MOISE MI AR ISRAEL-LÂ, MI MID’A
A man Josue mi vrak balum Moise
1 Moise mi i mi de zla ndata mi Israel-lâ pet.
2 Mi dazi ala: Ini bizan ni kis kam dok mbà, an ndak á i ki sed’egi ni hulong ki sed’egi d’uo mi. Ma didina mi dan ala: Ang mba djak alum ma Jurdê-na d’i. 3 Ma didina Alo magina tamba mba mi djak aluma avorogiya, mba mi dap andjaf suma a nga kaka sä abo aluma woi hina woi avorogiya. Agi mba digizi woyo, agi mba hlagi ambas mazid’a. Ni Josue ba, mba mi tit avorogi d’igi Ma didina mi de na. 4 Ma didina mba mi le kandjaf sum ndazina ni d’igi mi le ki Sihon ki Ok amulei suma Amor-râ kambas mazi d’a mi b’lagat teid’a na mi. 5 Mam mba mi hagizi abogiya; agi mba lagi ki sed’ezi d’igi an hagi vuna pet na. 6 Agi vagi tagi ad’enga, agi sogi tagiya, agi lagi mandar ri, agi zlagagi avorozi d’uo mi, kayam Ma didina Alo magina tamba nga mi tit ki sed’egiya, mba mi aragi vagi d’i, mba mi aragi woi d’uo mi.

7 Moise mi yi Josue avok Israel-lâ pet, mi dum ala: Ang ve tang ad’enga, ang so tangû, kayam ni ang ba, mba kal ki suma ablau suma wana yam ambas sa Ma didina mi hle vunam kat mabuyozi ngolo á hazizid’a, ni ang ba, mba b’rawazizi djona. 8 Ma didina tamba mba mi tit avorongû, mba mi tit ki sed’engû, mba mi arang vang ngi, mba mi arang ngei d’uo mi. Kayam ndata, ang le mandar ri, vunadigang pat fek kuo mi.
A ndum gata mi suma kur dabid’a hi biza d’a kid’iziyad’id’a
9 Moise mi b’ir gat ndata, mi hat mi suma ngat buzuna andjafâ hi Levi suma a nga zi zanduk ma vun ma djinda hi Ma didinina mi nga kuana ki suma nglona hi Israel-lîna pet. 10 Moise mi hazi vuna ala: Kur dabid’a hi biza d’a kid’iziyad’a d’a lara ge ni biza d’a a hulong ahle suma a dengêzina akulo mi simiyêzid’a, ni kur bur ma vun til ma zlub’ud’a, 11 fata Israel-lâ pet a togï avok Ma didina Alo magina ata yima mam mba mi manama. Ang ndum gat ndata avorozi pet, kayam azi humud’u. 12 Ang tok suma pet andjofâ karopma ki kemba kangoyogei suma a mba kak adigagina á humud’u, á hat á le mandara Ma didina Alo magina, á ngom zla d’a pet ta kur gat ndatid’a, á tit kat mi. 13 Grogi suma a wat nga d’uo na a mba humud’u, a mba hat á le mandara Ma didina Alo magina, ata yima lara ge pet ma agi nga ki iragi kur ambas sa agi nga djagagi alum ma Jurdê-na á hlat wanda.
Israel-lâ a mba mbut suma bei d’engzengâ avok Alona
14 Ma didina mi de mi Moise ala: Gola! Bur ma ang mit kuana mi ar go. Ang yi Josue, agi i tchologi kur zlub’u d’a ngaf tad’a. An mba ni hum vun man ma hed’a.
Moise azi ki Josue djak a i tchol kur zlub’u d’a ngaf tad’a. 15 Ma didina mi nde woi kur zlub’u d’a ngaf tad’a aduk d’ugul la nga tchola gongzonga. D’ugul la nga tchola gongzonga mba d’i tchol avun zlub’ud’a. 16 Ma didina mi de mi Moise ala: Gola! Ang nga mid’a. Sum ndazina a mba mbut tazi gaulangâ kalona handjaf suma ding suma kur ambas sa azi nga kal kurut wanda, a mba aran ndeyo, a mba but vun ma djin ma an djinim ki sed’ezina woi mi. 17 Kur bur máma an hurun mba mi zal atazi ngola, an mba ni arazi woyo, an mba ni ngei tan ndei avoroziya. Andjaf suma dingâ a mba tchaziya, ndaka teteng ki hohoud’a a mba mba kaziya. A mba dala: Ni kayamba Ma didina Alo meina mi nga adigei d’uo d’a ba, ndak ndata ti mba kei ni na zu? 18 Kur bur máma an mba ni ngei tan ndei avorozi yam tcho d’a azi mba lat á kud’or alo ma dingîd’a. 19 Ki tchetchemba, agi b’irigi sawal la wanda, agi had’at mi Israel-lâ, agi tinizizi avunaziya. Sawal ndata mba d’i le glangâs mana yam Israel-lâ. 20 Kayam an mba ni kal ki sum ndazina kur ambas sa an hle vunan kat mabuyozi ngolo á hazizid’a, nambas sa ambira ki mbul ayuma a nga sor kä kuad’a. Azi mba te, a mba hoba, a mba d’ora. Bugola, azi mba mbut irazi ata alo ma dingâ á kud’uromu, a mba lan tchod’a, a mba but vun ma djin ma an djinim ki sed’ezina woi mi. 21 Fata ndak ka tetenga ki hohoud’a a mba mba kazid’a, andjavazi mba mi mar yam sawal ndata d’i. Ti arî d’igi glangâs ma kazina na. An we djib’er ra kuruzid’a ini avok bei an kalazi kur ambas sa an hlazi vunan kat á hazizid’a.
22 Kur bur máma Moise mi b’ir sawal ndata, mi had’at mi Israel-lâ mi.
23 Bugola, Ma didina mi he vuna mi Josue Nun goroma, mi dum ala: Ang ve tang ad’enga, ang so tangû! Ni ang ba, mba kal Israel-lâ kur ambas sa an hlazi vunan kat á hazizid’a, an tanda mba ni tit ki sed’engû.
24 Ata yima Moise mi dap zlad’a hi gat ta a b’irit kur mbaktumbid’a dapma, 25 mi he vuna mi suma hi Levi suma a nga zi zanduk ma vun ma djinda hi Ma didinina mi nga kuana, 26 mi dazi ala: Agi vagi mbaktum mba wan nda a b’ir gata hAlonid’a kuad’a, agi gat kä gen zanduk ma vun ma djinda hi Ma didina Alo maginina mi nga kuana; mba d’i ar ged’a ata yi máma d’igi glangâs ma kagina na. 27 Kayam an we agi ni suma so vuna, agi ni suma yam mba ad’enga. Le agi nga sogi vun Ma didina kid’a an nga ki iran adigagi tua d’a ni, bugol mat mana, agi mba lagi tchod’a kal luo zu? 28 Agi togogi suma nglo suma ad’u andjavagina ki suma avok sumina kä avoronu. An mba ni dazi zla ndata, kayam azi humud’u, an mba ni yakulod’a kandagad’a á le glangâsâ kaziya. 29 An we bugol mat mana, agi mba mbud’ugi ndjendjed’a, agi mba d’ezegi woi kur lovot ta an tagagizid’a. Ndaka mba d’i mba kagi kayam sun nda tcho d’a agi mba lat kabogi á b’lagagi hur Ma didina á zalam hurumba.
Sawala hi Moise-sa
30 Bugola, Moise mi hle sawal ndata ki zla tat pet avok ablaud’a hi Israel-la ala:
مَوْت مُوسَى و درِّجين يَشُوع
1 وَ مُوسَى حَجَّى بَتَّانْ لِكُلَّ بَنِي إِسْرَائِيلْ وَ قَالْ: 2 الْيَوْم أَنَا عِنْدِي 120 سَنَةْ وَ بَيْدَا، مَا نَقْدَرْ نُقُودْكُو بَتَّانْ. وَ اللّٰهْ كُلَ قَالْ لَيِّ: «إِنْتَ مَا تَقْطَعْ بَحَرْ الْأُرْدُنْ دَا.» 3 وَ اللّٰهْ إِلٰـهْكُو هُو يَمْشِي قِدَّامْكُو وَ يِدَمِّرْ الْأُمَمْ وَ إِنْتُو تِشِيلُوا أَرْضُهُمْ. وَ يَشُوعْ يَمْشِي قِدَّامْكُو مِثِلْ اللّٰهْ قَالَهْ.
4 وَ اللّٰهْ يِسَوِّي فَوْق الْأُمَمْ دَوْل مِثِلْ سَوَّاهْ فِي سِيحُونْ وَ عُوقْ مُلُوكْ الْأَمُورِيِّينْ وَ بَلَدْهُمْ وَكِتْ دَمَّرَاهُمْ. 5 وَ اللّٰهْ يِسَلِّمْهُمْ لَيْكُو فِي إِيدَيْكُو وَ تِسَوُّوا فَوْقهُمْ حَسَبْ الْوَصَايَا الْأَنَا أَمَرْتُكُو بَيْهُمْ. 6 وَ أَبْقَوْا شُدَادْ وَ فَحَلِينْ وَ لَا تَخَافَوْا وَ لَا تَرْجُفُوا قِدَّامْهُمْ أَشَانْ اللّٰهْ إِلٰـهْكُو مَاشِي مَعَاكُو وَ لَا يَابَاكُو وَ لَا يِخَلِّيكُو.
7 وَ مُوسَى نَادَاهْ لِيَشُوعْ قِدَّامْ كُلَّ بَنِي إِسْرَائِيلْ وَ قَالْ لَيَّهْ: أَبْقَى شَدِيدْ وَ فَحَلْ أَشَانْ إِنْتَ بَسْ التَّدْخُلْ مَعَ الشَّعَبْ دَا فِي الْبَلَدْ الْفِي شَانْهَا اللّٰهْ حَلَفْ لِجُدُودْهُمْ وَ قَالْ يَنْطِيهَا لَيْهُمْ. وَ إِنْتَ بَسْ التَّنْطِيهُمْ الْبَلَدْ دِي وَرَثَةْ. 8 وَ اللّٰهْ مَاشِي قِدَّامَكْ وَ هُو قَاعِدْ مَعَاكْ وَ لَا يَابَاكْ وَ لَا يِخَلِّيكْ وَ مَا تَخَافْ وَ لَا تِنْبَهِتْ.
مُوسَى أنْطى الشريعة للاوِيِّين
9 وَ مُوسَى كَتَبْ الْوَصَايَا دَوْل وَ أَنْطَاهُمْ لِرُجَالْ الدِّينْ عِيَالْ لَاوِي الشَّايْلِينْ صَنْدُوقْ مُعَاهَدَةْ اللّٰهْ وَ لِكُلَّ شُيُوخْ بَنِي إِسْرَائِيلْ. 10 وَ مُوسَى أَمَرَاهُمْ وَ قَالْ: بَعَدْ سَبْعَةْ سِنِينْ فِي سَنِةْ عَفُو الدَّيْن وَ فِي عِيدْ اللَّقَادِيبْ 11 وَكِتْ كُلَّ بَنِي إِسْرَائِيلْ يَجُوا قِدَّامْ اللّٰهْ إِلٰـهْكُو فِي الْبَكَانْ الْهُو يَعَزِلَهْ، أَقْرُوا لَيْهُمْ الْوَصَايَا دَوْل أَشَانْ يَسْمَعَوْهُمْ. 12 وَ لِمّ كُلَّ الشَّعَبْ، الرُّجَالْ وَ الْعَوِينْ وَ الْعِيَالْ وَ الْأَجَانِبْ الْقَاعِدِينْ مَعَاكُو فِي حِلَّالْكُو، أَشَانْ يَسْمَعَوْا وَ يِلْعَلَّمَوْا الْخَوْف مِنْ اللّٰهْ إِلٰـهْكُو وَ يَحْفَضَوْا وَ يِطَبُّقُوا كُلَّ كَلَامْ الْوَصَايَا دَوْل. 13 وَ عِيَالْهُمْ الْمَا يَعَرْفُوهْ كُلَ يَسْمَعَوْه وَ يِلْعَلَّمَوْا الْخَوْف مِنْ اللّٰهْ إِلٰـهْكُو. وَ دَا فِي كُلَّ مُدَّةْ حَيَاتْكُو فِي الْأَرْض التِّشِيلُوهَا وَرَثَةْ بَعَدْ تَقْطَعَوْا بَحَرْ الْأُرْدُنْ.
بني إسرائيل بعد مَوْت مُوسَى
14 وَ اللّٰهْ قَالْ لِمُوسَى: «دَاهُو أَيَّامْ مَوْتَكْ قَرَّبَوْا. نَادِي يَشُوعْ وَ أَقِيفُوا فِي لُبّ خَيْمَةْ الْإِجْتِمَاعْ وَ أَنَا نَنْطِيهْ أَوَامِرِي.»
وَ مُوسَى وَ يَشُوعْ مَشَوْا وَقَفَوْا فِي لُبّ خَيْمَةْ الْإِجْتِمَاعْ. 15 وَ اللّٰهْ بَانْ فِي عَمُودْ هَنَا سَحَابْ. وَ عَمُودْ السَّحَابْ دَا وَقَفْ فِي بَابْ الْخَيْمَةْ.
16 وَ اللّٰهْ قَالْ لِمُوسَى: «دَاهُو إِنْتَ تُمُوتْ وَ تَلْحَقْ أَبَّهَاتَكْ. وَ الشَّعَبْ دَوْل يُقُمُّوا يَعَبُدُوا إِلٰـهَاتْ الْأَجَانِبْ الْقَاعِدِينْ فِي الْبَلَدْ الْيَدْخُلُوا فَوْقهَا. وَ هُمَّنْ يِخَلُّونِي وَ يَقْطَعَوْا مُعَاهَدَتِي السَّوَّيْتهَا مَعَاهُمْ. 17 وَ فِي الْيَوْم دَا، غَضَبِي يَبْقَى شَدِيدْ ضِدُّهُمْ. وَ أَنَا نِخَلِّيهُمْ وَ مَا نِوَجِّهْ عَلَيْهُمْ. وَ خَلَاصْ، يَقَعَوْا فِي الْبَلَاءْ الْكَتِيرْ وَ التَّعَبْ يَلْحَقْهُمْ وَ فِي الْيَوْم دَا، يُقُولُوا: ‹أَكِيدْ الْبَلَاءْ دَا لِحِقْنَا أَشَانْ إِلٰـهْنَا مَا كَانْ مَعَانَا!› 18 وَ لَاكِنْ أَنَا فِي الْيَوْم دَا كُلَ بَتَّانْ مَا نِوَجِّهْ عَلَيْهُمْ وَ دَا بِسَبَبْ كُلَّ الْفَسَالَةْ السَّوَّوْهَا وَكِتْ تَابَعَوْا إِلٰـهَاتْ آخَرِينْ.
19 «وَ هَسَّعْ، أَكْتُبُوا الْغِنَيْ دَا وَ عَلُّمُوهْ لِبَنِي إِسْرَائِيلْ. وَ أَحْفَضَوْه لَيْهُمْ أَشَانْ الْغِنَيْ دَا يَشْهَدْ لَيِّ ضِدّ بَنِي إِسْرَائِيلْ. 20 وَ بَيْدَا، أَنَا نِوَدِّيهُمْ لِلْبَلَدْ الْأَنَا حَلَفْت لِجُدُودْهُمْ وَ قُلْت نَنْطِيهَا لَيْهُمْ وَ دِي الْبَلَدْ الْمَلَانَةْ بِاللَّبَنْ وَ الْعَسَلْ. وَ هُمَّنْ يَاكُلُوا وَ يَشْبَعَوْا وَ يَسْمَنَوْا وَ يَمْشُوا لِإِلٰـهَاتْ آخَرِينْ وَ يَعَبُدُوهُمْ. وَ هُمَّنْ يَحْقُرُونِي أَنَا وَ يَنْقُضُوا مُعَاهَدَتِي. 21 وَ وَكِتْ يَقَعْ فَوْقهُمْ الْبَلَاءْ الْكَتِيرْ وَ التَّعَبْ، الْغِنَيْ دَا ذُرِّيِّتْهُمْ مَا يَنْسَوْه وَ هُو يَبْقَى لَيِّ شَهَادَةْ فَوْقهُمْ. وَ الْيَوْم، أَنَا نَعَرِفْ تَمَامْ الشَّيّءْ الْهُمَّنْ يِدَوْرُوا يِسَوُّوهْ قَبُلْ أَنَا مَا نِدَخِّلْهُمْ فِي الْبَلَدْ الْأَنَا حَلَفْت لِجُدُودْهُمْ وَ قُلْت نَنْطِيهَا لَيْهُمْ.»
22 وَ فِي الْيَوْم دَا، مُوسَى كَتَبْ الْغِنَيْ دَا وَ عَلَّمَهْ لِبَنِي إِسْرَائِيلْ.
23 وَ اللّٰهْ أَمَرْ يَشُوعْ وِلَيْد نُونْ وَ قَالْ لَيَّهْ: «أَبْقَى شَدِيدْ وَ فَحَلْ أَشَانْ إِنْتَ بَسْ التِّدَخِّلْ بَنِي إِسْرَائِيلْ فِي الْبَلَدْ الْأَنَا حَلَفْت وَ قُلْت نَنْطِيهَا لَيْهُمْ وَ أَنَا كُلَ نُكُونْ مَعَاكْ.»
24 وَ وَكِتْ مُوسَى كَمَّلْ مِنْ كِتَابَةْ كُلَّ كَلَامْ الْوَصَايَا دَوْل فِي الْكِتَابْ، 25 أَنْطَى أَمُرْ لِلَّاوِيِّينْ الشَّايْلِينْ صَنْدُوقْ مُعَاهَدَةْ اللّٰهْ وَ قَالْ: 26 شِيلُوا كِتَابْ التَّوْرَاةْ دَا وَ خُطُّوهْ جَنْب صَنْدُوقْ مُعَاهَدَةْ اللّٰهْ إِلٰـهْكُو وَ هُو يَقْعُدْ مِثِلْ شَهَادَةْ ضِدّ بَنِي إِسْرَائِيلْ. 27 أَشَانْ أَنَا نَعَرِفْ عِصْيَانْهُمْ وَ قُوءْ رَاسْهُمْ. وَ وَكِتْ أَنَا لِسَّاعْ حَيّ فِي أُسُطْهُمْ، هُمَّنْ عِصَوْا اللّٰهْ. وَ شُنُو يُكُونْ بَعَدْ أَنَا نُمُوتْ؟
28 وَ هَسَّعْ دَا، جِيبُوا قِدَّامِي كُلَّ شُيُوخْ قَبَايِلْكُو وَ مُرَاقِبِينْكُو وَ نُقُولْ لَيْهُمْ الْكَلَامْ دَا وَ نِجِيبْ السَّمَاءْ وَ الْأَرْض لِيَشْهَدَوْا فَوْقكُو. 29 أَشَانْ أَنَا نَعَرِفْ بَعَدْ مَوْتِي هُمَّنْ يِتَلُّفُوا مَرَّةْ وَاحِدْ وَ يِخَلُّوا الدَّرِبْ الْأَمَرْتُهُمْ بَيَّهْ وَ فِي الأَخِيرْ، الشَّرّ يَلْحَقْهُمْ أَشَانْ يِسَوُّوا الْفَسَالَةْ قِدَّامْ اللّٰهْ وَ يِغَضُّبُوهْ بِخِدْمِتْهُمْ.
الغِنَي هنا مُوسَى
30 وَ خَلَاصْ، مُوسَى رَدَّدْ كُلَّ كَلِمَاتْ الْغِنَيْ دَا قِدَّامْ كُلَّ مُجْتَمَعْ بَنِي إِسْرَائِيلْ.