Alona mi ar nga Israel-lâ woi d’i
1 An nga ni djop ala: Na ni Alona mi ar sum mama woi zu? Nga na d’i! Kayam an tanda ni ma Israel ma ad’u andjafâ hi Abraham-ma, ma ad’u andjafâ hi Benjamin-na mi. 2 Alona mi noî nga mam suma mi wazi avok deina woi d’i. Kayam agi wagi zla d’a mbaktumba hAlonid’a ti dat yam Elie ata yima mi kal yam Israel-lâ avok Alona ala: 3 Ma didina, azi tchi mang suma djok vuna woyo, azi to yi mang ma ngal ahle suma ngat buzuna teteng kä woyo, an arî an van tu, azi nga halan á tchid’a mi na. 4 Wani Alona mi hulong dum nana ge? Mi dala: An ngom nga suma kan dudubu kid’iziya suma a grif nga kä avok alo ma a yum ala Bäl-lâ á kud’urom mbuo na. 5 Ni na mi, kur atchogoi d’a tchetchem wanda, suma hiu suma Alona mi manazi yam suma mambina a nga. 6 Mi manazi ni yam suma mamba, ni yam sun mazi d’a led’a d’uo. Le ni hina d’uo ni, sumad’a ni suma d’a gagazid’a d’uo d’a.
7 Ni nana ge? Vama Israel-lâ a halama, a fum nga d’i. Wani suma Alona mi manazina, a fumî azi hol. Suma hiuna a b’al huruziya. 8 D’igi mbaktumba hAlonid’a ti de na ala: Alona mi mbud’uzi lilid’a, mi mbud’uzi suma bei wed’a, mi mbud’uzi suma bei humba gak ini. 9 David mi de hina mi ala:
Ar te mazina mi mbut nabeid’a ki dauna á vaziya,
kayam a puk kä, a fe wurak mazid’a mi.
10 Ar irazi mbut nduvunda á we d’i.
Ang gunuzi domndjolozi kä teteu.
11 An nga ni djop ala: Ata yima Juif-fâ a dap asezina, a pu’î kä ki irazi fafad’u zu? Nga na d’i! Wani ni yam tchila mazid’a ba, suma dingâ a fe ki suta, kayam Juif-fâ a le yungôra kaziya. 12 Le tchilad’a hi Juif-fîd’a ti mbut suma kur duniyad’a suma ndjondjoîna, le puk mazid’a ti mbut andjaf suma dingâ suma ndjondjoîna mi ni, hulong mazi d’a yam suta hAlonid’a, Alona mba mi b’e vunam yam suma kur duniyad’a ngola kal luo zu?
Sut ta yam andjaf suma dingîd’a
13 Ki tchetchemba, an nga ni dagi agi andjaf suma dingâ ala: An ni ma a sunun yam andjaf suma dingîna. Kayam ndata, an le furîd’a á tak sun manda woi abua. 14 An djib’er ala an mba ni zut andjavan akulo á le yungôra á sut suma dingâ adigaziya. 15 Le keng nga a kengêzi woid’a zlap suma kur duniyad’a kAlona ni, fata Alona mi hulongôzïd’a ni nana ge? Ni d’igi suma a tchol akulo karid’a aduk suma matnina na. 16 Le avungô ma avo’â a tinim iram vam mAlona ni, ad’um mba ara ni mama mi. Le sidei aguna a tinim iram vam mAlona ni, abomî mama mi. 17 Israel-lâ ni d’igi olif ma pe ma a kam abom ma dingâ woina na. Ang ma ni Juif-fâ d’uo na, ang ni d’igi abo olif ma abagei ma a djagam blangâzina na. Ki tchetchemba, ang nga wulî yam sideina kambira hi olif ma a puma. 18 Ni kayam me ba, ang gol abo ma kam mbeina is ke? Wani le ang subur tangû ni, ang we djiviya; ni ang ba, nga zi sideina d’i, wani ni sideina ba, nga mi zingû.
19 Wani ang mba dan ala: Alona mi ka abo ma dingâ woi á djagan an blangâmu. 20 Gagazi, Alona mi kazi woi ni kayam azi he nga gagazid’a d’i, wani ang nga kua ni yam he gagazi manga. Kayam ndata, ang gol tang djiviya, ang subur tang ngi, wani ang ka’î ki mandarâ. 21 Le Alona mi ar nga Juif suma nabo agu ma gagazina d’uo ni, mam mba mi arang ang nguo mi. 22 Ang we nana ba, Alona mi tak djivi mamba kad’eng mamba woi ge. Mam nga kad’enga yam suma a puk kä na, djivi mamba nga kang ang mi. Wani ar ang kak kur djivi mamba. Le hina d’uo ni, mba mi kang ngei d’igi abo aguna na mi. 23 Le Juif-fâ a b’al nga huruzi kiki yam bei he gagazi mazid’a d’uo ni, Alona mba mi djagazi ata blangâzi ma avo’â, kayam Alona mi nga kad’enga á djagazi kua. 24 Ang ma nga ni Juif-fâ d’uo na, angî abo agu olif ma abageina. Wani Alona kur sun mamba mi kangû, mi djagang ata agu olif ma gagazi ma a puma. Juif-fâ nabo agu olif ma gagazi ma a puma. Hina, ni vama afefetna ata Alona á djak abo ma gagazina ata agu ma ala nabuwaziya na.
Sut ta dabi d’a yam Israel-lîd’a
25 B’oziyona, an min agi wagi ad’u zla d’a muduri ndata, kayam zla ndata mba d’i d’elegi á gologi tagi d’igi suma ned’a na. Nala, suma hiuna aduk andjaf Israel-lâ a b’al huruziya, gak andjaf suma ding suma Alona mi nga hurum kazi suma nda’â a fe suta tua. 26 Ni hina ba, andjaf Israel-lâ pet a mba fe suta d’igi mbaktumba hAlonid’a ti de na ala:
Ma sut suma mba mi ndeï ni kur Siyon.
Mam mba mi pat ahle suma a nga ata yazi d’uo na woi aduk andjafâ hi Jakob-ma.
27 Fata an mba ni hlazi tcho mazid’a woid’a,
an mba ni djin vunan ki sed’eziya.
28 Ni yam Zla d’a Djivid’a ba, Juif-fâ a mbut suma djangûna kAlona kagiya. Wani yam man nda Alona mi manazid’a, mi le kazi ngola ni yam abuyozi ngolo. 29 Kayam Alona nga mi mbut djib’er mamba kä yam suma mi b’e vunam kazi suma mi yazina d’i. 30 Adjeu agi ni suma bei hum vun Alona. Wani ki tchetchemba, Alona mi wagi hohowogi yam bei hum vuna hi Juif-fîna. 31 Ki tchetchemba, azi ni suma bei hum vuna kayam Alona mi wagi hohowogiya, kayam mi fe lovota á wazi hohowozi d’igi mi wagi hohowogi na mi. 32 Kayam Alona mi tchuk suma pet kad’u bei hum vuna, kayam mi tagazi we hohou mamba pet mi.
Ngol la kal papad’a hAlonid’a
33 Ndjondjoîd’a hAlonid’a ki ned’a ki we mamba ad’uzi ni zula yiyik. Ni nge mi ndak á väd’u sariya mamba ki nga hur mama ge? 34 D’igi mbaktumba hAlonid’a ti de na ala:
Ni nge ba, mi we djib’era hi Ma didinid’a ge?
Ni nge ba, mi ndak á dum d’alâ ge?
35 Ni nge ba, mi hum va avok
tala mam hulong mi wuragam balumu d’a ge?
36 Kayam ahlena pet a tcholï natamu, ahlena pet a nga ata yazi ni kayam mamu, a nga ni kayam mam tamba mi. Kayam ndata, ei suburi Alona gak didin. Amin!
اللّه ما أبى بني إسرائيل
1 وَ أَشَانْ دَا، أَنَا نَسْأَلْ سُؤَالْ. اللّٰهْ أَبَى شَعَبَهْ بَنِي إِسْرَائِيلْ مَرَّةْ وَاحِدْ وَلَّا؟ لَا، أَبَداً. أَنَا ذَاتِي مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلْ وَ مِنْ ذُرِّيَّةْ إِبْرَاهِيمْ وَ مِنْ قَبِيلَةْ بَنْيَامِينْ. 2 اللّٰهْ مَا أَبَى شَعَبَهْ الْعَزَلَاهُمْ مِنْ أَوَّلْ.
وَلَّا نِسِيتُوا الْكَلَامْ الْمَكْتُوبْ فِي الْكِتَابْ الْبُخُصّ النَّبِي إِلِيَاسْ؟ فِي بَكَانْ وَاحِدْ، هُو حَجَّى لِلّٰهْ وَ شَكَى مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلْ 3 وَ قَالْ: <يَا اللّٰهْ، هُمَّنْ كَتَلَوْا الْأَنْبِيَاء الرَّسَّلْتُهُمْ وَ كَسَّرَوْا كُلَّ مَدَابْحَكْ. وَ أَنَا فَضَّلْت وِحَيْدِي وَ هُمَّنْ يِفَتُّشُونِي لِيَكْتُلُونِي.> 4 وَ لَاكِنْ اللّٰهْ رَدَّ لَيَّهْ كِكَّيْف؟ هُو قَالْ: <أَنَا حَفَضْت مِنْهُمْ 7 000 نَاسْ الْأَبَداً مَا سَجَدَوْا قِدَّامْ إِلٰـهْ بَعَلْ.>
5 وَ الشَّيّءْ الْقَاعِدْ يَبْقَى هَسَّعْ، هُو مِثِلْ الشَّيّءْ الْبِقِي فِي الْوَكِتْ دَاكْ. فَضَّلَوْا نَاسْ شِيَّةْ بَسْ الْيِتَابُعُوا اللّٰهْ وَ هُمَّنْ النَّاسْ الْاللّٰهْ عَزَلَاهُمْ بِنِعْمَتَهْ. 6 وَ كَنْ دِي نِعْمَةْ، دَا مَا بِقِي بِسَبَبْ أَيِّ شَيّءْ الْهُمَّنْ سَوَّوْه. أَشَانْ كَنْ اللّٰهْ عَزَلْ النَّاسْ بِسَبَبْ الشَّيّءْ السَّوَّوْه، النِّعْمَةْ مَا تَبْقَى نِعْمَةْ.
7 وَ دَا كِكَّيْف؟ بَنِي إِسْرَائِيلْ مَا لِقَوْا الشَّيّءْ الطَّلَبَوْه مِنْ اللّٰهْ. إِلَّا النَّاسْ الْاللّٰهْ عَزَلَاهُمْ بَسْ لِقَوْه. وَ الْآخَرِينْ رُوسَيْهُمْ بِقَوْا قَوِيِّينْ. 8 أَشَانْ دَا، مَكْتُوبْ فِي الْكِتَابْ: <اللّٰهْ نَزَّلْ فَوْقهُمْ رُوحْ هَنَا نَوْم وَ عُيُونْهُمْ مَا يِشِيفُوا وَ أُدْنَيْهُمْ مَا يَسْمَعَوْا لَحَدِّي الْيَوْم.> 9 وَ النَّبِي دَاوُدْ قَالْ:
<خَلِّي دَبَلَايِتْهُمْ تَبْقَى لَيْهُمْ
أَمْ كَجَّامَةْ وَ شَرَكْ قِدَّامْهُمْ.
خَلِّي بَرَكَاتْهُمْ يَبْقَوْا لَيْهُمْ
شُغُلْ الْيِنْطَقَّوْا فَوْقَهْ وَ عِقَابْ.
10 خَلِّي عُيُونْهُمْ يِطَوْشُشُوا
وَ بَتَّانْ مَا يِشِيفُوا
وَ دَايْماً أَكْسِرْ ضُهُورْهُمْ.>
11 أَشَانْ دَا نَسْأَلْ. هُمَّنْ وَقَعَوْا مَرَّةْ وَاحِدْ لَحَدِّي بَتَّانْ مَا يُقُمُّوا وَلَّا؟ لَا، أَبَداً. هُمَّنْ وَقَعَوْا وَ بِخَطَاهُمْ دَا، نَجَاةْ اللّٰهْ لِحْقَتْ النَّاسْ الْمَا يَهُودْ أَشَانْ يِسَوِّي الْيَهُودْ يَحْسُدُوهُمْ. 12 وَ كَنْ خَطَا الْيَهُودْ سَبَّبْ بَرَكَةْ كَبِيرَةْ لِنَاسْ الدُّنْيَا وَ مَسْكَنَةْ الْيَهُودْ سَبَّبَتْ بَرَكَةْ كَبِيرَةْ لِلنَّاسْ الْمَا يَهُودْ، أَكِيدْ وَكِتْ الْيَهُودْ يِقَبُّلُوا مَرَّةْ وَاحِدْ فِي الدَّرِبْ، دَا يَبْقَى لَيْنَا بَرَكَةْ كَبِيرَةْ بِزِيَادَةْ.
13 يَا النَّاسْ الْمَا يَهُودْ، أَنَا قَاعِدْ نِحَجِّي لَيْكُو. أَنَا الرَّسُولْ الْمُرَسَّلْ لِلنَّاسْ الْمَا يَهُودْ وَ أَنَا فَرْحَانْ بِلْحَيْن بِخِدِمْتِي 14 أَشَانْ أَكُونْ نِسَوِّي أَخْوَانِي الْيَهُودْ يَحْسُدُوكُو وَ أَكُونْ بِمِثِلْ دَا، نِنَجِّي وَاحِدِينْ مِنْهُمْ. 15 وَكِتْ اللّٰهْ أَبَى الْيَهُودْ، نَاسْ الدُّنْيَا لِقَوْا سَلَامْ مَعَ اللّٰهْ. وَ كَنْ بِقِي مِثِلْ دَا، يَبْقَى كِكَّيْف وَكِتْ اللّٰهْ يَقْبَلْ الْيَهُودْ بَتَّانْ؟ دَا يِجِيبْ بُعَاثْ الْمَيْتِينْ.
مَثَل هنا فُروع الزَيْتون
16 كَنْ الْإِنْتَاجْ الْأَوَّلْ هُو خَاصّ لِلّٰهْ، الْعَجِينْ الْيِسَوُّوهْ مِنْهَا كُلَ خَاصّ لِلّٰهْ. وَ كَنْ خَصَّصَوْا عُرُوقْ الشَّدَرَةْ لِلّٰهْ، فُرُوعْهَا كُلَ خَاصِّيْن لِلّٰهْ. 17 وَ مِثِلْ دَا، ذُرِّيَّةْ إِبْرَاهِيمْ مِثِلْ شَدَرَةْ الزَّيْتُونْ وَ فُرُوعْ وَاحِدِينْ قَطَعَوْهُمْ مِنْهَا. وَ إِنْتَ الْمَا يَهُودِي، إِنْتَ مِثِلْ فِرِعْ هَنَا الزَّيْتُونْ الْبَنْدَرْ. وَ شَالَوْك وَ لَصَّقَوْك فِي الشَّدَرَةْ الْفِي الْجِنَيْنَةْ فِي بَدَلْ الْفُرُوعْ الْقَطَعَوْهُمْ. وَ مِثِلْ دَا، إِنْتَ كُلَ تِعِيشْ مِنْ الْعُرُوقْ الْعَدِيلِينْ مَعَ الْفُرُوعْ الْفَضَّلَوْا. 18 وَ بِمِثِلْ دَا، وَاجِبْ إِنْتَ مَا تِفَاشِرْ فِي الْفُرُوعْ الْقَطَعَوْهُمْ. وَ كَنْ تِدَوْر تِفَاشِرْ كَمَانْ، فَكِّرْ كَدَرْ إِنْتَ مَا قَاعِدْ تِعَيِّشْ الْعُرُوقْ لَاكِنْ الْعُرُوقْ قَاعِدِينْ يِعَيُّشُوكْ إِنْتَ.
19 أَكُونْ تُقُولْ: «الْفُرُوعْ دَوْل، قَطَعَوْهُمْ أَشَانْ سِيدْ الْجِنَيْنَةْ دَوَّرْ يِلَصِّقْنِي أَنَا فِي الشَّدَرَةْ فِي بَدَلْهُمْ.» 20 كَلَامَكْ دَا صَحِيحْ. لَاكِنْ مَا تَنْسَى قَطَعَوْهُمْ أَشَانْ هُمَّنْ مَا آمَنَوْا وَ إِنْتَ قَاعِدْ فِي بَكَانْهُمْ بِسَبَبْ إِيمَانَكْ بَسْ. مَا تِسْتَكْبَرْ. أَنْقَرِعْ! 21 كَنْ اللّٰهْ مَا عَفَا فُرُوعْ الشَّدَرَةْ، هُو مَا يَعَفَاكْ إِنْتَ كُلَ.
22 فَكِّرْ فِي مَحَنَّةْ اللّٰهْ وَ فَكِّرْ فِي حُكْمَهْ الْقَوِي كُلَ. حُكْمَهْ قَوِي فِي النَّاسْ الْمَرَقَوْا مِنْ الدَّرِبْ، لَاكِنْ هُو حَنُونْ لَيْك بِلْحَيْن كَنْ تَقْعُدْ ثَابِتْ فِي إِحْسَانَهْ. وَ كَنْ مَا تَقْعُدْ ثَابِتْ، إِنْتَ كُلَ يَقْطَعَوْك. 23 وَ بَنِي إِسْرَائِيلْ كُلَ، كَنْ يِخَلُّوا قِلَّةْ إِيمَانْهُمْ، اللّٰهْ يِقَبِّلْهُمْ بَتَّانْ فِي بَكَانْهُمْ الْأَوَّلْ قَاعِدِينْ فَوْقَهْ أَشَانْ اللّٰهْ قَادِرْ يِسَوِّيهْ. 24 وَ بَيْدَا، إِنْتَ فِرِعْ مِنْ الْبَنْدَرْ. وَ اللّٰهْ قَطَعَكْ مِنَّهْ وَ لَصَّقَاكْ فِي شَدَرَةْ الزَّيْتُونْ الْمَقَّنْهَا. وَ دَا مَا بَكَانَكْ الْوَاجِبْ لَيْك. أَشَانْ دَا، يَبْقَى هَيِّنْ لِلّٰهْ يِقَبِّلْ الْفُرُوعْ الْقَطَعَاهُمْ وَ يِلَصِّقْهُمْ بَتَّانْ فِي الْبَكَانْ الْوَاجِبْ لَيْهُمْ.
رحْمة اللّه لكل الناس
25 يَا أَخْوَانِي، نِدَوْر نِأَوْرِيكُو بِسِرّ وَاحِدْ الْاللّٰهْ بَيَّنَهْ لَيِّ. نِأَوْرِيكُو بَيَّهْ أَشَانْ كَنْ فِهِمْتُوهْ عَدِيلْ، مَا تِسْتَكْبَرَوْا فِي أَفْكَارْكُو. وَاحِدِينْ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلْ بِقَوْا عَاصِيِينْ وَ مَا يِآمُنُوا بِعِيسَى الْمَسِيحْ. وَ عِصْيَانْهُمْ دَا يُدُومْ لَحَدِّي عَدَدْ الْمُؤمِنِينْ مِنْ الْأُمَمْ يَلْحَقْ الْعَدَدْ الْاللّٰهْ يِدَوْرَهْ. 26 وَ بِمِثِلْ دَا، بَنِي إِسْرَائِيلْ كُلُّهُمْ كَيْ يَنْجَوْا خَلَاصْ. أَشَانْ دَا، مَكْتُوبْ فِي الْكِتَابْ: <الْيَفْدَاهُمْ يَجِي مِنْ صَهْيُون وَ يِقَبِّلْ ذُرِّيَّةْ يَعْقُوبْ مِنْ عِصْيَانْهُمْ. 27 وَ مِثِلْ أَنَا قُلْت فِي الْمُعَاهَدَةْ السَّوَّيْتهَا مَعَاهُمْ، أَنَا نُقُشّ ذُنُوبْهُمْ.>
28 فِي الشَّيّءْ الْبُخُصّ بِشَارَةْ الْمَسِيحْ، بَنِي إِسْرَائِيلْ بِقَوْا عَدُو اللّٰهْ وَ مِنْ عِصْيَانْهُمْ، إِنْتُو لِقِيتُوا فَايْدَةْ. لَاكِنْ فِي الشَّيّءْ الْبُخُصّ إِخْتِيَارْ اللّٰهْ، هُمَّنْ مَحْبُوبِينْ بِسَبَبْ جُدُودْهُمْ. 29 أَشَانْ كَنْ اللّٰهْ أَنْطَى نَادُمْ عَطِيَّةْ، هُو مَا يَنْدَمْ لَيْهَا. وَ كَنْ نَادَى نَادُمْ، مَا يِبَطِّلْ مُنَادَاتَهْ. 30 إِنْتُو الْمَا يَهُودْ أَوَّلْ عَاصِيِينْ لَاكِنْ هَسَّعْ اللّٰهْ رَحَمَاكُو بِسَبَبْ عِصْيَانْ بَنِي إِسْرَائِيلْ. 31 وَ هَسَّعْ بَنِي إِسْرَائِيلْ بِقَوْا عَاصِيِينْ وَ بِالرَّحْمَةْ الْاللّٰهْ رَحَمَاكُو بَيْهَا، هُمَّنْ كُلَ يَلْقَوْا رَحْمَةْ. 32 فِي نِظَامْ اللّٰهْ كُلَّ الْأُمَمْ مَرْبُوطِينْ فِي عِصْيَانْهُمْ أَشَانْ فِي الأَخِيرْ، اللّٰهْ يَرْحَمْ كُلَّ الْأُمَمْ سَوَا سَوَا.
33 الْحَمْدُ للّٰهْ الْعَلِيمْ وَ الْحَكِيمْ. حِكْمَتَهْ وَ عِلْمَهْ أَبَداً مَا عِنْدُهُمْ حَدّ! حِكْمَةْ حُكْمَهْ نَفْهَمَوْا مِنْهَا إِلَّا شِيَّةْ. وَ نِظَامَهْ عَجِيبْ لَحَدِّي مَا يِلْفَسَّرْ. 34 أَشَانْ دَا، الْكِتَابْ بُقُولْ: <يَاتُو عِرِفْ أَفْكَارْ اللّٰهْ وَ بِقِي لَيَّهْ سِيدْ شَوْرتَهْ؟ 35 يَاتُو دَيَّنْ اللّٰهْ شَيّءْ الْوَاجِبْ يِقَبِّلَهْ لَيَّهْ!> 36 أَشَانْ كُلَّ شَيّءْ جَايِ مِنْ اللّٰهْ وَ مَوْجُودْ بَيَّهْ هُو وَ لَيَّهْ هُو. وَ الْحَمْدُ للّٰهْ إِلَى الْأَبَدْ. آمِينْ.