DAVID MI TIN GOROMA SALOMON AMULA; BUGOLA, MI MID’A
David mi mbut mamara kikra
1 Amulâ David mi mbut mamara kikra, bizam kal ngola. Azungeî mama a zlubum baruna kam pî, nga mi d’ugum tam mbi. 2 Kayam ndata, a dum ala: Ar ami i halangî gor weid’a tu á lang sunda. Ti ngomongû, ti bur huyogong á vang tang akud’a. 3 A sun á hal gor wei d’a djifâ kur ambas sa Israel-la pet. Kur azì ma Sunam-ma azi fe gor wei d’a djif heîd’a, simiyêt ala Abisak. Azi mbad’ï mamulâ. 4 Gor wei ndata ti djif heî, nga d’i ngomom mi. Wani amulâ mi zlap nga ki sed’et ti.
Adoniya mi min kak amula
5 Kur biza ndata Adoniya David gorom ma asum Hagit-na, mi hle yam akulo, mi dala: An mba ni kak amula! Mi min pus ma dur ayîna ki azigar suma djang akulumeina, mi yo azigarâ dok vahl á ring avoromu. 6 Mam mi ma vut yam Apsalom-ma; mam tamba pî mi djif heî mi. Wani abum mi ngobom nga yam ahle suma mi lazina yam tu d’ala: Ang le na ni me na ge d’a d’i.
7 Adoniya mi nde ndjak vunam ki Jowap ma asum Seruya-na ki Abiyatar ma ngat buzuna mi. Azi ni suma a mbut b’rang mambina. 8 Wani ma ngat buzuna Sadok ki Benaya Jehojada goroma ki ma djok vun Alona Natan ki Simei ki Rei ki azigar suma a nga ngom David tambina pet a nga zlapa ki Adoniya d’i.
9 Bur tu Adoniya mi tin lü ma ngolâ yam ahina d’a Zohelet-ta go ki mbiyo ma lau ma En-Rogel-lâ, mi ngat tumiyôna, amuzleina ki gro amuzlei suma d’orâ, mi yi b’oziyom suma amulâ gromina pet ki suma nglo suma kur azì ma Juda suma a nga le sunda avo hamulina pet mi. 10 Wani mi yi nga ma djok vun Alona Natan ki Benaya ki azigar suma gangrangâ ki wiyema Salomon nduo mi.
Natan azi ki Batseba ni b’ranga hi Salomon-nda
11 Ata yi máma Natan mi mba mi fe Batseba Salomon asumu, mi dat ala: Ndak hum nga ala Adoniya Hagit gorotna mi mbut wa amulâ d’uo zu? Wani saleina amulâ David mi we nga d’uo mi. 12 Wani ki tchetchemba, an nga ni dak d’alâ: Ndak le vumu ni, ndak mba sut tak ki goro’â Salomon mi. 13 Ndak i gen amulâ David, ndak dum ala: Salana amulâ, ni ang ba, hlan vunang ala gorona Salomon mba mi vrak blangâng mi kak yam zlam mang nga amula d’uo zu? Ni nana ba, Adoniya mi mbut wa amulâ ge?
14 Natan mi dat kua ala: Le ndak dap wa zla mak ka ded’a mamulâ ni, an tanda mba ni kal gevemu, mba ni dugud’om zla d’a ndak dumzid’a mi.
15 Batseba ti kal gen amulâ. Mam nga ni klavi abo mamara, Abisak ka Sunam-mba ti nga gevem á lum sunda. 16 Batseba ti tchok yat kä, ti grif kä avok amulâ. Amulâ mi djobot ala: Ndak min ni me ge?
17 Batseba ti hulong dum ala: Salana, ni ang ba, gun tang mi an wei manga avok Ma didina Alo mangâ ala ni gorona Salomon ba, mba mi vrak blangâng mi kak yam zlam mang nga amula d’uo zu? 18 Wani an hum ala Adoniya mi mbut wa amulâ bei ang we ba! 19 Mi tin nga lü ma ngolâ, mi ngat amuzleina, gro amuzlei suma d’orâ kaho’â ablaud’a mi, mi yi grongâ ki zlazi pet, ma ngat buzuna Abiyatar ki Jowap ma ngolâ hi azigar mangîna mi. Wani mi yi nga gorongâ Salomon ndi. 20 Ki tchetchemba, salana amulâ, Israel-lâ pet nga b’at tazi ala ang dazi woi yam sama mba mi vrak blangâng amula na. 21 Le hina d’uo ni, fata ang salana amul mana, ang mit ang i azulei kä ad’u abuyong ngolod’a, ami ki gorona Salomon mba mbud’umi ni d’igi suma tchona na.
22 Kid’a Batseba ti dap zla mat ta ded’a mamulîd’a, ma djok vun Alona Natan mi mba hur atranga hamulid’a. 23 Azongâ mi de mamulâ ala: Gola! Natan mi nga abua. Natan mi kal gen amulâ, mi grif kä avorom andaga, 24 mi dum ala: Salana amulâ, ni ang ba, he vuna mi Adoniya ala mi vrak blangâng amula, mi kak yam zlam mang nga amula ko zu? 25 Kayam mi i ini yam ahina d’a Zohelet-ta, mi tin lü ma ngolâ sä kua, mi ngat amuzleina, gro amuzlei suma d’orâ kaho’â ablaud’a mi, mi yi grongâ ki zlazi pet, suma nglona hi azigarîna ki Abiyatar ma ngat buzuna mi. Azi pet a nga te, a nga tche ki sed’emu, a nga er ad’uzi akulo ala: Amulâ Adoniya, ar va mi lang ngi! 26 Wani mi yi nga ma ngat buzuna Sadok koze Benaya Jehojada goroma d’oze gorongâ Salomon ndoze an tanda d’uo mi. 27 Natan mi hulong dum kua ala: Salana amulâ, na ni ang ndak á nga hurung á man sama vrak blangângâ bei dami ami azungeî mang suma d’engzengâ zu?
David mi man Salomon á vrak tamula blangâmu
28 Ata yi máma amulâ David mi dala: Agi yandï Batseba! Kid’a Batseba ti mba avorom kuad’a, 29 mi dat ala: Gola! An nga ni gunuk tan avok Ma didin ma bei matna ma nga mi ngomon teteu ata yima an nga kur ndakina. 30 An nga ni le ini vama an gunuk tan kam avok Ma didina Alona hi Israel-lâ ala: Ni goro’â Salomon ba, mba mi vrak tamula blangân á kak yam zlam man nda amula na.
31 Ata yi máma Batseba ti grif kä andaga avok amulâ, ti dala: Salana amulâ David, ar va mi lang ngi burâ ki burâ!
32 Bugola, David mi sun mi yï Sadok ma ngat buzuna ki Natan ma djok vun Alona ki Benaya Jehojada goroma. Ata yi máma azi mba avoromu. 33 Mi dazi ala: Agi togogi azungeî man suma d’engzengâ, agi hlagi gorona Salomon, agi tinim yam koro ma nda amula, agi igi ki sed’em avun mbiyo ma lau ma Gihon-na. 34 Ata yi máma Sadok ma ngat buzuna ki Natan ma djok vun Alona a vom mbulâ kamu, a tinim iram vam á kak amula yam Israel-lâ. Ata yi máma agi bugi adifa, agi eregi ad’ugi akulo ala: Amulâ Salomon, ar va mi lang ngi! 35 Bugola, agi igi ki sed’em hur azina, agi tid’igi blogomu. Ni mam ba, mba mi vrak blangân yam zlam man nda amula, kayam ni mam ba, an pad’am á kak amula yam Israel-lâ ki suma Juda-na mi.
36 Benaya mi hulong mi de mamulâ ala: Salana, ang de djiviya! Ni Ma didina Alo mangâ ba, mi dang zla ndata avunangû. 37 Ar mi kak ki Salomon d’igi mi kak ki ang na mi; ar amul mam mba ted’a ti kal manga.
Salomon a tinim iram vam á tamula
38 Sadok ma ngat buzuna ki Natan ma djok vun Alona ki Benaya Jehojada goroma zlapa ki suma a nga ngom azì ma amula suma Keret-na ki suma Pelet-na, a i gen Salomon, a hlum a tinim yam koro d’a amula hi David-ta, a i ki sed’em Gihon. 39 Ma ngat buzuna Sadok mi hle mbul ma a tinim iram vam kur zlub’ud’a hi Ma didinid’ina oîd’a kur gugura, mi vom yam Salomon á tinim iram vam á kak amula. Ata yi máma sana mi bu adifa, suma a nga ata yi mámina pet a nde er ad’uzi akulo ala: Amulâ Salomon, ar va mi lang ngi! 40 Suma pet suma a i ki sed’em hur azinina, a nga tit blogomu, a nga lü ki taulâd’a, a nga le furîd’a ngola. Andagad’a nga d’i yir abo siwel mazid’a.
Salomon mi vat hurum mbei yam Adoniya
41 Adoniya ki suma mi yazina pet, ata yima abozi dap tenina, a hum siwela hi sumid’a. Jowap tamba mi hum tchina hadifina, nga mi djop ala: Suma a siwel hur azina nana na ge? 42 Ata yima mi djop hina djopma, gol wani, Jonatan, ma ngat buzuna Abiyatar goroma mi mba. Adoniya mi dum ala: Angî sama hlang ngolina, ang hud’ïya, ang mba ni ki zla d’a djivid’a d’uo zu? 43 Jonatan mi dum ala: Hawa! An mba ni dagi nala, amulâ David mi pat wa Salomon á vrak amula blangâmu. 44 Wani David mi he vuna mi Sadok ma ngat buzuna ki Natan ma djok vun Alona ki Benaya Jehojada goroma ki suma Keret-na ki suma Pelet-na ala a i ki Salomon, a hlum a tinim yam koro ma amula. 45 Ata yi máma Sadok azi ki Natan a vom mbulâ kam a tinim amula avun mbiyo ma lau ma Gihon-na. Bugola, suma pet suma a tcholï ata yi mámina a nga le furîd’a kamu. Suma kur azinina pet a tum akulo. Ni ndata ba, agi nga humugi siwela wana. 46 Vama kalâ, a tinï wa Salomon yam zlam mba amula da’. 47 Ata yi máma suma sunda hamulâ David-na a mba a nga vum abom akulo ala: Ami min ala Alo mangâ mi nde simiyê Salomon ngola kal mangâ; ar amul mam mba ted’a ti kal manga! Wani amulâ David mbut tam yam azang mama, mi grif kä. 48 Amulâ mi dala: An hulong mersi mi Ma didina Alona hi Israel-lâ ma mi han sama vrak blangân ini á tamulina. Kal pet, mi aran lovota á wahle ndazina ki iranu.
49 Suma Adoniya mi yazina pet a le mandarâ abo ahle ndazina, a tum akulo, nge nge pî mi i yi mama. 50 Adoniya tamba nga mi le mandarâ abo Salomon, mi i mi ve abom ata yima ngal ahle suma ngat buzuna kengêm ma djedjed’engâ.
51 Sana mba mi de mi Salomon ala: Adoniya nga mi le mandarâ abongû, mi ve nga abom ata yima ngal ahle suma ngat buzuna kengêm ma djedjed’engâ, nga mi dala: Le an mba ka hî ni, ar amulâ Salomon mi gun tam ala mam tchan nduo tua!
52 Salomon mi dum ala: Le Adoniya nga mi tit djivid’a kukud’ogo ni, an mba ni lum va d’i! Wani le nga mi tit ata yat tuo ni, an mba ni tchumu! 53 Amulâ Salomon mi sun sana á halamï ata yima ngal ahle suma ngat buzuna. A vumï kä, mi mba mi grif kä avok amulâ Salomon. Salomon mi dum ala: Ang hulong avo hatangû.
1 Goŋ David tam ɓe, syii ah joŋ pǝpãa ɓe. A jǝŋra gwado ga nyi wo suu ka cok mo lǝǝ wol ahe, amma cok ka lǝǝ wol ah ya kpǝ. 2 So za yeɓ ah faara nyi ko: Pǝram ru ga kyeɓ mǝlaŋ pǝwoi nyi mo goŋe, ka mo yeako wo ɓo ka byak mo, ka mo swǝko kah ɓo, ka cok mo lǝǝ wo dǝɓlii ɓuu goŋe. 3 Kyãhra kyeɓ mǝlaŋ masãh ah tǝ sǝr Israel daŋ. Ge lwaara Abisak mǝlaŋ win yaŋ Sunem, zaŋra ko ge wo goŋ ne ko. 4 Mǝlaŋ ah a pǝsãh no cam, a byak goŋe, a joŋ yeɓ nyi ko, amma goŋ kaa ne ki taa ya syaŋsyaŋ.
Adonija kyeɓ kǝnah ka nyiŋ goŋe
5 So Adonija we Haggit yii suu ah faa: Ame yee ga kaa goŋe. So zyeɓ muŋta sal ne za pǝrri, tǝkine mǝǝna jemma dappe ka syeera mor ahe. 6 Pah ah lai ko ka faa mo joŋ nai mor fẽene ɓal vaŋno taa ya syaŋsyaŋ. Adonija lee kee suu ɓo pǝsãh no cam, mah ah byaŋ ko fahfal Absolon. 7 Gbǝ zah ne swah sooje ma ɗii ne Joaɓ we Seruja ne pa joŋzahsyiŋ Abiatar. A gbahra jol Adonija, a syeera mor ahe. 8 Amma pa joŋzahsyiŋ Sadok ne Benaja we Jehojada ne profeto Natan ne Syimai ne Rai tǝkine za maswah ah ma mor David daŋ ara ka ne Adonija ya.
9 Fahfal ah Adonija ŋgom pǝsǝ̃ǝre, wǝǝ dǝǝ tǝkine wee dǝǝ maŋwoo ah kah tǝsal marwãh mai mo kah el En-Rogel, ɗii wee pah ah wee goŋ daŋ ge gŋ, tǝkine za Yuda mai mo tǝ joŋra yeɓ nyi goŋ daŋ. 10 Amma zyii ɗii profeto Natan ne Benaja ne za maswah ah ra tǝkine naa pah ah Salomo ya.
11 Natan faa nyi Batseba mah Salomo: Adonija we Haggit kaa goŋ ɓe, mo laa ɓǝ ah ya ne? Dǝɓlii man David laŋ tǝ ɓǝ ah ya. 12 Mo ge, me ga cuu yella nyi mo, mor ka mo ǝ̃ǝ suu ɓo tǝkine mǝ na ɓo Salomo. 13 Mo gyo, mo dan ge wo goŋ David, mo faa nyi ko: Dǝɓlii ɓe goŋe, mo ye ka haa zah nyi mabyak ɓo mo faa Salomo na ɓo ye ga kaa goŋ fahfal ɓe, ako ye ga kaa tǝ fakal ɓe ya ne? Ko so joŋ ɗii Adonija kaa goŋ ɓo zǝzǝ̃ǝ ne? 14 Ne cok ka mo tǝ faa ɓǝ ne goŋ faa ba, me dan ga fahfal ɓo me ga swaa ɓǝ faa ɓo mo tǝ faani.
15 So Batseba dan kal ge wo goŋ ɓǝr yaŋ swul ahe. Amma goŋ tam ɓo pǝlli, Abisak mǝlaŋ win yaŋ Sunem mai moo joŋ yeɓ nyi goŋe a no gŋ. 16 Batseba kea ge sǝŋ, so ɗǝŋ zahpel ge sǝŋ pel goŋe. Goŋ fii ko: A fẽe ye joŋ mo ɓo ne? 17 Zyii zah ah faa: Mo haa zah nyi mabyak ɓo ne tǝɗii Dǝɓlii Masǝŋ ɓo mo faa: Na ɓo Salomo ga kaa goŋ fahfal ɓe, ako ye ga kaa tǝ fakal ɓe. 18 Mo ẽe, zǝzǝ̃ǝ Adonija kaa goŋ ɓe, so dǝɓlii ɓe goŋ laŋ tǝ ɓǝ ah ya. 19 Ŋgom wǝǝ dǝǝ ne wee dǝǝ maŋwoo ah tǝkine pǝsǝ̃ǝ daŋ pǝlli. Ɗii wee goŋ daŋ, ne pa joŋzahsyiŋ Abiatar tǝkine Joaɓ swah sooje, amma zyii ka ɗii we ɓo Salomo gŋ ya. 20 Zǝzǝ̃ǝko dǝɓlii ɓe goŋe, za Israel daŋ woora nahnǝn rǝk ɓo wo ɓo mor ka mo cuu dǝɓ mai moo ga kaa tǝ fakal dǝɓlii ɓe goŋ fahfal ɓo nyi ra. 21 Mo ka nai ya ɓe, ne cok tǝtǝl dǝɓlii ɓe moo ga muŋ, ame, ne na ɓe Salomo ru ga yea tǝgbana za ur ɓǝ.
22 Ne cok mo tǝ faako ɓǝ ne goŋ faa ba, profeto Natan dan ge yaŋ. 23 Ge faara nyi goŋe: Profeto Natan no ge ɓo nyeeko. Dan kal ge wo goŋ ɓǝr yaŋ, kea ge sǝŋ pel ah ɗǝŋ zahpel ge tǝ sǝrri. 24 Natan faa: Dǝɓlii ɓe goŋe, amo ye faa ɓo Adonija ga kaa goŋ fahfal ɓo ne? 25 Mor tǝ'nah kal ɓo ge ŋgom wǝǝ dǝǝ ne wee dǝǝ maŋwoo ah tǝkine pǝsǝ̃ǝ pǝlli. Ɗii wee goŋ daŋ, ne za swah sooje tǝkine pa joŋzahsyiŋ Abiatar. Mo ẽe, tǝ renra farel tǝkine zwah fan pel ahe, a faara: Masǝŋ mo soɓ tǝ goŋ Adonija! 26 Amma ame dǝɓ yeɓ ɓo, ne pa joŋzahsyiŋ Sadok ne Benaja we Jehojada tǝkine we ɓo Salomo daŋ zyii ɗii ru ya. 27 Ɓǝ mai ur gin wo dǝɓlii ɓe goŋ ne? Amo cuu dǝɓ mai moo ga kaa tǝ fakal dǝɓlii ɓe goŋ fahfal ɓo nyi za yeɓ ɓo ra ya, ɓǝ ah ɗǝne?
Salomo kaa goŋe
28 So goŋ David zyii faa: We ɗii Batseba gee me sa. Batseba ge dan kal ge wo goŋ faɗa. 29 So goŋ haa zah nyi ko faa: 'Manna, tǝgbana Dǝɓlii mo no sǝŋ, ako ye ǝ̃ǝ me zah gaɓ camcam daŋ. 30 Tǝgbana me haa zah nyi mo ne tǝɗii Dǝɓlii Masǝŋ Israel, me faa: Na ɓo Salomo ga kaa goŋ fahfal ɓe, ako ye ga kaa tǝ fakal goŋ ɓe pǝ cok ɓe, me ga faa ɓǝ ah laŋ tǝ'nah naiko ta. 31 So Batseba kea ge sǝŋ pel goŋ ɗǝŋ zahpel ge tǝ sǝr faa: Masǝŋ mo soɓ tǝ dǝɓlii ɓe goŋ David ga lii ga lii!
32 So goŋ David faa: We ɗii pa joŋzahsyiŋ Sadok ne profeto Natan tǝkine Benaja we Jehojada gee me. Gera, danra kal ge wo goŋe. 33 So goŋ faa nyi ra: We ɗii za yeɓ dǝɓlii ɓii we ge ne ra, ka we nyi pǝrcõo ma mor ɓe nyi na ɓe Salomo yee tǝl ahe, ka we ge Gihon ne ki. 34 Ka pa joŋzahsyiŋ Sadok ne profeto Natan mo syeera nǝm tǝl ah gŋ ŋhaa, kan goŋ tǝ za Israel ne ko, ka we so ul kokõorĩi we ŋwaa gor faa: Masǝŋ mo soɓ tǝ goŋ Salomo! 35 Ka we syee mor ah we pii soo ge ne ki, ka mo ge kaako tǝ fakal ɓe, mo kaako goŋ pǝ cok ɓe. Mor ame nǝǝ ko ɓo ka mo kaako dǝɓlii tǝ za Israel ne za Yuda daŋ.
36 Benaja we Jehojada zyii zah goŋ faa: Pǝsãhe, dǝɓlii, mo faa ɓo pǝsãhe. 37 Dǝɓlii mo yea ne Salomo tǝgbana mo yea ne mo ta, mo joŋko goŋ ah pǝyǝk ŋhaa mo kal mǝ dǝɓlii ɓe goŋ David laŋ ta.
38 So pa joŋzahsyiŋ Sadok ne profeto Natan, Benaja we Jehojada, ne Keretien tǝkine Peletien za ma byakra goŋ daŋ kalra, ge nyira pǝr ma mor goŋ David nyi Salomo, yee tǝl ahe, kalra ge Gihon ne ki. 39 Pa joŋzahsyiŋ Sadok ɓaŋ ciŋ mai mo ne nǝm ɓǝr ah pǝ tal mbǝro, syee ge tǝtǝl Salomo, so ulra kokõorĩi, za daŋ ŋwaara gor faara: Masǝŋ mo soɓ tǝ goŋ Salomo! 40 So za daŋ urra syee mor ahe, ulra jakle, laara pǝ'nyah pǝlli, ŋhaa sǝr cocoo jol fan joŋ ɓǝǝra.
41 Ne cok Adonija ne za ma ne ki daŋ mo vǝrra ren farelle, so laara ɓǝ ŋwaa ɓo. Joaɓ laa cii kokõorĩi, so fifii faa: Ɓǝ ŋwaa fẽe ŋwaa ɓo tǝgǝǝ yaŋ lukluk ko ne? 42 Ne cok mo tǝ faa ɓǝ ah faa ba, Yunatan we pa joŋzahsyiŋ Abiatar ge daini. Adonija faa: Mo ge, mor amo ye dǝɓ tǝ goŋga, mo ge ma nyi ru ne ɓǝ 'nyahre. 43 Yunatan zyii zah Adonija faa: Ka nai ya, dǝɓlii man goŋ David ɓaŋ Salomo kan goŋ ne ɓe. 44 Goŋ pee pa joŋzahsyiŋ Sadok ne profeto Natan ne Benaja we Jehojada ne Keretien tǝkine Peletien ge ɓaŋra ko yee pǝr ma mor goŋe. 45 Sadok ne Natan ge syeera nǝm tǝl ah Gihon kanra goŋ ne ki. So urra syee mor ah daga ŋhaako, laara pǝ'nyahre, yaŋ ne lii ah daŋ a coo gǝrgǝr, mor ah ko we tǝ laa ɓǝ ŋwaa ah ko. 46 So Salomo laŋ kaa ge tǝ fakal goŋ ɓe. 47 Za yeɓ goŋ laŋ gera wol ah joŋra osoko nyi dǝɓlii man goŋ David, faara: Masǝŋ ɓo mo joŋ tǝɗii Salomo pǝyǝk kal tǝɗii ɓo. Goŋ laŋ so ɗǝŋ zahpel ge sǝŋ tǝ faswul ahe. 48 So faa: Osoko wo Dǝɓlii Masǝŋ Israel mai mo nyi fahlii nyi me ka me kwo we ɓǝr ɓe ma kaa goŋ tǝ fakal ɓe ne nahnǝn ɓe tǝ'nahko.
49 Za mai Adonija mo ɗiira daŋ gal re ra, urra myahra, zune daŋ ɓaŋ fahlii ah kalle. 50 Adonija laŋ, gal Salomo re ko pǝlli, ur kal ge gbǝ ciŋ ma pǝ cok joŋ syiŋrĩ . 51 Ge faara ɓǝ ah nyi Salomo: Adonija tǝ ɗuu gal ɓo, ge gbǝ ciŋ ma pǝ cok joŋ syiŋ ɓo faa: Goŋ Salomo mo haako zah nyi me zye ka i dǝɓ yeɓ ah pǝ wul ne kafahe ya. 52 Salomo faa: Kal ah mo cuu ako ye dǝɓ goŋga ɓe, koo rĩi tǝtǝl ah vaŋno laŋ ka lee ga sǝŋ ya. Amma mo kal lwaara ɓǝɓe' wol ah ɓe, a ga wuu.
53 So goŋ Salomo pee za ka mo ge zaŋra ko pǝ cok joŋ syiŋ ge ne ko. Ne cok mo ge daini, ɗǝŋ ge sǝŋ pel goŋ Salomo, so Salomo faa nyi ko: Mo ge yaŋ ɓo o.
