Pool deḛ gə Silas d’aw Tesalonik
1 Pool gə Silas dəs gə rəw gə́ Ampipolis gə Apoloni d’aw saar teḛ Tesalonik, loo gə́ kəi-kwa-dɔ-na̰ lə Jibje to keneŋ. 2 Pool andə aw keneŋ mbata to nérea. Yeḛ wɔji sə dee ta as ndɔ-kwa-rɔ munda, ɔr ne goo ta gə́ to mee maktub’g gə́ to gə kəmee. 3 Yeḛ ɔr ginta wɔji dee rəbee to gə́ némeeko̰ gə́ ra Kristi ləm, gə loo gə́ yeḛ unda ne loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g ləm tɔ lé to gə goo rəw gə́ maktub nee pa lé ya. Yeḛ ula dee pana: Jeju neelé gə́ m’ula sí ta ləa lé yeḛ nja to gə́ Kristi lé ya.
4 Njé gə́ na̰je mbuna dee’g taa ta ləa ndá d’ɔm gə Pool gə Silas na̰’d yəg. Grekje bula yaa̰ gə́ d’wa Ala meḛ dee’g ləm, gə denéje gə́ na̰je gə́ to gə́ kankəm denéje mee ɓee’g ləm tɔ lé d’ɔm sə dee na̰’d tɔ.
5 Nɛ Jibje lé kəmkəḭ rusu meḛ dee njḭ-njḭ ar dee d’ɔr njémeeyèrje gə́ na̰je mbuna dalm-dəwje’g d’ɔm dee goo dee’g gə mba kar dee pələ meḛ dəwje d’ar dee d’aw dɔ na̰’d pum-pum ɓó gə kar ɓee ləŋg ne. Deḛ saŋg Pool gə Silas saar d’aw ɓee lə Jaso̰ mba kɔr dee kaw sə dee no̰ koso-dəwje’g. 6 Loo gə́ d’iŋga dee el ndá d’wa Jaso̰ gə ŋgako̰ na̰je ndɔr dee d’aw sə dee no̰ njégaŋ-rəwtaje’g gə́ mee ɓee’g, ra né wəl d’ula dee pana: Dəwje neelé gə́ to njéturu dɔ dəwje lé deḛ ree loo gə́ nee’g ndá Jaso̰ wa dee gə́ rəa’g. 7 Deḛ lai ra né d’al ne ta ta godndu Sesar’g pana: Mbai gə́ raŋg gə́ ria lə Jeju sí keneŋ.
8 Ta gə́ deḛ pa lé ar meḛ koso-dəwje ləm, gə meḛ njégaŋ-rəwtaje ləm tɔ lé pélé ne wəs-wəs, 9 ndá deḛ d’ar Jaso̰ gə mareeje d’uga ɓaŋg kédé ɓa d’ya̰ dee d’ar dee d’aw ɓəi.
Pool deḛ gə Silas d’aw Bere
10 Léegəneeya ŋgako̰ na̰je d’ar Pool gə Silas d’ḭ loondul’g mba kaw Bere. Loo gə́ deḛ teḛ keneŋ mba̰ ndá d’aw mee kəi-kwa-dɔ-na̰’g lə Jibje. 11 Jibje neelé takə̰ji lə dee inja paw unda ka̰ njé gə́ Tesalonik, deḛ taa kankəmta lé rəgm gə ndɔ dee ndɔ dee. Deḛ tura maktub gə́ to gə kəmee tɔs kəm dee dɔ’g bao-bao gə mba koo see ta gə́ d’ula dee lé see to gə goo rəbee ya wa. 12 Njé gə́ na̰je bula mbuna dee’g d’un ne meḛ dee, deḛ denéje gə́ Grekje gə́ to gə́ kankəm denéje gə́ mee ɓee’g bula ləm, diŋgamje kara bula ləm tɔ. 13 Nɛ loo gə́ Jibje gə́ Tesalonik d’oo to gə́ Pool ula njé gə́ Bere’g ta lə Ala lé ndá deḛ ree bəg boo-dəwje keneŋ ya tɔɓəi. 14 Yen ŋga ŋgako̰ na̰je d’ar Pool ḭ gə tɔgee aw par gə́ gə loo gə́ baa-boo’g, nɛ Silas gə Timote ɓa nai Bere. 15 Deḛ gə́ dan Pool lé d’aw səa d’unda Aten. Yen ɓa deḛ tel d’aw Bere ɓəi nɛ Pool un ndia ar dee gə mba kar dee d’ula Silas gə Timote kar dee d’aw d’iŋgá.
Pool aw Aten
16 To gə́ Pool si Aten ŋgina dee lé ndá mée aw biriri-biriri mbata yeḛ oo magə-poleje taa loo mee ɓee-boo’g neelé pəl-pəl. 17 Yen ɓa yeḛ aw gə Jibje na̰’d mee kəi-kwa-dɔ-na̰’g lə dee wɔji sə dee ta ləm, yeḛ wɔji ta gə deḛ gə́ ɓəl Ala lé ləm tɔ. Ndəa-ndəa yeḛ aw loo-nada wɔji ta gə dəwje gə́ yeḛ iŋga dee keneŋ tɔ. 18 Njégər gintaje gə́ na̰je gə́ to Epikuriḛje gə Stoisiḛje lé d’un kudu kwɔji səa ta. Njé gə́ na̰je mbuna dee’g dəji na̰ pana: See ta ɗi ɓa njetakwɔji neelé wɔji bèe wa. Njé gə́ raŋg d’oo ri Jeju gə́ yeḛ pa ləm, gə ta teḛ dɔkumbwa’g lé ləm tɔ ndá deḛ tar taree pana: To asəna gə yeḛ pata gə́ wɔji ne dɔ magəje gə́ dɔ ɓee gə́ raŋg’d.
19 Yen ŋga deḛ d’ɔree d’aw səa dɔdərloo gə́ ria lə Areopajə, tɔɓəi deḛ dəjee pana: Ta gə́ sigi gə́ i ndoo dee lé see j’a kaskəm koo gəd tai’g ya wa. 20 Mbata jeḛ j’oo ta néje gə́ doŋgɔ tai’g. Jeḛ ndigi koo gel née gəd.
21 (Njé gə́ Aten lai gə dəwje gə́ d’ḭ dɔ ɓeeje gə́ raŋg gə́ d’isi keneŋ lé ta gə́ kwɔji ləm, gə ta gə́ koo ləm tɔ ɓa gə́ néra dee ɓó né gə́ raŋg gə́ néra dee el.)
22 Pool aar tar dan dee’g dɔdərloo gə́ ria lə Areopajə ula dee pana: Seḭ njé gə́ Aten lé ma m’oo to gə́ seḭ lé ooje ndòo gə mba magəje lə sí gə́ gə mḭdé-mḭdé boi. 23 Mbata loo gə́ ma m’gugu mee ɓee’g lə sí ma m’tən magəje lə sí ɓəd-ɓəd lé ndá m’iŋga loo-nékinjaməs gə́ kára gə́ deḛ ndaŋg ta kaaree’g pana: Wɔji dɔ magə gə́ dəw gəree el. Né gə́ seḭ poleje lal gəree lé yee ɓa ma m’ree gə mba riba dəa kar sí ya. 24 Ala gə́ njekunda naŋg nee gə néje lai gə́ to keneŋ lé yeḛ to Mbai dɔ dara gə dɔ naŋg nee tɔ. Bèe ndá yeḛ si mee kəi gə́ ji dəw ɓa ra el. 25 Ji dəw a koo loo ra né karee el mbata yeḛ aw ndòo né kára kara el tɔ. Yeḛ nja ɓa ar dəwje lai d’aw kəmba ləm, ar dee d’əmə ləma, ar dee néje lai gə́ deḛ d’aw ndòo dee ləm tɔ . 26 Məs dəw kára ba ya yeḛ unda ne ginka dəwje gə́ loo-loo ləm, yeḛ wɔji ne loo-si dee si dee dɔ naŋg nee ləm tɔ. Yeḛ wɔji ləb si dee si dee ləm, gə rəw-nim ɓeeje lə dee ləm tɔ. 27 Yeḛ ndigi kar dee ndolè Mbaidɔmbaije lé mamee maji d’iŋgá, mbata yeḛ si əw el, nɛ si mbɔr síjeḛ kára-kára lai dəb ya. 28 Mbata mbɔl dəa-yeḛ nja ɓa j’isi ne kəmba ləm, j’aw ne njam-njam ləma, j’isi gən ləm tɔ. Njéno̰paje lə sí gə́ na̰je kara pa bèe to pana: Tɔgərɔ, jeḛ lé n’to gə́ ŋganeeje ya. 29 Bèe ndá to gə́ jeḛ n’to ŋgan-Alaje lé ndá maji kar sí j’ə̰ji meḛ sí’g m’pana: Ala to asəna gə magə gə́ deḛ ra gə larlɔr əsé gə larnda gə́ deḛ léḛ əsé gə mbal gə́ deḛ tɔl ndaji ne né gə goo takə̰ji əsé goso lə dəwje lé maji kar sí j’ə̰ji bèe el. 30 Ndɔ gə́ dəwje d’isi dɔ mbə’g lé Ala un kəmee dɔ’g rəw. Nɛ ɓasinè yeḛ ila mber ar dəwje lai-lai gə́ d’isi gə loo gə́ rara kara mba kar dee d’wa ndòo rɔ dee dɔ kaiya’g, 31 mbata yeḛ unda ndɔ gə́ yeḛ a gə gaŋg rəwta dɔ dəwje gə́ dɔ naŋg neelé gə goo rəbee ləm, dəw gə́ a gə gaŋg rəwta neelé kara yeḛ unda doi ləm tɔ. Yeḛ ar dəwje lai d’oo ta neelé gao loo gə́ yeḛ ar debee neelé unda loo teḛ dan njé gə́ d’wəi’g.
32 Loo gə́ deḛ d’oo ta teḛ gə́ dəwje d’a gə teḛ dɔkumbwa’g lé ndá njé gə́ na̰je kɔgee ləm, njé gə́ raŋg pana: J’a koo səa taree ndɔ gə́ raŋg ɓəi ləm tɔ.
33 Yen ŋga Pool ḭ mbuna dee’g sa rəa aw. 34 Lé bèe kara njé gə́ na̰je dii ne rɔ dee gə rəa’g d’un ne meḛ dee asəna gə Deni gə́ to barkəm njégaŋ-rəwtaje gə́ d’isi dɔdərloo gə́ ria lə Areopajə ləm, gə dené kára ria lə Damaris ləma, gə njé gə́ raŋg sə dee ləm tɔ.
Bulus ma ne Silas suwal Tesalonika go
1 Swaga ge a ne mbo Amfipolis, a kale mbo Apolloniya, a det ya Tesalonika go. Sinagog ge Yuda ma ne ka suwal mbe diŋ. 2 Hada ge na ne zi, Bulus mbo ɓol nama. Ɗiŋ dam ɗigliya ma ataa a ne nama ka ɗaŋgre ta fare ge njaŋgeya ma pal. 3 Ka wan nama fare pe, ne ŋgay nama go Kris mbya njot yál, ne tan naa ge siya ma buwal zi digi. Ka jan nama go: «Jeso ge mbi ne waage aŋ na mbe no, ka jan go na Kris ne.» 4 Naa a̰me ma ne Yuda ma buwal zi ge fare mbe ne wa nama dulwak zi ma, a mbo Bulus ma ne Silas pe go, ne Grek ma naa ge ne sya Dok vo ma gḛ, ɓanna ne naa zaab a̰me ma ge tok pool ma me. 5 Amma Yuda ma, yil hun nama siya, a abe naa a̰me ma ge bernde ma ne viya̰ go, a kote naa gḛ gḛ, a ɗage giwli suwal. A mbo Jason diŋ ya mbo ɓyare Bulus ma ne Silas pe, ndwara gene nama ɓase ma ndwara se ya. 6 Amma a ɓol nama to, a zwal Jason ma ne ná vya a̰me ma ya naa ga̰l ge suwal ne ma ndwara se, a ka oyya go: «Naa mbe ma iigi dunya ya digi gilu, a det ja ɗiŋ go go. 7 Jason ame nama na diŋ. A pili ta ne eya ge Kaysar ne ma, a jan go gan ge ɗogle ya go, na Jeso.» 8 Nama fare janna mbe ma iigi ɓase ma, ne naa ga̰l ge suwal ne ma me. 9 A e Jason ma ne naa ge may ma pot bware gḛ ɓya a ba ɗage kan nama digi.
Bulus ma ne Silas ge suwal Bere go
10 Swaga ge swaga ne ke se ɗaal, ná vya ma é Bulus ma ne Silas mbo suwal Beriya. Swaga ge a ne dé ya suwal diŋ, a mbo wat Sinagog ge Yuda ma ne zi. 11 Nama mbe ma no a ka da ne haŋgal ge kwaɗa waɗe naa ge Tesalonika ma. A ame fare ge Dok ne ne sḛ fafa̰y. Dam ne dam a ka hale njaŋgeya ma pe, ndwara kwa pe go nama go mbe tem ɓa de. 12 Naa gḛ ne nama buwal zi a hon fareba, poseya ne Grek ma zaab ge tok pool ma, ne naa sonmo ma gḛ ge be to. 13 Swaga ge Yuda ge ne Tesalonika go ma ne za̰ go Bulus waage fare ge Dok ne ya Beriya ya me, a mbo ya ndwara é ɓase ma iigi digi. 14 Swaga mbe go no ná vya ma ɗame Bulus mbo maŋgaɗam ga̰l yuwam wak se ya. Amma Silas ma ne Timotawus gá se. 15 Naa ge ne ɗame Bulus ma a ne nama mbo ɗiŋ suwal Atena ya. A gwan’a ne wak honna ge Bulus ne go, Silas ma ne Timotawus mbo ɓol na suwal Atena ya avun cap.
Bulus suwal Atena go
16 Ne jo̰ go Bulus ka da̰re nama suwal Atena go, swaga ge ne kwa kaŋ sḭḭm baŋneya bindik suwal mbe diŋ na laar vḛne ge be to. 17 Ka mbo wan Yuda ma ne pehir ge ɗogle ge ne sya Dok vo ma fare pe ge Sinagog zi, dam ne dam ka mbo ɓol naa ge tandal ge suwal ne go. 18 Naa ge ne ɓyare zwama pe ge Epikur naa ma, ne Estoykos naa ma me a ka kat swaga mbe go, a ne nama ka wan ta fare ma pe. Naa a̰me ka jan go: «Bage ɗeɗe fare mbe no wan ma fare pe ɗaa?» A̰me ma ka jan go: «Wan fare ge dok ge ɗogle ma ne.» Ago Bulus ka wan fare ge Jeso ne ma ne tanna pe. 19 A wan na, a gene na ya swaga koteya Areyopagus go, a jan na go: «Gale wa̰ i hateya ge giya̰l ge mo ne jan na fare mbe no pe gale. 20 Ago mo wan i ne go fare ge giya̰l ma pe. I ɓyare go mo wa̰ i na pe zum kwaɗa, i ba kwa na.» 21 Ago naa ge suwal Atena ne ma pet, poseya ne gwasal ge ne mbo ya suwal mbe diŋ ma ka mbo kat swaga mbe go za̰ fare ge giya̰l ma ne wan fare ge giya̰l ma pe.
22 Bulus mḛ digi Areyopagus tuŋsi go ɗar, jan go: «Naa ge suwal Atena ma, mbi kwa go, kaŋ ma zi pet, aŋ hon dok ma hormo gḛ ge be ɗo to. 23 Swaga ge mbi ka anna aŋ suwal diŋ mbi ka kwa aŋ kaŋ sḭḭm ma, a be no ɗeŋgo to, mbi aŋ twal tuwaleya a̰me ge aŋ ne njaŋge na ta go: ‹Ne dok ge ndu ne wan na pe to pe.› Kaŋ ge aŋ ne uware na be ge wan na pe to mbe, a na ge mbi ne mbo ya waage aŋ na. 24 Dok ge ne dó dunya ne kaŋ ge ne na pul zi ma pet, na sḛ ya digi ma ne suwar pal, kat ge zok ge naa dasana ma ne sḭ na ne bama tok zi zi to. 25 Na̰ sḛ ɓyare go naa dasana ma ke na temel dimma ne na ne ɓyare a̰me ne nama ta go to, a na sḛ hon kaŋ ma pet ndwara ne, ne o̰yom, ne kaŋ ge daage ne pet me. 26 Da ne ndu ɗu ta ke pehir ma no pet, e nama ne suwar pal no pet, e swaga ma, ne dam ma, ne nama suwal warbe ma no, 27 ne da pe nama ɓyare na pe, kadɗa day ya, nama ba ɓol na, ko tandaŋgeya zi. Amma na sḛ be kaal ne nee to. 28 Ago da ne na ta nee ka ne ndwara no, nee mwase ta no, ne ka ne go no. A na no ge aŋ naa ge mbal fare sḭ ma ne jan: ‹I na hir ma ne me.› 29 Ne jo̰ nee na hir ma ne ɗe, nee ne pool dwat go Dok dimma ne dinar, ko ne fool kaal, ko ne njal ge naa ge kwa na cerra ma ne ce na ɗalla ne dwatɗa ge bama ne zi go to. 30 Be ge dwat ge dam ma ge kwarra to ma zi pal to, Dok waage naa dasana ma ma̰ no pet, ge swaga ge daage go pet go, nama hase. 31 Ne da pe e dam a̰me ya go ɗu ge na ba kun sarya dunya pal pet dosol zi, ne ndu ge na ne tá na ta. Ago tanna ge ne ta̰ na ne naa ge siya ma buwal zi digi, ŋgay naa pet go na bage kun sarya mbe ne.»
32 Swaga ge a ne za̰ fare tanna ge siya ma ɗe, a̰me ma ka ke kalam, a̰me ma jan na go: «I mbo gwan za̰ mo fare mbe ma dam ge ɗogle go.» 33 Go mbe no, Bulus wat ne nama buwal zi ya zum. 34 Naa a̰me ma a mbarge ta ne na, a hon fareba. Nama buwal zi, ka Denis, ndu a̰me ne naa ga̰l ge suwal ne ma buwal zi, ne ndu gwale a̰me ge a ne tol na Damaris, ne naa ge ɗogle ma me.
