Paul azi ki Silas a nga avo Tasalonik
1 Kid’a Paul azi ki Silas a kal kur Amfipolis ki Apoloni-d’a, a mbaza Tasalonik ata yima gong nga toka hi Juif-fîd’a nga kuana. 2 Paul mi kal gevezi d’igi mam nga mi ladjeu dei na. Mi le bur ma sabatna hindi, nga mi tchi tuguyod’a ki sed’ezi kur mbaktumba hAlonid’a. 3 Nga mi vazi ad’ud’a ala mbeî Mesi mba mi fe ndaka, mba mi tchol akulo aduk suma matna. Mi dazi ala: Jesus ma an nga ni dagizi zlama ni Mesi máma. 4 Suma hiuna adigazi a ve zla ndata, a i ad’u Paul azi ki Silas; Grek suma a nga kud’or Alona ablaud’a karop suma nglona ablaud’a a le hina mi.
5 Wani Juif-fâ a nde le yungôra. A tok suma ding suma azi fazi ir palumba hawa ya’â, a tok ablau suma, a tchol ki yalâ gandjau kur azì ma ngolâ. A ngui azina hi Jason-na, azi nga hal Paul azi ki Silas á mba ki sed’ezi abu avok suma. 6 Kid’a azi fazi d’uo d’a, azi ve Jason, a tanam ki b’oziyoi suma hiuna avok suma b’ak zlad’a. Azi de ki delezi akulo ala: Sum ndazina ni suma b’lak andagad’a ki zlat petna. Ki tchetchemba, a mba wa ka hî, 7 Jason mi vazi avo hatam mi. Sum ndazina a kak djangûna ki gata hi ma te yamba Sesar-ra, a nga dala amul ma dingâ nga, simiyêm ala Jesus. 8 Kid’a ablau suma ki suma b’ak zlad’a a hum zla ndatid’a, vunadigazi d’i pat fek. 9 Kid’a Jason ki suma hiuna a wurak suma b’ak zlad’a wuraka, a arazi a iya.
Paul azi ki Silas a nga avo Bere
10 Ata yi máma na wat, kur andjeged’a, b’oziyoina a sun Paul azi ki Silas Bere. Kid’a azi mbaza kuad’a, a kal kur gong nga toka hi Juif-fîd’a. 11 Sum ndazina djib’er mazid’a djivid’a kal Juif suma Tasaloni’â, kayam a ve zla ndata kabozi ma mbàna. A nga hal kur mbaktumba hAlonid’a burâ ki burâ á wahle suma Paul mi dazina ni gagazi zu? 12 Suma dingâ ablaud’a adigazi a he gagazid’a, zlapa karop suma nglo suma Gre’â kandjuveina ablaud’a mi. 13 Wani kid’a Juif suma Tasaloni’â a hum ala Paul nga mi tchi wal zlad’a hAlonid’a mi suma Bere-na mi d’a, a mbaza kua, a nga zut ablau suma ala a tchol ki huneîd’a. 14 Ata yi máma na wat, b’oziyoina a sun Paul avun alum ma ngolâ, wani Silas azi ki Timote a ar sä Bere. 15 Wani suma a tin Paul gak Aten-na a hulongâ. Ata yi máma, Paul mi hazi vuna ala a de mi Silas azi ki Timote á fum atogo zak.
Paul mi nga avo Aten
16 Kid’a Paul nga mi djubuzi Aten tua d’a, hurum zal ngola heî, kayam mam we azì ma ngol máma mi nga oîd’a ki fileina. 17 Burâ ki burâ nga mi tchi tuguyod’a ki Juif-fâ kur gong mazi d’a toka kandjaf suma ding suma a nga kud’uroma ki suma a ngavam ad’u su’îna mi. 18 Suma hiu suma a nga hat suma yam ned’a hi suma Epikuri-na ki d’a hi suma Estoisi-nid’a a nde tchi tuguyod’a ki sed’emu. Suma dingâ a nga dala: Ma tchit máma mi min de nana ge?
Suma dingâ a nga dala: Mam mi d’igi sama tchi wal zlad’a halo ma teteng ma dingîd’a na, kayam mi nga mi tchi wala yam Jesus ki tchol mam mba akulo aduk suma matnid’a. 19 A vumu, a im ata yima nding ma a yum ala Areyopas-sâ, a dum ala: Ang ndak á vami ad’u hat ta awili d’a ang nga dat wanda zu? 20 Kayam ang mba ni ki zla d’a awilid’a atamiya, ami min á wat ad’ud’u. 21 Kayam suma Aten-na pet kangoyogei suma a nga kaka adigazina, a le nga vama ding ngi, a ka’î á ded’a d’oze á hum zla d’a awili ndata hol.
22 Paul mi tchol akulo adigazi ata yima nding máma, mi dazi ala: Agi suma Aten-na, an we agi nga lagi mandar fileina ata lovot ta tetenga ngola heî. 23 Kayam ata yima an nga ni kal kur azì ma ngolîna, an wahle suma agi nga kud’urozina. An fe yima ngal ahle suma ngat buzu ma dingâ, a b’ir atam ala: Ni malo ma bei wuma. Kayam alo ma agi nga kud’urom bei wuma ba na, an nga ni dagi kamu. 24 Alo ma le duniyad’a kahle suma kurutna petna, mam mi Sala akulod’a kandagad’a. Mam nga mi kak kur gongîyo suma tok suma suma a minizi kabozina d’i. 25 Nga mi min suma á ndjunum mbi, kayam nga mi kid’ak va d’i, kayam mam mi ma he arid’a mi sumina, mi hazi muzuka kahlena pet mi. 26 Nata sama tuna ba, mi le andjaf suma pet suma a nga kaka yam andagad’ina. Mi ngazi atchogoi mazid’a ki ir haga mazi d’a kaka, 27 kayam azi halamu, azi lamamu, dam azi mba fumu, kayam mam nga dei ki nge nge pî adigei d’i. 28 D’igi sana tu mi dala:
Ni kayam mamu, ei nga karid’a,
ei nga mbud’i teya,
ei nga mi.
D’igi magi suma ding suma hle sawala a de na ala:
Ei ni groma mi.
29 Le ei nAlona groma ni, ar ei djib’erei ala Alona ni d’igi filei ma lora d’oze ma kawei ma hapma d’oze ma ahina ma sana mi tched’em kur d’al mamina na d’i. 30 Kur atchogoi d’a bei wed’a, Alona mi gol suma ta, wani ki tchetchemba, mi he vuna ata yina pet ala suma a mbut huruzi yam tcho mazid’a. 31 Mi de na kayam mi nga wa bur ma mam mba mi ka sariya d’a d’ingêra yam suma kur duniyad’ina ki sama mam tinima. Kid’a mi tchol sa máma akulo aduk suma matnid’a, mi le glangâsâ woi kam avok suma pet ala mam mba mi le na.
32 Kid’a azi hum zla d’a de d’a yam tchola hi suma matnid’a, suma dingâ a lazamu. Wani suma dingâ a dum ala: Ami min hum zla ndata avunang kua. 33 Bugola, Paul mi nde woi adigazi mi iya. 34 Wani suma dingâ a i ad’umu, a he gagazid’a. Suma ding adigazi ni Denis ma aduk suma a nga b’ak zlad’a ata yima nding ma a yum ala Areyopas-sâ katchad’a simiyêt ala Damaris zlapa ki suma dingâ mi.
Paulus ne Silas yaŋ Tessalonika
1 Paulus ne Silas pǝ̃ǝra yaŋ Amfipolis ne Apollonia ge daira yaŋ Tessalonika, yaŋ kee ɓǝ Masǝŋ Yahuduen no gŋ. 2 Tǝgbana Paulus moo joŋ cẽecẽe, kal ge yaŋ kee ɓǝ Masǝŋ ah tai ne ra. Joŋ nai com 'yak sai a syesyel ne za mai mo no gŋ pǝ Ɗerewol Masǝŋ. 3 A cuu mor ah nyi ra gŋ ne faa nyi ra wat: Sai Kristu ga laa bone a so ur gin pǝ wulli. Yesu mai me tǝ cuu ɓǝ ah nyi we ako ye Kristu ahe. 4 Za ki kǝsyil ɓǝǝ nyiŋra ɓǝ ahe, so taira ne Paulus ne Silas. Za Grek ma ɗuu Masǝŋ pǝlli tǝkine ŋwǝǝ mayǝk ah kǝsyil ŋwǝǝ daŋ nyiŋra ɓǝ ah ta.
5 Amma Yahuduen joŋra tǝwon pǝlli. Ge taira tǝlim mai moo kyãhra tǝgǝǝ yaŋ tǝkol ge urra ɓǝ kǝsyil za ne ko, ŋhaa ɓǝ gaŋ tǝgǝǝ yaŋ ne lii ah daŋ. Ge danra yaŋ Yason, kyeɓra Paulus ne Silas gŋ ka gbah ra ga pel za ne ko. 6 Ne cok mo so lwaara ra gŋ ya, gbǝra Yason ne za ma iŋ manyeeki ah ra gera pel zaluu yaŋ ah ne ko, ŋwaara ɓǝ daŋ faara: Za mai ɓeɓra sǝr ɓo ne lii ah daŋ, so zǝzǝ̃ǝ gera ɓo nyeeko, 7 Yason nyiŋ ra ɗǝr yaŋ ahe. Zan ah laŋ a joŋra fan mai ɓǝ lai Kaiser mo cak ɓo, a faara goŋ maki ah no a ɗii ne Yesu. 8 Ɓǝ ah wii zahzyil za tǝkine zaluu yaŋ ah daŋ. 9 Sai Yason ne za ma iŋ manyeeki ah sora soo ɗǝ, ko zaluu wǝǝ ra myah ba.
Paulus ne Silas yaŋ Berea
10 Fahfal ah sǝ cok fooni, wee pam so peera Paulus ne Silas kal ge yaŋ Berea. Ne cok mo ge daira gŋ, kalra ge pǝ yaŋ kee ɓǝ Masǝŋ Yahuduen. 11 Za ma yaŋ Berea ara ne yella pǝsãh kal Yahuduen ma yaŋ Tessalonika ɓe, mor nyiŋra ɓǝ Masǝŋ ne 'yah ah pǝ zahzyil pǝlli, zah'nan daŋ a keera Ɗerewol Masǝŋ mor ka ẽere, ɓǝ mai Paulus mo tǝ cuu goŋga ye ne? 12 Za pǝlli kǝsyil ɓǝǝ nyiŋra, ne ŋwǝǝ mayǝk ah kǝsyil ŋwǝǝ Grek pǝlli, ne za wǝǝ ɓǝǝ daŋ nyiŋra ɓǝ ahe. 13 Amma ne cok Yahuduen ma yaŋ Tessalonika mo laara Paulus cuu ɓǝ Masǝŋ yaŋ Berea ta, gera gŋ, a kǝǝra zah za ka mo urra ɓǝ. 14 So ne pel sǝ wee pam peera Paulus kal ge nǝfah kǝ zah mabii, amma Silas ne Timoteus kaara ɓǝǝ yaŋ Berea. 15 Za mai mo swǝra fahlii Paulus ge kanra ko yaŋ Aten. Fahfal mo pii soora ka gin yaŋ Berea, Paulus pee ra ge ne wo Silas ne Timoteus faa mo ge lwaara ko gwari.
Paulus yaŋ Aten
16 Ne cok Paulus mo tǝ byak Silas ne Timoteus yaŋ Aten, so mo kwo masǝŋ ki ra yaŋ ah pǝlli naiko, zahzyil sye ko tǝ ɓǝ ah pǝlli. 17 Mor ah tǝŋ syesyel ne Yahuduen pǝ yaŋ kee ɓǝ Masǝŋ ɓǝǝra, ne za ma ɗuu Masǝŋ tǝkine za mai moo zyaŋra ne ki pǝ luma zah'nan daŋ. 18 Za cuu fan manyeeki ah kǝsyil Epikurien ne Stokien tǝŋ faara ɓǝ ne ki, so za ki kǝsyil ɓǝǝ faara: Pa ɓǝ pãa mai a 'yah ka faa ɗǝne? Za ki so faara: Ako ye pa cuu ɓǝ masǝŋ ma sǝr ki ra nyi zana. Faara nai mor Paulus cuu ɓǝ Yesu nyi ra tǝkine ɓǝ ur pǝ wul daŋ. 19 So ɗiira ko kal ge cok ma ɗii ne Areopagus ne ko, faara nyi ko: Ru gak laa ɓǝ mafuu mai mo tǝ cuu zah ɓo no faɗa ka ru tǝ mor ah ne? 20 Mor ɓǝ mai mo faa, ru laa ɓǝ mafuu ah mai ru laa ge sok taa ya ɓo gŋ, so ru 'yah ka tan ɓǝ ahe, mor ah 'yah faa ɗǝne? 21 (Mor Atenien tǝkine za gwǝǝ mo kaara ɓo gŋ daŋ ka joŋra fan ki ya, sai a faara ɓǝ tǝkine kyeɓ ka laa ɓǝ mafuu ahe.)
22 Paulus ur uu pel za pǝ cok Areopagus faa: Za yaŋ Aten, me kwo ɓe, we tǝ syee mor ɓǝ iŋ ɓii ra ne swahe. 23 Mor ne cok me kyãh tǝgǝǝ ɓiiri, me kwo cok mai daŋ wee juupel gŋ ɓe, so me lwaa cok joŋ syiŋ maki ah mai ɓǝ mo ŋwǝǝ ɓo: Wo Masǝŋ ma bai tanne. Mor ahe, fan mai we tǝ juupel wol ah bai tan ahe, me ge ɓo tǝ cuu nyi we zǝzǝ̃ǝko. 24 Masǝŋ mai mo joŋ sǝr tǝkine fan mai mo no gŋ daŋ, ako ye Dǝɓlii sǝŋ tǝkine sǝrri, ka kaa pǝ yaŋ mai dǝfuu moo vuura ya. 25 Ka 'yah ka dǝfuu mo joŋra yeɓ mor ah ka nyira fan nyi ko ya, mor ako yee nyi cee nyi za daŋ tǝkine tǝ'yakke, ne fan daŋ. 26 Mor joŋ zahban dǝfuu daŋ daga mor dǝɓ vaŋno, so rǝk ra tǝ sǝr daŋ. Ako ye nǝǝ zah'nan ah tǝkine cuu cok ah ne suu ah kǝpelle, so ɗea zahsyee sǝr mai moo ga kaara gŋ daŋ. 27 Joŋ nai ka mo kyeɓra ko ka zyeɓ ɓǝ ɓǝǝ ne ki, ɗah maki a lwaara ko no ne. Amma goŋga, Masǝŋ ka pǝɗǝk ne koo zune kǝsyil man a. 28 Mor ahe, ana ne cee, na gai suu, na no. Tǝgbana mai za ma gea lǝŋ ɓii manyeeki ah mo faara ta:
Ana laŋ na ye wee ah ta.
29 So ana ye wee ah ɓe, na ka gak foo sõone Masǝŋ a yea ma na vãm kaŋnyeeri wala vãm solai tǝkine tǝsal mai dǝfuu moo zyeɓra ne yella ɓǝǝr a. 30 Ne cok mai dǝfuu mo tǝra ɓǝ ah ya, Masǝŋ kan lǝŋ ah ka kee ɓǝ ah tǝ ɓǝǝ ya. Amma zǝzǝ̃ǝko tǝ ɗii za daŋ cok daŋ ka mo toora bii, 31 mor kan zah'nan ɓo no ka ga ŋgoŋ kiita tǝ za sǝr daŋ ne fahlii ahe, ne Dǝɓ mai mo nǝǝ ko kan ɓo. Joŋ syedowal tǝl ah pel za daŋ ne mai mo ur ko pǝ wulli.
32 Ne cok mo laara Paulus faa ɓǝ ur pǝ wulli, za ki sǝǝra zahzyel ne ɓǝ ahe, za ki so faara: Ru 'yah ka laa ɓǝ mai zah ɓo comki faɗa. 33 So Paulus ur gin pǝ cok tai kalle. 34 Amma za ki gera wol ahe, nyiŋra ɓǝ ahe. Kǝsyil zan ah Dionisius ma joŋ yeɓ pǝ cok Areopagus gŋ, ne mawin ma ɗii ne Damaris tǝkine za ki.
