Mbai gə́ dené gə́ Seba aw rɔ Salomo̰’g
1Mb 10.1-131 Mbai gə́ dené gə́ Seba oo ta riɓar lə Salomo̰ ndá yeḛ ree Jerusalem gə mba kaḭ mee gə ta dəjije gə́ kədərə. Yeḛ ree gə dəwje gə́ gée’g bula yaa̰ ləm, gə jambalje gə́ d’odo néje gə́ ə̰də sululu ləm, gə larlɔr yaa̰ ləma, gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ. Yeḛ ree ne rɔ Salomo̰’g ulá ne taje lai gə́ to mée’g . 2 Salomo̰ ila tadəjije’g ləa lai ar né kára kara gə́ Salomo̰ lal kɔr gelee karee lé godo. 3 Mbai gə́ Seba oo ta kəmkàr lə Salomo̰ ləm, gə kəi gə́ yeḛ unda ləm, 4 gə nésɔje gə́ to dɔ tabul’g ləa ləm, gə loo-si kuraje ləa ləm, gə njékulaje gə kubuje lə deḛ gə́ to njékaree nésɔje gə njékaree nékaije ləma, gə loo-kuba-ɗao-ɗao gə́ aw gə́ mee kəi’g lə Njesigənea̰ ləm tɔ ndá takə̰jee al dəa sula. 5 Yeḛ ula mbai lé pana: Néje gə́ m’oo taree ɓee’g ləm gə́ wɔji dɔ kula rai ləm, gə ta kəmkàr ləi ləm tɔ lé to tɔgərɔ ya! 6 Kédé gə́ m’ree m’oo gə kəm el ɓəi lé m’ɔm məəm dɔ taree’g el, nɛ loo gə́ m’oo gə kəm neelé ndá aa oo, ges boo-kəmkàr ləi ya kara d’ulam taree el ya ɓəi. 7 Rɔlel nai gə dəwje ləi ləm, rɔlel nai gə kuraje ləi gə́ d’aar nɔḭ’g gə ndɔ dee ndɔ dee d’oo ne ta kəmkàr ləi lé ləm tɔ. 8 Maji kar dɔ ri Mbaidɔmbaije Ala ləi ai səgərə, yeḛ gə́ wa səi noji undai dɔ kalimbai’g ləa ari to mbai gə́ mbata lə Ala ləi gə́ Njesigənea̰ ya! Mbata Ala ləi lé unda Israɛlje dan kəmee’g ləm, yeḛ ndigi kar dee d’isi saar-saar gə no̰ ləm tɔ, gelee gə́ nee ɓa yeḛ undai ne gə́ mbai lə dee gə mba kari ra ne né gə́ danasur ləm gə dɔ najee ləm tɔ.
9 Tɔɓəi yeḛ ar mbai Salomo̰ larlɔr as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg (1.000) gə gesee ləm, gə boo-néje gə́ ə̰də sululu ləma, gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ. Néje gə́ ə̰də sululu gə́ mbai gə́ dené gə́ Seba ar mbai Salomo̰ lé garee godo ya.
10 Kuraje lə Huram gə kuraje lə Salomo̰ d’odo larlɔr gə́ Opir ləm, gə kag-sa̰dal ləma, gə jərje gə́ gad dee to yaa̰ ləm tɔ ree ne. 11 Kag-sa̰dalje neelé mbai lé ra ne loo-kuba-ɗao-ɗao kaw mee kəi’g lə Njesigənea̰ ləm, gə kəi mbai ləa-yeḛ ləm tɔ, tɔɓəi yeḛ ra kudu-kṵduje gə buulaje mbata lə njékɔspaje. Dəw oo garee gə́ togə́bè kédé mee ɓee gə́ Juda el ɓəi.
12 Mbai Salomo̰ ar mbai gə́ dené gə́ Seba néje lai gə́ yeḛ aw ndòo dee gə́ yeḛ dəjee lé ləm, aree ur dɔ néje gə́ yeḛ ree ne ar mbai Salomo̰ lé ləm tɔ. Tɔɓəi yeḛ tel gə kuraje ləa aw ne mee ɓee’g ləa gogo ya.
Nébaoje lə Salomo̰ lé
1Mb 10.14-2913 Kwɔi lə larlɔr gə́ Salomo̰ iŋga gə ləb kára-kára lai lé as nékwɔji kwɔi-lə-né tɔl-dɔg loo rɔ-joo (20.000). 14 Yeḛ taa larlɔr gə́ raŋg ji njéra rəw néndogoje’g ləm, gə ji njételkəmlarje gə́ ree ne d’aree ləm, gə ji mbaije gə́ Arabi ləma, gə ji njéguburuɓeeje gə́ wɔji dɔ ɓeeko̰ gə́ deḛ ree gə larlɔr gə larnda d’ar Salomo̰ lé ləm tɔ.
15 Mbai Salomo̰ léḛ larlɔr gə dər-gugujuje as tɔl-joo (200). Dərje nee kára-kára lé yeḛ ra dee gə larlɔr gə́ as nékwɔji kwɔi-lə-né misa̰-misa̰. 16 Yeḛ ra dərje gə́ raŋg as tɔl-munda (300) gə́ ra dee gə larlɔr tɔ, dərje kára-kára lai lé deḛ ra gə larlɔr as nékwɔji kwɔi-lə-né munda-munda, tɔɓəi mbai ɔm dee mee kəi gə́ to mee kag-kɔr’d gə́ Liba̰ tɔ.
17 Mbai lé ar dee ra kalimbai gə́ boi gə ŋgaŋ kər, tɔɓəi yeḛ ɔr giree gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad. 18 Kalimbai neelé loo-kuba-ɗao-ɗao to keneŋ as loo misa̰ ləm, loo-kɔm-gɔl-si’d gə́ ra gə larlɔr to keneŋ ləm tɔ, kalimbai lé loo-kɔm-ji to keneŋ joo bɔr, mbɔr loo-kɔm-ji’g lé néndaji toboḭje joo to keneŋ ləm, 19 néndaji toboḭje gə́ raŋg dɔg-gir-dee-joo to loo-kuba-ɗao-ɗao’d gə́ tar lé misa̰ kelee gə́ kára ləm, gə misa̰ kelee gə́ kára ləm tɔ. Kalimbai neelé ra togə́bè mee ɓeeko̰ gə́ raŋg kára kara el ɓəi.
20 Ŋgo-kai-néje lə mbai Salomo̰ lé deḛ ra dee gə larlɔr ya lai ləm, ka-larje gə́ mee kəi’d gə́ to mee kag-kɔr gə́ Liba̰ lé kara deḛ ra dee gə larlɔr gə́ àr ŋgad-ŋgad ləm tɔ. Né gə́ kára gə́ deḛ ra gə larnda lé godo mbata mee ndəa’g lə Salomo̰ lé d’oo larnda gə́ né el. 21 Mbata mbai ar batoje ləa d’aw Tarsis gə kuraje lə Huram ndá gə mee ləbje gə́ munda-munda lé batoje d’ḭ Tarsis ree gə larlɔr, gə larnda, gə ŋgaŋ kər, gə ɓədje, gə yel-juuje tɔ. 22 Mbai Salomo̰ lé ur dɔ mbaije gə́ dɔ naŋg nee lai gə nébaoje ləm, gə kəmkàr ləm tɔ. 23 Mbaije gə́ dɔ naŋg nee lai saŋg loo koo Salomo̰ gə mba koo takəmkàr gə́ Ala ula mée’g lé. 24 Nana kara ree gə nékar ləa, néje gə́ ra gə larnda gə larlɔr ləm, gə kubuje ləm, gə nérɔje ləm, gə néje gə́ ə̰də sululu ləm, gə kundaje ləma, gə kundaje-mulayḛ̀jeje ləm tɔ, deḛ ra togə́bè gə ləbje kára-kára lai ya.
25 Salomo̰ lé gel-jala kaar kundaje gə́ wɔji dɔ pusu-rɔje ləa as tɔl-dɔg-loo-sɔ (4.000) ləm, gə njérɔ gə kundaje ləa d’as tɔl-dɔg-loo dɔg-giree joo (12.000) ləm tɔ ndá yeḛ unda dee mee ɓee-booje’g loo gə́ pusuje ləa to keneŋ ləm, gə Jerusalem, mbɔr mbai’g ləm tɔ . 26 Salomo̰ o̰ ɓee dɔ mbaije’g lai, un kudee baa-boo’g saar teḛ ne ɓeeje’g lə Pilistije saar teḛ rəw-nim-ɓee gə́ Ejiptə tɔ . 27 Mbai Salomo̰ ar larnda taa loo mee ɓee gə́ Jerusalem to gə́ kɔri-mbalje bèe ləm, ar kag-sɛdrəje kara to bula yaa̰ to gə́ kag-ɓɔlje gə́ to ndag-loo’g bèe ləm tɔ. 28 Kundaje lə Salomo̰ lé d’ḭ sə dee Ejiptə gə ɓeeje gə́ raŋg ɓəd-ɓəd to ɓa ree sə dee d’aree ya .
Kwəi lə Salomo̰ lé
1Mb 11.41-4329 Ges sorta néraje lə Salomo̰ gə́ dɔtar ləm gə njé gə́ rudu ləm tɔ lé ndaŋg taree mee maktub’g lə Natan, njetegginta ləm, gə mee maktub tegginta’g lə Akija, dəw gə́ Silo ləma, gə mee maktub némḭdije’g lə Jedo, njetegginta lə Jeroboam, ŋgolə Nebat ləm tɔ. 30 Salomo̰ si Jerusalem o̰ ne ɓee dɔ Israɛlje’g lai as ləb rɔ-sɔ. 31 Tɔɓəi Salomo̰ wəi ar dee dubee mee ɓee-boo’g lə bɔbeeje Dabid. Ndá ŋgonee Roboam ɓa o̰ ɓee toree’g tɔ.
Gan ge gwale ge suwal Saba ne mbo ya ndil Salomon
(1Gan 10:1-13)1 Gan ge gwale ge suwal Saba ne za̰ fare ge Salomon ne ma, na sḛ mbo ya Ursalima diŋ ndwara her Salomon pe ne fare eleya ge mbidgil ma. Mbo ya poseya ne naa gḛ na pe go, ne jambal ge in idir ge hur tuli ma, ne dinar ma, ne njal sergeleŋ ma me. Mbo ya Salomon ta, ele na fare ge na ne é na dulwak zi ma mwaɗak. 2 Salomon wan fare ma pe mwaɗak hon na, fare a̰me ge mbidgil ge Salomon ne day wan na pe to, be kat to bat. 3 Gan ge gwale ge suwal Saba ne kwar zwama ge Salomon ne, kwar na zok ge ne sḭ, 4 kaŋzam ge ne é na tabul pal zamma ma, ne swaga katɗa ge na dore ma ne ma, ne nama temel kerra ma, ne ba̰r ge naa ge ne hon kaŋzam ma ne kan, ne swaga e koo ge mbo wat zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi ya ma, kaŋ mbe ma ke na ajab, jan gan Salomon go: 5 «Fare ge mbi ne za̰ nama janna ge mbi suwal ya, mo pal ma, ne mo zwama ma, a fare ge fareba ma ne. 6 Swaga ge mbi ne mbo ya kwar kaŋ mbe ma ne mbi ndwara to, mbi be hon fareba to. Se no, mbi kwar ya go, a be waage mbi mo zwama le ɗu go dig to pet. Mo kwarra ma ne mo zwama waɗe fare ge mbi ne za̰ na waɗe. 7 Mo naa da ne laar saal! Mo dore ma da ne laar saal, ne da pe, dam ne dam, a ya go katɗa mo ndwara se ame mo zwama ma. 8 Uwareya ya Bage ɗiŋnedin, Dok ge mo ne pal, na ge ne ɓyare go mo ka gan na hool gan pal ne na sḛ pe. Ago Dok ge mo ne laar wa̰ Israyela vya ma wan, ɓyare no go nama dḭl ka tolla ɗiŋnedin, é mo gan da ne pe go, mo ka ndu ge ke kaŋ ge dosol ne kaŋ ge jwap.»
9 Uwale, gan ge gwal ge suwal Saba ne hon gan Salomon dinar mbo kaŋ ge kilo dudubu ataa ne nus go, ne idir ge hur tuli ma gḛ ge be to, ne njal sergeleŋ ge siŋli ma me. A be kwar idir ge siŋli dimma ne na idir mbe ma go to.
10 Gan Huram dore ma poseya ne gan Salomon dore ma ge a ne mbo suwal Ofir ma, a gwan gene na dinar ma ya, ne uwara santal ma, ne njal sergeleŋ ge siŋli ma.
11 Gan Salomon nṵsi zok ge Bage ɗiŋnedin ne wak ma, ne na zok gan wak ge ndeya ma da ne uwara santal, cé biliŋ ma uwara da ne uwara mbe me. Kaŋ ma ge gan Salomon ne ke ma, ndu a̰me be ke na pe suwal Yuda go ɗu to. 12 Gan Salomon hon gan ge gwale ge suwal Saba ne kaŋ ge na laar ne ɓyare ma pet, ne kaŋ ge ne ele ma pet. Ho̰ na kaŋ waɗe kaŋ ge na sḛ ne gene na ya̰ na tok go.
Go̰r go, gwan na suwal ya poseya ne na dore ma.
Kaŋ ɓolla ge Salomon ne ma
(1Gan 10:14-24)13 Ge del ɗu pul zi, Salomon ka ɓol dinar kilo dudubu wara azi, 14 be ge isi dinar ma ne fool kaal ma ge a ne syal ne naa ge ne mbo gwasal ma tok go, ne naa ge ke suk ma, ne kaŋ ma ge gan ma ge Arab ma ne ma, ne ga̰l ge ndil suwal ma ne gene nama ya̰ hon Salomon to. 15 Gan Salomon sol ɓiyaar ge ga̰l ma kikis azi ne dinar, ɓiyaar ge daage ame dinar kilo myanaŋgal, 16 gwan sol ge zaaso ma kikis ataa, ɓiyaar ge daage ame dinar kilo ataa kikis ataa. Abe nama, é nama ge zok ge a ne tol na «Murum ge Liban ne» zi.
17 Gan Salomon gwan cer hool gan ɓaŋlaŋ ne andalam kiya̰r, so̰me na se ne dinar ge siŋli. 18 Hool gan mbe ka haal, ne se mbo na ta digi ya, koo ge eya ma myanaŋgal, swaga ge na koo ne e ne go ka so̰meya ne dinar. A ɗeere sonne ma azi na tok ma pal jwak. 19 A cer sonne ma mḛya ge swaga e koo mborra mbe ma go wol para azi, ndwara go, myanaŋgal le magul pal, myanaŋgal le matoson pal me. Amma, gan a̰me be ke kaŋ ge go mbe no hir na suwal go to.
20 Seɗe njot kaŋ ge gan Salomon ne ma pet a só nama da ne dinar, kaŋ zam kaŋzam ma ge ne zok ge a ne tol na «Murum ge Liban ne» zi ma mwaɗak a só nama da ne dinar ge siŋli. kaŋ a̰me ɗu ge ne só na ne fool kaal be kat to. Ago zaman ge gan Salomon ne zi, fool kaal be kat a̰me pe to. 21 Gan ka da ne fak ga̰l ge mbo ɗiŋ suwal Tarsisa ya ma, a gan Huram dore ma ka mbo ne fak ga̰l mbe ma ne. Del ataa pul zi, a ka gwan’a ndwara ɗu ne suwal Tarsisa ya ne dinar ma, ne fool kaal ma, ne andalam kiya̰r ma, ne bakḭ ma, ne njoole ge siŋli ma mbo ya hon Salomon.
22 Gan Salomon waɗe gan ge ne suwar pal ma pet ne kaŋ ɓolla, ne zwama me. 23 Gan ge ne suwar pal ma pet a ka ɓyare go bama kwa Salomon ndwara, ne za̰ na fare janna ge zwama ma ge Dok ne ho̰ na ne na zi ma. 24 Del ne del, ndu ge daage ka gene bobo ma ya hon na: Kaŋ ge ne fool kaal ma, ne dinar ma, ne ba̰r ma, ne kaŋ pore ma, ne idir ge hur tuli ma, ne tisi ma, ne kwara ma.
25 Salomon ka da ne swaga koy tisi ma ne pus pore ma dudubu anda, na tisi ma ka dudubu wol para azi, kan a̰me ma mbut koyya suwal ge ful zi ma go, a̰me ma mbut ya̰ nama na ta suwal diŋ Ursalima go me. 26 Suwal ma pet a ka Salomon pe se, ne maŋgaɗam ga̰l Efrat wak ya ɗiŋ mbo suwal ge Filistiya ma ne ya, ɗiŋ mbo suwal Masar warbe ya. 27 Gan Salomon saŋge fool kaal baŋneya bindik dimma ne njal ne zuli ne Ursalima diŋ go, saŋge uwara sedre baŋneya bindik ne uwara sikomor ne don ne babur pul go go. 28 A ka gene tisi ge Salomon ne ma da ne suwal Masar ma ne suwal ge ɗogle ma ya pet.
Siya ge Salomon ne
(1Gan 11:41-43)29 Kaŋ ge Salomon ne ke ge may ma, ne pe eya go diŋ mbo wak aya, a njaŋge nama ya maktub «Kaŋ kerra ge Anabi Natan» ne zi, ne maktub «Anabi Ahiya» ndu ge suwal Silo ne zi, ne maktub ge bage kwa ɗimil Yedo ne zi. Maktub ge Yedo ne wan maana ge Yerobowam ge Nabat vya, gan ge Israyela ne fare ma pe. 30 Salomon ke del wara anda na gan zi, Ursalima diŋ, ge Israyela vya ma pal pet. 31 Salomon sú na bá ma pe ya, a mbul na ge suwal ge Dawda ne go. Na vya Robowam zam gan na byalam go.
