2 Mbaije 14 - SBA2015 & KB2013

Amasia gə́ to mbai gə́ Juda lé

2SgI 25.1-42SgI 11-122SgI 17-28, 2SgI 26.1-2

1 Ləb ko̰ɓee lə Joas, ŋgolə Joakas, mbai gə́ Israɛl gə́ njekɔm’g joo lé Amasia, ŋgolə Joas, mbai gə́ Juda ɓa un kudu ko̰ɓee. 2 Yeḛ ra ləbee rɔ-joo-giree-mi ɓa tel to mbai ndá yeḛ si Jerusalem o̰ ne ɓee as ləb rɔ-joo-giree-jinaikara. Kea̰je ria lə Joadan, yeḛ to dəw gə́ Jerusalem. 3 Yeḛ ra né gə́ danasur kəm Njesigənea̰’g, nɛ lé bèe ya kara yeḛ ra né to gə́ keaje gə́ Dabid ra lé el, yeḛ ra né aree as gə ka̰ bɔbeeje Joas ya béréré tɔ. 4 Né kára ba lé, dɔ looje gə́ ndəw lé yeḛ ar dee godo el, dəwje d’aw d’inja nékinjanéməsje gə roo néje gə́ ə̰də sululu dɔ looje gə́ ndəw’g lé ya ɓəi.

5 Loo gə́ ɓeeko̰ lé to njaŋg meḛ jia’g mba̰ ndá yeḛ tɔl kuraje ləa gə́ tɔl bɔbeeje Joas gə́ to mbai lé. 6 Nɛ yeḛ ar dee tɔl ŋgalə njétɔl bɔbeeje-je lé el gə goo ta gə́ ndaŋg mee maktub godndu’g lə Moyis, loo gə́ Njesigənea̰ aree ne ndukun neelé pana: D’a kar bɔ ŋganje d’wəi mbata lə kaiya ra ŋgan deeje el ləm, ŋganje kara d’a kwəi gə mbata lə kaiya ra bɔ deeje-je el ləm tɔ, nɛ nana kara a kwəi mbata kaiya ləa-yeḛ ya . 7 Yeḛ tɔl dəwje gə́ Edɔm as tɔl-dɔg-loo-dɔg (10.000) kəm wəl-loo gə́ ria lə Kad, loo gə́ rɔ ndá yeḛ taa ɓee gə́ Sela tel unda ria lə Jokteel, to ri gə́ ɓaree ne saar teḛ mee ndəa gən tɔ.

8 Yen ŋga Amasia ula njékaḭkulaje rɔ Joas, ŋgolə Joakas, gə́ to ŋgolə Jehu, mbai gə́ Israɛl mba kar dee d’ulá pana: Gə́ ree ar sí na̰je siŋga na̰ j’ooje. 9 Bèe ɓa Joas, mbai gə́ Israɛl lé tel ila Amasia, mbai gə́ Juda’g lé pana: ndɔ kára bèe kun gə́ to Liba̰ ula kula rɔ kag-sɛdrə gə́ Liba̰ pana: Am ŋgoni gə́ dené mba karee to dené lə ŋgonəm. Nɛ daje gə́ wala gə́ Liba̰ dəs ndá tuba kun lé naŋg mbajila-mbajila. 10 I lé dum dɔ Edɔmje gə rɔ ndá i əsta boi. Maji kari al rɔi dɔ rɔnduba’g ləi si ne mee kəi’g ləi ya. See gelee ban ɓa i ndigi kula rɔi kula’d gə́ a gə ree majel dɔi’g ləm, gə a tel to tuji ləi gə ka̰ Judaje ləm tɔ wa.

11 Nɛ Amasia oo ta ləa el. Ndá Joas, mbai gə́ Israɛl lé ḭ aw iŋga ndá, deḛ rɔ na̰ mee ɓee gə́ Bet-Semes gə́ to ka̰ Judaje. 12 Israɛlje dum dɔ Judaje ar nana kara aḭ aw mee kəi-kubu’g ləa-ləa. 13 Mee ɓee gə́ Bet-Semes ɓa Joas, mbai gə́ Israɛl wa Amasia, mbai gə́ Juda gə́ to ŋgolə Joas, gə́ ŋgoka Ahajia daŋgai keneŋ. Tɔɓəi yeḛ ḭ keneŋ aw Jerusalem ndá yeḛ təd ndògo-bɔrɔ gə́ to Jerusalem ar tadee as kəmkil dəw tɔl-sɔ (400), un kudee tarəwɓee gə́ Eprayim’g saar teḛ ne tarəw’d gə́ ria lə Dɔkum Loo tɔ. 14 Yeḛ odo larlɔr, gə larnda lai ləm, gə nékulaje lai gə́ to mee kəi’g lə Njesigənea̰ gə mee kəi’g lə mbai ləm tɔ, dəwje gə́ na̰je kara yeḛ wa dee tɔ ɓa aw sə dee Samari ɓəi.

15 Ges sorta néraje lə Joas, gə néje lai gə́ yeḛ ra, gə nésiŋgamoŋje ləa, gə rɔ gə́ yeḛ rɔ gə Amasia, mbai gə́ Juda to lé, ndaŋg taree mee Maktub-sorta néraje’g lə mbaije gə́ Israɛl lé ya. 16 Joas wəi ndá deḛ dubee Samari dɔɓar mbaije gə́ Israɛl. Ndá Jeroboam, ŋgonee ɓa o̰ ɓee toree’g tɔ.

17 Amasia, ŋgolə Joas, mbai gə́ Juda si kəmba as ləbee dɔg-giree-mi goo kwəi’g lə Joas, ŋgolə Joakas, mbai gə́ Israɛl. 18 Ges sorta néraje lə Amasia lé ndaŋg taree mee Maktub-sorta néraje’g lə mbaije gə́ Juda lé ya.

19 Deḛ d’ula njuma̰ meḛ na̰’g dəa’g Jerusalem ndá yeḛ aḭ aw si Lakis, nɛ deḛ tuba gée saar d’aw Lakis ndá lé gə́ neelé ɓa deḛ tɔlee keneŋ tɔ. 20 Deḛ d’unee gə kundaje ɓa ree dubee Jerusalem dɔɓar bɔbeeje-je’g mee ɓee-boo’g lə Dabid. 21 Tɔɓəi dəwje lai gə́ Juda d’un Ajaria gə́ ra ləb dɔg-giree-misa̰ ɓa d’undá gə́ mbai tor bɔbeeje’g Amasia tɔ. 22 Loo gə́ mbai lé wəi mba̰ ndá Asaria tel unda ɓee-boo gə́ Elat gogo ndá aree to gel siŋgamoŋ’d lə Juda gogo tɔ.

Jeroboam gə́ njekɔm’g joo lé to mbai gə́ Israɛl

23 Ləb ko̰ɓee lə Amasia, ŋgolə Joas, mbai gə́ Juda gə́ njekɔm’g dɔg-giree-mi lé Jeroboam, ŋgolə Joas, mbai gə́ Israɛl si Samari un kudu ko̰ ne ɓee. Yeḛ o̰ ɓee as ləbee rɔ-sɔ-giree-kára tɔ. 24 Yeḛ ra né gə́ majel kəm Njesigənea̰’g, kaiyaje lai gə́ Jeroboam, ŋgolə Nebat ɔs Israɛlje ar dee ra lé yeḛ uba yee gə́ kára kara ya̰ el. 25 Yeḛ tel unda kəm rəw-nim-ɓee gə́ Israɛl, un kudee loo kandə mee ɓee gə́ Amat saar teḛ ne ta baa-boo-kad gə́ to ndag-loo’g gə goo ta gə́ Njesigənea̰, Ala lə Israɛlje pa gə ndu kura ləa gə́ Junas, njetegginta gə́ to ŋgolə Amitai, dəw gə́ Gat-Eper lé . 26 Mbata Njesigənea̰ oo boo-nékəmndoo gə́ al dɔ dee sula gə́ Israɛlje gə́ to ɓərje əsé ŋgankojije kara d’isi danee’g ɓó dəw kára kara gə́ askəm ree la gə Israɛlje godo lé. 27 Nɛ Njesigənea̰ wɔji mée’g njaŋg gə mba tuji ri Israɛlje dɔ naŋg nee el, gelee gə́ nee ɓa yeḛ ɔm dee ne tar gə rəw gə́ rɔ Jeroboam, ŋgolə Joas’g lé gə mbəa.

28 Ges sorta néraje lə Jeroboam, gə néje lai gə́ yeḛ ra, gə nésiŋgamoŋje ləa gə́ loo-rɔ’g, gə loo gə́ yeḛ ar ɓeeje gə́ Damas gə Amat gə́ to ka̰ Juda kédé lé tel to gel siŋgamoŋ’d lə Israɛlje gogo to lé deḛ ndaŋg taree mee Maktub-sorta néraje’g lə mbaije gə́ Israɛl lé ya. 29 Jeroboam wəi ar dee dubee dɔɓar mbaije gə́ Israɛl. Ndá Jakari gə́ to ŋgonee ɓa o̰ ɓee toree’g tɔ.

Amasiya, gan ge Yuda ne

(2Maa 25:1-42Maa 11-122Maa 17-28, 2Maa 26:1-2)

1 Swaga ge Yowas ge Yoyahaz vya ne ke del azi na gan zi suwal Israyela pal ɗe, Amasiya ge Yowas vya zam gan na bá byalam go, Yuda pal. 2 Na sḛ ka da ne del wara azi para anuwa̰y swaga ge ne za gan go, za gan Ursalima go del wara azi para lamaɗo. Na ná a vya Ursalima ne, na dḭl Yehoyadan. 3 Amasiya ke kaŋ ge dosol ge Bage ɗiŋnedin laar ne ɓyare na, go no puy ɗe, be ke na ne na báŋ Dawda ne ke go to, amma ke dimma ca ne na bá Yowas ne ke go.

4 Ago be gul bama swaga sḭḭm ma uzi to. Ɓase ma ka ke tuwaleya ne til dukan bama swaga sḭḭm ma go. 5 Swaga ge ne kwa go na gan pe ɗur ya se ɗe, hun na naa ga̰l ge temel ma ge ne hṵ na bá ma uzi. 6 Amma be hun naa ge ne hṵ siya ma vya ma to, dimma ne Bage ɗiŋnedin ne ho̰ na wak ge maktub eya ge Musa ne zi go, jya̰ go: «A mbo hun bá ma, vya ma byalam go to, a mbo hun vya ma, bá ma byalam go to me, ɗeŋgo a ndu ge ne ke sone su ne .» 7 A na sḛ uwale, gwan hun Edom ma, naa dudubu wol ge baal pul ge yuwam ne se, na pore mbe zi, ame suwal Sila no, ho̰ na dḭl no Yokteel, a tol na go no ɗiŋ ma̰ no.

8 Amasiya dol temel ge Yehowas ge Yoyahaz vya, Yehu báŋ, gan ge Israyela ne pal, jan na go: «Mbo ya, nee ŋgay ta.» 9 Yehowas gan ge Israyela ne gwan ne Amasiya gan ge Yuda ne janna go: «Kore za̰a̰l ge suwal Liban ne teme ya jan uwara sedre ge Liban ne go: ‹Ho̰ mbi mo vya ge gwale mbi vya sá̰ na! Amma kavaar ge ful zi ge ge ne suwal Libna go, mbo ya, twacwage kore za̰a̰l na koo zi no›. 10 A fareba mo há Edom ma pal, da ne pe, mo jegre no. Kadɗa mo uware tene puy ɗe, ka mo diŋ. Mo te ɓyare wat tene sone zi gyana. Mo ɓyare a hṵ mo baŋ ɗar poseya ne asagar ge Yuda ne ma ɗaa?» 11 Amma Amasiya za̰ na to bat. Yehowas, gan ge Israyela ne mbo ya det Amasiya gan ge Yuda ne pore ge suwal Bet-Chemes ge Yuda ne go. 12 Israyela vya ma hál Yuda ma. Asagar ge Yuda ne ma syat bama pe so mbo bama yàl ma diŋ. 13 Yehowas, gan ge Israyela ne wan Amasiya ge Yowas vya, ge Ahaziya báŋ, gan ge Yuda ne. Mbo ya Ursalima go, gul Ursalima gulum ga̰l se kil kis, ne viya̰ wak ge Efrayim ne ya, ɗiŋ mbo ya viya̰ wak ge ne keŋ go. 14 Abe dinar ma, ne fool kaal ma, ne kaŋ ge ne zok ge Bage ɗiŋnedin ne zi ma mwaɗak poseya ne gan kaŋ kwaɗa ge ne na diŋ ma. Pál naa a̰me ma me, gwan mbo Samariya.

15 Kaŋ ge Yehowas ne ke ge may ma, na pateya ma, na pore ge ne mbá ne Amasiya gan ge Yuda ne, a njaŋge nama ya Maktub Maana ge Gan ge Israyela ma ne zi . 16 Yehowas jyat na bá ma pe ya, a mbul na taal ge gan ge Israyela ma ne se, suwal Samariya go. Na vya Yerobowam zam gan na byalam go.

17 Amasiya ge Yowas vya, gan ge Yuda ne gwan ke del wol para anuwa̰y go̰r siya ge Yehowas ge Yoyahaz vya, gan ge Israyela ne go. 18 Kaŋ ge Amasiya ne ke ge may ma, a njaŋge nama ya Maktub Maana ge Gan ge Yuda ma ne zi.

19 Naa vwal bama wak na pal Ursalima diŋ, syat na pe so mbo suwal Lakis, a yan na pe ɗiŋ a mbo hun na suwal Lakis ya. 20 A in na siya gwanna ya Ursalima go ne tisi ma, a mbul na taal siya ge na bá ma ne se, Ursalima diŋ, suwal ge Dawda ne go. 21 Ɓase ma pet, a wan na vya Azariya, ne del wol para myanaŋgal, a é na gan na byalam go. 22 A na ge ne ame suwal Elat ne, gwa̰ ne na ya muluk ge Yuda ne pe se no, sḭ na digi no, go̰r siya ge na bá ne go.

Yerobowam ge azi, gan ge Israyela ne

23 Swaga ge Amasiya ge Yowas vya ne ke del wol para anuwa̰y na gan zi go ɗe, Yerobowam ge Yowas vya ame gan suwal Israyela pal, Samariya go. Ke na gan zi del wara anda para ɗu. 24 Ke kaŋ ge sone ma Bage ɗiŋnedin ndwara se, be abe tene ne sone ma ge Yerobowam ge Nebat vya ne é Israyela vya ma kerra go uzi to bat. 25 Na sḛ gwa̰ ne warbe ge Israyela ne ya ne Hamat wak ya ɗiŋ mbo ya maŋgaɗam ga̰l yuwam Araba wak go, dimma ne fare ge Bage ɗiŋnedin, Dok ge Israyela ne ne jya̰ na anabi Jonas ge Amitay vya, ndu ge suwal Gat-Hefer ne wak zi go. 26 Ago Bage ɗiŋnedin kwa yál njotɗa ge ɓaŋlaŋ ge Israyela vya ma ne, ndu a̰me ge so Israyela ko̰r be kat to bat, ko mo̰r, ko vya twala. 27 Amma Bage ɗiŋnedin be ɓyare go na gul Israyela dḭl ne suwar pal uzi to. Da ne pe no, é Yerobowam ge Yowas vya zur nama no. 28 kaŋ ge Yerobowam ne ke ge may ma, na pateya ge ne pate na pore mballa zi ma, na viya̰ ge ne ke ge ba gwan ne Damas ma ne Hamat ya muluk ge Israyela ne pe se ma, nama ge a ne ka dḛ muluk ge Yuda ne pe se ma, a njaŋge nama ya Maktub Maana ge Gan ge Israyela ma ne zi. 29 Yerobowam jyat na bá ma pe ya, a mbul na taal siya ge gan ge Israyela ma ne se. Na vya Zakariya zam gan na byalam go.