LEU D’A WAL MBÀD’A
(a) ANDJAF SUMA DOGONA MI TCHOL HUNEÎD’A
Toka avo Sikem-mba
(Gol 2 Sun hAm 10.1-15)1 Robowam mi i Sikem kayam Israel-lâ pet a tok sä kua á tinim amula. 2 Ata yi máma Jerobowam Nebat goroma, mi sä ni Ezipte tua, kayam mi ring ngei adjeu abo amulâ Salomon á sut tamu. Kid’a mi hum ala suma a tok nga Sikem-mu d’a, mam mi sä ni kaka Ezipte tua. 3 A ge sunda a yumïya. Jerobowam ki Israel-lâ pet a i de mi Robowam ala: 4 Abung mi tinimi sun nda aneka kami d’igi magumeina na. Wani ki tchetchemba, ang hlami sun nda anek ka abung mi tinimizi kami d’igi magumeina na d’a woyo. Hina wani, ami mba lang sunda.
5 Robowam mi dazi ala: Agi aran an djib’er tua, agi i lagï burâ hindi, agi mbeyegï fan tua. Azi i mi.
6 Robowam mi djop suma nglo suma a kak kabum Salomon kid’a mi nga ki iram tua d’ina ala: Agi dandiya! An i ni de mi sum ndazina nana ge?
7 Suma nglo ndazina a hulong dum ala: Ini le ang min mbut ma sunda hi sum ndazina, le ang hazi vama azi minima, le ang hulongôzi zla d’a ded’a ki deleng nga djivid’a ni, azi mba arî azungeî mangâ ki irazi fafat.
8 Wani amulâ mi ar d’al ma suma nglona a dumzina woi ta, mi i djop nazungeî suma a nga kaka gevem suma mam wul ki sed’ezina. 9 Mi dazi ala: Sum ndazina a dan ala an hlazi sun nda anek ka abun mi tinizizi kazi d’igi magumeina na d’a woyo ni, agi dandiya! An i ni de mi sum ndazina nana ge?
10 Azungeî suma a wul ki sed’em tuna a dum ala: Suma a dang ala: Abung mi tinimi sun nda aneka kami d’igi magumeina na, wani ang hlamizi woi kamiya na. Wani ang i dazi woi ala: Tchitchi d’a abon nda gora kal abun bigamu! 11 Abun mi tinigi sun nda aneka kagi d’igi magumeina na, wani an mba ni tinigi sun nda aneka kagi kala! Abun mi togi ni ki blafâ, wani an mba ni togi ni ki blaf ma sinam mbàna!
12 Kur bur ma hindina Jerobowam mi mba zlapa ki suma pet d’igi mam dazi na. 13 Amulâ Robowam mi ar d’al ma suma nglona a dumzina woyo, mi hulongôzi ni zla d’a de d’a ad’enga. 14 Mi ve ni d’alâ hazungeînina, mi de mi sum ndazina ala: Abun mi tinigi sun nda aneka kagi d’igi magumeina na, wani an mba ni tinigi sun nda aneka kagi kala! Abun mi togi ni ki blafâ, wani an mba ni togi ni ki blaf ma sinam mbàna!
15 Hina amulâ mi hum nga zlad’a hi sum ndazinid’a d’i. Ma didina mi le hina ná ndak vun zla d’a mi dat mi Jerobowam Nebat goroma avun ma djogom vunama Ahiya ma Silo-nid’a.
Wal la amula wal leid’a
(Gol 2 Sun hAm 10.16—11.4)16 Ata yima Israel-lâ pet a wala amulâ mi min nga zla mazid’a d’uo na, a dum ala:
Va mi ndolomi nga ki David ti.
Ami nga tami djona ki Jesse gorom mbi!
Agi Israel-lâ,
ar nge nge pî mi hulong avo kur zlub’u mamba!
A dum kua ala:
Ki tchetchemba, ang David goroma, ang tamul manga!
Ni hina ba, Israel-lâ a i avo hataziya.
17 Wani Robowam mi tamula ni yam Israel suma a nga kaka kur azì ma nglo ma Juda-nina hol. 18 Ata yi máma mi sun Adoram ma ngol ma avok suma a nga le sun nda magombina. Mi i ata Israel-lâ, wani azi durum kahinad’a, a tchum mbeyo. Ata yi máma Robowam mi ful kur pus mama hakulumeinina, mi ring Jerusalem. 19 Ni kayam ndata ba, Israel-lâ a noî suma hi David-na ala a tamula kazi d’uo gak ini ni na.
20 Ata yima Israel-lâ a hum ala Jerobowam mi hulongî wa na, a yi tazi kur tok mazid’a, a yumï adigaziya, a tinim amula yam Israel-lâ. Nandjafâ hi Juda-na hol ba, mi ar zlapa kandjafâ hi David-na.
21 Wani Robowam mi mba avo Jerusalem, mi tok suma hi Juda-na ki suma hi Benjamin suma a we durîna 180.000 á i dur Israel suma abo ma norâ á hulongôzï ad’um mam Robowam Salomon goroma. 22 Wani Alona mi de mi ma djogom vunama Semaya ala: 23 Ang i de mi Robowam Salomon goroma amul ma Juda-na ki suma Juda-na pet ki suma Benjamin-na mi ala: 24 Wana ni zla d’a Ma didina mi data: Agi i durugi ayîna ki Israel sumala ni b’oziyogina na na d’i. Ar nge nge pî adigagi mi hulong avo hatamu, kayam ahle suma a le ndazina a tcholï natanu.
Ata yima azi hum zlad’a hi Ma didinid’ina, a ge yazi kä ad’u zla ndata, a hulong avo hatazi d’igi Ma didina mi de na.
Jerobowam mi ar Ma didina woyo
25 Jerobowam mi min azina avo Sikem yam ahina d’a Efraim-mba á kak kua. Bugola, mi ar Sikem, mi i min azina avo Penuwel. 26 Jerobowam mi de kurum ala: Ki tchetchemba, suma kur leu mandina a mba hulong kur leud’a hi David goromid’a. 27 Le azi i Jerusalem á hahle suma ngat buzuna kur gong nga kud’ora hi Ma didinid’a ni, huruzi mba mi tchuk ki salazi ma avo’â Robowam amul ma Juda-na, a mba tchanu, azi mba hulong ad’u Robowam.
28 Ata yi máma amulâ Jerobowam mi hal djib’er ra dinga, mi yor lora gro amuzleina mbà, mi de mi sum mama ala: I d’a agi igi Jerusalem teteud’a ndagagi da’. Gola! Agi Israel-lâ, alo magi ma buzugugï woi kur Ezipte-na ba wana! 29 Jerobowam mi tin ma hina avo Betel, mi tin ma hina avo Dan mi. 30 Wana ni zla d’a zut suma a le tchod’id’a. Suma ablaud’a a i ki ma mbàna gak avo Dan. 31 Jerobowam mi min gong nga kud’ora ata yima ndingâ, mi man suma ngat buzuna aduk suma a nga nandjafâ hi Levi-na d’uo na.
Alona mi ngop suma yam kud’or ra avo Betel-la
32 Jerobowam mi le vun tilâ kur bur ma dogo yam vahlâ hi til ma klavandina d’igi vun til ma a lum avo Juda-na na. Mam tamba mi hahle suma ngat buzuna yam yima ngal ahle suma ngat buzuna. Wana ni vama a lum avo Betel-lâ, a hahle suma ngat buzuna mamuzlei suma a yorozina. Mi tin suma ngat buzu suma ding suma mam manazina ata yima nding ma mam minima. 33 Kur bur ma dogo yam vahlâ hi til ma klavandi ma mam ngam mi tinim yam mam tam Jerobowam-ma, mi i Betel á le vun tilâ ki Israel-lâ. Kur bur máma mam tamba mi i á hahle suma ngat buzuna yam yima ngal ahle suma ngat buzuna mi.
Za Israel urra ɓǝ
(2 KeeƁ 10:1-19)1 Rehoboam kal ge Sikem, mor za Israel daŋ taira kal ge ɓo gŋ ka kan goŋ ne ki gŋ. 2 Amma ka Jeroboam we Nebat no sǝr Egiɓ ba, ɗuu gal goŋ Salomo kal ge ɓo gŋ kŋ. Ne cok Jeroboam mo laa ɓǝ ah ge, a ne 'yah ka kaa sǝr Egiɓ. 3 Amma peera za ge ɗiira ko gŋ ge ne ko. So Jeroboam tǝkine pãa za Israel daŋ faara ɓǝ nyi Rehoboam naiko: 4 Pa ɓo joŋ ru tǝgbana byakke, amma mo tǝr ɓǝ gaɓ pa ɓo ge lalle, mor ɓǝ ah gaɓ ru pǝlli. Mo joŋ nai ɓe, ru ga syee mor ɓo. 5 Zyii zah ɓǝǝ faa: We ge yaŋ o, we ge kaa zah'nan sai ka we pii soo ge wo ɓe. Za zolra kalle.
6 So goŋ Rehoboam faa ɓǝ ne zaluu mai mo yea tǝ joŋra yeɓ ne pah ah Salomo ne cok ka ɓah wun a ba, fii ra faa: Awe 'yah ka me zyii ɓǝ fẽe zah za mai mo fiira fii ɓo zah ɓe ne? 7 Zyiira faa nyi ko: Tǝ'nah mo tǝ ga yea na dǝɓ yeɓ zai ɓe, mo faa ɓǝ 'nyah nyi ra ɓe, a ga ciŋra za yeɓ ɓo ga lii ga lii.
8 Amma goŋ soɓ ɓǝ mai zaluu mo faara nyi ko myah ge lalle, so kal ge fii wee tǝbanna, palyaŋ ah mai mo joŋra laŋ zahki. 9 Faa nyi ra: Za rai fiira me ɓo ne ɓǝ ka me tǝr ɓǝ gaɓ mai pa ɓe mo yea tǝ joŋ wo ɓǝǝ ge lalle, awe foo ɓo ka na zyii zah ɓǝǝ ɗǝne? 10 Tǝbanna palyaŋ ah ra mai mo joŋra laŋ zahki faara nyi ko: Mo faa nyi za mai mo faara ɓǝ nyi mo, pa ɓo yea tǝ joŋ ru na byakke, amma mo tǝr ɓǝ gaɓ ah ge lal sye, mo faa nyi ra: Welam laŋ jol ɓe a pǝ'man kal zahkpem jol pa ɓe ɓe. 11 Pa ɓe kan faswaa mayǝk tǝtǝl ɓiiri, amma ma ɓe me so ga ɓoo faswaa ga nyi we gŋ faɗa. Pa ɓe lai we ne bǝrǝǝ makolle, amma ma ɓe me ga lai we ne bǝrǝǝ mazahyakke.
12 Ne zah'nan sai ah Jeroboam ne za daŋ gera wo Rehoboam tǝgbana mo faa ɓo nyi ra: Zah'nan sai mo joŋ ɓe, ka we pii soo ge wo ɓe. 13 Goŋ zyii ɓǝ zah za pǝgaɓ sǝ, soɓ ɓǝ mai zaluu mo faara nyi ko myah ge lalle, 14 faa ɓǝ nyi ra tǝgbana mǝ wee tǝbanna mo faa nyi ko: Pa ɓe kan faswaa mayǝk tǝtǝl ɓiiri, amma ma ɓe me so ga ɓoo faswaa ga nyi we gŋ faɗa. Pa ɓe lai we ne bǝrǝǝ makolle, ma ɓe me ga lai we ne bǝrǝǝ mazahyakke.
15 Goŋ zyii laa ɓǝ faa za mo faara nyi ko ya, mor Dǝɓlii ye fer ɓǝ ahe, ka mo baako ɓǝ faa ah mai mo faako nyi Jeroboam we Nebat ne zah Ahija dǝɓ Silo.
Goŋ Israel woŋ gwa
16 Ne cok za Israel mo kwora goŋ laa zah ɓǝǝr a, zyiira zah ah faa: Zah fan ma man wo David ko ye fẽene? Na ka ne faren wo we Isai ya, ɓǝ man tai ki yao. Za Israel, na pii soo ge yaŋ man o, amo we morsǝ̃ǝ David, zǝzǝ̃ǝ mo kaa goŋ ɓo o. Za Israel so myahra kal fah yaŋ ɓǝǝra, soɓra Rehoboam. 17 Amma za Israel mai mo kaara ɓo yaŋ maluu ah ra sǝr Yuda ye Rehoboam kaa goŋ tǝ ɓǝǝ to. 18 Ne cok ahe, goŋ Rehoboam pee Adoram dǝɓlii za mai mo ɓaŋra ra ge ɓo tǝ yeɓ ne swah ge wo za Israel ma zahban tǝ jemma. Amma ge ɓaara ko ne tǝsal pǝ wulli. 19 Za Israel zyii syeera mor swah ma morsǝ̃ǝ David yao, ŋhaa dai tǝ'nahko.
20 Ne cok za Israel mo laara Jeroboam pii soo ge ɓe, peera pee ge ɗii ko ge wo za pãa mo tai ɓo, kanra goŋ ne ki tǝtǝl za Israel. Za ma syee mor yaŋ David kǝka, sai ban Yuda to.
21 Rehoboam ge yaŋ Jerusalem, tai za Yuda ne ban Benyaamin daŋ, za sal ma syesyen ah 180.000, mor ka ga ruu sal ne za Israel ka mo ɗiira ko ne goŋe. 22 Amma ɓǝ faa Dǝɓlii ge wo Semaja profeto Masǝŋ faa: 23 Mo faa nyi Rehoboam we Salomo goŋ Yuda ne za Yuda tǝkine tǝcoŋ za Benyaamin daŋ sye: 24 Dǝɓlii faa: We ge ka we ruu sal ne wee pa ɓii za Israel ka. We pii soo, zune daŋ mo ge yaŋ ahe, mor ɓǝ mai ur gin wo ɓe ye ge ɓo. Laara ɓǝ faa Dǝɓlii, so pii soora tǝgbana ɓǝ faa Dǝɓlii mo faa.
25 Jeroboam zyeɓ yaŋ Sikem ma tǝwaa Efraim pǝsãhe, so kaa gŋ. So ur gin gŋ ge vuu Penuel.
Faɓe' Jeroboam
26 Comki Jeroboam foo ɓǝ pǝ zahzyil ah faa: Zǝzǝ̃ǝ maki za ɓe ga pii soo ga wo goŋ ma morsǝ̃ǝ David. 27 Zai moo gara yaŋ Jerusalem ka ga joŋ syiŋ pǝ yaŋ Dǝɓlii ga lii nai ɓe, zahzyil ɓǝǝ ga pii soo ga mor dǝɓlii ɓǝǝ Rehoboam goŋ Yuda, so a ga ira me pǝ wulli, a so jinra ga mor goŋ Yuda. 28 Goŋ lwaa ɓǝ foo maki ahe, coo wee dǝǝ gwa ne vãm kaŋnyeeri. So faa nyi zana: Awe gaɓ ne ga yaŋ Jerusalem pǝlli. Kii ɓe. Za Israel, masǝŋ ɓii mai mo pǝ̃ǝ gin sǝr Egiɓ ne we nyẽeno.
29 Jeroboam ɓaŋ we dǝǝ vaŋno ge kan Betel, ɓaŋ maki ah laŋ ge kan Dan. 30 Za a gara pel ma Betel tǝkine ma Dan daŋ. Ɓǝ mai Jeroboam mo joŋni, a ɗii ne faɓe' Jeroboam.
31 So Jeroboam vuu cok joŋ syiŋ camcam tǝgee sǝŋ, syen za joŋzahsyiŋ mor yeɓ ah kǝsyil za daŋ mai ara ye mo ka wee Lewi ya. 32 Ne fĩi patǝ nama ah ne zah'nan jemma tǝtǝl dappe pǝ fĩi ah Jeroboam joŋ fĩi ne tǝgbana fĩi mai moo joŋra kǝsyil za Yuda, ŋgom fan joŋ syiŋ ne pǝ cok joŋ syiŋrĩ, so ge joŋ Betel nai ta, ŋgom fan joŋ syiŋ ne wo wee dǝǝ mai mo cooko. Ge rǝk za joŋzahsyiŋ pǝ cok mai mo vuu ge ɓo sǝŋ Betel ta.
Profeto Masǝŋ faa ɓǝɓe' tǝ cok joŋ syiŋ Betel
33 Ne cok zah'nan fĩi , zah'nan jemma tǝtǝl dappe pǝzyil fĩi patǝ nama ah ako ye mo nǝǝ ɓo ne tǝtǝl suu ah mo ge daini, Jeroboam yee ge pǝ cok joŋ syiŋ mai mo vuu ɓo Betel ka joŋ syiŋ tǝǝ ɓǝrdi gŋ.
