Samso̰ aw Gaja
1 Samso̰ aw ɓee gə́ Gaja, yeḛ oo kaiya dené kára ndá yeḛ aw rəa’g. 2 D’ula dəwje gə́ Gaja pana: Samso̰ ree loo gə́ nee’g. Deḛ d’ḭ d’aḭ dəa sub d’umee loondul’g tarəw ɓee-boo’g. Loondul’g neelé deḛ d’aar régégé, deḛ pana: Loo gə́ loo a gə kàr yərərə lé ndá j’a tɔlee. 3 Samso̰ to naŋg saar dan loo bab. Dan loo bab neelé yeḛ uba naŋg ḭta ndá yeḛ wa tarəwkəi gə kagee gə́ joo bɔr moŋgoŋgo̰ ɔr gə nékudu təa na̰’d, odo dɔ bagee’g aw ne dɔ sém mbal’d gə́ to no̰ Ebro̰’g njoroŋ.
Delila un dɔ Samso̰
4 Gée gə́ gogo yeḛ ndigi dené kára gə́ si mee wəl-loo’d gə́ Sorek. Ria lə Delila. 5 Mbai dɔ Pilistije-je ree rɔ dené’g neelé d’ulá pana: Maji kari su kəmee gə mba koo ne gin boo-siŋgamoŋ ləa ləm, mba koo ne né gə́ j’askəm ra mba dum ne dəa ləm tɔ. Bèe ɓa j’a teá gə kúla mba dum ne dəa ndá jeḛ lé nana kara a kari larnda tɔl-dɔg-dəa-tɔl tɔl (1.100) ya.
6 Yen ŋga Delila dəji Samso̰ pana: M’ra ndòo rɔi’g, maji kari ulam gin boo-siŋgamoŋ ləi ləm, gə né gə́ kəm ra mba tɔi dum ne dɔi ləm tɔ.
7 Samso̰ ulá pana: Ɓó lé d’a tɔm gə kulaje siri gə́ to təb njɔl lal tudu ɓəi ndá siŋgam a godo kam m’tel m’to asəna gə dəw gə́ kari ba bèe ya tɔ.
8 Mbai lə Pilistije-je lé ree gə kulaje gə́ to təb njɔl siri gə́ lal tudu ɓəi lé d’ar Delila ndá yeḛ teá gə kulaje neelé. 9 Aa oo, dəwje d’umee mee kəi’g lə Delila. Delila ulá pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!
Ndá yeḛ gaŋg kulaje lé to gə́ kúla kubu gə́ pər ɔd rəa bèe. Ndá gin siŋgamoŋ ləa lé deḛ gər el saar.
10 Delila ula Samso̰ pana: Aa oo, i ula sul dɔm’g ulam ne taŋgɔmje. Ɓasinè, m’ra ndòo rɔi’g, maji kari ulam né gə́ kəm tɔi ne.
11 Yeḛ ilá keneŋ pana: Ɓó lé deḛ tɔm gə kulaje gə́ sigi gə́ tɔ ne né gɔl kára el ɓəi ndá siŋgam a godo kam m’tel m’to asəna gə dəw gə́ kari ba bèe ya tɔ.
12 Delila odo kulaje gə́ sigi ndá yeḛ teá ne. Tɔɓəi yeḛ ulá pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!
Aa oo, dəwje d’umee mee kəi’g. Ndá yeḛ gaŋg kulaje gə́ jia’g mbidi-mbidi to gə́ kúla kubu bèe.
13 Delila ula Samso̰ pana: Saar ɓasinè kara i ula sul dɔm’g, ulam ne taŋgɔmje ya ɓəi. Ulam gəd ya, see ɗi ɓa kəm tɔi ne wa.
Yeḛ ilá keneŋ pana: Né gə́ kəm ra lé ɓa nee: Maji kari ɔr kəm yiŋga dɔm gə́ siri pḛdé na̰’d gə kúla kwɔji kubu lé.
14 Bèe ɓa yeḛ tɔ yiŋga dəa ula kag keneŋ ila ne təa ɗɔr ɓa tel ulá pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!
Yeḛ uba naŋg dɔ ɓi’g ḭta ndá yeḛ wa kag-kṵji-kubu ləm, gə kubu ləm tɔ ɓɔgədɔ ɔr.
15 Yeḛ tel ulá pana: See ban ɓa i pana: I ndigim wa! Mbata məəi ɔm səm na̰’d el. Aa oo, as gɔl munda gə́ i ula sul dɔm’g lal riba səm dɔ gin boo-siŋgamoŋ ləi lé.
16 To gə́ yeḛ jɔgee gə tadəjije ləa gə ndɔje kára-kára lai lé ndá ar rəa asee aree ndiŋga rəa gə́ mba kar yoo tɔlee. 17 Togə́bè ɓa yeḛ ya̰ mée bura aree ulá ne pana: ndɔ kára kara yiŋga inja dɔm bur el mbata ma lé d’undam gə kəmee loo gə́ m’nai ne mee kɔmje’g ya ɓəi. Ɓó lé ndisa dɔm ndá m’a tel to dəw gə́ kari ba to gə́ dəwje gə́ raŋg lai tɔ.
18 Delila oo to gə́ yeḛ ya̰ mée bura aree ndá yeḛ ula kula rɔ mbaije’g lə Pilistije-je ar dee d’ula dee pana: Gə́ reeje gɔl kára ya ɓəi mbata yeḛ riba mee pərəg am mba̰.
Bèe ɓa mbaije lə Pilistije-je lé d’ḭ ree rəa’g gə larnda ji dee’g. 19 Delila ar Samso̰ toɓi dɔ biŋgee’g. Ndá yeḛ ɓar dəw kára aree ndisa yiŋga dɔ Samso̰ gə́ pḛdé na̰’d loo siri lé. Bèe ɓa yeḛ un kudu dum ne dəa. Togə́bè siŋgá teḛ rəa’g ho̰d ŋga. 20 Tɔɓəi yeḛ pana: Samso̰, Pilistije d’aar dɔi’g nee!
Ndá yeḛ uba naŋg dɔ ɓi’g ḭ pa mée’g pana: N’a teḛ nar rɔ neḛ to gə́ kédé lé ləm, n’a kunda rɔ neḛ gaŋg ləm tɔ. Nɛ yeḛ gər to gə́ Njesigənea̰ ubá yá̰ mba̰ lé bèe el. 21 Pilistije d’ubá d’wá ndá tɔr guburu kəmeeje. Deḛ d’aw səa Gaja ndá deḛ teá gə kúla larje gə́ kas. Yeḛ ɓa to njekwa kag mbal kusu kó kusu ne kó mee kəi daŋgai’g. 22 Lé togə́bè kara yiŋga dəa un kudu kidi goo ndisa gə́ deḛ ndisa dəa’g lé ya.
Kwəi lə Samso̰
23 Ndɔ kára bèe, mbaije lə Pilistije-je lé mbo̰ dɔ na̰ mba kinja nékinjaməs gə́ boo kar Dago̰, magə lə dee ləm, mba kal ne rɔ dee ləm tɔ. Deḛ pana:
Ala lə sí ila Samso̰
Gə́ to njeba̰ lə sí lé ji sí’g ŋga.
24 Loo gə́ koso-dəwje d’oo bèe ndá deḛ d’ula rɔnduba dɔ magə’d lə dee pana:
Ala lə sí ila njeba̰ lə sí ji sí’g mba̰,
To yeḛ gə́ tuji ɓee lə sí pugudu ləm,
Gə ar yoo sí to naŋg rib-rib ləm tɔ.
25 Dan rɔlel gə́ meḛ dee’g kəi lé dee pana: Maji kar dee ɓar Samso̰ d’aree ree ra ne ar sí n’kogoje ne. D’ar Samso̰ unda loo kəi-daŋgai’g teḛ ndá d’aree ndam no̰ dee’g. D’aree aar mbuna kagje’d gə́ gəd kəi lé. 26 Samso̰ ula basa gə́ wa jia ndɔree lé pana: Ya̰’m am m’ɔrɔ rɔ kagje gə́ gəd kəi gə́ kəi to dɔ’g lé gə mba kam m’nduna rɔm rɔ keneŋ.
27 Kəi lé diŋgamje gə denéje rusu tub-tub. Mbaije lə Pilistije-je lai d’isi keneŋ ləm, loo gə́ dɔ kəi’g tar lé dəwje tɔl-dɔg-loo-munda (3.000) d’aar keneŋ, to diŋgamje gə denéje gə́ d’aar d’aa Samso̰ sɔmɔmo̰ loo gə́ yeḛ ra né ar dee kogo ne ləm tɔ. 28 Togə́bè ɓa Samso̰ no̰ ɓar Njesigənea̰ ndá yeḛ pana: Mbaidɔmbaije gə́ Njesigənea̰, m’ra ndòo rɔi’g ya, ar məəi olé dɔm’g ya kari. Ǝi Ala, am siŋgamoŋ gɔl kára ya ɓəi mba kam m’ra né gɔl kára ba ya m’dal ne ba̰ ləm dɔ Pilistije’g mbata lə guburu kəmje gə́ deḛ tɔr joo bɔr lé.
29 Bèe ɓa Samso̰ wa kagje gə́ joo gə́ dana bab gə́ kəi to dɔ’g lé ndá yeḛ nduna rəa keneŋ, kára to dɔ jikɔlee’g ləm, kára to dɔ jigelee’g ləm tɔ. 30 Samso̰ pana: Maji kari am m’wəi gə Pilistije na̰’d ya.
Bèe ɓa yeḛ wa kagje gə́ gəd ne kəi lé gə siŋgá rədədə ndá kəi lé təd kuyum oso dɔ mbaije’g ləm, gə dɔ koso-dəwje lai gə́ d’isi keneŋ ləm tɔ. Deḛ lai gə́ yeḛ ar dee d’udu səa na̰’d ndɔ kwəi’g ləa lé bula d’unda dee gə́ yeḛ tɔl dee loo gə́ yeḛ si ne kəmba ɓəi lé.
31 Ŋgakea̰je gə njémeekəije lə bɔbeeje lai ree d’un ninee d’aw ne səa. D’aw dubee mbuna Sorea’g gə Estaol’g mee dɔɓar’g lə bɔbeeje Manoa.
Yeḛ to njegaŋ-rəwta dɔ Israɛlje’g as ləbee rɔ-joo.
Samson ndage viya̰ wak ga̰l ge suwal Gaza ne
1 Dam a̰me ɗu, Samson mbo suwal Gaza ya, kwa gwale kaya a̰me, mbo na pe ya. 2 A jan naa ge Gaza ma go Samson ya suwal diŋ. A nṵsi ta, a ka er ta koy viya̰ wak ga̰l ɗaal mbe zi. A ka jan ta go: «Da̰re me nee cya̰wak nee ba hun na.» 3 Samson fí ɗiŋ ɗaal ga̰l, ɗage ya, mbugi viya̰ wak ga̰l ne na uwara ma ya jyan, dol na na ka̰l pal, mbo ne na mbo dolla njal ge ne suwal Hebron ndwara ŋga pala digi ya.
Samson ma ne Delila
4 Go̰r fare mbe ma no go, Samson laar wan gwale a̰me ge ne baal pul ge Sorek ne go, na dḭl Delila. 5 Ga̰l ge Filistiya ma ne ma mbo ya ɓol Delila, a jan na go: «Lase Samson na ŋgay mo, na pool ge ne waɗe waɗe mbe, na ɓol na da ne da ya de, a ke gyana na ba hat taŋgay ɗo, i ba wan na vwalla de. I ma̰ hon mo ndu ge daage bware fool kaal sile dubu ɗu ne para kis.»
6 Delila ele Samson go: «Jya̰ mbi gale, mo pool ge ne waɗe waɗe mbe mo ɓol na da ne da, a vwal mo da ne da ɗo, a ba wan mo ɗaa?» 7 Samson jan na go: «Kadɗa a vwal mbi ya ne taal twagal ge gale ne fya̰ to ma ɓyalar, mbi ma̰ hat taŋgay, mbi gá dimma ne naa ge may ma go baŋ.» 8 Ga̰l ge Filistiya ma ne ma hon Delila taal ge twagal, ge gale ne fya̰ to ma ɓyalar, Delila vwal na ne nama. 9 Ago Filistiya ma woy ta na zok zi huliya. Delila oy Samson go: «Samson, nà, Filistiya ma ne mo ziyar go no!» Syat taal ma ne na ta uzi dimma ne taal ge ol ne tí na til go. Go no, a wan pool ge na ne mbe pe to.
10 Delila jan Samson go: «Mo có tene da ne mbi, mo kṵ mbi hale. Se no jya̰ mbi, a vwal mo da ne da ɗaa?» 11 Jan na go: «Kadɗa a vwal mbi ya ne taal ge giya̰l ge ndu ne vwa kaŋ ne na to, mbi ma̰ hat taŋgay, mbi gá dimma ne naa ge may ma go baŋ.» 12 Delila abe taal ge giya̰l ma, vwal na, jan na go: «Samson, nà Filistiya ma ne mo pal no!» Ago Filistiya ma woy ta zok zi huliya. Syat taal ma ne na ta uzi dimma ne nama ne taal ge zaaso ma ne baŋ go.
13 Delila jan Samson go: «Ne se no ɗiŋ puy ɗe, mo lase mbi lase, mo kun mbi hale baŋ. Jya̰ mbi gale, a vwal mo da ne da ɗaa!» Samson jan na go: «Kadɗa mo tigi mbi pala ge mbolla pe ɓyalar mbe ma ya ge zúl ge uwara ol ba̰r ne ta, mo zur na ge fool ge kaŋ ol ba̰r ne zi gabeya digi zok ta, go no mbi ma̰ hat taŋgay dimma ne naa ge may ma go.» 14 Delila e na fi dam, tigi na pala ge mbolla mbe ma ne zúl, vwal nama ge uwara ol ba̰r ta, oy na go: «Samson, nà, Filistiya ma ne mo pal no!» Samson kore digi ne na swaga dam se, mbugi uwara ol ba̰r ma ne zúl ma ya digi. 15 Delila jan na go: «Mo ti jan gyana go mo laar wa̰ mbi wan ɗo, mo dulwak ba kat mbi pal to ɗaa? Ndi ke ya ndwara no ataa ge mo ne lase mbi, mo be ŋgay mbi go mo ɓol mo pool ge ɓaŋlaŋ mbe da ne da ta de to.» 16 Ne jo̰ Delila ka da̰a̰me na da̰a̰me dam ne dam ne fare mbe janna ɗe, na sḛ mbyat, 17 hage na na dulwak, jan na go: «A be e sóy mbi pala digi dam ɗu to, ago ne mbi ná laar zi ya day, mbi mbege mbege ne Dok pe. Kadɗa a sot mbi pala ya, mbi pool ma̰ ndage ne mbi ta uzi, mbi gá dimma ne naa ge may ma baŋ go.»
18 Delila kwa go na bḛ na na dulwak, dol temel mbo jan Filistiya ma ga̰l ma go: «Mbo me ya, Samson ben mbi na dulwak ya go.» Ga̰l ge Filistiya ma ne ma mbo ya na diŋ ne bware bama tok go. 19 Delila dol na pala na koo go, fi dam. Delila tol ndu a̰me ya, sot na pala ge mbolla ge ɓyalar mbe ma uzi. Go no, Delila e pe hal na ya se, ago na pool ndage ne na ta uzi. 20 Delila jan na go: «Samson, nà, Filistiya ma ne mo pal no!» Samson kore ne se digi, ka dwat na pala zi go, na ma̰ gwan ke dimma ne ge dḛ zaŋgal ma go, na ma̰ má tene, be kwa go Bage ɗiŋnedin abe tene ya ne na ta uzi to. 21 Filistiya ma wan na, a ɓá na ndwara ma jwak, a mbo ne na suwal Gaza ya, a vwal na se ne zúl. A e na gá nan swara ge zok daŋgay zi.
Siya ge Samson ne
22 Go no na pala ge a ne só na ɗage donna. 23 Dam a̰me ɗu, ga̰l ge Filistiya ma ne ma kote ta ya ke vḛso, ne ke tuwaleya ge ɓaŋlaŋ hon bama dok Dagon me. A ka jan go:
«Dok ge nee ne hon nee, nee ndu ge ho̰l Samson ya go!»
24 Swaga ge ɓase ma ne kwa bama dok, a ɗage uware na, janna go:
«Dok ge nee ne hon nee, nee ndu ge ho̰l mbe ya go,
na ge ne ka burmi nee suwal,
na ge ne ka á nee naa ma hunna!»
25 Laar saal ge nama zi, a jan go: «Tó me Samson ya, nee có me ta ne na.» A mbo wan Samson ne daŋgay zi ya zum, a ɗage cot ta ne na. A e na uwara zok pul ma buwal zi. 26 Samson jan vya dore ge ne ka wan na tok go: «Ɗame mbi ge uwara zok pul ge zok dṵṵl ne ka ne nama pal ma ta, mbi ba ɓyar tene nama ta.»
27 Zok mbe ka wiya ne naa sonmo ma ne naa zaab ma, gan ge Filistiya ma ne ma mwaɗak a ka zok mbe zi, naa mbo kaŋ ge dudubu ataa go a ka zok mbe pala digi ndil vḛso ge Samson ne ka kerra. 28 Samson kaɗe Bage ɗiŋnedin go: «Bageyal, Bage ɗiŋnedin, dwa ne mbi! O Dok! Ho̰ mbi pool ta iya uwale, ne da pe, mbi gele tene ne Filistiya ma ne mbi ndwara ge a ne ɓá nama ma pe.» 29 Samson lale swaga, wan uwara zok pul ge ne tuŋsi zi ma, ge zok dṵṵl ne ka ne na pal ma, ndal na tok matoson ge ɗu ta, na tok magul ge may ta me. 30 Samson jan go: «Ya̰ mbi su dagre ne Filistiya ma.» Ɓyan nama ne na pool mwaɗak, zok mbe gul ya ga̰l ge Filistiya ma ne ma pal, poseya ne naa ge ne ka zok mbe zi ma pal mwaɗak. Siya ge Samson ne hṵ nama na suya go ma ka gḛ waɗe siya ge ne hṵ nama swaga ge na gale ne ndwara go. 31 Na ná vya ma poseya ne naa ge ne na vuwal pe go ma pet a mbo her na duur, a mbo ne na ya mbulla suwal Sora ma ne Echetawol buwal zi, ge swaga mbul ta ge na bá Manowa ne zi.
Samson ka bage kun sarya ge suwal Israyela go del wara azi.
