Némḭdi gə́ dɔtar gə́ Daniel oo wɔji ne dɔ daje sɔ lé
1 Mee ləb ko̰ɓee’g dɔtar lə mbai Belsasar gə́ Babilɔn lé Daniel ni ar ndilee oo ne némḭdije loo gə́ yeḛ to dɔ tira-tée’g. Gée gə́ gogo, yeḛ ndaŋg ta ni lé ləm, ndaji kona tareeje ləm tɔ. 2 Daniel un ta pa pana: Loo gə́ né ram gə́ mḭdi loondul’g lé m’aa loo gərərə ndá aa oo, lelje gə́ dara sɔ d’ḭ d’ula mbḭ-mbḭ dɔ baa-boo-kad’g. 3 Daje gə́ boo-boo gə́ to ɓəd-ɓəd sɔ d’unda loo mee baa-boo-kad’g lé teḛ raga . 4 Yeḛ gə́ dɔtar lé to tana gə toboḭ nɛ bagee to keneŋ asəna gə ka̰ niŋgatə̰də bèe. Ma m’eaa gərərə saar loo gə́ deḛ tɔr bageeje ndá, d’unee naŋg d’uree tar gə gɔlee asəna gə dəw bèe ndá d’ar mée tel to asəna gə mee dəw bèe tɔ . 5 Aa oo, da gə́ njekɔm’g joo lé to tana gə da-urs ləm, yeḛ ḭ tar dɔ gɔlee gə́ gogo ləm tɔ. Yee to̰ siŋga seŋgəre kaar da munda təa’g ndá d’ulá pana: Ḭta usɔ dakasrɔ da neelé aree asi nag. 6 Gée gə́ gogo, m’aa loo ndá aa oo, yeḛ gə́ raŋg gə́ to tana gə kàg nɛ né asəna gə bag yel sɔ to bargiree’g. Da neelé dəa sɔ ləm, d’aree dum dɔ loo ləm tɔ. 7 Gée gə́ gogo loo gə́ né ram gə́ mḭdi loondul’g lé m’aa loo ndá aa oo, da gə́ njekɔm’g sɔ lé to ɓəl yaa̰ ləm, to ɓəl kədm-kədm ləma, sḭgakuba ləa al dɔ loo sula ləm tɔ. Ŋgaŋgeeje gə́ boi-boi lé to gə́ larndul ləm, yeḛ sɔ ne né ləm, təd ne né ləma, ges né gə́ nai lé yee tuba naŋg mbajila-mbajila ləm tɔ. Yee to ɓəd ɓó to asəna gə daje lai gə́ kédé lé el, tɔɓəi yee uba gajeeje dɔg tɔ . 8 Ma m’orè kəm sḭ dɔ gajeeje’g ndá aa oo, gajee gə́ lam bèe gə́ raŋg uba mbuna dee’g, tɔɓəi gajeeje gə́ munda gə́ kédé lé tɔr gə ŋgira dee rɔd-rɔd no̰ gajee’g neelé. Aa oo, gajee neelé kəmee to keneŋ to gə́ kəm dəw bèe ləm, təa kara pa ne ta beelé ləm tɔ .
Rəwta-gaŋg lə Ala
9 Loo gə́ m’aw m’aa loo ɓəi ndá, m’oo kalimbaije gə lée-lée ndá d’ar Dəw gə́ ɓuga yaa̰ si dɔ’g. Kubu ləa tɔ ndá kələw-kələw asəna gə kəwje ləm, yiŋga dəa to asəna gə bḭ badə gə́ àr ŋgad-ŋgad ləm tɔ. Kalimbai ləa to asəna gə ndo̰ pərje ləm, gɔl kalimbaije gə́ to asəna gə gɔl pusu lé o̰ bilim-bilim to gə́ pər bèe ləm tɔ . 10 Pər gə́ un loo lad-lad to gə́ mán-baa bèe lé unda loo nea̰’g teḛ. Dəwje tɔl-dɔg-loo-tɔl-dɔg (1.000.000) ra né d’aree ləm, dəwje tɔl-dɔg-loo-tɔl-dɔg as loo dɔg (10.000.000) kara d’aar nea̰’g ləm tɔ. Njégaŋ-rəwtaje d’isi naŋg ndá d’ɔr maktubje tɔ .
11 Ma m’aa loo tɔɓəi mbata lə ta beeléje gə́ gaji da pa lé. Tɔɓəi loo gə́ m’isi m’aa loo ya ɓəi ndá deḛ tɔl da neelé ləm, tuji darəa d’ilá pər’d gə mba karee roo dula-dula ləm tɔ. 12 Daje gə́ raŋg lé d’ɔr siŋgamoŋ lə dee rɔ dee’g, nɛ ləb kaw kəmba lə dee ɓa d’ila dɔ maree’g saar kar kur dee əw ne waga.
13 Loo gə́ né ram gə́ mḭdi loondul’g lé ma m’aa loo ndá aa oo, dəw kára gə́ to tana gə ŋgon dəw bèe ree dan loo-kil’g lə ndi. Yeḛ aw pər gə́ rɔ Dəw gə́ ɓuga yaa̰’g lé ndá d’aree ree mbɔree’g dəb ya . 14 Deḛ d’aree dum dɔ loo ləm, d’aree o̰ ɓee ləma, d’ula rɔnduba dəa’g ləm tɔ. Koso-dəwje lai ləm, gə ginkoji dəwje gə raŋg ləma, gə dəwje gə́ takɔji dee gə ria-ria ləm tɔ lé ra kula d’aree. Dum dɔ loo ləa to dum dɔ loo gə́ to gə no̰ gə́ rudee a kun ɗiao el ləm, ko̰ɓee ləa kara a tuji nda̰ el ləm tɔ .
Kɔr gel némḭdi gə́ dɔtar lé
15 Ma Daniel, məəm to kəgəgə ləm, némḭdije gə́ m’oo kara am m’unda bala ləm tɔ. 16 M’rəm pər gə́ rɔ yeḛ gə́ kára mbuna deḛ gə́ d’aar keneŋ ndá m’dəjee gə mba koo ta gə́ gəd gə́ wɔji dɔ néje neelé lai. Tɔɓəi yeḛ ulam taree ləm, ɔr ginee am ləm tɔ pana: 17 Daje gə́ boo-boo gə́ sɔ neelé wɔji dɔ mbaije sɔ gə́ d’a gə kḭ dɔ naŋg nee. 18 Nɛ njémeendaje lə Njekurdɔloo ɓa d’a taa ɓeeko̰ ləm, ɓeeko̰ lé a to ka̰ dee-deḛ ya saar-saar gə́ kédé-kédé gə no̰ ləm tɔ . 19 Gée gə́ gogo m’ndiŋga rɔm mba koo ta gə́ gəd gə́ wɔji dɔ da gə́ njekɔm’g sɔ lé gə́ to ɓəd ɓó tana gə njé gə́ raŋg el lé. Yee to ɓəl kədm-kədm ləm, ŋgaŋgee to gə́ larndul ləm, ŋgo gɔleeje to gə́ larkas ləm, yee sɔ ne né ləm, təd ne né ləma, ges né gə́ nai kara yee tuba naŋg gə gɔlee ləm tɔ, 20 gə mba koo ta gə́ gəd gə́ wɔji dɔ gajeeje gə́ dɔg gə́ tuba dəa’g ləm, gə yee gə́ raŋg gə́ uba ar njé gə́ munda tɔr toso naŋg nea̰’g ləm tɔ lé: Gaji da neelé kəmee to keneŋ ləm, təa pata beelé ləma, boi kəm’g unda njé gə́ raŋg lé ləm tɔ. 21 Ma m’oo gaji da neelé rɔ gə njémeendaje ndá dum dɔ dee 22 saar loo gə́ Dəw gə́ ɓuga yaa̰ lé ree un ndia ar njémeendaje lə Njekurdɔloo lé mba gaŋg rəwta ləm, ar ndəa teḛ kar njémeendaje taa ɓeeko̰ lé gə́ ka̰ dee ləm tɔ .
23 Yeḛ ulam ta togə́bè pana: Da gə́ njekɔm’g sɔ lé wɔji dɔ ɓeeko̰ gə́ njekɔm’g sɔ gə́ a gə ree dɔ naŋg nee. Yee a to ɓəd ɓó a to kasəna gə ɓeeko̰je gə́ raŋg lai el ləm, yee a tuji dɔ naŋg lai pugudu-pugudu ləm, a tubá naŋg mbajila-mbajila ləma, a tədee rém-rém ləm tɔ. 24 Gajeje gə́ dɔg lé wɔji dɔ mbaije dɔg gə́ d’a gə kḭ mee ɓeeko̰’g neelé. Yee gə́ raŋg a kḭ goo dee’g ləm, yee a to ɓəd ɓó a kasəna gə njé gə́ kédé lé el ləm tɔ, tɔɓəi yee a dum dɔ mbaije gə́ munda lé . 25 Yee a pata kila ne ndɔl dɔ Njekurdɔloo’g ləm, yeḛ a kula kəm njémeendaje lə Njekurdɔloo ndòo ləma, yeḛ a ndiŋga rəa mba kar ndɔje gə godndu tel to ɓəd ləm tɔ. D’a kɔm njémeendaje jia’g as dɔkurloo kára ləm, gə dɔkurlooje joo ləma, gə ges dɔkurlooje ləm tɔ . 26 Bèe ɓa ndɔ gaŋg rəwta a teḛ ndá d’a kɔr dum dɔ loo ləa karee tuji pugudu ləm, karee godo saar gə no̰ ləm tɔ. 27 Ko̰ɓee ləm, gə dum dɔ loo ləma, gə boo-ronduba lə ɓeeko̰je gə́ dɔ naŋg neelé ləm tɔ lé d’a kar koso-dəwje gə́ to njémeendaje lə Njekurdɔloo lé tɔ. Ko̰ɓee ləa to ko̰ɓee gə́ to gə no̰ ləm, njédumdɔlooje lai d’a ra né karee ləma, d’a kila ne ŋgonkoji dəa’g ləm tɔ .
28 Gintaje gə́ d’ulam lé ŋgaŋgee ɓa nee.
Ma Daniel, takə̰jije ləm al dɔm sula am m’ɓəl m’ndəb ne pəd-pəd ləm, kəm tel ne wagəsa ləm tɔ ndá m’wa taje neelé lai məəm’g bururu ya.
Daalam ge zḛ ge ge Danyel ne:
Kavaar ma anda
1 Del ge zḛ ge ge muluk ge Beltazar gan ge Babilon ne zi, Danyel ne na swaga fiya se, kiya̰r jan na, na kiya̰r mbe ka daalam. Fare ge ne gá na pala zi ge na kiya̰r mbe ne, ge ne njaŋge nama no:
2 Danyel fare ge ne jya̰ no: «Ɗaal zi, daalam ge mbi ne zi, mbi kwa saam labreya ɗage ne swaga ma ya pet iigi maŋgaɗam ga̰l yuwam digi. 3 Kavaar ga̰l ma pe hini hini anda, a ndé ne maŋgaɗam ga̰l yuwam se ya digi . 4 Ge zḛ ge ka dimma ne sonne go, na ganwak ma kat dimma ne gegelo ganwak ma go. Mbi ne swaga ndil na go gale, a ndage na ganwak ma uzi, a e na mḛya na koo ma pal dimma ne ndu dasana go, a hon na dulwak ge naa dasana ma ne . 5 Kavaar ge azi a dimma ne yoŋyoŋ go, abe tene digi le ɗu, ne kaŋ ziyar wakal ma ataa wanna na wak zi. A hon na wak go, na ɗage digi mbo zam duur ma gḛ.Yoŋyoŋ 6 Mbi gwan kwa kavaar a̰me dimma ne ra̰y go, kat ne ganwak ma anda na go̰r go dimma ne njoole ganwak ma go. Kavaar mbe ka da ne pala anda, a hon na pool na ke muluk. 7 Ge mbi daalam ge ɗaal mbe zi, mbi gwan kwa kavaar ge anda, ka kaŋ ajab, kaŋ hon naa vo, na pool gḛ ge be to, ka da ne kiya̰r ma ga̰l kuktuk kuktuk ge walam ne zamma, ne kacage na kaŋzam ma pe, ge ne gá ma me ka ndal nama na koo zi. Ka hini ne kavaar ge ataa ge zaŋgal ma, ka da ne kḭḭm ma wol me . 8 Swaga kyare mbi ndwara ndil kḭḭm mbe ma go, kḭḭm a̰me ge ɗogle ge jyale pyar ne nama pe se ya, mbugi ge ataa ma na ndwara zḛ ya uzi. Kḭḭm mbe ka da ne ndwara fa̰ ma dimma ne ndu dasana ndwara ma go, na wak ka sal fare me .»
Sarya kunna ge Dok ne
9 Mbi gale ne swaga ndil swaga go, mbi kwa a e hool gan ma, ndu ga̰l sabar a̰me mbo ya kat se. Na ba̰r kat saal tataɗak, na pala susu saal mbṵṵ. Na hool gan ka ɗaabe ol, na koo ge jareya ma kat ne ol wak yeŋgel go me . 10 Maŋgaɗam ge ol ka sorra na ndwara se. Naa dubu ma ne dubu ma ka mḛya na ndwara se ke na temel mo̰r. Naa ge kun sarya ma kat se, a hage maktub ma se .
11 Ne fare salla ge kḭḭm ge jyale mbe ne ka salla pe, mbi ka ndilla. Swaga ndilla go gale, mbi kwa a hun kavaar ge anda mbe, a vḛne na duur uzi, a dol na ol ge jijik zi tilla. 12 A ndage pool ge kavaar ge may ma ne uzi, amma a hon nama viya̰ nama ka ne ndwara dam ma swak.
13 Ge mbi daalam ge ɗaal mbe zi, mbi kwa dir a̰me mbo ya poseya ne pḭr dimma ne ndu dasana go, ka mbo bá ga̰l ge sabar mbe ta ya, a gene na ya na ta . 14 A hon na pool, ne hormo, ne muluk. Pehir ma pet, ne suwal ma, ne naa ge ne far wak ge daage ma pet, a ka ke na temel mo̰r. Na muluk ɗiŋnedin, mbo kale to bat, na pe mbo burmi uzi to bat me .
Daalam ge zḛ ge pe wanna
15 Mbi, Danyel mbi ɓol iigiya ge be to, ago daalam mbe ke mbi vo ge be to. 16 Mbi ndar tene ya ndu a̰me ge ne ka swaga mbe go ta, mbi ele na go, fare mbe pe wanna gyana ɗaa. Na sḛ ben mbi fare mbe pe zum go: 17 «Kavaar ga̰l ge anda mbe ma, a gan ma ne anda ge a ne mbo ke muluk ya suwar pal. 18 Go̰r go, naa ge mbegeya ge Bage ne digi zi ya ne ma mbo ame muluk, a mbo gá ne na ɗiŋnedin mbo ɗiŋnedin .»
19 Uwale, mbi ɓyare go a hare mbi kavaar ge anda mbe fare pe, na ge ne ka hini ne na kaam ge may ma, ge ne hon naa vo gḛ, ge na kiya̰r ne ka walam ga̰l kuktuk kuktuk, na koo guwa̰r ma ne ka ndaar dimma ne fool ŋgirma go, ge ne zam, ka kacageya, ka ndal ge ne gá ma na koo se mbe. 20 Ne fare ge na kḭḭm ge wol mbe ma ne pe, ne fare ge kḭḭm ge ɗu ge ne pya ne se ya ɗo, ba mbugi ge ataa ma na ndwara zḛ, na ge ne ka ne ndwara fa̰ ma, ne wak ge ne ka sal fare, ge ne ka pool gḛ waɗe na kaam mbe ma pe. 21 Mbi kwa na ka ke pore ne naa ge mbegeya ge Dok ne ma, ka hal nama pal , 22 ɗiŋ bá ga̰l sabar mbo ya ɗaŋge naa ge mbegeya ge Bage ne digi zi ya ne ma pe, ne da pe swaga ma ya̰ ya ne ge a ba ame muluk .
23 Na sḛ jan mbi go: «Kavaar ge anda mbe, a muluk ge anda ge ne mbo katɗa suwar pal. Na sḛ mbo kat hini ne muluk ge may ma, mbo burmi naa ne suwar pal pet, mbo twacwage, ne kacageya uzi. 24 Kḭḭm ge wol mbe ma, a gan ma wol ge ne ka muluk mbe pal, ge ɗogle mbo ɗage ne nama go̰r ya, mbo kat hini waɗe ge zḛ ge ma, mbo ndage gan ge ataa ma uzi . 25 Na sḛ mbo ka jan fare ge sone kakatak ma Bage ne digi digi zi ya pal, mbo ke naa ge mbegeya ge Bage ne digi digi zi ya ne ma yál, mbo ɓyare go na er saba dam ne eya ma. A mbo ɓyan na naa ge mbegeya ma na tok go na ke nama yál del ataa ne nus . 26 Go̰r go, a mbo kun sarya na pal, a mbo ndage na ne na gan zi uzi, a mbo burmi na muluk uzi ne ndwara ɗiŋnedin. 27 Pool ma, ne gan ma, ne muluk ge ɓaŋlaŋ ge ne suwar pal ma pet a mbo hon nama naa ge mbegeya ge Bage ne digi digi zi ya ne ma tok go. Na muluk mbo kat ɗiŋnedin, gan ge ne suwar pal ma pet a mbo gwan ne bama pala na pe se, a mbo ke na temel mo̰r me .»
28 No a fare mbe pe aya ne. Amma mbi Danyel, mbi sḛ wan vo, mbi dulwak kun ɓat, mbi ka dwat fare mbe pal ɗaɗak.
