Sama mbut hurum mbuo na mba mi mid’a
1 Kur bur máma suma dingâ a mba de mi Jesus yam suma Galile suma Pilat mi tchazi mi gizeyêzi buzuwazi ki buzuna hahle mazi suma ngat buzuna mAlonina. 2 Jesus mi hulong dazi ala: Agi djib’eregi ala suma Galile ndazina ni suma tchona kal suma ding suma Galile-na zu? 3 An nga ni dagiya, nga na d’i. Wani le agi mbud’ugi nga hurugi yam tcho magid’a d’uo ni, agi mba bogi ni d’igi azi na mi.
4 D’oze suma dogo yam klavandi suma gong nga fiyak ka akulo d’a Silowe-d’a ti dris kazi kä ti tchazina, agi djib’eregi ala azi ni suma tchona kal suma ding suma Jerusalem-ma zu? 5 An nga ni dagiya, nga na d’i. Wani le agi mbud’ugi nga hurugi yam tcho magid’a d’uo ni, agi mba bogi ni d’igi azi na mi.
D’ogol ma yam tulum ma vut nga d’uo nina
6 Jesus mi de zla d’a d’ogola ala: Sama dingâ nga ki tulum ma mam pum kur asinem ma guguzlud’ina. Mi mba á hal vuta atamu, wani mi fe nga d’i. 7 Mi de mi sama ngom asine ma guguzlud’a ala: Gola! Wana ni biza d’a hindi d’a an mba á hal vuta hi tulum mámid’a, an nga ni fe d’i. Ang kam mbeyo! Ni kayam me ba, mi b’lak andagad’a hawa bap ke? 8 Sama ngom guguzlud’a mi dum ala: Salana, ang aram kur biza d’a wanda tua, gak an grif andagad’a ad’umu, ni tchuk siligitna kua, 9 dam mba mi vud’a. Wani le mi vut nga d’uo ni, ang mba kam mbei tua.
Jesus mi sut atcha d’a tugud’eid’a kur bur ma sabatna
10 Jesus nga mi hat suma kur gong nga toka kur bur ma sabatna. 11 Atchad’a nga kua ni d’a nga ki muzuk ma homozed’id’a, mi le bizad’a ki sed’et ni dogo yam klavandi, mi gunut kä dongndjolong, ti ndak á mat akulo d’i. 12 Kid’a Jesus mi wata, mi yad’u, mi dat ala: Atchad’a, an pad’ak wa woi kur tugud’ei maka. 13 Mi tin abom kad’u. Ata yi máma na wat, ti tchol akulo d’ingêr, nga d’i subur Alona.
14 Ma ngolâ hi gong nga tokina, hurum zal yam Jesus kayam mi sut suma tugud’eid’a kur bur ma sabatna. Mi de mablau suma ala: Burâ karagaya nga, ndak yam suma á le sun mazid’a. Agi mbagi kur bur máma kayam mi sud’ugi woi kur tugud’ei magid’a. Wani agi mbagi kur bur ma sabatna d’i.
15 Wani Salad’a mi hulong dum ala: Agi suma lop ira, na ni nge nge pî adigagi nga mi but amuhl mama d’oze koro mama ata yama te hatna, i mi hum mbina kur bur ma sabatna d’uo zu? 16 Wani atcha d’a wanda ni Abraham gorom mba Seitan mi djinit bizad’a dogo yam klavandid’a, ndak á bud’ut tei kur bur ma sabatna d’uo zu? 17 Kid’a nga mi de hina d’a, mam suma djangûna pet a mbut zulona, wani ablau suma a le furîd’a yam ahle suma subura pet suma Jesus mi lazina.
D’ogol ma yam ir mutarîna
(Gol Mat 13.31-32Mar 4.30-32)18 Jesus mi de kua ala: Leud’a hAlonid’a ti hle tat ni d’igi me na ge? An mba ni ngat ni ki me ge? 19 Ti hle tat ni d’igi ir mutar ma sana mi hlum mi gum kur asinema na. Mi wula, mi djeng aguna, aluweina a min aziyazi ata abom mi.
D’ogol ma yam angufina
(Gol Mat 13.33)20 Jesus mi de kua ala: An mba ni nga leud’a hAlonid’a ni ki me ge? 21 Ti hle tat ni d’igi anguf fa atchad’a ti yot ti gizeyêt kafut ta a ngat kangota hindid’a na, gak ti tchub’urot akulo pet.
Hat ta yam vun agrek ma mbed’etnid’a
(Gol Mat 7.13-14Mat 21-23)22 Jesus nga mi kal kur azì ma nglona ki ma gureina, nga mi hat suma, mi hle lovota á i Jerusalem. 23 Sama dingâ mi djobom ala: Ma hat suma, ni suma tutu ba, a mba fe suta zu?
Jesus mi hulong dazi ala: 24 Agi b’ad’agi tagi á kal avun agrek ma mbed’etna, kayam an nga ni dagiya, suma ablaud’a a mba hal lovota á kal kua, wani azi mba ndak ki.
25 Fata samazina mi tchol wa, mi duk wa vun gonga ni, agi mba tchologi abua, agi mba ndagi tum vun gonga, agi mba dagi ala: Salamina, ang malami vuna. Mam mba mi hulong dagi ala: An we nga yima agi tchologï kuana d’i. 26 Ata yi máma, agi mba dagi ala: Ami tamiya, ami tchami ki sed’engû, ang hat suma kur aziyamiya. 27 Mam mba mi dagi kua ala: An nga ni dagi woi mbak: Agi pet ni suma le tchod’ina, an we nga yima agi tchologï kuana d’i, agi hud’ugi sä woi dei gevenu. 28 Agi mba tchigiya, agi mba mud’ugi siyagi ata yima agi mba wagi Abraham azi ki Isak ki Jakob ki suma djok vun Alona pet suma a nga kur leud’a hAlonid’ina, wani agi tagid’a a mba tchugugi woi abua. 29 Suma a mba tcholï abo ma yorogona kabo ma fladegena kabo ma norâ kabo ma sutna, a mba kak avun tena kur leud’a hAlonid’a. 30 Wani suma danana a mba mbut suma avo’â, suma avo’â a mba mbut suma danana mi.
Jesus azi ki Jerusalem
(Gol Mat 23.37-39)31 Kur bur máma Fariziyê suma hiuna a mba, a de mi Jesus ala: Ang nde i ata yima dingâ, kayam Herot nga mi halang á tchid’a.
32 Mi dazi ala: Agi i dagi mi bayak ndata ala: Gola! An nga ni dik muzuk ma tchona, nga ni sut suma tugud’eid’a ini kavini, kur bur ma hindina an mba dap vun sun manda. 33 Wani an nga ni tit ini, avini ki fat ta siyad’a, kayam ma djok vun Alona ndak á mit ata yima ding ngi, mbeî mi mit ni kur Jerusalem.
34 Agi suma Jerusalem-ma, agi suma Jerusalem-ma, agi tchagi suma djok vun Alona, agi durugi suma Alona mi sunugizïna kahinad’a mi. Ni yan ga ba, an min á kod’ogi d’igi ahleka nga d’i kot grotna ad’u gigingât na ge? Wani agi nga minigi d’i. 35 Agi gologiya, aziyagi mba mi ar djona grib’ing. An nga ni dagiya, agi mba wan nduo d’a gak bur ma agi mba dagi ala: Ar Alona mi b’e vunam yam sama nga mi mba ki simiyê Ma didina na.
التَوْبة واجِب لكل الناس
1 وَ فِي الْوَكِتْ دَا بَسْ، نَاسْ وَاحِدِينْ جَوْا لِعِيسَى وَ أَوْرَوْه بِخَبَرْ النَّاسْ مِنْ دَارْ الْجَلِيلْ. النَّاسْ دَوْل، بِلَاطُسْ كَتَلَاهُمْ فِي بَيْت اللّٰهْ وَ خَلْبَطْ دَمُّهُمْ مَعَ دَمّ ضَحَايَاهُمْ. 2 وَ عِيسَى رَدَّ لَيْهُمْ وَ قَالْ: «بِسَبَبْ مَوْتهُمْ الشَّيْن دَا، فِي فِكِرْكُو الْجَلِيلِيِّينْ دَوْل مُذْنِبِينْ زِيَادَةْ مِنْ النَّاسْ الْآخَرِينْ الْمِنْ دَارْ الْجَلِيلْ وَلَّا؟ 3 نُقُولْ لَيْكُو لَا. وَ كَنْ إِنْتُو مَا تُتُوبُوا مِنْ ذُنُوبْكُو، كُلُّكُو تَهْلَكَوْا مِثِلْهُمْ. 4 وَ سِمِعْتُوا خَبَرْ هَنَا النَّاسْ التَّمَانِيَةَ عَشَرْ الْقَصِرْ سِلْوَامْ وَقَعْ فَوْقهُمْ وَ كَتَلَاهُمْ. وَ فِي فِكِرْكُو، هُمَّنْ خَاطِيِّينْ زِيَادَةْ مِنْ كُلَّ النَّاسْ الْآخَرِينْ السَّاكْنِينْ فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ وَلَّا؟ 5 نُقُولْ لَيْكُو لَا. وَ كَنْ إِنْتُو مَا تُتُوبُوا مِنْ ذُنُوبْكُو، كُلُّكُو تَهْلَكَوْا مِثِلْهُمْ.»
6 وَ عِيسَى حَجَّى لَيْهُمْ بِمَثَلْ وَ قَالْ: «نَادُمْ وَاحِدْ عِنْدَهْ جِنَيْنَةْ هَنَا عِنَبْ وَ شَدَرَةْ تِينْ كُلَ قَاعِدَةْ فَوْقهَا. وَ مَشَى لَيْهَا وَ فَتَّشْ فَوْقهَا تِينْ وَ مَا لِقِي شَيّءْ. 7 وَ حَجَّى لِلْخَدَّامْ الْمَسْؤُولْ فِي الْجِنَيْنَةْ وَ قَالْ: ‹شِيفْ! مِنْ تَلَاتَةْ سَنَةْ أَنَا قَاعِدْ نَجِي نِفَتِّشْ عِيَالْ مِنْ الشَّدَرَةْ دِي وَ مَا لِقِيتْ فَوْقهَا شَيّءْ. مَالَا نِخَلِّيهَا تَفْسِدْ التُّرَابْ؟ أَقْطَعْهَا!› 8 وَ الْخَدَّامْ رَدَّ لَيَّهْ وَ قَالْ: ‹يَا سَيِّدِي! خَلِّيهَا تَقْعُدْ سَنَةْ وَاحِدَةْ بَتَّانْ. وَ أَنَا نَحْفِرْ التُّرَابْ الْجَايْ وَ جَايْ لَيْهَا وَ نِزِيدْ لَيْهَا بَعَرْ. 9 أَكُونْ فِي السَّنَةْ الْجَايَةْ تَلْدَ عِيَالْ. وَ كَنْ مَا وِلْدَتْ، خَلَاصْ أَقْطَعْهَا.›»
المسيح شفى مرة في يوم السبْت
10 يَوْم السَّبْت عِيسَى قَاعِدْ يِعَلِّمْ النَّاسْ فِي بَيْت الصَّلَاةْ. 11 وَ فِي مَرَةْ وَاحِدَةْ تَعْبَانَةْ. شَيْطَانْ وَاحِدْ ضَرَبَاهَا وَ مِنْ 18 سَنَةْ، ضَهَرْهَا مُكَنْجَرْ وَ مَا تَقْدَرْ تِنْعَدِلْ. 12 وَ عِيسَى شَافَاهَا وَ نَادَاهَا. وَ قَالْ لَيْهَا: «يَا مَرَةْ زَيْنَةْ. خَلَاصْ، لِقِيتِ الْعَافَيْ. إِنْتِ مَا مَرْبُوطَةْ بَتَّانْ.» 13 وَ خَطَّ إِيدَيْنَهْ فَوْقهَا وَ عَجَلَةْ كَيْ هِي مَطَّطَتْ ضَهَرْهَا عَدِيلْ وَ شَكَرَتْ اللّٰهْ.
14 لَاكِنْ مَسْؤُولْ هَنَا بَيْت الصَّلَاةْ زِعِلْ أَشَانْ عِيسَى شَفَاهَا فِي يَوْم السَّبْت. وَ حَجَّى لِلنَّاسْ وَ قَالْ: «فِي الْأُسْبُوعْ عِنْدُكُو سِتَّةْ أَيَّامْ لِلْخِدْمَةْ. خَلِّي تَجُوا فِي الْأَيَّامْ دَوْل أَشَانْ تَلْقَوْا الْعَافَيْ لَاكِنْ مَا فِي يَوْم السَّبْت.»
15 وَ الرَّبّ عِيسَى رَدَّ لَيَّهْ وَ قَالْ: «يَا الْمُنَافِقِينْ! فِي يَوْم السَّبْت، أَكِيدْ أَيِّ نَادُمْ مِنْكُو يِحِلّ تَوْرَهْ وَلَّا حُمَارَهْ مِنْ شَايْتَهْ وَ يِوَدِّيهْ لِيَزْقِيهْ أَلْمِي. 16 وَ الْمَرَةْ دِي، هِي مِنْ أَوْلَادْ إِبْرَاهِيمْ وَ الشَّيْطَانْ رَبَطْهَا. وَ مِنْ 18 سَنَةْ هِي مَرْبُوطَةْ. وَ كِكَّيْف مَا وَاجِبْ نِحِلَّهَا مِنْ رُبَاطْهَا فِي يَوْم السَّبْت؟»
17 وَ بِكَلَامَهْ دَا، الْعَيْب دَخَلْ لِكُلَّ النَّاسْ الدَّوَّرَوْا يَدْحَرَوْه. وَ كُلَّ النَّاسْ فِرْحَوْا بِكُلَّ الْعَمَلْ الْمَجِيدْ الْعِيسَى قَاعِدْ يِسَوِّيهْ.
أمْثال الخرْدل و التوّارة
18 وَ بَتَّانْ عِيسَى قَالْ: «مَمْلَكَةْ اللّٰهْ هِي كِكَّيْف؟ هِي تِشَابِهْ شُنُو؟ 19 هِي صَغَيْرَةْ مِثِلْ حَبَّةْ الْخَرْدَلْ. وَ رَاجِلْ وَاحِدْ شَالْهَا وَ تَيْرَبَاهَا فِي جِنَيْنِتَهْ. وَ هِي بَذَرَتْ وَ بِقَتْ كَبِيرَةْ مِثِلْ شَدَرَةْ. وَ طُيُورْ السَّمَاءْ جَوْا وَ بَنَوْا عُشُوشْهُمْ فِي فُرُوعْهَا.»
20 وَ بَتَّانْ عِيسَى قَالْ: «نُقُولْ مَمْلَكَةْ اللّٰهْ تِشَابِهْ مِثِلْ شُنُو؟ 21 مَمْلَكَةْ اللّٰهْ تِشَابِهْ مِثِلْ التَّوَّارَةْ. وَ مَرَةْ وَاحِدَةْ شَالَتْهَا وَ صَبَّتْهَا دَاخَلْ فِي لُبّ تَلَاتَةْ كَوْرَوْ هَنَا دَقِيقْ. وَ بَعَدَيْن التَّوَّارَةْ قَوَّمَتْ الْعَجِينَةْ كُلَّهَا كَيْ.»
الدرِب الضيِّق
22 وَ وَكِتْ عِيسَى مُسَافِرْ لِمَدِينَةْ الْقُدُسْ، قَاعِدْ يِعَلِّمْ النَّاسْ فِي الْمُدُنْ وَ الْحِلَّالْ الْفِي دَرْبَهْ. 23 وَ نَادُمْ وَاحِدْ سَأَلَهْ وَ قَالْ: «يَا سَيِّدْنَا، النَّاسْ الْيَنْجَوْا شِيَّةْ وَلَّا؟»
وَ عِيسَى حَجَّى لِلنَّاسْ وَ قَالْ: 24 «جَاهُدُوا لِتَدْخُلُوا بِدَرِبْ الضَّيِّقْ أَشَانْ نُقُولْ لَيْكُو بَعَدَيْن نَاسْ كَتِيرِينْ يِدَوْرُوا يَدْخُلُوا وَ مَا يَقْدَرَوْا. 25 كَنْ سِيدْ الْبَيْت قَمَّ سَدَّ الدَّرِبْ وَ إِنْتُو وَاقْفِينْ بَرَّا، تُقُمُّوا تُدُقُّوا الْبَابْ وَ تُقُولُوا: ‹سَيِّدْنَا، أَفْتَحْ لَيْنَا.› وَ هُو يُرُدّ لَيْكُو وَ يُقُولْ: ‹مَا نَعَرِفْكُو. إِنْتُو كَيْ مِنْ وَيْن؟› 26 وَ فِي الْبَكَانْ دَا، إِنْتُو تُقُولُوا: ‹أَنِحْنَ أَكَلْنَا وَ شِرِبْنَا مَعَاكْ. وَ إِنْتَ عَلَّمْت النَّاسْ فِي شَوَارِعْنَا.› 27 لَاكِنْ هُو يُقُولْ: ‹نُقُولْ لَيْكُو مَا نَعَرِفْ إِنْتُو يَاتُمَّنْ. يَلَّا كِسُّوا مِنِّي بَعِيدْ، إِنْتُو الْفَسْلِينْ!›
28 «وَ فِي الْبَكَانْ دَا، تَبْكُوا وَ تِعَضُّوا سُنُونْكُو مِنْ النَّدَامَةْ أَشَانْ تِشِيفُوا إِبْرَاهِيمْ وَ إِسْحَاقْ وَ يَعْقُوبْ وَ كُلَّ الْأَنْبِيَاء يَدْخُلُوا فِي مَمْلَكَةْ اللّٰهْ وَ إِنْتُو كَمَانْ مَطْرُودِينْ مِنْهَا. 29 وَ النَّاسْ يَجُوا مِنْ صَبَاحْ وَ غَرِبْ وَ مِنْ مُنْشَاقْ وَ وَطِي وَ يَدْخُلُوا يِلْعَشَّوْا فِي مَمْلَكَةْ اللّٰهْ. 30 وَ خَلَاصْ النَّاسْ الْوَرَاءْ يَبْقَوْا قِدَّامْ وَ النَّاسْ الْقِدَّامْ يَبْقَوْا وَرَاءْ.»
كلام المسيح البُخُصّ القدس
31 وَ فِي الْوَكِتْ دَا، نَاسْ وَاحِدِينْ مِنْ الْفَرِيزِيِّينْ جَوْا لِعِيسَى وَ قَالَوْا: «يَلَّا، أَمْشِي مِنْ الْبَكَانْ دَا. هِرُودُسْ يِدَوْر يَكْتُلَكْ تَرَى!»
32 وَ رَدَّ لَيْهُمْ وَ قَالْ: «أَمْشُوا لِلْبَعَشَوْم دَا وَ قُولُوا لَيَّهْ: ‹أَسْمَعْ. الْيَوْم أَنَا نَطْرُدْ الشَّوَاطِينْ وَ نَشْفِي الْمَرْضَانِينْ وَ أَمْبَاكِرْ نِسَوِّي نَفْس الشَّيّءْ. فِي الْيَوْم التَّالِتْ حَتَّى نِكَمِّلْ خِدِمْتِي.› 33 أَيْوَى، الْيَوْم وَ أَمْبَاكِرْ وَ أَمْبُكْرَةْ وَاجِبْ نَمْشِي قِدَّامْ أَشَانْ مَا وَاجِبْ لِأَيِّ نَبِي يُمُوتْ، إِلَّا فِي مَدِينَةْ الْقُدُسْ.
34 «يَا مَدِينَةْ الْقُدُسْ! يَا مَدِينَةْ الْقُدُسْ! يَا كَتَّالِينْ الْأَنْبِيَاء! إِنْتُو التَّرْجُمُوا النَّاسْ الْاللّٰهْ يِرَسِّلْهُمْ لَيْكُو. كَمْ مَرَّةْ دَوَّرْت نِلِمّ عِيَالْكُو مِثِلْ الْجِدَادَةْ تِلِمّ عِيَالْهَا تِحِتْ جَنَاحَيْهَا. لَاكِنْ إِنْتُو أَبَيْتُوا. 35 شِيفُوا يِخَلُّوا بَيْتكُو يَابِسْ. وَ خَلَاصْ نُقُولْ لَيْكُو مَا تِشِيفُونِي بَتَّانْ لَحَدِّي تُقُولُوا: <مَبْرُوكْ لِلنَّادُمْ الْجَايِ بِأُسُمْ اللّٰهْ.>»