(e) EZEKIYAS AMUL MA JUDA-NA KI SUMA ASIRI-NA
Amul ma Asiri-na mi mba á nde Jerusalem durâ
(Gol 2 Amul 18.132 17-37)1 Kur biza d’a dogo yam fid’i d’a Ezekiyas nga mi tamulid’a, Sanakerip amul ma Asiri-na mi mba á dur ayîna kazì ma nglo ma Juda ma ad’eng ma ngunguna pet, mi yomu. 2 Kid’a amul ma Asiri-na mi nga kaka Lakis-sa, mi sunï ma avunama ata amulâ Ezekiyas avo Jerusalem zlapa ki azigar suma dur ayîna ablaud’a. Mi mba, mi tchol avun b’irlim ma mbina nga tchol kuana avun lovot ta i kur asine ma suma mbus baruna kuana. 3 Ata yi máma Eliyakim Hilkiya gorom ma ngol ma yam azì ma amulina, mi ndeï woi gevem zlapa ki Sepna ma b’ir mbaktumba ki Jowa Asaf gorom ma gol ad’u mbaktumbina mi.
4 Ma avun ma ngol ma Asiri-na mi dazi ala: Agi i dagi Ezekiyas ala: Wana ni zla d’a amul ma ngol ma Asiri-na mi data: Vama ang tin hurung kama ni me ge? 5 Ang djib’er ala zla d’a ded’a mba d’i mbut nga hur ma djivina ki ve tad’a á dur ayîna zu? Sama ang tin hurung kama ni nge ba, ang tchol huneîd’a ki sed’en nge? 6 Yam Ezipte zu? Wani Ezipte ni d’igi ped’eu d’a kus sei d’a tchok abo sama deng tam katna na. Wana ni vama Faron amul ma Ezipte-na nga mi lum ki suma pet suma a deng tazi atama.
7 Mi dazi kua ala: An wala agi mba dan ala agi tinigi hurugi ni yam Ma didina Alo magina. Wani ni Ezekiyas ba, mi to yima nding ma tetengâ ki yima ngal ahle suma ngat buzu ma tetengâ kä woyo, mi de mi suma Juda-na ki suma Jerusalem-ma ala: Agi i kud’urogi Ma didina ni yam yima ngal ahle suma ngat buzu máma avo Jerusalem-mu d’uo zu?
8 Agi i dagi mi Ezekiyas ala: Ki tchetchemba, an nga ni tchenengû, ang ndjak zla manga ki salana amul ma Asiri-na. Le ang ndak á hal suma djang akulumeina ni, an mba ni hang akulumeina dudubud’a mbà. 9 Le azigar mang ma ad’engâ mi ndak á dur ki azigar ma amangeî ma kal teglesâ hi salanina d’uo ni, ni nana ba, ang tin hurung yam pus ma dur ayîna kakulumeina hi Ezipte-na ge? 10 Na ni ang djib’er ala salana mi mbeï á dur andaga d’a wanda á b’lagat tei ni bei minda hi Ma didinid’a zu? Nga na d’i! Ni Ma didina ba, mi hum vuna!
11 Ata yi máma Eliyakim, Sepna ki Jowa a de mi ma avun ma ngol ma Asiri-na ala: Le ang mina ni, ang dami zlad’a ni ki vun Aram-ma, kayam ami humumu. Ar ang dami zlad’a ki vun Hebre-na hum suma a nga yam gulumuna akulo wana d’i.
12 Wani ma avun ma ngolîna mi dazi ala: Agi djib’eregi ala salana mi sununï ná de zlad’a mamul magina ki agi holu zu? Nga na d’i! Zla ndata ni yam suma a nga tchola akulo yam gulumuna wana pet mi. Ni suma a mba te ini sud’ozi a mba tche ini sumuruzi zlapa ki sed’egina. 13 Wani ma avun ma ngolîna mi er ad’um akulo ki vun Hebre-na ala: Agi humugi zla d’a amul ma ngol ma Asiri-na mi data: 14 Ar Ezekiyas mi lobogi vunagi d’i, kayam mam ndak á prud’ugi woi d’i. 15 Nga mi dala: Ma didina mi ndak á ei tini huri kamu. Mba mi sud’ugi woyo, mba mi ar amul ma Asiri-na mi hlazì mei ma ngolâ d’i.
16 Mi de kua ala: Salana amul ma Asiri-na mi dala: Agi hagi gagazid’a kam mbi, ar agi humum mbuo mi. Ar agi humugi ni zla d’a an amul ma Asiri-na ni dagizi wanda: Agi zlabagi darigïd’a ki sed’enu, agi mbeyegi gevenu. Wani nge nge pî mba mi te vud’a guguzlu mamba, mba mi te vud’a tulum mama, nge nge pî mba mi tche mbiyo golong mamba mi. 17 Agi kagagi hina djang, gak an mba ni yogi ni igi kur andaga d’a d’igi magid’a na d’a, kur andaga d’a geme ma lavungôna kat heîd’a guguzlu d’a le süma a nga kuad’a. 18 Ar Ezekiyas mi zud’ugi ala: Ma didina mba mi prud’i woyo d’i. Agi wagi alona handjaf suma ding ma ndak á sut sum mama nge nge pî kur andaga mamba woi abo an amul ma Asiri-na nga zu? 19 Alo ma Hamat-na ki ma Arpat-na a nga ni lara ge? Alo ma Sefarvayim-ma mi nga ni lara ge? Azi sut Samari woi abon ndju? Nga na d’i! 20 Aduk alona handjaf sum ndazina pet ma mi sut andaga mamba woi abona nga ba, Ma didina mba mi sut Jerusalem mbei abon ndju?
21 Wani suma pet suma a nga ata yi mámina a kak silil, a hulongôm nga zla d’a de tu d’i, kayam amulâ Ezekiyas mi hazi vuna ala azi dum zla d’i. 22 Ata yi máma Eliyakim Hilkiya gorom ma ngol ma yam azì ma amulina ki Sepna ma b’ir mbaktumba hamulina ki Jowa Asaf gorom ma b’ir zla d’a led’a kä na a haû baru mazina woyo, a hulong gen Ezekiyas, a dum zla d’a ma avun ma ngol ma Asiri-na mi data.
سَنْحَرِيب يهدِّد مدينة القدس
1 وَ فِي سَنِةْ 14 هَنَا حُكُمْ حِزْقِيَّا، سَنْحَرِيبْ مَلِكْ أَشُورْ هَجَمْ كُلَّ الْمُدُنْ الْقَوِيِّينْ هَنَا مَمْلَكَةْ يَهُوذَا وَ قَلَعَاهُمْ. 2 وَ مِنْ حِلَّةْ لَكِيشْ، مَلِكْ أَشُورْ رَسَّلْ قَايِدْ الدَّيْش لِلْمَلِكْ حِزْقِيَّا فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ. وَ رَسَّلْ مَعَايَهْ دَيْش كَبِيرْ. وَ وَكِتْ وَصَّلَوْا فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ، قَعَدَوْا جَنْب مَجْرَةْ الْبِرْكَةْ الْعَالِي فِي الدَّرِبْ الْمَاشِي عَلَيْ زَرَعْ الْغَسَّالِينْ. 3 وَ أَلِيَاقِيمْ وِلَيْد حِلْقِيَّا مَسْؤُولْ فِي قَصِرْ الْمَلِكْ مَرَقْ مِنْ الْمَدِينَةْ لِيِلَاقِيهْ وَ مَشَوْا مَعَايَهْ شَبْنَا الْكَاتِبْ وَ يُوَاخْ وِلَيْد أَسَافْ الْكَاتِبْ الْيِذَكِّرْ الْمَلِكْ.
4 وَ قَايِدْ الدَّيْش قَالْ لَيْهُمْ: «قُولُوا لِحِزْقِيَّا الْكَلَامْ دَا الْجَايِ مِنْ الْمَلِكْ الْكَبِيرْ هَنَا بَلَدْ أَشُورْ: ‹وَيْن الْأَمَانْ الْإِنْتَ مُتَوَكِّلْ عَلَيَّهْ؟ 5 إِنْتَ تَحْسِبْ الْكَلَامْ الْبَاطِلْ يَنْطِي رَايْ وَ قُدْرَةْ فِي الْحَرِبْ وَلَّا؟ وَ هَسَّعْ دَا، عَلَيْ يَاتُو إِنْتَ أَتْوَكَّلْت لِتِتْمَرَّدْ ضِدِّي؟ 6 دَاهُو إِنْتَ أَتْوَكَّلْت عَلَيْ بَلَدْ مَصِرْ وَ هِي مِثِلْ مُعَاوَنَةْ هَنَا عَقَيْقَايْ الْمَفْجُوخَةْ التَّطْعَنْ أَيِّ نَادُمْ الْيِرَّكَّزْ فَوْقَهْ. وَ فِرْعَوْن مَلِكْ مَصِرْ هُو مِثِلْ دَا لِكُلَّ النَّاسْ الْيِتْوَكَّلَوْا عَلَيَّهْ.›
7 «وَ تُقُولْ لَيِّ: ‹عَلَيْ اللّٰهْ إِلٰـهْنَا بَسْ أَتْوَكَّلْنَا.› لَاكِنْ دَا حِزْقِيَّا بَسْ الْهَدَّمْ الْبَكَانَاتْ الْعَالِيِينْ وَ الْمَدَابِحْ هَنَا عِبَادَةْ اللّٰهْ! وَ هُو قَالْ لِنَاسْ بَلَدْ يَهُوذَا وَ سُكَّانْ مَدِينَةْ الْقُدُسْ: ‹أَمْشُوا أَسْجُدُوا قِدَّامْ الْمَدْبَحْ الْهِنِي فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ.›
8 «وَ هَسَّعْ دَا، تَعَالْ أَسْتَفِقْ مَعَ سِيدِي مَلِكْ بَلَدْ أَشُورْ. أَنَا نَنْطِيكْ 2 000 خَيْل كَنْ تَلْقَى لَيْهُمْ رَكَّابِينْ. 9 وَ كِكَّيْف إِنْتَ تَقْدَرْ تِنَّصِرْ فِي مَسْؤُولْ وَاحِدْ صَغَيَّرْ مِنْ خَدَّامِينْ سِيدِي؟ إِنْتَ تِتْوَكَّلْ عَلَيْ مَصِرْ لِتَلْقَى عَرَبَاتْ حَرِبْ وَ سِيَادْ خَيْل وَلَّا؟ 10 وَ هَسَّعْ بِإِذِنْ اللّٰهْ، أَنَا قَمَّيْت ضِدّ الْبَلَدْ دِي لِنِدَمِّرْهَا. أَيْوَى! اللّٰهْ بَسْ قَالْ لَيِّ: ‹قُمّ ضِدّ الْبَلَدْ دِي وَ دَمِّرْهَا!›»
11 وَ خَلَاصْ، أَلِيَاقِيمْ وَ شَبْنَا وَ يُوَاخْ رَدَّوْا لِقَايِدْ الدَّيْش وَ قَالَوْا لَيَّهْ: «مِنْ فَضْلَكْ، كَلِّمْ لَيْنَا أَنِحْنَ خَدَّامِينَكْ بِالْأَرَامِيَّةْ أَشَانْ أَنِحْنَ نَفْهَمَوْا اللُّغَّةْ دِي. لَاكِنْ مَا تِكَلِّمْ لَيْنَا بِالْعِبْرَانِيَّةْ وَ لَا تِسَمِّعْ الشَّعَبْ الْقَاعِدِينْ فِي رَاسْ الدُّرْدُرْ.» 12 وَ قَايِدْ الدَّيْش قَالْ لَيْهُمْ: «هَلْ كَلَامْ سِيدِي الرَّسَّلَانِي دَا بُخُصُّكُو إِنْتُو وَ مَلِكُّو بَسْ وَلَّا؟ لَا! الْكَلَامْ دَا بُخُصّ كُلَّ النَّاسْ الْقَاعِدِينْ فِي دُرْدُرْ الْمَدِينَةْ. هُمَّنْ كُلَ مِثِلْكُو يِنْجَبْرُوا يَاكُلُوا هُرَارْهُمْ وَ يَشَرْبَوْا بَوْلهُمْ!»
13 وَ بَعَدْ دَا، قَايِدْ الدَّيْش قَمَّ بِطُولَهْ وَ عَاطْ بِحِسّ عَالِي بِكَلَامْ عِبْرَانِي وَ قَالْ: «أَسْمَعَوْا كَلَامْ الْمَلِكْ الْكَبِيرْ وَ هُو مَلِكْ بَلَدْ أَشُورْ. 14 دَاهُو الْمَلِكْ قَالْ: ‹خَلِّي حِزْقِيَّا مَا يُغُشُّكُو أَشَانْ هُو مَا يَقْدَرْ يِنَجِّيكُو. 15 وَ خَلِّي حِزْقِيَّا مَا يِوَدِّيكُو لَحَدِّي تِتْوَكَّلَوْا عَلَيْ اللّٰهْ وَ يُقُولْ لَيْكُو: ”أَكِيدْ اللّٰهْ يِنَجِّينَا وَ الْمَدِينَةْ دِي كُلَ مَا تَقَعْ فِي إِيدَيْن مَلِكْ أَشُورْ!“› 16 مَا تَسْمَعَوْا كَلَامْ حِزْقِيَّا أَشَانْ دَاهُو مَلِكْ أَشُورْ قَالْ: ‹سَوُّوا مَعَايِ صُلُحْ وَ سَلُّمُوا نُفُوسْكُو لَيِّ. وَ خَلَاصْ، أَيِّ وَاحِدْ مِنْكُو يَاكُلْ مِنْ إِنْتَاجْ عِنَبَهْ وَ تِينَهْ وَ يَشْرَبْ مِنْ أَلْمِي بِيرَهْ. 17 وَ دَا لَحَدِّي أَنَا نِقَبِّلْ وَ نِوَدِّيكُو فِي بَلَدْ مِثِلْ بَلَدْكُو. وَ الْبَلَدْ دِي عِنْدَهَا قَمَحْ وَ خَمَرْ جَدِيدْ وَ مَعَاشْ وَ عِنَبْ. 18 وَ خَلِّي حِزْقِيَّا مَا يُغُشُّكُو وَ يُقُولْ: ”اللّٰهْ يِنَجِّينَا!“ هَلْ إِلٰـهَاتْ الْأُمَمْ قِدْرَوْا نَجَّوْا بُلْدَانْهُمْ مِنْ إِيدْ مَلِكْ أَشُورْ وَلَّا؟ 19 وَ وَيْن إِلٰـهَاتْ حَمَاتْ وَ أَرْفَدْ؟ وَ وَيْن إِلٰـهَاتْ سَفَرْوَايِمْ؟ هَلْ هُمَّنْ قِدْرَوْا نَجَّوْا مَدِينَةْ السَّامِرَةْ مِنْ إِيدِي وَلَّا؟ 20 وَ مِنْ كُلَّ إِلٰـهَاتْ الْبُلْدَانْ دَوْل، يَاتُو قِدِرْ نَجَّى بَلَدَهْ مِنِّي؟ وَ بَيْدَا، هَلْ اللّٰهْ يَقْدَرْ يِنَجِّي مَدِينَةْ الْقُدُسْ مِنِّي وَلَّا؟›»
21 وَ لَاكِنْ الشَّعَبْ سَكَتَوْا مَا رَدَّوْا لَيَّهْ بِأَيِّ كِلْمَةْ أَشَانْ الْمَلِكْ حِزْقِيَّا أَمَرَاهُمْ وَ قَالْ: «مَا تُرُدُّوا لَيَّهْ.» 22 وَ خَلَاصْ، أَلِيَاقِيمْ وِلَيْد حِلْقِيَّا مَسْؤُولْ فِي قَصِرْ الْمَلِكْ وَ شَبْنَا الْكَاتِبْ وَ يُوَاخْ وِلَيْد أَسَافْ الْكَاتِبْ الْيِذَكِّرْ الْمَلِكْ، كُلُّهُمْ جَوْا لِحِزْقِيَّا وَ خُلْقَانْهُمْ مُشَرَّطِينْ مِنْ الْحِزِنْ وَ جَابَوْا لَيَّهْ كَلَامْ قَايِدْ الدَّيْش.