأُمَمْ الْاللّٰهْ قَلَعْ مِنْهُمْ أَرْضُهُمْ وَ أَنْطَاهَا لِبَنِي إِسْرَائِيلْ. 4 وَ أَحَازْ قَدَّمْ ضَحَايَا وَ حَرَّقْ بَخُورْ فِي الْبَكَانَاتْ الْعَالِيِينْ هَنَا عِبَادَةْ الْأَصْنَامْ وَ فِي رُوسَيْ الْجِبَالْ وَ تِحِتْ أَيِّ شَدَرَةْ خَضْرَةْ.
5 وَ خَلَاصْ، اللّٰهْ إِلٰـهَهْ سَلَّمَهْ فِي إِيدْ مَلِكْ بَلَدْ أَرَامْ. هُو حَارَبَهْ وَ كَرَبْ مِنَّهْ نَاسْ كَتِيرِينْ وَ سَوَّاهُمْ مَسَاجِينْ وَ وَدَّاهُمْ مَدِينَةْ دِمَشْق. وَ بَتَّانْ، اللّٰهْ سَلَّمَهْ فِي إِيدْ فَقَحْ وِلَيْد رَمَلْيَا مَلِكْ مَمْلَكَةْ إِسْرَائِيلْ وَ هُو كُلَ أَنَّصَرْ فَوْقَهْ نَصُرْ كَبِيرْ. 6 وَ فِي يَوْم وَاحِدْ، فَقَحْ كَتَلْ 120 000 رَاجِلْ مِنْ مَمْلَكَةْ يَهُوذَا كُلُّهُمْ رُجَالْ فَحَلِينْ. وَ دَا أَشَانْ هُمَّنْ أَبَوْا اللّٰهْ رَبّ جُدُودْهُمْ. 7 وَ زِكْرِي رَاجِلْ فَارِسْ هَنَا قَبِيلَةْ أَفْرَايِمْ كَتَلْ مَعَسِيَّا وِلَيْد الْمَلِكْ وَ عَزْرِقَامْ مُرَاقِبْ قَصِرْ الْمَلِكْ وَ أَلِقَانَى نَايِبْ الْمَلِكْ. 8 وَ عَسْكَرْ مَمْلَكَةْ إِسْرَائِيلْ كَرَبَوْا مِنْ أَخْوَانْهُمْ بَنِي يَهُوذَا 200 000 عَوِينْ وَ أَوْلَادْ وَ بَنَاتْ. وَ نَهَبَوْا غَنِيمَةْ كَتِيرَةْ وَ وَدَّوْهَا فِي مَدِينِتْهُمْ السَّامِرَةْ.
9 وَ هِنَاكْ فِي السَّامِرَةْ، فِيَّهْ نَبِي اللّٰهْ أُسْمَهْ عُدَيْد. هُو مَرَقْ لَاقَاهُمْ لِلْعَسْكَرْ الْقَبَّلَوْا السَّامِرَةْ وَ قَالْ لَيْهُمْ: «دَاهُو غَضَبْ اللّٰهْ رَبّ جُدُودْكُو نَزَلْ فِي بَنِي يَهُوذَا وَ هُو سَلَّمَاهُمْ لَيْكُو. وَ إِنْتُو كَمَانْ كَتَلْتُوهُمْ بَلَا مَحَنَّةْ لَحَدِّي خَبَرْ مَوْتهُمْ دَا طَلَعْ فِي السَّمَاءْ. 10 وَ هَسَّعْ، إِنْتُو تِدَوْرُوا تِسَوُّوهُمْ لِنَاسْ بَلَدْ يَهُوذَا وَ سُكَّانْ مَدِينَةْ الْقُدُسْ دَوْل عَبِيدْ وَ خَدِيمْ. وَ بِمِثِلْ دَا، تَبْقَى خَاطِيِّينْ قِدَّامْ اللّٰهْ إِلٰـهْكُو. 11 هَسَّعْ دَا، أَسْمَعَوْا كَلَامِي. أَطُلْقُوا الْمَسَاجِينْ الْكَرَبْتُوهُمْ مِنْ أَخْوَانْكُو أَشَانْ غَضَبْ اللّٰهْ الْمُحْرِقْ جَايِ فَوْقكُو.»
12 وَ كُبَارَاتْ وَاحِدِينْ مِنْ قَبِيلَةْ أَفْرَايِمْ كُلَ قَمَّوْا ضِدّ الرُّجَالْ الْقَبَّلَوْا مِنْ الْحَرِبْ. وَ الْكُبَارَاتْ دَوْل هُمَّنْ عَزَرْيَا وِلَيْد يُوحَنَانْ وَ بَرَكْيَا وِلَيْد مَشِلِّمُوتْ وَ يَحِزْقِيَّا وِلَيْد شَلُّومْ وَ عَمَاسَا وِلَيْد حَدْلَايْ. 13 وَ قَالَوْا لَيْهُمْ: «مَا وَاجِبْ تِجِيبُوا الْمَسَاجِينْ دَوْل هِنِي. أَنِحْنَ هَسَّعْ كُلَ خَاطِيِّينْ قِدَّامْ اللّٰهْ وَ تِدَوْرُوا تِزِيدُوا فِي ذُنُوبْنَا وَ خَطَايَانَا وَلَّا؟ خَطَايَانَا كَتِيرِينْ وَ دَاهُو غَضَبْ اللّٰهْ جَايِ فَوْقنَا، يَا بَنِي إِسْرَائِيلْ!»
14 وَ خَلَاصْ، الْعَسْكَرْ طَلَقَوْا الْمَسَاجِينْ وَ الْغَنِيمَةْ قِدَّامْ الْكُبَارَاتْ وَ كُلَّ الشَّعَبْ. 15 وَ نَاسْ الْكَلَّفَوْهُمْ قَمَّوْا وَ شَجَّعَوْا الْمَسَاجِينْ وَ شَالَوْا مِنْ الْغَنِيمَةْ وَ لَبَّسَوْهُمْ لِكُلَّ الْعَرْيَانِينْ. وَ أَنْطَوْهُمْ خُلْقَانْ وَ نِعْلَيْ وَ أَكِلْ وَ شَرَابْ وَ صَبَّوْا لَيْهُمْ دِهِنْ فِي عَوَاوِيرْهُمْ. وَ رَكَّبَوْا فِي حَمِيرْ النَّاسْ الْمَا يَقْدَرَوْا يُرُوغُوا وَ وَدَّوْهُمْ لِأَخْوَانْهُمْ فِي أَرِيحَا الْبِنَادُوهَا مَدِينَةْ النَّخَلْ. وَ بَعَدْ دَا، قَبَّلَوْا السَّامِرَةْ.
أَحَاز دوّر فزع من ملك أَشُور
16 وَ فِي الْوَكِتْ دَا، أَحَازْ مَلِكْ مَمْلَكَةْ يَهُوذَا رَسَّلْ لِمَلِكْ بَلَدْ أَشُورْ أَشَانْ يَجِي يَفْزَعَهْ. 17 وَ دَا، أَشَانْ الْأَدَوْمِيِّينْ بَتَّانْ جَوْا وَ حَارَبَوْا مَمْلَكَةْ يَهُوذَا وَ كَرَبَوْا نَاسْهُمْ وَ وَدَّوْهُمْ مَسَاجِينْ. 18 وَ فِي نَفْس الْوَكِتْ، الْفِلِسْطِيِّينْ كُلَ جَوْا هَجَمَوْا سَهَلَةْ شَفِيلَةْ وَ مَنْطَقَةْ الْجُنُوبْ هَنَا بَلَدْ يَهُوذَا. وَ هُمَّنْ شَالَوْا حِلَّالْ بَيْت شَمْس وَ أَيَّلُونْ وَ قَدِيرُوتْ. وَ بَتَّانْ شَالَوْا حِلَّالْ سُوكُو وَ تِمْنَةْ وَ قِمْزُو وَ الْحِلَّالْ التَّابْعِينْ لَيْهُمْ. وَ سَكَنَوْا فِي كُلَّ الْحِلَّالْ دَوْل. 19 اللّٰهْ قَاعِدْ يِمَسْكِنْ مَمْلَكَةْ يَهُوذَا بِسَبَبْ أَحَازْ مَلِكْهُمْ، هُو اللَّزَّ بَنِي يَهُوذَا يِسَوُّوا الذَّنِبْ وَ بِنَفْسَهْ كُلَ عِصِي اللّٰهْ.
20 وَ تَغْلَتْ فَلَاسَرْ مَلِكْ بَلَدْ أَشُورْ جَاءْ لِأَحَازْ لَاكِنْ مَا فَزَعَهْ، جَاءْ ضَايَقَهْ. 21 وَ أَحَازْ شَالْ الْكَنْز الْفِي بَيْت اللّٰهْ وَ فِي قَصِرْ الْمَلِكْ وَ فِي بُيُوتْ الْمَسَائِيلْ وَ أَنْطَاهْ لِمَلِكْ بَلَدْ أَشُورْ مِثِلْ هَدِيَّةْ. وَ لَاكِنْ بَيْدَا كُلَ، مَا لِقِي مِنَّهْ أَيِّ فَزَعْ. 22 وَ وَكِتْ هُو قَاعِدْ فِي الضِّيقَةْ كُلَ، الْمَلِكْ أَحَازْ قَاعِدْ يَعَصَى اللّٰهْ. 23 هُو قَاعِدْ يِقَدِّمْ ضَحَايَا لِإِلٰـهَاتْ مَدِينَةْ دِمَشْق الْهَزَمَوْه وَ قَالْ فِي نَفْسَهْ: «إِلٰـهَاتْ مَلِكْ بَلَدْ أَرَامْ فَزَعَوْا نَاسْهُمْ. كَنْ مِثِلْ دَا، أَنَا كُلَ نِقَدِّمْ لَيْهُمْ ضَحَايَا أَشَانْ يَفْزَعَوْنِي.» وَ لَاكِنْ دَا سَبَّبْ دَمَارْ لَيَّهْ هُو وَ لِكُلَّ بَنِي إِسْرَائِيلْ.
24 وَ أَحَازْ لَمَّ كُلَّ الْمُعِدَّاتْ هَنَا بَيْت اللّٰهْ وَ كَسَّرَاهُمْ وَ بَعَدْ دَا، قَفَّلْ بِيبَانْ بَيْت اللّٰهْ. وَ سَوَّى لِنَفْسَهْ مَدَابِحْ فِي أَيِّ بَكَانْ فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ. 25 وَ بَنَى بَكَانَاتْ عَالِيِينْ فِي كُلَّ حِلَّالْ بَلَدْ يَهُوذَا لِيِحَرُّقُوا فَوْقهُمْ الْبَخُورْ لِإِلٰـهَاتْ آخَرِينْ. وَ بِمِثِلْ دَا، هُو غَضَّبْ اللّٰهْ رَبّ جُدُودَهْ.
26 وَ الْبَاقِي مِنْ عَمَلْ أَحَازْ وَ كُلَّ شَيّءْ السَّوَّاهْ مِنْ الْبِدَايَةْ لِلنِّهَايَةْ مَكْتُوبِينْ فِي كِتَابْ مُلُوكْ بَنِي يَهُوذَا وَ بَنِي إِسْرَائِيلْ. 27 وَ أَحَازْ مَاتْ وَ لِحِقْ أَبَّهَاتَهْ وَ دَفَنَوْه فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ وَ لَاكِنْ مَا سَتَرَوْه فِي قُبُورْ مُلُوكْ بَنِي إِسْرَائِيلْ. وَ وِلَيْدَهْ حِزْقِيَّا حَكَمْ فِي بَدَلَهْ.