1 Gor ma ned’a mi humî hata habumba,
wani gor ma yam mba ad’enga nga mi hum ngopa d’i.
2 Ni zla d’a ndavun sanid’a ba, mi te ki djivid’a,
wani suma mbut ira a hat huruzi ni yam murud’um mba led’a.
3 Sama nga mi ngom vunam ped’etna, mi ngomî tamu,
wani sama nga mi ngo vunam mbei hagak á de zlad’ina, mi ba ni tam mbeyo.
4 Minda hi sama azulombid’a nga d’i mba ki va tu d’i,
wani minda hi suma a le sunda akud’a kekengâ mba d’i mbazi ki duzîd’a.
5 Sama d’ingêrâ nga mi noî zla d’a kad’a woyo,
wani sama asa’atna mi mbut tam ndjendjed’a, mi mbut tam zulona mi.
6 D’ingêra nga d’i ngom sama tit kur lovot ta iratina,
wani asa’ata nga d’i ba sama le tchod’a woyo.
7 Suma dingâ a nga yi tazi ala azi ni suma ndjondjoîna,
wani azi nga ki va d’i.
Suma dingâ a nga yi tazi ala azi ni suma houd’a,
wani azi ni suma ndjondjoîna!
8 Vama wurak yam arid’a hi sanid’ina ni ndjondjoî mamba,
wani sama houd’a nga mi hum ngopa d’i.
9 Sama d’ingêrâ nga mi b’o ndinding d’igi b’od’a na,
wani sama asa’atna mi ni d’igi lalam mba mit teid’a na.
10 Sama yam mba ad’enga mi tchu’î huneîd’a aduk suma,
wani ned’a a fat nata suma a hum d’al ma ded’ina.
11 Ndjondjoî d’a a fat ki mbut irid’a, mba d’i feyâ,
wani sama nga mi tok ahlena ndendena, mba mi i avogovogo.
12 Vama sana mi tin hurum kama le mi fum nga d’uo ni,
mi tchugum tam susub’ok.
Wani vama mi tin hurum kama le mi fumu ni,
mi gram tam mbeyo.
13 Sama mi gol gata isâ mba fe ndaka,
wani sama le mandara vun ma hed’ina, mba mi fe wuraka.
14 Hata hi sama ned’id’a ni sidei arid’a
á wal sana woi ki dauna hi matnina.
15 Sama wad’ud’a nga mi mba ki sumad’a,
wani lovota hi suma mbut irid’a ti i ni sana kur bad’a.
16 Sama ne ma lara pî mi lahle mama ni ki wed’a,
wani sama lilid’a nga mi tak lili mamba woi abua.
17 Sama sun ma asa’atna nga mi mba ki ndaka,
wani ma sun ma d’engzengâ nga mi mba ki suta.
18 Sama noî hatina mba mi mbut houd’a, suma a mba golom is mi,
wani sama mi ve ngopa atama, suma a mba hum ngola.
19 Vama sana mi tin hurum kam ma mi ndagam vunama ni djivid’a kamu,
wani wal tang ngei ki tchod’a ni vama ndjendjed’a ir suma lilid’a.
20 Sama tit ki suma ned’ina mba mi mbut ni sama ned’a,
wani sama mi te ki suma lilid’ina mba mi nde kur tchod’a.
21 Ndaka nga d’i dik bugol suma le tchod’a,
wani djivid’a nga d’i wurak suma d’ingêrâ.
22 Sama djivina mba mi ar djona mi grom ngolona,
wani ndjondjoîd’a hi suma tchonid’a mba d’i arî mi suma d’ingêrâ.
23 Asine ma sama houd’a mi zumuma nga mi wul awuna ngola,
wani ma dingâ nga mi b’lak kei kayam salama nga ni sama d’ingêrâ d’i.
24 Sama nga mi to goroma kazlingâta d’uo na, hurum mi ve nga goroma d’i,
wani sama mi le yam goromina nga mi gad’amu.
25 Sama d’ingêrâ nga mi te mi hoba,
wani sama asa’atna hurum nga tchi u’uyur abo meid’a.
1 الْمُؤَدَّبْ يِشِيلْ وَصِيَّةْ أَبُوهْ وَ أَمَّهْ
وَ لَاكِنْ الْحَقَّارْ مَا يَسْمَعْ اللُّوَامَةْ.
2 اللِّسَانْ الْحَلُو يِجِيبْ الْخَيْر
لَاكِنْ الْغَدَّارِينْ نِيِّتْهُمْ إِلَّا الْعُنُفْ.
3 الْحَفَضْ لِسَانَهْ حَفَضْ نَفْسَهْ،
الطَّلَقْ لِسَانَهْ هَلَكْ نَفْسَهْ.
4 الْكَسْلَانْ يِتْمَنَّى وَ مَا يَلْقَى
وَ لَاكِنْ النَّشِيطْ يَنْجَحْ وَ يَشْبَعْ.
5 الصَّالِحْ يَكْرَهْ الْكِدِبْ،
الْعَاصِي يِسَوِّي إِلَّا الْعَفَانَةْ وَ الْعَيْب.
6 الْعَدَالَةْ تَحْمِي الْمَاشِي فِي الدَّرِبْ الْعَدِيلْ
وَ لَاكِنْ الذَّنِبْ يِدَمِّرْ الْعَاصِي.
7 دَا يُقُولْ هُو غَنِيْ
وَ لَاكِنْ مَا عِنْدَهْ شَيّءْ.
وَ دَا يُقُولْ هُو فَقْرِي
وَ عِنْدَهْ كُلَّ شَيّءْ.
8 الْغَنِيْ بِمَالَهْ يَفْدَى نَفْسَهْ
وَ لَاكِنْ الْفَقْرِي، مَا فِي نَادُمْ يَكُرْبَهْ.
9 نُورْ الصَّالِحِينْ يِفَرِّحْ
وَ ضَيّ الْعَاصِيِينْ يُمُوتْ.
10 فِي بَكَانْ الْإِسْتِكْبَارْ،
فِيَّهْ هُرَاجْ
وَ فِي بَكَانْ الْيَسْمَعَوْا الْوَصِيَّةْ،
فِيَّهْ حِكْمَةْ.
11 الْمَالْ التَّلْقَاهْ مِنْ الْحَرَامْ مِثِلْ الرِّيحْ
وَ لَاكِنْ التَّلْقَاهْ مِنْ وَغَرَكْ يِزِيدْ.
12 الْعَشَمْ كَنْ يِطَوِّلْ، يِمَرِّضْ الْقَلِبْ
وَ الْمُنَى كَنْ أَلْحَقَّقْ، مِثِلْ شَدَرَةْ الْحَيَاةْ.
13 الْأَبَى الْهِدَايَةْ يَلْقَى خَسَارَةْ
وَ الْيِطَبِّقْ الْوَصِيَّةْ يَلْقَى مُكَافَاةْ.
14 تَعْلِيمْ الْحَكِيمْ يِجِيبْ الْحَيَاةْ مِثِلْ عَيْن أَلْمِي.
هُو يِبَعِّدْ مِنْ شَرَكْ الْمَوْت.
15 الْعَقُلْ الْعَدِيلْ يِجِيبْ الرِّضَى
وَ طَرِيقْ الْغَدَّارِينْ يُرُوحْ فِي الْهَوَاءْ.
16 أَيِّ نَادُمْ عَاقِلْ يَخْدِمْ بِمَعْرَفَةْ
وَ لَاكِنْ الْمَطْمُوسْ يِوَصِّفْ نِفَاقَهْ.
17 الْمُرْسَالْ الْهَوَانْ يَقَعْ فِي الشَّرّ
وَ الْأَمِينْ يِجِيبْ السَّلَامْ.
18 الْفَقُرْ وَ الْإِهَانَةْ لِلْيَابَى الْأَدَبْ
وَ لَاكِنْ الْيَقْبَلْ اللُّوَامَةْ، يِشَرُّفُوهْ.
19 يَبْقَى حَلُو لِلْإِنْسَانْ
كَنْ مُنَايَهْ أَلْحَقَّقْ.
وَ الْمَطْمُوسْ يِشِيفْ حَرَامْ لَيَّهْ
يَتْرُكْ فَسَالْتَهْ.
20 الْيُرُوغْ مَعَ الْحَكِيمِينْ يَبْقَى حَكِيمْ
وَ الْيِرَافِقْ الْمَطَامِيسْ يَلْقَى الْفَسَالَةْ.
21 الْبَلَاءْ يَتْبَعْ الْمُذْنِبِينْ
وَ الْخَيْر يَجِي لِلصَّالِحِينْ.
22 الرَّاجِلْ الزَّيْن يِخَلِّي وَرَثَتَهْ
لِعِيَالْ عِيَالَهْ
وَ لَاكِنْ الْمُذْنِبْ،
مَالَهْ يُضُمُّوهْ لِلصَّالِحِينْ.
23 زِرَاعَةْ الْمَسَاكِينْ تِجِيبْ إِنْتَاجْ كَتِيرْ
وَ لَاكِنْ إِنْتَاجْهَا دَا، الظُّلُمْ يِوَدِّرَهْ.
24 الْيِرِيدْ صَغِيرَهْ يِأَدِّبَهْ
وَ لَاكِنْ الْمَا يَضْرُبْ صَغِيرَهْ يَكْرَهَهْ.
25 الصَّالِحْ يَاكُلْ وَ يَشْبِعْ نَفْسَهْ
وَ لَاكِنْ الْعَاصِي بَطْنَهْ مَا تِنْمَلِي أَبَداً.