1 Mbaije 6 - SBA2015 & KB2013

Kunda kəi-si-Ala gə́ to gə kəmee

1 Mee ləb gə́ tɔl-sɔ gə dəa rɔ-jinaijoo (480) gə́ orè goo kunda gə́ Israɛlje d’unda ne loo mee ɓee gə́ Ejiptə teḛ lé ɓa Salomo̰ unda ne kəi gə́ wɔji dɔ Njesigənea̰, mee ləb gə́ njekɔm’g sɔ gə́ yeḛ o̰ ne ɓee dɔ Israɛlje’g, mee naḭ Jip gə́ to naḭ gə́ njekɔm’g joo lé tɔ.Kəi-Ala gə́ Salomo̰ ra (6.1)

2 Kəi gə́ mbai Salomo̰ unda ar Njesigənea̰ lé ŋgalee as kəmkil dəw rɔ-misa̰ ləm, tadee as kəmkil dəw rɔ-joo ləma, dəree gə́ ḭ gə́ tar as kəmkil dəw rɔ-munda ləm tɔ. 3 Gel jala gə́ to no̰ kəi gə́ to gə kəmee’g lé tadee gə́ un tad-kəi lai lé as kəmkil dəw rɔ-joo, ŋgalee as kəmkil dəw dɔg no̰ kəi’g tɔ. 4 Mbai ra kəmbolè kəi gə ba̰də kag-larje gə́ kədərə keneŋ. 5 Yeḛ unda kəije dɔ maree’g-maree’d gə́ rḛdə gə kaar kəi mbiao̰ aree gugu ne dɔ kəi gə́ to gə kəmee ləm, gə kəi gə́ to gə kəmee doi ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ gaŋg mée gugu ne dəa tɔ. 6 Kəi gə́ gel maree’g naŋg lé tadee as kəmkil dəw mi ləm, yeḛ gə́ dana tadee as kəmkil dəw misa̰ ləma, yeḛ gə́ njekɔm’g munda lé as kəmkil dəw siri ləm tɔ mbata yeḛ ar loo gə́ gelee’g gugu ne gir kəi gə́ raga to keneŋ gə mba kar kageeje d’andə kaar kəi gə́ to gə kəmee’g lé el. 7 Loo gə́ d’aar d’unda kəi lé ndá deḛ d’unda gə kɔr mbalje lai gə́ tɔl ya ŋga, ar kaa mo̰ ɓar el ləm, kaa tina ɓar el ləma, nékula gə́ rara kara gə́ to lar lé a koo keaa gə́ ɓar loo kunda kəi’g neelé el ləm tɔ. 8 Tarəw kandə mee ŋgan kəije gə́ gel maree’g naŋg lé to gə́ kel dɔkɔl lə kəi, loo gə́ tuga ɗao-ɗao gə́ tar gə́ ɔr goŋ ɓa d’aw ne mee kəi gə́ dana gə́ dɔ maree’g lé ləm, gə kəi gə́ to dɔ maree’d gə́ njekɔm’g munda lé ləm tɔ. 9 Loo gə́ deḛ tɔl kula kunda kəi lé bém mba̰ ndá Salomo̰ dolè gə kagje gə́ tɔl ləm, gə kunda kag-sɛdrəje ləm tɔ. 10 Kəije kára-kára lai gə́ to dɔ maree’d gə́ gugu gir kəi gə́ to gə kəmee lé yeḛ ar dər dee gə́ ḭ gə́ tar as kəmkil dəw mi, tɔɓəi yeḛ nduna dee kaar kəi gə́ to gə kəmee’g lé gə kunda kag-sɛdrəje tɔ.

11 Njesigənea̰ ula Salomo̰ ta togə́bè pana: I ɓa aw unda kəi lé. 12 Ɓó lé i njaa gə goo godndumje ləm, ɓó lé i ra né gə goo torndumje ləma, ɓó lé i aa dɔ ndukunje ləm njaa keneŋ ləm tɔ ndá m’a kar ta ndukun ləm gə́ m’un m’ar bɔbije Dabid m’wɔji ne dɔi lé a kaw lée’g béréré ya, 13 m’a si mbuna Israɛlje’g ndá m’a kuba koso-dəwje ləm gə́ Israɛl kya̰ dee nda̰ el.

Nénduru mee kəi-si-Ala gə́ to gə kəmee

14 Loo gə́ tɔl kula kunda kəi lé bém mba̰ ndá 15 kaar kəi gə́ mée’g lé Salomo̰ ar dee tɔ kag-sɛdrəje gə́ tɔl dèm-dèm keneŋ, un naŋg ya saar teḛ ne gel dɔga̰’g, tɔɓəi kag-siprɛsje gə́ tɔl lé deḛ tɔs dee naŋg mee kəi’g togə́bè tɔ. 16 Deḛ gaŋg rudu kəi gə́ to gə kəmee as kəmkil dəw rɔ-joo tɔs kag-sɛdrəje gə́ tɔl dee keneŋ, un kudee naŋg saar aw ne kaar kəi gə́ tar ndá deḛ d’ya̰ ne loo mba ra ne kəi gə́ to gə kəmee gə́ to loo gə́ to gə kəmee doi lé tɔ . 17 Ges loo gə́ as kəmkil dəw rɔ-sɔ lé yee ɓa to darɔ kəi gə́ to gə kəmee lé. 18 Kag-sɛdrəje gə́ tɔs mee kəi gə́ to gə kəmee’g lé deḛ tɔl ndaji ne koso-girbai bèe ləm, gə puduje gə́ bə̰dərə bə̰ ləm tɔ ndá aree to gə́ kag-sɛdrə ya bura ɓó dəw oo mbal kára kara keneŋ el.

19 Salomo̰ ar dee ra loo gə́ to gə kəmee doi dan mee kəi gə́ to gə kəmee’g gə mba kunda sa̰duk-manrɔ lə Njesigənea̰ keneŋ. 20 Loo gə́ to gə kəmee doi lé ŋgalee as kəmkil dəw rɔ-joo ləm, tadee as kəmkil dəw rɔ-joo ləma, dəree gə́ ḭ gə́ tar as kəmkil dəw rɔ-joo ləm tɔ. Salomo̰ ar dee d’ɔr giree gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad. No̰ loo gə́ to gə kəmee’g lé deḛ ra loo-nékinjaməs keneŋ gə kag-sɛdrəje ndá d’ɔr giree gə larlɔr. 21 Deḛ d’ɔr mee kəi gə́ to gə kəmee gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad, tɔɓəi deḛ gaŋg mée gə pal-kubu gə́ deḛ tula kúla yeŋgəre gə́ ra gə larlɔr ta’g, aree to no̰ loo gə́ to gə kəmee gə́ deḛ d’ɔr giree gə larlɔr lé tɔ. 22 Kəi gə́ to gə kəmee lé deḛ d’ɔr mée gə larlɔr togə́bè ya bura, tɔɓəi deḛ d’ɔr gir loo-nékinjaməs gə́ to loo gə́ to gə́ kəmee’g lé gə larlɔr ya bura tɔ .

23 Loo gə́ to gə kəmee lé deḛ ndaji Nékundaje gə́ dara joo gə kag-koiyo gə́ mee kɔr’g keneŋ ar ŋgal dee as kəmkil dəw dɔg-dɔg . 24 Nékunda gə́ dara gə́ kára lé bagee as kəmkil dəw mi ləm, ar ta tel bagee gə́ kára aw saar teḛ ne ta tel bagee gə́ kára’g lé ndá as kəmkil dəw dɔg tɔ. 25 Nékunda gə́ dara gə́ njekɔm’g joo kara kea̰ yee as kəmkil dəw dɔg bèe ya tɔ. Nékundaje gə́ dara gə́ joo neelé deḛ ndaji dee d’ar dee d’as na̰ ya joo bɔr. 26 Nékundaje gə́ dara gə́ joo neelé ŋgal dee as kəmkil dəw dɔg-dɔg ya. 27 Salomo̰ ar dee d’unda Nékundaje gə́ dara neelé dan mee kəi gə́ to gə kəmee doi’g kɔrɔg. Deḛ naji bag dee ar bag yee gə́ dɔtar ɔrɔ kaar kəi gə́ kára ləm, bag yee gə́ njekɔm’g joo ɔrɔ kaar kəi gə́ kára ləm tɔ, ndá ar ta tel bag dee iŋga na̰ rib dan mee kəi gə́ to gə kəmee doi’g lé. 28 Nékundaje gə́ dara lé Salomo̰ ar dee d’ɔr gir dee gə larlɔr.

29 Kaar kəi gə́ to gə kəmee doi lé yeḛ ar dee tɔl kagje gə́ mée’g gə giree’g ndaji ne Nékundaje gə́ dara gə kam tumburje gə puduje gə́ bə̰dərə bə̰ keneŋ. 30 Dɔ naŋg’d gə́ mee kəi’g neelé d’ɔr gə larlɔr mée gə́ kəi ləm, gə giree gə́ raga ləm tɔ.

31 Deḛ ra tarəwkəi gə́ to gə kəmee ar tabidi rəbeeje joo gə́ ra gə kag-koiyoje gə́ mee kɔr’g to keneŋ ar tad tarəwkəi gə kageeje na̰’d lé as tad kəi gə́ kaiyee loo mi tɔ. 32 Tarəwkəije gə́ joo lé deḛ ra gə kag-koiyo gə́ mee kɔr’g. Deḛ tɔl kagje ndaji ne Nékundaje gə́ dara gə kam tumburje gə puduje gə́ bə̰dərə bə̰ keneŋ ndá d’ɔr gir dee gə larlɔr tɔ. Tɔɓəi d’ɔr gir Nékundaje gə́ dara gə kam tumburje gə larlɔr tɔ.

33 Tarəwkəi gə́ to gə kəmee lé deḛ ra kageeje joo gə kag-koiyo gə́ mee kɔr’g ar tadee as tad kəi gə́ kaiyee loo sɔ ləm, ar tabidi rəbeeje gə́ ra gə kag-siprɛsje to keneŋ ləm tɔ. 34 Tabidi rəbeeje kára-kára lé deḛ ra gə kagje joo-joo gə́ tɔl dee ɓa d’unda dee na̰’d ɓəi. 35 Deḛ ndaji Nékundaje gə́ dara gə kam tumburje gə puduje gə́ bə̰dərə bə̰ keneŋ tɔɓəi deḛ d’ɔr gir dee gə larlɔr d’o̰ ne dɔ néje gə́ ndaji lé tɔ.

36 Deḛ d’unda mbalje gə́ tɔl dee goo na̰’d ŋgen-ŋgen gun munda aree to gadloo gə́ to no̰ tarəwkəi’g ɓa kunda kag-sɛdrəje gə́ tɔl goo na̰’d dɔ’g as gun kára tɔ.

37 Mee ləb gə́ njekɔm’g sɔ mee naḭ Jip’g lé ɓa deḛ tum gin kəi lə Njesigənea̰ keneŋ ndá, 38 mee ləb gə́ njekɔm’g dɔg-giree-kára mee naḭ Bul gə́ to naḭ gə́ njekɔm’g jinaijoo lé ɓa, deḛ tɔl kəije lai gə goo leje gə́ d’wɔji lé tɔ.

Salomo̰ ra kula kunda kəi neelé as ləb siri.

Salomon sin zok ge Dok ne

(2Maa 3:1-14)

1 Gan Salomon é zok ge Bage ɗiŋnedin ne pe sinna del kikis anda para wara tiimal go̰r wat zum ge Israyela vya ma ne, ne suwal Masar ya go. Swaga ge ne ke del anda gan ge na ne zi suwal Israyela pal, saba ge azi, na ge a ne tol na ziv go.

2 Zok ge gan Salomon ne sḭ na ne Bage ɗiŋnedin pe na twala ka da ne kil wol para anuwa̰y, na fiyal ne kil anuwa̰y, na haal ne kil ɓyalar ne nus me. 3 Na bula wak ge wat zum twala da ne kil anuwa̰y dimma ne zok mbe fiyal go, na twala mbo se ya, ne kil azi ne nus me. 4 Gan e zok fenetre ma ne hon kwaya̰l pe, nṵsi nama kal ma me. 5 A sin zok ma ɓyarra ne gulum ge zok ge mbegeya ma ne zok ge hṵsi ne goŋleya se ta pala digi. 6 Zok ge pe seɗe fiyal tok pyaso ŋgayya anuwa̰y, ge tuŋsi zi fiyal da ne tok pyaso ŋgayya myanaŋgal, ge ataa ne tok pyaso ŋgayya ɓyalar me. Ago ne pe seɗe mbo digi gulum le ge zum ge ka gwan zi zaɗe, nama fiyal be mbyat ta to, ne da pe, na kaage uwara zok pala na de ge gulum ge zok ge mbegeya ne pal to. 7 Swaga sin zok go, ko̰r a̰me ge marto ne, ko ge kee ne, ko ge walam a̰me ne, be kat to. Ne da pe, a ka sin na da ne njal ge a ne ce na cer. 8 Burgu ge tuŋsi zi zok wak ka le ge mbii ge go. A ka ndé mbo burgu ge tuŋsi zi digi da ne swaga ndeya ge ne sḭ sin, burgu ge ataa ka go mbe no me. 9 Swaga ge a ne á zok sinna, Salomon ke na pala pul ge zi ge ne uwara, ne uwara murguli ge sedre ne ma. 10 Zok burgu ge a ne sḭ na goŋleya se ɓyarra ne zok ge mbegeya nama pul ma da ne tok pyaso ŋgayya anuwa̰y. A ka̰ uwara murguli ge sedre ne ma ne nama pala digi ya mbo ya zok ge mbegeya pal.

11 Bage ɗiŋnedin jan Salomon go: 12 «Se no, mo sin ne go mbi zok, kadɗa mo ke mborra ya mbi eya ma ne mbi wak yuwaleya ma pal, mo gwan ne mo pala mbi wak honna ma pe se, mbi mbo wi mbi wak tuli ge mbi ne ke ne mo bá Dawda mo ta. 13 Mbi mbo kat Israyela vya ma buwal zi, mbi mbo saŋge Israyela, mbi ɓase ma, mbi go̰r to bat.»

14 Swaga ge Salomon ne á zok sinna, 15 ɓyale uwara sedre zok kal le ge zi ge go, ne suwar se ɗiŋ mbo zok kḭr digi, nṵsi zok pul ge se ge ne uwara sipres me. 16 Sin zok ne uwara sedre zok pul ge hṵsi zi ya, ne suwar se ɗiŋ mbo zok pala digi, na twala kil anda. Nṵsi na pul. No a swaga ge mbegeya uzi hini cat ne. 17 Zok pul ge ne ga ndwara zḛ kil wol, a zok ge mbegeya ne. 18 Ge uwara sedre ge ne zok pul zi ma ta, a ɗebce kaŋ ma dimma ne dege ma go, ne uwara wak folla ge siŋli ma go nama ta me. Uwara mbe so̰me zok pul se, njal a̰me dyan ya zum to bat. 19 Salomon nṵsi zok pul ge hṵsi ge pul ndwara e sandu wak tuli ge Bage ɗiŋnedin ne zi. 20 Salomon é twal tuwaleya ge a ne ce na ne uwara sedre so̰meya ne dinar ge zok ge mbegeya wak zum. Zok mbe twala da ne kil anda, na fiyal kil anda, na haal kil anda me. 21 Salomon so̰me zok mbe pul se ne dinar, vwal zul dinar na wak zum. 22 So̰me zok mbe ma ne twal tuwaleya mbe se da ne dinar mwaɗak. 23 Cer kavaar ge digi zi ya ma azi ne uwara olive, e nama ge zok ge mbegeya pul zi, nama haal da ne kil azi ne nus. 24-25 Nama ganwak ma le ɗu da ne kil ɗu ne tok pyaso ŋgayya ɗu me. Nama ganwak ma jwak twala ne wak le may ya̰ mbo le may go, mbo kil azi ne nus. 26 Kavaar ge digi zi ya mbe ma jwak nama haal ma ne nama doŋ ma mbya ta. Nama haal da ne kil azi ne nus. 27 Salomon é kavaar ge digi zi ya mbe ma ge zok ge mbegeya pul zi, tuŋsi zi ŋga. Ge ɗu ganwak mbo tat ne zok kal le may ya, ge azi ganwak mbo tat ne zok kal le ge may ya me. Nama ganwak ge tuŋsi zi ma tat ta digi zok pul zi ŋga. 28 Salomon so̰me kavaar ge digi zi ya mbe ma se ne dinar. 29 Ge zok ge mbegeya pul zi, a ɗebce kaŋ ma zok kal ta digi dimma ne kavaar ge digi zi ya ma go, ne uwara tumur tok ma go, ne uwara wak ge folla ma go me. 30 A tal zok mbe ma jwak pul ne se ne dinar. 31 A vyan zok ge mbegeya wak ma azi ne uwara olive. Na uwara kagle ma, ne na uwara ge ziyar go ma, a ame kil ɗu ɗu. 32 Zok wak ge azi mbe ma a ce nama da ne uwara olive, a ɗebce kaŋ ma dimma ne kavaar ge digi zi ya ma, ne uwara tumur tok ma, ne uwara wak ge folla ma go nama ta, a so̰me na se ne dinar. 33 A ke go no ca ne zok wak ge zok ge mbegeya ne, na uwara ge ziyar go ma ame kil ɗu ɗu ne tok pyaso ŋgayya ɗu ɗu me. A ce nama da ne uwara olive. 34 A cer zok wak ge dibiya ma azi ne uwara sipres me. Zok wak ge daage ne fool na wak go azizi me. 35 A ɗebce kaŋ ma dimma ne kavaar ge digi zi ya ma go, ne uwara tumur tok ma go, ne uwara wak ge folla ma go nama ta, a so̰me nama se ne dinar. 36 Salomon var yapul se ne gulum. A sin na ne njal ge cerra ma dolla ta pal lay ataa, a e uwara sedre lay ɗu me. 37 Salomon dó zok ge Bage ɗiŋnedin ne pe saba Ziv go, del anda ge na muluk ne zi. 38 Del wol para ɗu ge na muluk ne zi, saba ge tiimal go, ndwara go saba Bul go, á zok mbe sinna ne na kaŋ ma kakaɗak, dimma ne a ne dwa na sinna go. Salomon á zok mbe sinna del ɓyalar.