Hon fareba
1 Hon fareba a kaŋ ge ne e ndu kwarra go na ɓol kaŋ ge na ne jobre na ya ɓol zo, a kaŋ ge ne e ndu kwa kaŋ ge na ne kwa na ne mo ndwara fa̰ to ne. 2 A na e naa ge zaŋgal ma ɓol sayda ge kwaɗa ne.
3 Da ne hon fareba ta, nee kwa no go a ke dunya da ne fare ge Dok ne ta. Go no, kaŋ ge ne kwa ne ndwara ma a ke nama da ne kaŋ ge ne kwa ne ndwara to ma .
4 Da ne hon fareba ta, Abel tyare Dok tuwaleya ge kwaɗa waɗe ge Kaynu ne no. Ne na ta, Dok ndi no go na dosol, Dok ame na tuwaleya no me. Ne na ta, ko ne jo̰ su ya go puy ɗe, gale jan fare ya go go ɗiŋ ma̰ no.

5 Da ne hon fareba ta, Dok he Enok digi zi ya no be ge kwa siya to. Ndu a̰me be gwan ɓol na to, ne da pe Dok he na ne. Herra ge na ne ndwara zḛ, a ke na sayda go, na ndu ge ne ke Dok sḛ tuli ne . 6 Ago, ndu a̰me ne pool ge ke Dok sḛ tuli to, kadɗa na be hon fareba to. Ndu ge ne ndar tene ya Dok ta zi, ago na ho̰ fareba go Dok ya go, na pot nama ge ne ɓyare na pe lilit ma pot.
7 Da ne hon fareba ta, Dok waage Nuhu kaŋ ge na sḛ gale ne kwa na ne na ndwara to no, ame ka̰l ge Dok ne ne dulwak ɗu no, pé fak ga̰l ndwara má na yàl mwaɗak. Go no, ŋgay go naa ge ne dunya zi ma sone, a go no Dok ndi no go na dosol ne hon fareba ge na ne ta .
8 Da ne hon fareba ta, Abraham, swaga ge ne ɓo tolla, gwa̰ ne na pala se no, mbo suwal ge na te ya ame na joo ya no, ko ne jo̰ kwa swaga ge na ne mbo na ya be to . 9 Da ne hon fareba ta, mbo kat mbay suwal ge Dok ne ke wak tuli na mbo hon na nà ya no. Gá mbo kat gur zi no poseya ne Isaku ma ne Yakub no, nama ge ne ɓo wak tuli dagre ne na ma. 10 Abraham ka da̰re suwal ge pe ne dó kwaɗa, na ge Dok sḛ ne ŋgay na sinna, ge ne sḭ na ne na tok zi ne .
11 Da ne hon fareba ta, ne jo̰ Sara del ma kale ya gḛ bergetek puy ɗe, ɓo viya̰ ge tol vya no, ne da pe ka ne hon fareba go, na ge ne ke na wak tuli na na mbo koy na wak tuli . 12 A go no, ne ndu ɗu ta, ko ne jo̰ na det ja siya wak go puy ɗe, tó vya ma no gḛ ceɗed dimma ne guwa̰r ma ne digi go, ɓase dimma ne kafeɗem ne maŋgaɗam ga̰l yuwam wak go go .
13 Nama mbe ma no pet, a su hon fareba zi, be ge ɓol kaŋ ge a ne ke nama na wak tuli. Amma a kwa na da ne kaal ya, a dore na no. A go no, nama sḛ ma kwa no go bama gwasal ma ne, ne naa ge mbay ma ne baŋ suwar pal . 14 Ago, nama ge ne jan fare go mbe ma no, ŋgay kwaya̰l yaɗat go nama ɓyare suwal a̰me. 15 Te go a ka dwat suwal ge bama ne ɗage ne ya pal, a te ya gwan na ya. 16 Ago a ka ɓyare suwal ge kwaɗa waɗeya, suwal ge ne digi zi ya. Da ne pe no, Dok ke saaso ge a tó na nama Dok to, ago nṵsi nama suwal ya go.
17 Da ne hon fareba ta, swaga ge Dok ne kugi Abraham, tyare na vya ge ɗu kikit tuwaleya no, ko ne jo̰ ɓo wak tuli gá dḛ ne Dok ta . 18 Dok jya̰ na go: «Mo mbo ɓol hir da ne Isaku ta .» 19 Ka dwat na pala zi go, ko ne siya se puy, Dok da ne pool ge tan na digi, da ne pe, ɓo na vya no, ga kaŋ ŋgayya no.
20 Da ne hon fareba ta uwale, Isaku e wak busu Yakub ma ne Isawu pal no, ne nama ndwara ge zḛ ge pe .
21 Da ne hon fare ta, Yakub, na siya wak go, e wak busu Yusuf vya ge daage pal no, wan na tok na calaŋ ta, gur se uware Dok .
22 Da ne hon fareba ta, swaga ge Yusuf ne dé ya na dam ma wak aya go, jya̰ fare ge wat zum ge Israyela vya ma ne no, a go no, ho̰ nama wak ge kal ge na ne ma pal no .
23 Da ne hon fareba ta, go̰r tolla ge Musa ne go, na bá ma woy na no ɗiŋ saba ataa, ne da pe, a kwa go bama vya dore ge be to, a be sya eya ge gan ne vo to .
24 Da ne hon fareba ta, swaga ge Musa ne ha ga̰l, kuri no go a tó na Faraon vya ge gwale vya to . 25 Vḭ tene go na njó yál poseya ne ɓase ge Dok ne ma, ge na te ya za̰ tuli swak baŋ sone zi. 26 Ago ndi senna ge Kris kwaɗa gḛ waɗe kaŋ gan ge Masar ne ma. Ka ndil tok-koyom ge ne na ndwara zḛ ya.
27 Da ne hon fareba ta, Musa sya ne suwal Masar go no be ge sya laar ol ge gan ne vo, wa̰ tene ndiŋ dimma ne na ne kwa Bage be kwa ne ndwara to ya go go . 28 Da ne hon fareba ta, e vḛso Paska pe no, cigi swama zok wak ma ta no, ne da pe swaga ge Bage burmi naa pe ne mbo ja, na e na tok Israyela ma vya pul soy ma ta to .
29 Da ne hon fareba ta, Israyela vya ma kale maŋgaɗam ga̰l yuwam ge kaal pul se no dimma ne swaga fiya̰l go, swaga ge Masar ma ne kare nama pe ya, mam somɗe nama se ya no .
30 Da ne hon fareba ta, swaga ge Israyela vya ma ne koŋle suwal Jeriko se dam ɓyalar, na gulum ga̰l gū se no .
31 Da ne hon fareba ta, Rahab ge gwale kaya be su poseya ne naa ge be hon fareba to ma to, ne da pe, ame naa ge ne mbo ya ndil suwal ma kwaɗa .
32 Mbi jya̰ gyana iya ɗaa? Swaga mbyat mbi ge mbi jan fare ge Gedeyon ne to, ko ge Barak ne, ge Samson ne, ge Yafta ne, ge Dawda ne, ge Samiyel ne, ko ge anabi ma ne to . 33 Nama ge, ne hon fareba ta, a há suwal ma no, a ke kaŋ ge dosol ma no, a ɓo kaŋ ge Dok ne ke wak tuli nama pal ma no, a dibi sonne ma wak no , 34 a piri pool ge ol ne no, a ɓu ne kasagar ma wak zi no, A ka taŋgay amma a saŋge pool no, pore ma zi, a wa̰ bama dulwak, a há pehir ge ɗogle ma asagar ma no . 35 Naa zaab a̰me ma ɓol bama siya ma tanna. Naa a̰me a ka ke nama yál ɗiŋ mbo siya zi, amma a kuri go a zu bama, ne da pe, a ka dwat ɓol tanna ge siŋli waɗeya . 36 Naa a̰me ma ɓol cotɗa, ne folla ne bol ma. A̰me ma a kan nama zul, a dol nama daŋgay zi . 37 A mbá naa a̰me ma ne njal, a kṵ a̰me ma ne si, a hṵ a̰me ma ne kasagar. A̰me ma ga ŋgondoŋge anna, a̰me ma ga kan tame gwabal ma ne ɓiya̰ gwabal ma, a ka woɗegeya ma zi, a ka ker nama yál, a ka e nama njot yál . 38 Ago dunya be kat kwaɗa ne nama pe to. A ka ŋgondoŋgeya ful ma pul zi, njal ma pala digi, ne njal pṵṵl ma zi, ne swaga hudmul ma zi. 39 Nama mbe ma no pet, ne jo̰ a ɓo doreya ne hon fareba ge bama ne pe puy ɗe, a be ɓol kaŋ ge Dok ne ke wak tuli na pal to. 40 Ne jo̰ Dok nṵsi nee kaŋ ge kwaɗa ma zḛ tek, be ɓyare go nama dé ya mbyatɗa tap go be ge nee to to.
Iŋni
1 Iŋ yee gak cuu njaŋ ɓǝ fan mai na tǝ byakke, tǝkine goŋga fan mai na ka gak kwan ne nahnǝn a. 2 Masǝŋ faa ɓǝ sãh tǝ za ma kǝpel mor iŋ ɓǝǝra.
3 Mor iŋni, na tǝ ɓe, fan daŋ joŋ ne ɓǝ faa Masǝŋ, fan mai dǝɓ moo kwanne, joŋ ɓo ne fan mai dǝɓ mo ka gak kwan a.
4 Mor iŋni, Abel joŋ syiŋ pel Masǝŋ ne fahlii masãh ah kal mǝ Kain. Mor iŋ ahe, Masǝŋ faa tǝl ah a njaŋ, joŋ syedowal ah ne nyiŋ fan nyi ahe. Koo Abel wǝ ɓe mgbaŋ laŋ, iŋ ah tǝ cuu fan nyi na nyee tǝ'nah ba.
5 Mor iŋni, Enok wǝwǝ ya, Masǝŋ ɓaŋ ko kal ge sǝŋ ne ko, dǝɓ ka gak lwaa ko ya, mor Masǝŋ ye ɓaŋ ko kal ge ɓo wol ah ne ko. Ɗerewol faa: Kǝpel ɓaŋ Enok ga sǝŋ, Masǝŋ laa pǝ'nyah ne ki. 6 Dǝɓ ka gak 'nyah suu Masǝŋ bai iŋ ya. Mor dǝɓ mo ge wo Masǝŋ, sai a nyiŋ: Masǝŋ a no, a soo za mai mo tǝ kyeɓra ko.
7 Mor iŋni, Noa laa lai mai Masǝŋ mo lai ko tǝ ɓǝ fan mai mo tǝ ga joŋ pel mo ɓah kwan ko ya ba. Laa zah Masǝŋ so zyeɓ dah mai za yaŋ ah ne suu ah mo ǝ̃ǝra ne ko. Ne fahlii mai Noa ŋgoŋ kiita tǝ dunia, lwaa njaŋ Masǝŋ mai moo gin ne fahlii iŋni.
8 Mor iŋni, Abraham laa zah Masǝŋ ne cok mai mo ɗii ko, ur kal ge sǝr mai Masǝŋ mo faa ɓǝ ah ɓo ka nyi nyi ko, zol gin sǝr ah bai tan ɓǝ cok mai mo tǝ ga gŋ. 9 Mor iŋni, ge kaa pǝ sǝr mai Masǝŋ mo faa ɓǝ ah ɓo nyi ko tǝgbana dǝɓ gwǝǝre, kaa pǝ tal mbǝro a ne Isak ne Yakuɓ mai Masǝŋ mo faa ɓǝ tǝ vaŋno nyẽe ɓo nyi ra ta. 10 Mor Abraham tǝ byak yaŋ mai Masǝŋ ye mo ɗea mo so vuu ɓo, yaŋ mai mor ah mo kpii ɓo pǝswah moo ga lii.
11 Mor iŋni, Abraham gak ciŋ pa byaŋ welle, ka tam laŋ ɓo pǝlli o, tǝkine Sara mai mo ka ne swah ka byaŋ wel laŋ ya. Mor Abraham nyiŋ: Masǝŋ a gak joŋ ɓǝ faa ahe. 12 Daga mor dǝɓ tǝ vaŋno mai mo tǝgbana wul laŋ o, so bemra wee pǝpãa tǝgbana ŋwǝǝmǝŋgai sǝŋ, tǝgbana tǝkuu zahbii mai dǝɓ mo ka gak kee ya.
13 Za mai daŋ wukra ne iŋ ɓǝǝra. Lwaara fan sãh mai Masǝŋ mo faa ɓǝ ah ɓo ya, amma kwora fan ah ɓe, haora zah wol ah ge pǝɗǝkki, faara wat ara ye za gwǝǝ tǝkine mowoo tǝ sǝrri. 14 Za mai mo faara ɓǝ naiko cuura ɓo njaŋ, tǝ kyeɓra sǝr ma syak ɓǝǝra. 15 Kǝnah mo tǝ foora ɓǝ sǝr ɓǝǝ mo pǝ̃ǝra gin gŋ ɓe, ka pii soora kal ge gŋ ɓe. 16 Amma tǝ 'yahra sǝr masãh kal mai mo soɓra ɓo, ako ye sǝr ma coksǝŋ. Mor ahe, swãa ka ren Masǝŋ ne cok moo ɗiira ko ne Masǝŋ ɓǝǝr a, so zyeɓ yaŋ ɓo mor ɓǝǝra.
17 Mor iŋni, Abraham ɓaŋ Isak nan ah nyi na fan joŋ syiŋ ne cok Masǝŋ mo lii ko. Abraham laŋ ako ye dǝɓ mai Masǝŋ mo gbǝ zah ɓo ne ki, so kyeɓ ka joŋ syiŋ ne nan ah Isak mo jol ah vaŋno. 18 Masǝŋ faa nyi ko kǝpelle: Morsǝ̃ǝ ɓo a ga tǝŋ ne Isak. 19 Abraham tǝ ɓe, Masǝŋ no ne swah ka ur Isak gin pǝ wulli, so Abraham lwaa Isak pǝfuu tǝgbana ur gin pǝ wulli.
20 Mor iŋni, ne cok Isak mo tǝ ẽe Yakuɓ ne Esau, so faa ɓǝ fan sãh mai mo tǝ gin pel nyi ra gŋ ta.
21 Mor iŋni, Yakuɓ ẽe wee Yuseɓ kǝpel wul ahe, ɗǝŋ tǝ kǝndaŋ ah juupel wo Masǝŋ.
22 Mor iŋni, ne cok Yuseɓ mo tǝ yah wunni, faa ɓǝ za Israel moo ga pǝ̃ǝra gin sǝr Egiɓ, so cuu ɓǝ fan mai ka mo joŋra ne wul ah nyi ra ta.
23 Mor iŋni, ne cok Mosus mo byaŋ, zan ah muŋra ko fĩi sai, mor kwora ko pǝsãhe, ɗuura gal zǝǝ ɓǝ lai goŋ ya.
24 Mor iŋni, ne cok Mosus mo joŋ dǝɓlii, zyii ka mo ɗiira ko ne we mǝlaŋ Farao ya. 25 A 'yah laa bone ne za Masǝŋ kal mai ka mo laako pǝ'nyah pǝ faɓe' zah'nan nje to ɓe. 26 Mor foo, ka laa tǝǝ mor tǝɗii Kristu kal kǝ̃ǝ sǝr Egiɓ ɓe, mor kan nahnǝn ge ɓo tǝ reba ma pelle.
27 Mor iŋni, Mosus pǝ̃ǝ gin sǝr Egiɓ bai ɗuu gal kpãh goŋe, uu pǝswah tǝgbana tǝ kwan Masǝŋ mai dǝɓ mo ka gak kwan a. 28 Mor iŋni, cuu ɓǝ joŋ fĩi Paska, faa nyi za ka mo tahra syim tǝ zahfah yaŋ ɓǝǝra, mor ka angelos ma ik wul mo ik wee lii za Israel ka.
29 Mor iŋni, za Israel yeera mabii Syẽ tǝgbana dǝɓ moo syee tǝ sǝr mayakke. Ne cok Egiɓien mo kyeɓra ka syee gŋ nai o ta, bii jǝŋ ge tǝ ɓǝǝ muŋ ra tǝɗe'.
30 Mor iŋni, ne cok za Israel mo kiŋra yaŋ Jeriko zah'nan rǝŋ, ɓaale yaŋ ah hah ge sǝŋ. 31 Mor iŋni, Rahaɓ matǝkoi wǝ ne za ma bai laa zah Masǝŋ ya, mor nyiŋ za ma foo sǝr pǝsãhe.
32 Me ga faa ɗah ɓǝ makẽe faɗa ne? Me ka lwaa cok ka faa ɓǝ Gideon, Barak, Samson, Yefta, David, ne Samuel, tǝkine profetoen manyeeki ah ra ya. 16:1–1 ZaG 2:11; 1 Sa 1:1–25:1 33 Mor iŋ ɓǝǝra, rera sǝr camcam, joŋra fan matǝ goŋga, so lwaara fan mai Masǝŋ mo faa ɓǝ ah ɓo. Coora zah ɓolle, 34 rumra swah wii, woora yam zah kafahe. Yeara pǝtǝtǝ̃ǝre, amma so joŋra pǝswahe, ara pǝswah zah salle, nĩira za sal ma sǝr gwǝǝre.
35 Mor iŋni, ŋwǝǝ kwora za ɓǝǝ urra gin pǝ wulli. Cuura bone nyi za ki, ŋhaa wukra gŋ nooko, zyiira ka za mo wǝǝ ra ya, mor a 'yahra ka ga ur pǝ wul ka yea ne cee masãhe. 36 Tǝǝra za ki, loɓra za ki ne bǝrǝǝ, bamra za ki ne salle, rǝk ra ge daŋgai. 37 Ɓaara za ki ne tǝsal pǝ wulli, ŋgomra za ki ne syii kǝsyil gwa gwa, ikra za ki ne kafahe, a kyãhra ne ɓaa wak pǝsǝ̃ǝ ne wak sǝgwii wo suu, cuura syakke, foora mor ɓǝǝra, joŋra ra pǝɓe'. 38 Sǝr kii nǝn pǝkoŋ ɓǝǝr a ! Kyãhra kǝsyicokki, ne tǝ waare, kaara pǝ yii tǝkine pǝ 'wǝǝre.
39 Za mai daŋ Masǝŋ joŋ syedowal tǝ ɓǝǝ mor iŋ ɓǝǝra, amma lwaara fan mai Masǝŋ mo faa ɓǝ ah ɓo ya ba, 40 mor Masǝŋ zyeɓ fan masãh ah kan ɓo no mor mana. Pǝ ɓǝ foo ah a 'yah ka mo ge yeara daŋdaŋ syak ɓǝǝ bai man ka, sai zahki ne na daŋ.