1 Atcha d’a ned’a nga d’i min aziyat kad’u,
wani ta lilid’a ti tomî kä woi kabod’u.
2 Sama nga mi tit tit ta d’ingêrina nga mi le mandara Ma didina,
wani sama nga mi tit tit ta gundina nga mi golomî is.
3 Zla d’a avun sama lilid’id’a nazlingât ta yam subur ta mambid’a,
wani zla d’a avun suma ned’id’a nga d’i ngomoziya.
4 Le amuzleina nga d’uo ni, a nga fawu ma tchuk avir ri.
Ni yam ad’enga hamuhlîd’a ba, a fawuna ngola.
5 Sama glangâs ma d’engzengâ nga mi ka zla d’i,
wani ma glangâs ma aboina mi zulî zla d’a kad’a.
6 Sama las sumina mi hal ned’a pî, nga mi fat ti.
Wani wed’a ni vama afefetna ata sama wad’ud’a.
7 Ang wal tang ngei ki sama lilid’a,
kayam ang nga hum zla d’a wäd’u avunam mbi.
8 Ned’a hi sama ned’id’a ti tagamî tit mamba,
wani lilid’a hi suma lilid’id’a ni mbut ira.
9 Suma lilid’a a gol tchod’a ni vama luna iraziya,
wani ang fe djivid’a naduk suma d’ingêrâ.
10 Sana mi we vama b’lagam hurum krovona ni mamu,
sama ding nga mi b’rau furî mamba ki sed’em mbuo mi.
11 Azina hi suma asa’atnina mba mi b’lak keyo,
wani azina hi suma d’ingêrîna mba mi tchola ad’enga ngingring.
12 Ata yima dingâ sana nga mi djib’er ala tit mamba ni djivid’a.
Wani dabid’a ti imî kur matna.
13 Kur furîd’a wan pî dam hur ma wurana nga kua,
dabid’a hi furîd’id’a dam hur ma b’laka nga kua mi.
14 Sama bateina mba mi fe ndaka yam sun mamba,
wani sama djivina mba mi hop kahle suma avo hatama mi.
15 Sama bei wäd’u zlad’a ba na nga mi he gagazid’a yam zla d’a de d’a lara ge pet,
wani sama ned’a mi djib’er tit mamba ni djib’era tua.
16 Sama ned’a nga mi le mandara tchod’a,
mi wal tam mbei ki sed’ed’u,
wani sama lilid’a nga mi nga atogo zak á led’a,
nga mi le mandar ri.
17 Sama mi mbut ayîna atogo zaza’â mi le ni sun nda lilid’a,
sama nga mi djib’er djib’er ra tchod’ina suma a nga noyôm mi.
18 Suma bei wäd’u zlad’a ba na a mba te ni lilid’a djona,
wani suma ned’a avaval mazid’a ni wed’a.
19 Suma tchona a mba grif kä avok suma djivina,
suma asa’atna a mba grif kä avun azina hi suma d’ingêrîna mi.
20 Sama houd’a ndram mazina pî mi noyômu,
wani ma ndjondjoîna buniyôma nablaud’a.
21 Sama mi gol ndrama isâ mi le ni tchod’a,
wani sama mi we hohowa ma hohoud’ina mi le furîd’a.
22 Suma a nga djib’er á le tchod’ina a vit ni tazi woi d’uo zu?
Suma a nga djib’er á le djivid’ina a le ni sun nda djivid’a ki gagazid’a.
23 Sun nda lara ge pet wurak mata nga,
wani zla d’a de d’a hawad’a ti mbangî ki meid’a.
24 Avavala hi suma ned’id’a ni ndjondjoî mazid’a,
wani lilid’a hi suma bei wäd’u zlad’a ba na ti arî lilid’a ba ba.
25 Sama glangâs ma iratna nga mi sut arid’a hi suma ablaud’a,
wani ma glangâs ma ka zlad’a mi mbut ni ira.
26 Sama mi le mandara Ma didinina nga mi kak ki halasa,
groma a nga fe yima ngeid’a gevem mi.
27 Le mandara Ma didina ni sidei arid’a
á walang ngei ki dauna hi matnina.
28 Le suma a nga ablaud’a kur leud’a ni, ni subura hamulîd’a,
wani le suma a feyâ ni, ni b’laka hi ma te yambid’a mi.
29 Sama nga mi le lilinga á mbut ayînina ni sama wad’ud’a ngolina,
wani sama mi mbut ayîna atogo zaza’â mi ta’î lili mamba woi abua.
30 Hur ma ab’lengâ ni djivid’a yam hliu tad’a,
wani yungôrâ ni ndjuvul ma mud’ung aduk asogongâ.
31 Sama nga mi djop vun sama kid’akina mi ngulî Salam ma luma,
wani sama mi we hohowa ma hohoud’ina mi suburî Salam ma mi luma.
32 Tcho d’a sama asa’atna mi lata ti bamî woyo,
wani ma d’ingêrâ kur mat mama pî, mba mi fe yima ngei tama.
33 Ned’a ti nga ni kaka kur sama wad’ud’a,
wani ti nga kur suma lilid’a d’i.
34 D’ingêra nga d’i hle yam andjaf suma akulo,
wani tchod’a ti mbut ni suma kur leud’ina zulona.
35 Amulâ tam nga d’i lum djivid’a yam azong mam ma nga mi le sunda ki ned’ina,
wani hurum nga mi zal yam azong mam ma mi le sun nda zulonid’ina.
1 الْمَرَةْ الْعِنْدَهَا حِكْمَةْ تَبْنِي بَيْتهَا
وَ الْمُنَافِقَةْ بِنَفِسْهَا تَخْرِبْ بَيْتهَا.
2 الْمَاشِي فِي الدَّرِبْ الْعَدِيلْ،
خَايِفْ مِنْ اللّٰهْ.
وَ الشَّايِلْ الدَّرِبْ الْأَعْوَجْ،
عَاصِي اللّٰهْ.
3 كَلَامْ الْمُنَافِقْ الْفَشَّارْ يِجِيبْ لَيَّهْ الدَّقّ
وَ لَاكِنْ لِسَانْ الصَّالِحْ يَحْفَضَهْ.
4 كَنْ مَا فِي تِيرَانْ هَنَا الْحِرَاتَةْ،
الدَّبَنْقَةْ يَابْسَةْ
وَ لَاكِنْ بِقُدْرَةْ التِّيرَانْ،
يَكْتَرْ الْمَعَاشْ.
5 الشَّاهِدْ الْأَمِينْ مَا يَكْدِبْ
وَ لَاكِنْ شَاهِدْ الزُّورْ،
كَلَامَهْ كُلَ كِدِبْ.
6 الشَّمَّاتِي يِفَتِّشْ الْحِكْمَةْ وَ مَا يَلْقَاهَا
وَ لَاكِنْ الْمَعْرَفَةْ لِلْفَاهِمْ، لَقَاهَا هَيِّنْ.
7 أَمْشِي بَعِيدْ مِنْ الْمَطْمُوسْ
أَشَانْ مَا تَلْقَى عِلِمْ مِنْ كَلَامَهْ.
8 حِكْمَةْ الْعَاقِلْ هِي فِهِمْ طَرِيقْ حَيَاتَهْ
وَ لَاكِنْ طَمَاسَةْ الْمَطْمُوسْ تُغُشَّهْ.
9 هَدِيَّةْ الْغُفْرَانْ هَنَا الْمُنَافِقْ تِشَّمَّتْ فَوْقَهْ
وَ لَاكِنْ الْعَدِيلِينْ يَلْقَوْا رِضَى اللّٰهْ.
10 الْقَلِبْ هُو يَعَرِفْ وِجَيْعِتَهْ
وَ فَرْحِتَهْ كُلَ مَا يِقَسِّمْهَا مَعَ الْآخَرِينْ.
11 بَيْت الْعَاصِيِينْ يِدَّمَّرْ
وَ خَيْمَةْ الْعَدِيلِينْ تَعَمِرْ.
12 فِيَّهْ دَرِبْ يِنْشَافْ فِي عُيُونَكْ عَدِيلْ
وَ لَاكِنْ فِي آخِرَهْ، تَلْقَى الْمَوْت.
13 مَرَّاتْ الضِّحِكْ يِلَبِّدْ تَعَبْ الْقَلِبْ
وَ مُمْكِنْ آخِرْ الْفَرَحْ يُكُونْ حِزِنْ.
14 سِيدْ الْقَلِبْ الْهَوَانْ
يَلْقَى نَتِيجَةْ خِدِمْتَهْ
وَ الْيَمْشِي عَدِيلْ
يَلْقَى مُكَافَاةْ زِيَادَةْ.
15 الْجَاهِلْ يِصَدِّقْ
بِكُلَّ الْكَلَامْ الْيُقُولُوهْ لَيَّهْ
وَ الْعَاقِلْ يِفَكِّرْ
حَتَّى فِي الْبَكَانْ الْيُخُطّ فَوْقَهْ رِجْلَهْ.
16 الْحَكِيمْ يَخَافْ
وَ يِبَارِي الْخُطُورَةْ،
الْمَطْمُوسْ مَاشِي
وَ عِنْدَهْ ضَمَانْ فِي نَفْسَهْ.
17 الزَّعَّالْ، هُو مَطْمُوسْ
وَ الْيَنْوِي الْفَسَالَةْ، مَكْرُوهْ.
18 الْجُهَّالْ يَوْرُثُوا إِلَّا النِّفَاقْ
وَ لَاكِنْ الْعِلِمْ يَبْقَى تَاجْ لِلْعَاقِلْ.
19 الْفَسْلِينْ يَسْجُدُوا لِلزَّيْنِينْ
وَ الْعَاصِيِينْ يَشْحَدَوْا فِي بِيبَانْ الصَّالِحِينْ.
20 الْفَقْرِي، يَكْرَهَوْه نَاسَهْ الْقَرِيبِينْ
وَ الْغَنِيْ، الْيِحِبُّوهْ كَتِيرِينْ!
21 الْيَحْقِرْ جِيرَانَهْ يِزِيدْ ذُنُوبَهْ
وَ لَاكِنْ مَبْرُوكْ لِلْيِحِنّ فِي الْمَسَاكِينْ.
22 الْيَنْوِي الْفَسَالَةْ يِوَدِّرْ نَفْسَهْ
وَ الْيَنْوِي الْخَيْر يَلْقَى رَحْمَةْ وَ أَمَانْ.
23 الْيَخْدِمْ بِوَغَرَهْ يَلْقَى نَتِيجَةْ
وَ لَاكِنْ كَلَامْ سَاكِتْ وِحَيْدَهْ يِجِيبْ الْفَقُرْ.
24 الْغُنَى تَاجْ لِلْحَكِيمْ
وَ الْمُنَافِقْ مَطْمُوسْ وَ يَقْعُدْ بِنِفَاقَهْ.
25 الْيَشْهَدْ بِالْحَقّ، يِنَجِّي النَّاسْ
وَ الْيَشْهَدْ بِكِدِبْ، غَشَّاشْ.
26 الْخَوْف مِنْ اللّٰهْ يِعَيِّشَكْ فِي أَمَانْ كَامِلْ
وَ أَوْلَادَكْ يَلْقَوْا بَكَانْ الْيَلْجَأَوْا لَيَّهْ.
27 الْخَوْف مِنْ اللّٰهْ
مِثِلْ عَيْن أَلْمِي التَّنْطِي الْحَيَاةْ
وَ يِنَجِّيكْ مِنْ الشَّرَكْ
الْيِجِيبْ الْمَوْت.
28 كَتَرَةْ الشَّعَبْ شَرَفْ لِلْمَلِكْ
وَ قِلَّةْ الشَّعَبْ خَرَابْ لِلْحَاكِمْ.
29 الْمَا يَزْعَلْ عَجَلَةْ
يِوَصِّفْ فِهِمَهْ لِلنَّاسْ
لَاكِنْ الزَّعَّالْ
يِوَصِّفْ كَدَرْ هُو مَا عِنْدَهْ رَاسْ.
30 الْقَلِبْ الطَّيِّبْ يَنْطِي حَيَاةْ لِجِسْمَكْ
وَ الْقَلِبْ الْحَسُودْ مِثِلْ سُوسَةْ فِي عُضَامَكْ.
31 الْيَظْلُمْ الْمِسْكِينْ يَحْقِرْ خَالِقَهْ
وَ لَاكِنْ الْيِحِنّ فِي الْمِسْكِينْ يِمَجِّدَهْ.
32 الْعَاصِي يَقَعْ فِي فَسَالْتَهْ
وَ لَاكِنْ الصَّالِحْ حَتَّى فِي مَوْتَهْ يَلْقَى مَلْجَأْ.
33 فِي قَلِبْ الْفَاهِمْ،
تَسْكُنْ الْحِكْمَةْ.
وَ لَاكِنْ فِي قَلِبْ الْمَطْمُوسْ،
هِي تِنْلَقِي وَلَّا؟
34 الْعَدَالَةْ تِشَرِّفْ الْأُمَّةْ
وَ لَاكِنْ الذَّنِبْ يِعَيِّبْ الشَّعَبْ.
35 الْخَدَّامْ الْفَهِيمْ
يَلْقَى رِضَى مِنْ الْمَلِكْ
وَ لَاكِنْ الْيِجِيبْ الْعَيْب
يَلْقَى غَضَبَهْ.