Ŋgo-kai-mán gə́ igi lé
1 Jisəb un ndia ar njekaa dɔ kəi ləa pana: Ɔm nésɔje mee ɓɔlje’g lə dee aree as dɔ dee dɔ dee loo kɔdee’g ndá a tel gə lar lə nana kara kula ta ɓɔl’g ləa-ləa. 2 I a kula ŋgo-kai-mán ləm gə́ ra gə larnda lé ta ɓɔl’g lə yeḛ gə́ ndɔḭ lé gə lar kó ləa na̰’d.
Njekaa dɔ kəi lé ra to gə́ Jisəb un ne ndia aree lé ya tɔ. 3 Teḛ gə ndɔ, loo gə́ loo àr yərərə ndá d’ar dəwje neelé d’aw gə mulayḛ̀je-je lə dee na̰’d. 4 Loo gə́ deḛ teḛ mee ɓee-boo gə́ raga d’aw əw el ya ɓəi ndá Jisəb ula njekaa dɔ kəi ləa lé pana: Ḭta tuba goo dəwje neelé. Loo gə́ i iŋga dee ndá dəji dee pana: See gelee ban ɓa seḭ raje majel ɓa godə maji’g wa. 5 See seḭ awje gə ŋgo-kai-mán lə mbai ləm gə́ yeḛ aw ai ne né ləm, yeḛ aw ndo̰ ne ər ləm tɔ lé el wa. Néra sí gə́ togə́bè lé to lée’g el.
6 Loo gə́ njekaa dɔ kəi lé iŋga dee ndá yeḛ ndaji taje neelé ar dee. 7 Deḛ d’ilá keneŋ pana: See ban ɓa mbai lə sí pa gar ta gə́ togə́bè wa. Maji kar néra gə́ mina̰ gə́ togə́bè lé ɓar ri kuraje ləa mba kar dee ra el. 8 Aa oo, lar gə́ jeḛ j’iŋga ta ɓɔlje’g lə sí kédé lé j’ḭ ne dɔ naŋg ɓee gə́ Kana̰ n’telje ne j’ari. See j’a tel ɓogo larnda əsé larlɔr mee kəi’g lə mbai ləi loo gə́ ra tɔɓəi wa. 9 Mbuna kuraje’g ləi neelé yeḛ gə́ i a kiŋga ŋgo-kai-mán neelé rəa’g ndá a kwəi tɔɓəi jeḛ lai kara j’a toje gə́ ɓərje lə mbai lə sí ya.
10 Yeḛ pana: Taree a to to gə́ seḭ paje lé ya! Yeḛ gə́ d’a kiŋga ŋgo-kai-mán rəa’g lé a to ɓər ləm ŋga seḭ ɓa yḛ̀ taree a kwa dɔ sí-seḭ el.
11 Léegəneeya nana kara rəm gə ɓɔl ləa naŋg ndá wa ta ɓɔl ləa teḛ-teḛ tɔ. 12 Njekaa dɔ kəi lé un kudu saŋg keneŋ un kudee dɔ ka̰ ŋgondər’g lé saar teḛ ne dɔ ka̰ ŋgon gə́ ndɔḭ’g tɔ ndá d’iŋga ŋgo-kai-mán lé mee ɓɔl’g lə Bḛjami tɔ. 13 Deḛ t’wa kubuje lə dee gə́ rɔ dee’g hao̰-hao̰ til ndá nana kara tɔ néje ləa dɔ mulayḛ̀je’g ləa ndá deḛ tel d’aw ne ɓee-boo’g lé gogo.
Juda ra ndòo rɔ Jisəb’g gə mbata lə Bḛjami
14 Juda gə ŋgakea̰je ree kəi lə Jisəb, loo gə́ yeḛ si keneŋ ɓəi ndá deḛ ti bəbərə-bəbərə d’oso naŋg nea̰’g. 15 Jisəb dəji dee pana: See ɗi ɓa seḭ raje bèe wa. See seḭ gərje to gə́ dəw gə́ to gə́ ma bèe lé askəm saŋg né gə́ to loo-kiya’g el wa.
16 Juda ndigi təa’g pana: See j’a pa ban-ban kar mbai lə sí wa. See ta ɗi ɓa j’a pa wa. See ɗi ɓa j’a ra mba kɔr ne ta dɔ sí’g wa. Ala iŋga meeyèr rɔ kuraje’g ləi mba̰. Aa oo, ɓasinè jeḛ lai jeḛ n’toje gə́ ɓərje lə mbai lə sí, jeḛ ləm, gə yeḛ gə́ d’iŋga ŋgo-kai-mán jia’g lé ləm tɔ.
17 Jisəb pana: Ala ɔgm loo ra togə́bè! Dəw gə́ d’iŋga ŋgo-kai-mán jia’g lé ɓa a to ɓər ləm. Nɛ seḭ lé telje awje rɔ bɔ síje’g gə meelɔm ya.
18 Yen ŋga Juda rəm pər gə́ rɔ Jisəb’g ulá pana: Ǝi Mbai ləm, m’ra ndòo rɔi’g mba kari ya̰ loo ar kura ləi pata ari oo ɓó ar oŋg ləi ḭ dɔ kura’g ləi el! Mbata i lé to asəna gə Parao̰ ya. 19 Mbai ləm dəji sí pana: See bɔ síje əsé ŋgoko̰ sí si keneŋ wa. 20 Jeḛ j’ila mbai lə sí keneŋ m’pana: Bɔ síje gə́ ɓuga lé si gən ləm, ŋgoko̰ sí gə́ ndɔḭ gə́ yeḛ ojee dɔ tɔgee’g lé kara si gən ləm tɔ. Ŋgon neelé ŋgokea̰ gə́ ko̰ dee kára ba lé wəi, aree yeḛ nja nai gə karee ba ndá bɔbeeje undá dan kəmee’g. 21 I ula kuraje ləi pana: J’aree ree sə sí kari ée gə kəmi. 22 Jeḛ lé j’ilaje mbai lə sí keneŋ m’pana: Ŋgon neelé askəm kya̰ bɔbeeje el. Ɓó lé yeḛ ya̰ bɔbeeje ndá bɔbeeje a kwəi. 23 I tel ula kuraje ləi pana: Ɓó lé ŋgoko̰ sí gə́ ndɔḭ a tel ree sə sí el ndá j’a koo kəmi gogo el tɔ. 24 Togə́bè ɓa loo gə́ jeḛ n’tel j’awje rɔ kura’g ləi gə́ to bɔm lé jeḛ ndajije ndu mbai lə sí lé j’aree oo. 25 Ndá bɔ síje ula sí pana: J’a telje kaw ndogo ne nésɔ lam ɓəi. 26 Jeḛ j’ulá m’pana: J’askəm kaw el. Ɓó lé ŋgoko̰ sí gə́ ndɔḭ lé aw sə sí ndá j’a kaw ya nɛ ɓó lé ŋgoko̰ sí gə́ ndɔḭ lé godo rɔ sí’g ndá j’a kaskəm koo kəm dəw neelé el tɔ. 27 Kura ləi gə́ bɔm lé ula sí pana: Jeḛ n’gərje gao to gə́ dené lə neḛ oji sə neḛ ŋganje gə́ diŋgam joo ba. 28 Yeḛ gə́ kára ḭ rɔ neḛ’g aw raga ar neḛ m’pana: Da gə́ wala ɓa wá tiee mbidi-mbidi mbata neḛ n’tel n’ée gogo el saar. 29 Ɓó lé j’a taaje yeḛ gə́ nai ji neḛ’g tɔɓəi ɓa némajel a teḛ dəa’g ndá j’a kar yiŋga dɔ neḛ gə́ pudu lé andə mee ɓee’g lə njé gə́ d’wəi’g lé gə meeko̰.
30 Ɓasinè lé ɓó lé m’a tel kaw rɔ kura’g ləi gə́ to bɔmje lé lal kar ŋgon lé aw sə sí mbata to ŋgon gə́ mee bɔbeeje ɔr dəa’g el lé ndá 31 loo gə́ yeḛ oo ŋgon neelé sə sí na̰’d el ndá yeḛ a kwəi ya. Bèe ɓa kuraje ləi d’a kar yiŋga dɔ bɔ síje gə́ to kura ləi gə́ pudu lé andə mee ɓee’g lə njé gə́ d’wəi’g lé gə meeko̰ ya. 32 Mbata kura ləi taa ta gə́ wɔji dɔ ŋgon lé ɔm dəa’g am m’ula bɔm lé m’pana: Ɓó lé m’a tel ree səa rəa’g el ndá taree gə́ rɔ bɔm’g lé a kwa dɔm saar gə no̰ ya. 33 Ɓasinè ma m’ra ndòo rɔi’g mba kari ya̰ kura ləi aree nai gə́ ɓər lə mbai ləm tor ŋgon’g lé. Ndá maji kar ŋgon lé tel aw gə ŋgakea̰je na̰’d ya. 34 See m’a tel kaw rɔ bɔm’g lal kar ŋgon lé aw səm na̰’d to gə́ ban wa. Ǝi! Maji kam m’oo meeko̰ lə bɔm bèe el ŋga.
Kugiya ge Yusuf ne kugi na bá vya ma
1 Yusuf hon bage ne na yàl pal wak go: «Wi naa mbe ma galam ma ne swara mbyatɗa pool inna ge nama ne pal, pá bware ge ndu ge daage ne na galam wak digi. 2 Mo par mbi kop ge ne ɗeere ne fool kaal ge vya ge tok dab galam wak digi, poseya ne na bware ge yat swara.» Bage ne Yusuf yàl pal mbe ke dimma ne Yusuf ne jya̰ na go.
3 Swaga ge swaga ne ko̰y ɗe, a ya̰ nama mborra ne bama kwara ma. 4 A wat ne suwal diŋ ya zum, a gale ne be mbo kaal to pet ɗe, Yusuf jan bage ne na yál pal go: «Kare naa mbe ma pe, wa̰ nama se, jya̰ nama go: ‹Kyaɗa aŋ ba gwan ne mbi sone ge mbi kwaɗa kerra pal ɗaa? 5 Kyaɗa aŋ ba sel kop ge mbi bageyal ne njot kaŋ ne na, ge ne kwa ɗimil ma pe na me ɗaa? Kaŋ ge aŋ ne mbe no, aŋ ke sone.›» 6 Bage ne Yusuf yàl pal mbo wan nama viya̰ zi, jan nama fare mbe ma. 7 A jan na go: «Bageyal, mo te jan i ma fare go ɗaa? I mo dore ma, i ke kaŋ hir ge go mbe no to. 8 Ndi, i te va gwa̰ ne mo bware ge ne gá i galam ma zi ne suwal Kanan ya to’a? I ke ma̰ gyana ge i ba gwan kat sel bware ko dinar ne mo bageyal diŋ ya ɗaa? 9 Ne mo dore ma buwal zi, ndu ge a ne ɓol kaŋ mbe ya ne na tok go, na su dedet, i sḛ ma me, i gá mo̰r ge i bageyal ne.» 10 Ndu mbe jan nama go: «A kwaɗa, na ka dimma ne aŋ ne jya̰ mbe go. Ndu ge a ne ɓol kaŋ mbe ya ne na tok go, na gá mbi mo̰r, aŋ ge may ma aŋ ben uzi.» 11 Ndu ge daage har tene saa na galam eya suwar se, ne hage na wak me. 12 Ndu mbe é pe ɓyare nama galam ma pul, ne ga̰l pe go mbo á ge jyale ta. A mbo ya set kop mbe galam ge Bayami ne zi. 13 A taabe bama ba̰r ma ne bama ta uzi ndwara ke kḭḭmi, ndu ge daage yage na kaŋ ma na kwara pal, a gwan mbo suwal diŋ ya.
Kaɗeya ge Yuda ne Yusuf ta ne Bayami pe
14 Yuda ma ne na bá vya ma a det ya Yusuf go, na sḛ gale ne diŋ, a det kubiya suwar pal na ndwara se. 15 Yusuf jan nama go: «Aŋ te ke ma kaŋ go ɗaa? Aŋ be kwa go, ndu dimma ne mbi go, da ne pool ge ben kaŋ ge ɗimil ma pe zum to’a?» 16 Yuda jan na go: «I gwan jan i bageyal ma̰ gyana ɗaa? I da ne ma fare ge gwan janna iya ɗaa? I ɓol ma̰ ma fare ge ben ta ɗaa? A Dok bḛ ya̰l ge mo mo̰r ma pe zum ne. Ne se no, i gá mo̰r ge i bageyal ne, i sḛ ma, ɓanna ne ndu ge a ne ɓó kop ne na tok go.» 17 Yusuf jan nama go: «Mbi mbya ke no mbe to. Ndu ge a ne ɓó kop na tok go ɗeŋgo, gá mbi mo̰r ne. Aŋ ge may ma, gwa̰ me aŋ bá ta ya be fare.» 18 Yuda ndar tene ya na ta, jan na go: «Mbi bageyal, mo mo̰r kaɗe mo, ya̰ mbi jya̰ mo fare nde! Kaage mo saŋge pore mbi pal to, ago mo dimma ne Faraon go. 19 Mbi bageyal ele na dore ma go: ‹Aŋ bá, ko aŋ ná vya ge ɗogle ya go ɗaa?› 20 I jya̰ i bageyal no go: ‹I bá sabar ya go ɗu, i bá vya ge jyale ge i bá ne tó na sabar ge na ne zi ya go ɗu me, na ná vya su go. A na sḛ gá ne ɗu ne na ná pe go, na bá laar wa̰ na gḛ ge be to›. 21 Mo jya̰ mo dore ma go: ‹Gene me na ya, mbi kwa na ne mbi ndwara›. 22 I jya̰ mo go: ‹Vya mbe varse ne na bá to, kadɗa a ne na bá varse ya, na bá sú sù›. 23 Mo jya̰ i no go: ‹Kadɗa aŋ bá vya ge tok dab mbe mbo ja ne aŋ dagre to, aŋ ne pool ge kwa mbi ndwara to bat›. 24 Swaga ge i ne gwa̰ mo dore ge i bá ta ya, i wa̰ na fare ge mo ne jya̰ i ma pe. 25 Swaga ge i bá ne jya̰ i go, i gwa̰ mbo yat kaŋzam ya nde ɗe, 26 i gwa̰ ne na janna no go: ‹I ne pool ge gwanna be ge i bá vya ge jyale to. I da ne pool gwanna, amma i ne pool ge kwar ndu mbe ndwara to, kadɗa i bá vya ge jyale mborra dagre ne i to›. 27 Mo dore ge i bá jya̰ i no go: ‹Aŋ kwa kwa go, mbi gwale tó mbi vya sonmo ma azi, 28 ge ɗu ɗage ne mbi ta, mbi dwat go kavaar ga̰l wa̰ na ne, ɗiŋ ma̰ no, mbi be gwan kwar na to. 29 Kadɗa go aŋ gwan wan ge no mbe iya ɗe, tamekyala, kadɗa swagal a̰me ɓol na ya aŋ swaga mborra go, aŋ mbo é mbi wat taal zi ne kḭḭmi›. 30 Ne se no ɗe, kadɗa mbi gwanna mbo i bá ta ya be ge vya mbe kat dagre ne i to! Na laar wa̰ na gḛ ge be ɗo to, 31 ma̰ su, kadɗa na kwa na ya dagre ne i to. Ago i ma̰ e i bá wat taal zi ne kḭḭmi. 32 Ago mbi ge mo dore mbi ho̰ tene ne vya mbe no pe mbi bá ta, mbi jya̰ mbi bá go: ‹Kadɗa mbi gwan ne vya mbe ja hon mo to, mbi gá ndu ge ya̰l mo ndwara se ne ndwara dedet›. 33 Se no ɗe, mbi kaɗe mo, ya̰ mbi gá mo mo̰r vya mbe byalam go, amma ya̰ vya mbe gwanna ne na bá vya ma. 34 Mbi ne pool gwan mbi bá ta ya be ge vya mbe to to. Ya̰ mbi kwa yál ge mbi bá ne mbo njotɗa ne mbi ndwara to.»
