(d) AHAP AMUL MA ISRAEL-LÂ
Amul ma Siri-na mi ngui azì ma ngol ma Samari-na á durâ
1 Ben-Hadat amul ma Siri-na mi tok azigar mama pet, mi yo amuleina ad’um dok hindi yam mbà kakulumeina ki pus ma dur ayîna teteng, mi i ngui azì ma ngol ma Samari-na á durâ. 2 Mi tchuk sunda ata Ahap amul ma Israel-lâ, a mba dum ala: 3 Ben-Hadat mi sunumï ala: Ang hanï kawei mang ma hapma ki lor manga karubuyong ki grong suma djif suma kal teglesâ mi.
4 Amul ma Israel-lâ mi hulong dum ala: Salana amulâ, an ge yan kä ad’u zla manga, an hang tan tata kahle mana pet mi.
5 Wani suma sunda a hulongî kua yazi á mbàd’a, a dum ala: Gola! Ben-Hadat sunumï mi dang ala: Avok an sunï sum mana á dang ala: Ang hanï kawei mang ma hapma ki lor manga karubuyong ki grongâ. 6 Wani an nga ni dang ngei mbak ala ndjivin hina dedege an mba ni sundja azungeî mana atangû, a mba halang hur aziyang ma amula ki hur azina hi mang suma sunda, a mba yoï ahlena pet suma djivi suma ang nga ki na.
7 Ata yi máma amul ma Israel-lâ mi yï suma nglo suma yam ambasina pet, mi dazi ala: Agi wagi tetet ala sa máma mi min lei ni tchod’a, kayam mam tchugï sunda ala an hum arubuyon ki grona ki kawei man ma hapma ki lor manda. Wani an d’elem nga d’uo mi!
8 Wani suma nglona a dum ala: Ang hum zla mamba d’i, ang min nduo mi.
9 Kayam ndata, Ahap mi hulong zla d’a ded’a mi suma sunda hi Ben-Hadat-na ala: Salana, zla d’a ang dandji avoka an humud’u, wani zla d’a ang dandji ka tchetchem wanda, an minit ti! Suma sunda a i de zla ndata woi mi Ben-Hadat mi.
10 Ata yi máma Ben-Hadat mi hulongî sunda ata Ahap ala: Ata yima an b’lak Samari-na, le gugum ma arâ mi oî wa hur abo suma a nga tit ad’una ni, ar alona mi mban ndak ka ngol la kala kanu!
11 Amul ma Israel-lâ mi hulong dazi ala: Agi i dum ala: Sama i dur ayîna tua na nga mi subur tam d’igi sama kuzï ayîna da na hina d’uo!
12 Ata yima Ben-Hadat mi hum zla ndatina, mi nga ni kur tched’a zlapa kamulei suma dingâ kur zlub’ud’a. Ata yi máma na wat mi he vuna mi azigar mam suma nglona ala: Agi minigi tagi á ndagi azina durâ! Azi min tazi á nde durâ mi.
Amulâ Ahap mi kus ayîna
13 Wani ma djok vun Alona tu mi mba gen Ahap amul ma Israel-lâ, mi dum ala: Ang gola! Ma didina mi dan ala an dangû: Ang wablaud’a hi azigarâ d’a wanda ko zu? An mba ni hangzi ini abongû. Hina wani, ang mba wala an ni Ma didina!
14 Ahap mi djobom ala: Nabo nge ba, ang mba handji abon nge?
Ma djok vuna mi dum ala: Zla d’a ded’a hi Ma didinid’a ba wana: Nabo azungeî suma hamulei suma yam ambasina.
Ahap mi dum ala: Ni nge ba, mi ndayîna avok ke?
Mi dum ala: Ang tanga!
15 Ahap mi i gol azungeî suma hamulei suma yam ambasa suma a b’irizina, azi ni 232. Mi kal mi gol suma dur ayîna hi Israel-lâ pet, azi ni 7000.
16 Kid’a afata tchol falei d’ad’ara, a buzuk á dur ayîna. Wani Ben-Hadat kamulei suma dok hindi yam mbà suma a ndjunuma a nga tche süma kur zlub’ud’a, a gurut abo süma mi. 17 Azungeî suma hamulei suma yam ambasina a buzuk avok á durâ. Wani Ben-Hadat mi sun sana á gol vama nga lena. Sa máma mi hulong mba, mi dum ala: Suma a buzugï ni Samari.
18 Ben-Hadat mi dazi ala: Le a mba ni hawa ni, agi vazi karid’a; le azi mba ná dur ayîna pî, agi vazi karid’a mi.
19 Wani azungeî suma hamulei ndazina ki azigar suma a tit ad’uzina a buzuk kei huyok azina. 20 Nge nge pî mi tchi mam ma djangûna. Suma Siri-na a wet ringâ, Israel-lâ a nga digizi ad’uziya. Ben-Hadat amul ma Siri-na mi sut tam kakuluma zlapa ki suma djang akulumei suma dingâ mi. 21 Wani amul ma Israel-lâ mi ndabua, mi tchi akulumeina, mi b’lak pus ma dur ayîna teteng ngeyo, mi tchi azigar suma Siri-na ngingidjip mi.
22 Wani ma djok vun Alona máma mi hulong mba gen amul ma Israel-lâ, mi dum ala: Ang ve tang ad’enga, ang djib’er djivi yam vama ang mba luma, kayam dama hina dedege wani, amul ma Siri-na mba mi hulongî á dur ayîna ki sed’eng ngei!
Ahap mi kus ayîna kus sa dinga
23 Wani suma sunda hamul ma Siri-na a de mi salazina ala: Alona hi Israel-lîna nalo ma ahinad’a. Ni kayam ndata ba, azi kalei kad’enga wana, wani le ei duruzi woi pid’agi ni, gagazi, ei mba kalazi kad’enga. 24 Ki tchetchemba, ang le hina. Ang pat amulei suma ndjunungâ woi pet, ang vrak suma nglo suma dingâ blangâziya. 25 Ang yo azigarâ ablaud’a ndak yam suma a tchazi woina, ang hal akulumeina ki pus mazina ablaud’a ndak yam suma avo’â mi. Bugola, ei i duri azigar suma Israel-lâ woi pid’agi. Gagazi, ei mba kalazi kad’enga. Ben-Hadat mi hum zla mazid’a.
26 Tcha dama ata yi máma hina dedege wani, Ben-Hadat mi i gol azigar mam suma Siri-na, mi i ki sed’ezi avo Afek á dur ayîna ki Israel-lâ. 27 Ahap mi i gol azigar mam suma Israel-lâ mi, mi hazi tena. Bugola, azi i ngruf tazi ki suma Siri-na. Azi vanguvora ad’u mbà d’igi mola haho’îd’a mbà na abo ma irazina, wani suma Siri-na a oî yina woi yam ambasa.
28 Wani ma djok vun máma mi mba gen amul ma Israel-lâ kua, mi dum ala: Gola! Ma didina mi sununï ala: Suma Siri-na a dala: Ma didina nalo ma ahinad’a, mi nga nalo ma pid’a’â d’i. Kayam ndata, an nga ni hang azigar suma ablau ndazina pet abongû. Ata yi máma agi mba wagi ala an ni Ma didina.
29 A le burâ kid’iziya avun taziya. Kur bur ma kid’iziyana a ngruf durâ; Israel-lâ a tchi azigar suma Siri suma asemba 100.000 kur bur ma tuna. 30 Suma a ar 27.000 a ring kur azì ma Afe’â, wani gulumuna mi dris kä kaziya.
Ahap mi tchi nga amul ma Siri-na d’i
Ben-Hadat tamba mi ring mi kal kur azì ma ngolâ, mi kal klavi kur gonga, mi ngei tamu. 31 Azungeî mama a dum ala: Ang huma! Ami humumi ala amulei suma Israel-lâ namulei suma a we hohowa sumina. Ami i tchugumi baru d’a dodora atamiya, ami tchugumi ziyona kelemi d’igi suma dangeina na mi, ami i fami amul ma Israel-lâ. Hina wani, mam mba mi tchang nguo kla! 32 A tchuk baru d’a dodora ataziya, a tchuk ziyona keleziya, a i gen amul ma Israel-lâ. Azi dum ala: Azong mangâ Ben-Hadat mi dala ang tchum mbuo.
Ahap mi dazi ala: Mi nga ki iram tua zu? Mam mi wiyena!
33 Sum ndazina a fe vama simat ma djivina avun Ahap, a ve zla mamba atogo zak, a dum ala: Gagazi, Ben-Hadat ni wiyengâ!
Ahap mi dazi ala: Agi i halamïya! Ben-Hadat mi ndeï woi ata yima ngeid’a. Ahap mi hlum akulo kur pus mam ma dur ayîna.
34 Ata yi máma Ben-Hadat mi de mi Ahap ala: An min hulongông azì mang ma abun hluma. Ang i gus ahligiyeng ngei kur Damas d’igi abun mi gus mamina woi kur Samari na mi.
Ahap mi dum ala: Ar ei djini vuneya. Bugola, an arangû. Azi djin vunaziya, mam aram mi iya.
Alona mi ka sariyad’a yam Ahap yam amangeî mamba
35 Ata yi máma na wat, Ma didina mi he vuna mi ma dingâ tu aduk suma a djogom vunama. Kayam ndata, mi de mi ndrama ala: Ang kanu. Wani ndrama mi min ndi. 36 Wani ma djok vun máma mi dum ala: Kayamba ang ge nga yang kä ad’u vun ma hed’a hi Ma didinina d’uo d’a, ata yima ang wal ki sed’ena, azlona mba mi vang ini. Kid’a ndrama mi wal ki sed’emba, mi ngaf kazlona; azlona mi vum mi.
37 Wani ma djok vun máma mi i fe sama dingâ, mi dum ala: Ang kanu. Sa máma mi kam mbilâ. 38 Ma djok vun máma mi i kak kä avun lovot ta amulâ Ahap mi kal ini kuad’a, mi mbut tam sama dingâ, mi zlup barud’a iramu.
39 Ata yima amulâ nga mi kalâ, ma djok vun máma mi dum ki delem akulo ala: An azong mangâ ni nga ni kur ayî ma durâ, wani sana tu mi ndeï woi ata yima ndjara, mi vanï sama dangeina tu, mi dan ala: Ang gol sa máma. Le mi sut wa ni, ang mba mit blangâmu, d’oze ang mba wuragan bege d’a hapa dudubu hindi. 40 Wani ata yima an azong mangâ nga ni le sunda abo hî abo hî na, sa máma mi ringâ!
Ahap mi hulong dum ala: Ang tanga ka wa sariya manga kangû!
41 Ata yi máma na wat, sa máma mi yo baru d’a mi zlubut iramba woyo. Amul ma Israel-lâ mi wum ala ni ma dingâ tu aduk suma djok vun Alona.
42 Ma djok vun máma mi dum ala: Gola! Ma didina mi sununï ala an dang ala: An hang amul ma Siri-na abong ala ang tchumu, wani ang aram bei tchid’a. Kayam ndata, ni ang tanga ba, mba mit blangâmu, sum mangâ a mba bo balum sum mama mi. 43 Amul ma Israel-lâ mi hulong avo hatam kur Samari, tam tchuk lus, hurum zal mi.
Akaɓ kaa kacella tǝ Sirien
1 Comki Benhadat goŋ sǝr Siria tai za sal ah daŋ, za goŋ jemma sai tǝtǝl gwa no ne ki, tǝkine pǝrri ne muŋta salle, ge ɗaŋ yaŋ Samaria. 2 Pee zapee ge wo Akaɓ goŋ Israel ɓǝr yaŋ ahe, ka mo faara nyi ko: Benhadat faa sye: 3 Solai ɓo ne vãm kaŋnyeeri ɓo daŋ ma ɓe yo, ŋwǝǝ ɓo ne wee ɓo masãh ah ra daŋ ma ɓe yo. 4 Goŋ Israel zyii ge zah ah faa: Ɓǝ ah a tǝgbana mai dǝɓlii ɓe goŋ mo faa ɓo. Ame tǝkine fan mai me ne daŋ ma ɓo ko yo.
5 Amma Benhadat so pee ra ge kpǝ, faara: Benhadat faa: Me pepee ɓo ka faa nyi mo sye, mo nyi solai ɓo ne vãm kaŋnyeeri ɓo ne ŋwǝǝ ɓo tǝkine wee ɓo mawǝǝ daŋ gee me. 6 Amma mo tǝ njaŋ, tǝ'nan ne cok naiko, me ga pee za yeɓ ɓe ra ge wo ɓo, a ga mgbaira yaŋ ɓo, ne yaŋ za yeɓ ɓo, fan mai moo ga lwaara gŋ mo 'nyah suu ɓǝǝ ɓe daŋ, a ga woora pǝ̃ǝ ne ko.
7 Goŋ Israel tai zaluu sǝr ah daŋ gera wol ahe, faa nyi ra: We ẽe ɓǝ mai ne me ɗǝ, dǝɓ mai tǝ kyeɓ ka joŋ ɓǝɓe' wo mana, pepee ge wo ɓe, a 'yah ŋwǝǝ ɓe, ne wee ɓe mawǝǝre, ne solai ɓe tǝkine vãm kaŋnyeeri ɓe daŋ, me jiŋ nyi ko laŋ ya. 8 Zaluu ne za daŋ faara nyi ko: Mo laa zah ah ka, mo zyii laŋ ka ta. 9 So faa nyi zapee Benhadat: We ge faa nyi dǝɓlii ɓe goŋ sye: Fan mai daŋ mo fii ge zah ɓe zahnahpelle, me ga nyi fan ahe. Amma fan ma nyẽe me ka gak nyi ya. Zapee kalra ge nyi ne ɓǝ ahe. 10 Benhadat so pepee wol ah faa: Me ge ɓeɓ yaŋ Samaria ka mo ciŋ ful kol ya ɓe, masǝŋ ɓe ra mo joŋra me nai sye nai sye, ŋhaa mo kal tǝl ah laŋ ta. 11 Goŋ Israel so zyii ɓǝ ge zah ah faa: Dǝɓ mai mo tǝ zyeɓ suu ka ruu sal ruu ba ka yii suu ah tǝgbana ruu sal vǝr ɓe ya. 12 Ne cok Benhadat mo laa ɓǝ maiko, ka kaa ɓo ne za goŋ mor tal mbǝro tǝ zwahra yimmi. Faa nyi za yeɓ ahe: We zyeɓ suu ka ruu salle. So zyeɓra suu ka ruu sal ne yaŋ Samaria.
13 So profeto Masǝŋ ki no ge lwaa Akaɓ goŋ Israel faa nyi ko: Dǝɓlii Masǝŋ Israel faa: Mo kwo za mapãa mai ɓe ne? Me ga soɓ ra ga mor jol ɓo tǝ'nahko, mor ka mo tǝ, ame ye Dǝɓlii. 14 Akaɓ faa: A ga soɓ ra gin mor jol ɓe ne jol zune? Profeto Masǝŋ zyii faa: Dǝɓlii faa zye ga soɓ ra ne jol za goŋ ma tǝbanna ah ra ma tǝluɓ lalle. Akaɓ fifii faa: Azu ye ga tǝŋ sal ah ne? Zyii faa: Amo ye mo tǝŋ.
15 Goŋ Akaɓ tai za goŋ ma tǝbanna ah ra ma yaŋ ma lal pǝ sǝr ahe, pãa ɓǝǝ temere gwa ne jemma sai tǝtǝl gwa, fahfal ah so tai za sal Israel daŋ pãa ɓǝǝ a ujenere rǝŋ. 16 Pǝ̃ǝra ne com kǝsyitǝtǝlli, amma ka Benhadat tǝ zwan yim tǝtǝǝ ne pǝ tal mbǝro, ako tǝkine za goŋ jemma sai tǝtǝl gwa mai moo gbahra jol ahe. 17 Za goŋ ma tǝbanna ma pǝ sǝr Israel ma lal kŋ pǝ̃ǝra kǝpelle. Benhadat pee za ge ẽe cok lalle, so pii soo ge faara nyi ko: Za ki pǝ̃ǝra ɓo gin yaŋ Samaria. 18 So faa: Mo pǝ̃ǝra ɓo ka zyeɓ ɓǝ, ka we gbah ra ne nahnǝnni, so mo pǝ̃ǝra ɓo ka ruu salle, we gbah ra ne nahnǝn ta. 19 Za goŋ ma tǝbanna ma pǝ sǝr ma lal pǝ̃ǝra gin tǝgǝǝ yaŋ, so za sal fahfal ɓǝǝra. 20 Koo zune daŋ woŋ sooje Siria ge jol vaŋno vaŋno, ik ge lalle. Za Siria rǝkra ɗulli, za Israel mgbãara mor ɓǝǝ kpǝtak. Goŋ sǝr Siria ɗuu ne pǝr ǝ̃ǝ tǝkine za pǝr ah manyeeki ahe. 21 Goŋ Israel pǝ̃ǝ, nyiŋ pǝr tǝkine muŋta salle, ik za kǝsyil Sirien pǝlli.
22 So profeto kŋ ge wo goŋ Israel faa nyi ko: Mo swaa suu ɓo, ka mo tǝ ɓǝ fan mai moo ga joŋ pel pǝsãhe, mor syii ki mo kiŋ ge dai ɓe, goŋ Siria ga ge ka ruu sal ne mo.
Za Israel ikra za mǝǝna Sirien ujenere temere
23 Mor zaluu pel goŋ Siria faara ɓǝ ɓo ne Benhadat: Masǝŋ Israel masǝŋ waar o, kaara kacella ɓo tǝ man mor ahe. Sai na ge ruu sal ne ra pǝ cok ma tǝ sǝr sǝŋ ahe. Nai ɓe, na ga kal ra ne swahe. 24 Amma na joŋ naiko: na nǝǝ za goŋ rai ge lalle, na rǝk swah sooje ra pǝ cok ɓǝǝra. 25 Amo laŋ mo kyeɓ za sal tǝgbana pãa za sal mai sal mo ik ɓo jol ɓo, ne pǝrri tǝkine muŋta salle, tǝgbana pãa pǝr ne muŋta sal ma kǝpelle, ka na ge ruu sal ne ra pǝ cok ma tǝ sǝr sǝŋ ahe. Nai ɓe, na ga kal ra ne swahe. Goŋ laa zah ɓǝǝra, so joŋ noo ta.
26 Ne cok syii ki mo kiŋ ge daini, Benhadat tai Sirien kal ge Afek ne ka ruu sal ne za Israel. 27 Za Israel laŋ, zyeɓra farelle, taira ki kalra ka ga zyaŋ ki ne Sirien. Ge ɗǝrra pel ɓǝǝ jaŋjaŋ. Za Israel ara tǝgbana ŋgaɓ sǝgwii manyee ah gwa, amma Sirien ma ɓǝǝ ara pǝpãare. 28 Dǝɓ Masǝŋ kŋ ge faa nyi goŋ Israel: Dǝɓlii faa sye: Sirien faara: Dǝɓlii ako ye masǝŋ waare, ako ye ka masǝŋ tǝ sǝr sǝŋ ya. Mor ahe, me ga soɓ za mapãa mai ga mor jol ɓo mor ka mo tǝ, ame ye Dǝɓlii. 29 Uura pel ki jaŋjaŋ zah'nan rǝŋ. Ne zah'nan rǝŋ ah sal gbǝ ki, za Israel ikra za mǝǝna Sirien 100.000 pǝ zah'nan vaŋno. 30 Tǝcoŋ ɓǝǝ ɗuura kal ge yaŋ Afek. So ɓaale lee ik tǝcoŋ za matǝ 27.000 mo coŋ ɓo tǝɗe'.
Akaɓ soɓ Benhadat yea ne cee
Benhadat ɗuu kal ge tǝgǝǝ yaŋ, ɗuu dan ge ɓǝr yaŋ ŋhaa zǝǝ kal ge pǝpahe. 31 Zaluu pel goŋ faara nyi goŋe: Aru laa za goŋ Israel ara ye za goŋ ma kwan syakke. Ru ga ɓaa fatãa ga wo suu, ru ga bam zah tǝtǝl ne suu ka ru pǝ̃ǝ ru ge wo goŋ Israel, ɗah maki a ga soɓ na wo sǝr no ne? 32 Ɓaara fatãa ge wo suu bamra zah tǝtǝl ne suu, gera wo goŋ Israel faara: Dǝɓ yeɓ ɓo Benhadat faa sye: Oseni mo soɓ tǝtǝl ɓe wo sǝrri. Goŋ Israel zyii faa: Ako no ne suu ah sǝŋ ba ne? Naa pa ɓe yo. 33 Zan ah laara ɓǝ ah a na kyaŋ ɓǝ 'nyahre, hǝǝra zyii ɓǝ ah zah ah faa: A nooko, Benhadat naa pa ɓo ko yo. So faa: We ge ɗii ko ge ne ko. Benhadat kal ge wol ahe, so Akaɓ soɓ ko yee tǝ muŋta sal ahe. 34 Benhadat faa nyi ko: Yaŋ maluu mai pa ɓe mo nyiŋ jol pa ɓo, me ga soɓ nyi mo. Mo tǝ 'yah no ɓe, mo zyeɓ yaŋ lee fan ɓo yaŋ Damaskus tǝgbana pa ɓe mo joŋ yaŋ Samaria. Akaɓ so faa: Me ga wǝǝ mo ɓoo tǝ ɓǝ gbanzah maiko. Gbǝ zah ne ki, so soɓ fahlii nyi ko kalle.
Masǝŋ ŋgoŋ kiita tǝ Akaɓ
35 Dǝɓ vaŋno kǝsyil profetoen faa ɓǝ nyi dǝɓ ma ne ki: Mo loɓ me o. Mor Dǝɓlii faa ɓǝ ah ɓo nyi ko. Amma dǝɓ ah zyii loɓ ko ya. 36 So faa nyi ko: Mo zyii ka laa zah Dǝɓlii ya, mor ahe, ne cok moo ga ur gin nyee ka kalle, ɓol ga i mo pǝ wulli. Ne cok mo ur gin wol ah tǝ ga o, ɓol zyaŋ ne ki, i ko pǝ wulli.
37 Dǝɓ ma kǝsyil profetoen kŋ so zyaŋ ne dǝɓ ki faa nyi ko: Mo loɓ me o. Dǝɓ ah loɓ ko, so kan syim wol ahe. 38 So profeto kal ge byak tǝ goŋ tǝ fahlii, rii zyim cok nǝn ah fer suu ah ne cam. 39 Ne cok goŋ mo ge tǝ pǝ̃ǝni, ɓyaŋ ɓǝ nyi goŋ faa: Ame dan ge kǝsyil salle, sooje maki ah zaŋ dǝɓ ki gee me ne ko faa nyi me: Mo byak dǝɓ nyẽeko, mo kal soɓ ko muŋ ɓe, ka mo ga wǝ zahwaa ahe, wala mo ga soo solai dah temere dappe tǝ ɓǝ ahe. 40 Ne cok yeɓ mo kiŋ tǝtǝl nyi me mee joŋ maino joŋ maino, dǝɓ ah so ǝ̃ǝ me muŋ. Goŋ Israel faa nyi ko: Kiita ɓo a nooko, amo ye ŋgoŋ ɓo ne suu ɓo. 41 So ɓaŋ zyim mai mo rii ɓo cok nahnǝn ah ge lal gwari sǝ, goŋ Israel so tǝ o, ako ye dǝɓ ma kǝsyil profetoen kŋ. 42 Faa nyi goŋe: Dǝɓlii faa sye: Amo soɓ dǝɓ mai me soɓ ɓo ne tǝkẽawãk ka mo yeako ka ɓoo, mor ahe, mo ga wǝ zahwaa ahe, za ɓo laŋ ga wuk zahwaa za mǝ ahe.
43 Goŋ Israel kal ge fah yaŋ ah ne swaa ɓǝ tǝkine kpãhe, ge dai yaŋ Samaria.
