Adïd’a de Faron
1 Wani kur dabid’a hi biza d’a mbà d’a Josef mi väd’u adïd’a mazong mamid’a, Faron adïd’a dum ala: Mam nga tchola avun alum ma Nil-lâ. 2 Mi wamuzlei suma arop suma djivi suma d’orâ kid’iziya a buzugï woi kur aluma, a nga te hatna kel mbina. 3 Ata yi máma na wat, amuzlei suma arop suma ding suma tcho suma itna kid’iziya a buzugï woi kur aluma, a mba gen amuzlei suma arop suma buzugï woi avok kel mbinina. 4 Amuzlei suma arop suma it suma tcho ndazina a mut suma d’orâ. Ata yi máma Faron mi zlid’a.
5 Mi hulong bur sena kua, adïd’a ti dum kua á mbàd’a ala: Mi we yam awu ma djivi ma nglona kid’iziya mi tchuk kei ata akei d’a tud’a. 6 Bugola, awu ma dingâ kid’iziya, mi tchuk yam mogod’a, mi so woi abo simet ma tcholï abo ma yorogonina. 7 Yam awu ma mogo ma bei irîna, mi lik ma kid’iziya ma djivi ma irâ. Ata yi máma Faron mi zlid’a; wana nadï d’a dumba.
8 Wani ki yorogod’a, Faron djib’er mamba b’lak ngola, mi yi suma mbuta ki suma ne suma Ezipte-na, mi vazi ad’u adï mamba, wani sama vumzi ad’ut teina nga d’i.
9 Ata yi máma, ma ngolâ hi suma a he süma mi Faron-na, mi dum ala: Amul mana, ki tchetchemba, human gan yam tcho man nda an lat adjeud’a. 10 Adjeu d’a ang hurung zal atami ki ma ngolâ hi suma a lang avungônina, ang yomi tchugumi dangeina avo hi ma ngolâ hi azigarîd’a. 11 Kur andjege d’a tud’a ami nge nge pî adïd’a dumu, adï d’a lara pî ka ad’u mata ved’a. 12 Wani gor azongâ tu mi nga ki sed’emiya, ni ma Hebre-na, ni magoma hi ma ngolâ hi azigar suma a nga ngomongâ. Ami dum ad’u adï mamid’a, mi ve nge nge pî ad’u adï mamba woyo. 13 Wani ahle ndazina a mba le dedege d’igi mam dami na: Ang hulongôn kur sun manda, ang gap ma ngolâ hi suma a lang avungônina akulo mi.
Josef väd’u adïd’a hi Faron-nda
14 Ata yi máma, Faron mi he vuna ala a halï Josef. A ndumî woi kur dangeina atogo zak; mi wel dudumam mbeyo, mi tchuk baru ma djivina atamu, mi mba avok Faron. 15 Faron mi de mi Josef ala: Adïd’a danu; sama ndak á vat ad’ut teina nga d’i, wani an hum ala ang ndak á väd’u adï d’a sana mi dangzid’a woyo.
16 Josef mi hulong dum ala: Nga ni an ndi; nAlona ba, mba mi hulong hum mba djivid’a mi ang Faron.
17 Wani Faron mi de mi Josef ala: Adïd’a dan ala: An nga tchola avun aluma. 18 An wamuzlei suma arop suma djivi suma d’orâ kid’iziya a buzugï kur aluma, a nga te hatna kel mbina. 19 Ata yi máma na wat, amuzlei suma arop suma ding suma tcho suma itna kid’iziya a buzugï woi blogozi kur aluma. An we nga amuzlei suma tcho suma it suma d’igi azi hina na yam ambas sa Ezipte-d’a d’i. 20 Amuzlei suma arop suma it suma tcho ndazina a mut suma d’or suma avo’â. 21 Ata yima azi mud’uzina, ang we d’uo ni d’igi a mud’uzi nga d’uo na, azi arî tchod’a d’igi avok na. Ata yi máma, an zlid’a.
22 Bugola, adïd’a dan kua ala: An we yam awu ma djivi ma irâ kid’iziya mi tchuk kei ata akei d’a tud’a. 23 Bugola, awu ma ding ma mogo ma bei irâ kid’iziya mi tchuk kei ata akei d’a tud’a mi. Mi so woi abo simet ma abo ma yorogonina. 24 Yam awu ma tcho ma bei irâ, mi lik yam awu ma djivi ma kid’iziya ma irâ. Gola! An väd’u adï ndata mi suma mbuta, wani sama adigazi ma ndak á vandji ad’utna nga d’i.
25 Josef mi de mi Faron ala: Adï mang nga dang ndata, nabo tat tu. Alona mi tagangî vama mam mba mi luma. 26 Amuzlei suma arop suma djivi suma kid’iziyana a ta’î bizad’a kid’iziya; yam awu ma djivi ma kid’iziyana mi ta’î bizad’a kid’iziya mi: adï ndata nabo tat tu. 27 Amuzlei suma tcho suma it suma kid’iziyana ni bizad’a kid’iziya hina mi; yam awu ma bei ir ma kid’iziya ma mi so woi abo simet ma yorogonina, mi ta’î biza d’a kid’iziya d’a baktarad’a.
28 D’igi an dang kä na, Alona mi tagangî vama mam mba mi luma. 29 Ang gola! Biza d’a kid’iziya d’a nga d’i mbad’a ni biza d’a tena mba mi zul ngola yam ambas sa Ezipte-d’a peta. 30 Bugol wani, baktarad’a mba d’i le bizad’a kid’iziya, gak suma a mba mar yam te mazi ma avo’â. Baktarad’a mba d’i b’lak ambasa. 31 Bugola, sa mba mi djib’er yam te ma duzî ma kur ambasina d’uo d’a, kayam baktara d’a mba d’i nded’a ni baktara d’a ngola. 32 Le adïd’a dang yat hina mbà ni, nala, zla ndata ndagï nabo Alona, mam mba mi lat atogo zak mi.
33 Wani ki tchetchemba, Faron, ar ang hal sama d’al ma ned’a. Ang tinim yam ambas sa Ezipte-d’a. 34 Ang man suma nglona kur ambasa, kayam azi tar awu ma kur ambas sa Ezipte-d’ina pet, nala, vahl azi pad’ang tu, vahl azi pad’ang tu, kur biza d’a kid’iziyad’a tena. 35 Ar azi tok ahle suma tena kur biza d’a djivi d’a nga d’i mbad’a, azi togom kur azì ma nglona yam vun mang ma hed’a, kayam azi ngomomu. 36 Hina wani, ei mba fei tena yam ambas sa Ezipte-d’a kur biza d’a kid’iziya d’a baktarad’a nga d’i mbad’a. Hina wani, baktarad’a mba d’i tchi suma kur ambasina woi d’i.
Josef mbut ma sun ma avok sumina
37 Zla ndata ti le Faron azi ki sum mam suma sunda tazi djivid’a. 38 Faron mi dazi ala: Ei ndak á fei sama nga ki Muzu’â hAlonina d’igi mam na na ko zu?
39 Faron mi de mi Josef ala: Kayam Alona mi tagang ahlena pet, sama d’al ma ne ma d’igi ang na na nga d’i. 40 An nga ni tining ngola yam leu manda; sum mana pet a mba ge yazi kä ad’u vun mang ma hed’a; an mba ni kalangî ki simiyên ma amula hol. 41 Gola! An tining ngola yam ambas sa Ezipte-d’a pet.
42 Faron mi pat ngangam ma amul ma aboma, mi nigim abo Josef, mi tchugum baru d’a djif fa luluîd’a atamu, mi tchugum vayîr ma lora kelem mi. 43 Faron mi tinim kur pusâ hakulumei mam ma mbàna, suma a nga ring avoroma a nga er ad’uzi akulo ala: Agi aragi lovota! Agi aragi lovota! Ni hina ba, Faron mi tin Josef ngola yam ambas sa Ezipte-d’a pet.
44 Faron mi de mi Josef kua ala: Ni an tan Faron ba, ni tiningû; bei ang ba ni, sana mi ndak á le va yam ambas sa Ezipte-d’a d’i.
45 Faron mi tin Josef simina ala Safanat-Paneya; mi hum Asenat Potifer ma ngat buzuna hi On-na goromba atchad’a. Ata yi máma, Josef mi nde woi á tit yam ambas sa Ezipte-d’a.
46 Ata yima Josef mi tchol avok Faron-na, bizamî dok hindi. Josef mi nde woi gen Faron, mi tit yam ambas sa Ezipte-d’a pet. 47 Kur bizad’a kid’iziya tena zul ngola yam ambasa. 48 Kur biza ndata mi tok awu ma zul yam ambas sa Ezipte-d’ina pet. Awu ma fed’em kur asine ma ngui azì ma ngol ma lara ge pet, mi togom kur azì máma. 49 Josef mi tok awuna ngola d’igi les ma avun alum ma ngolîna na; ngola kala, mi aram bei ndumba, kayam mi kal yam ndumba.
50 Avok ka bei baktarad’a nde ba d’a, Asenat Potifer ma ngat buzuna hi On-na goromba, ti vut gro andjofâ mbà mi Josef. 51 Mi yi ma ngolâ ala Manase , kayam mi dala: Alona mi ndjunun an mar rei yam ndak man nda landa pet, yam azina habuna pet mi. 52 Mi yi wiyem ma kama ala Efraim , kayam mi dala: Alona mi han grona yam ambas sa an nga kaka kurut ki hohoud’id’a.
53 Wani biza d’a kid’iziya d’a tena zul duzî kur ambas sa Ezipte-d’id’a daba. 54 Ata yi máma, baktara d’a biza d’a kid’iziyad’a tin ad’ud’a á led’a d’igi Josef mi de na. Baktarad’a ti nde yam andagad’a pepet, wani yam ambas sa Ezipte-d’a tena nga kua. 55 Bugola, Ezipte-na meid’a nde tchaziya, a nde djop Faron yam tena. Faron mi dazi ala: Agi i fagi Josef; mam mba mi dagi vama agi mba luma.
56 Baktarad’a nde yam ambas sa Ezipte-d’a pet. Kayam ndata, Josef mi mal vun avureina woi pet, mi nde gus awuna woi abo Ezipte-na. Baktarad’a nga d’i i avogovok yam ambas sa Ezipte-d’a pet. 57 Suma yam ambas sa lara ge pet a nga mbeï Ezipte á gus awuna abo Josef, kayam baktarad’a nde yam andagad’a pepet.
Yuseɓ kee zah lom nyi goŋ Farao
1 Fahfal syii gwa mo kal o, Farao lolomme, uu ɓo zahbii Nil. 2 Kwo dǝǝ rǝŋ pǝ̃ǝra gin pǝ bii. Ara ne suu pǝsãhe, ŋwaara ɓo ŋwaare, ge piira suu ɓǝǝ tǝ wom pee. 3 So fahfal ah kwo dǝǝ rǝŋ pǝ̃ǝra gin pǝ bii kpǝ, suu ɓǝǝ pǝɓeare, nyahra ɓo nyahe, ge uura kah dǝǝ ma kǝpel ra kŋ zahbii Nil. 4 Dǝǝ maɓea mo nyahra ɓo nyah ge sǝ̃ǝra dǝǝ matǝ rǝŋ ma ne suu sãh mo ŋwaara ɓo ŋwaa kŋ. Fahfal ah Farao kpiŋ sǝ. 5 So nǝnǝm kpǝ, lolom patǝ gwa ah faɗa. Kwo tǝbyaŋ sor masãh ah pǝluu rǝŋ pǝ̃ǝra tǝ sol sor vaŋno ge lalle. 6 Fahfal ah kwo tǝbyaŋ sor maki ah ra rǝŋ, kun kol o, zyak sǝŋ ge yakke. 7 Sor ma kun kol ge sǝ̃ǝ sor maluu masãh ma zyen nǝn ah matǝ rǝŋ tǝɗe'. Fahfal ah Farao kpiŋ, tǝ ɓe, zye lolom ɓo. 8 Zah'nan mo cee o, ɓǝ foo Farao gaɓ ko, pepee ɗii za ẽe ciŋ tǝkine za fatan sǝr Egiɓ daŋ. Farao kee ɓǝ lom ah nyi ra, amma dǝɓ ma gak kee zah lom ah nyi Farao kǝka.
9 Dǝɓlii za joŋ fazwan faa nyi Farao: Tǝ'nah me foo ɓǝɓe' ɓe me joŋ ɓo. 10 Comki Farao ɓaŋ kpãh ne za yeɓ ah pǝlli, gbǝ me ne dǝɓlii za joŋ farel ge pǝ daŋgai yaŋ dǝɓlii za byak cokki. 11 Ame ne ki ru lolom ne suŋ tǝ vaŋno, amma zune daŋ loo ne mor ah camcam. 12 We tǝbanna Yahuduyo no gŋ ne ru, byak dǝɓlii za byak cok yo, ru kee ɓǝ lom ɓuu nyi, so kee zah lom ɓuu nyi ru, kee mor ah nyi zune daŋ tǝgbana lom ahe. 13 Fan ah joŋ laŋ tǝgbana mo keeko nyi ru ta. Farao so jin me ge pǝ cok yeɓ ɓe, amma pee dǝɓ maki ah ge rao tǝ kpuu.
14 Fahfal ah Farao pepee ka mo ɗiira Yuseɓ ge. Nǝǝra ko gin pǝ daŋgai ne hǝǝre. Sõo tǝtǝlli, so kun mbǝro maki ahe, kal ge pel Farao. 15 Farao faa nyi Yuseɓ: Me lolom ɓo, dǝɓ ma gak kee zah lom ah nyi me kǝka. Amma me laa faara dǝɓ mo faa ɓǝ ah mo ɓe, mo gak kee zah lom ahe. 16 Yuseɓ zyii zah Farao faa: Ɓǝ ah ka wo ɓe ya goŋe, Masǝŋ ye ga kee ɓǝ ah nyi mo pǝsãhe. 17 Farao faa nyi Yuseɓ: Ne lom ɓe me uu ɓo zahbii Nil. 18 Me kwo dǝǝ maŋwoo rǝŋ ara ne suu pǝsãhe, pǝ̃ǝra gin pǝ bii Nil ge lalle, tǝ piira suu ɓǝǝ tǝ wom pee. 19 So fahfal ah me kwo dǝǝ maki ah rǝŋ pǝ̃ǝra ge, kee suu ɓǝǝ pǝɓeare, nyahra ɓo nyahe. Pǝ sǝr Egiɓ daŋ me kwo dǝǝ maɓea nai taa ya. 20 Dǝǝ maɓea manyah sǝ̃ǝ dǝǝ matǝ rǝŋ maŋwaa ah ra ma kǝpel kŋ daŋ. 21 Ne cok mo sǝ̃ǝra, mo ka tǝ sõone sǝ̃ǝra ra ɓo ya, so ara pǝɓea na matãa kpǝ. So me kpiŋ o. 22 Me so lolom kpǝ, me kwo tǝbyaŋ sor pǝsãh pǝluu rǝŋ pǝ̃ǝra tǝ sol sor vaŋno ge lalle. 23 Fahfal ah me so kwo tǝbyaŋ sor rǝŋ, kun kol o, zyak sǝŋ ge yakke. 24 Sor ma kun kol ge sǝ̃ǝ sor masãh ah ma zyen nǝn matǝ rǝŋ kŋ. Me faa ɓǝ ah nyi za ẽe ciŋ, amma dǝɓ ma gak kee mor ah nyi me kǝka.
25 Yuseɓ faa nyi Farao: Ɓǝ lom ɓo a vaŋno sǝ, Masǝŋ cuu fan mai mo tǝ ga joŋ ɓo nyi mo goŋe. 26 Dǝǝ masãh ah rǝŋ cuu syii rǝŋ ɓo, tǝbyaŋ sor masãh ah matǝ rǝŋ laŋ cuu syii rǝŋ ɓo ta, ɓǝ lom matǝ vaŋno yo. 27 Ɓǝ dǝǝ maɓea manyah matǝ rǝŋ mo pǝ̃ǝ fahfal ɓǝǝ cuu syii rǝŋ ɓo, so tǝbyaŋ sor ma kun kol rǝŋ zyak sǝŋ mo yakke cuu: koŋ ga wǝ syii rǝŋ. 28 Tǝgbana me faa nyi Farao, Masǝŋ cuu fan mai mo tǝ ga joŋko ɓo nyi Farao. 29 Syii rǝŋ sǝr Egiɓ daŋ ga kǝ̃ǝ fan pǝlli. 30 Fahfal ah koŋ ga wǝ syii rǝŋ, a ga yaŋra ɓǝ kǝ̃ǝ mo kǝ̃ǝra sǝr Egiɓ daŋ, koŋ ga ɓeɓ sǝr ahe. 31 Koŋ ah ga wǝ pǝlli, za ga yaŋra ɓǝ kǝ̃ǝ mai mo yea sǝr ahe. 32 Mor ah Farao lolom ah ɓal gwa, mor ɓǝ ah zyeɓ ɓo wo Masǝŋ naiko, Masǝŋ tǝ hǝǝ ka joŋ ɓǝ ahe. 33 Zǝzǝ̃ǝko Farao mo kyeɓko dǝɓ ma ne yella tǝkine fatanne, ka mo kan ko tǝ sǝr Egiɓ. 34 Farao mo rǝkko wakiili ka ẽe sǝrri, ka yeɓ daŋ mo syee ne fahlii pǝsãh pǝ sǝr Egiɓ ne syii kǝ̃ǝ matǝ rǝŋ daŋ. 35 Ka mo taira farel pǝzyil syii masãh ah mo tǝ gin daŋ. Mo taira sor ge yaŋ Farao, ka farel mo yea yaŋ ahe, ka byak sǝr ahe. 36 Farel ah ga rǝk ka byak sǝr Egiɓ ne ko, mor koŋ tǝ ga wǝ sǝr Egiɓ syii rǝŋ, mor ka koŋ mo vǝr za sǝr ah ka.
Ɓaŋra Yuseɓ kan govener ne tǝ sǝr Egiɓ
37 Ɓǝ ah 'nyah suu Farao tǝkine zaluu ah daŋ. 38 Farao faa nyi zaluu ahe: Na gak lwaa dǝɓ mai tǝ'yak Masǝŋ mo wol ah na Yuseɓ no ne? 39 So Farao faa nyi Yuseɓ: Masǝŋ sye mo cuu ɓǝ mai daŋ nyi ɓo moo ko, dǝɓ ma ne yella ne fatan na mo kǝkao. 40 Me ga kan govener ne mo tǝ sǝr ɓe daŋ, za sǝr ɓe daŋ ga syeera mor ɓǝ faa ɓo. Me kal mo ɓo ne ɗii goŋ to. 41 So faa nyi Yuseɓ: Me ga kan mo tǝ sǝr Egiɓ daŋ, ka coŋ fan ki ga lal a. 42 Farao nǝǝ tǝgaa ma ne lamba goŋ jol ah maa ge nyi Yuseɓ jolle, ɓoo mbǝro ma zyim rwãh nyi, saa fãi vãm kaŋnyeeri ge nyi solle. 43 Soɓ ko yee muŋta pǝr ah patǝ gwa ahe, a ɓyaŋra ɓǝ pel ah ne faa: We kea ge sǝŋ. Goŋ kan ko ɓo tǝ sǝr Egiɓ daŋ. 44 Farao faa nyi Yuseɓ: Ame ye Farao, dǝɓ ka ɓaŋ jol koo ɓal ah ga sǝŋ pǝ sǝr Egiɓ ya sai ka mo zyii ɓe. 45 Farao gee ɗii Yuseɓ ɗii ne Sofnat-Panea, ɓaŋ Asnat mǝlaŋ Potifera pa joŋzahsyiŋ yaŋ Heliopolis nyi kanne. Yuseɓ kal ge kyãh tǝ sǝr Egiɓ daŋ.
46 Ne cok Yuseɓ mo tǝŋ joŋ yeɓ Farao goŋ sǝr Egiɓ, ka joŋ syii ɓo jemma sai, so kal ge kyãh tǝ sǝr Egiɓ daŋ. 47 Ne cok syii kǝ̃ǝ matǝ rǝŋ, fakpãhpǝǝ joŋ sǝr ah pǝlli. 48 Yuseɓ tai farel Egiɓ daŋ ne syii matǝ rǝŋ ko. Tai farel ah ge pǝ yaŋ maluuri, farel yaŋ ma lal mai mo sǝr ah daŋ a tai ga pǝ yaŋ malii mo kah ɓǝǝra. 49 Yuseɓ tai sor pǝlli tǝgbana tǝkuu zahbii, dǝɓ ka gak kee pãa lii ah ya, mor kal tǝ kee ɓe.
50 Yuseɓ bem wee wǝǝ gwa ne Asnat ka koŋ ɓah wun a ba. 51 Yuseɓ ɗii we malii ne Manasse, mor faako: Masǝŋ joŋ me yaŋ ɓǝ bone ɓe tǝkine ɓǝ yaŋ pa ɓe daŋ. 52 Ɗii patǝ gwa ah ne Efraim, mor faako: Masǝŋ joŋ me ka me byaŋ pǝlli pǝ sǝr mai me cuu syak gŋ.
53 So syii kǝ̃ǝ matǝ rǝŋ mo ge sǝr Egiɓ pǝ̃ǝ kalle. 54 Syii koŋ matǝ rǝŋ ge dai fahfal ah tǝgbana Yuseɓ mo faa, koŋ ah wǝ wo sǝr daŋ, amma sǝr Egiɓ daŋ farel no gŋ. 55 Fahfal ah koŋ ge lee sǝr Egiɓ daŋ ta, za yera yee wo Farao mor farelle. Amma Farao faa nyi Egiɓien daŋ: We ge wo Yuseɓ ka we joŋ fan mai moo ga faako nyi we daŋ. 56 Koŋ wǝ wo sǝr daŋ. Yuseɓ gbǝr zah cel sor daŋ soɓ Egiɓien leare, mor koŋ ah wǝ ɓo sǝr Egiɓ pǝ'manne. 57 Za sǝr daŋ a gara sǝr Egiɓ ka lea sor jol Yuseɓ, mor koŋ wǝ ɓo wo sǝr daŋ pǝ'manne.
