Akhaab dawwar yichiil hillit Raamuut
1 Wa fi muddit talaata sana, ma fi harib ambeen al-Araamiyiin wa mamlakat Israaʼiil. 2 Wa fi l-sana al-taalta, Yahuuchafat malik mamlakat Yahuuza ja le malik mamlakat Israaʼiil. 3 Wa malik mamlakat Israaʼiil gaal le masaaʼiilah : «Intu taʼarfu kadar hillit Raamuut al-fi Gilʼaad di hintina. Wa maala ma namchu nichiiluuha min iid malik al-Araamiyiin ?» 4 Wa l-malik gaal le Yahuuchafat : «Hal inta kula tamchi maʼaayi le nahjumu hillit Raamuut al-fi Gilʼaad walla ?» Wa Yahuuchafat radda le malik mamlakat Israaʼiil wa gaal leyah : «Aywa, ana wa inta kullina sawa wa chaʼabi misil chaʼabak wa kheeli misil kheelak.» 5 Wa laakin Yahuuchafat gaal battaan le malik mamlakat Israaʼiil : «Hassaʼ da min fadlak, amchi asʼal Allah gabul.»
Al-anbiya atnabbaʼo be l-nasur
6 Wa malik mamlakat Israaʼiil lamma al-anbiya wa adadhum 400 raajil wa gaal leehum : «Hal namchi nahjim hillit Raamuut al-fi Gilʼaad walla ma namchi ?» Wa humman raddo leyah wa gaalo : «Amchi ! Al-Rabb yisallimha leek fi iidak, ya l-malik !»
7 Wa laakin Yahuuchafat gaal : «Hal ma fi hini nabi Allah al-nagdaro nasʼalo beyah Allah walla ?» 8 Wa malik mamlakat Israaʼiil gaal le Yahuuchafat : «Fiyah naadum waahid al-yagdar yasʼal leena Allah. Wa laakin ana nakrahah achaan hu ma yitnabbaʼ beyi be l-kheer laakin daayman yitnabbaʼ beyi be l-fasaala. Wa l-naadum da, hu Miika wileed Yimla.» Wa Yahuuchafat gaal : «Khalli al-malik ma yihajji kalaam misil da !» 9 Wa khalaas, al-malik naada waahid min khaddaamiinah wa gaal leyah : «Amchi ajala naadiih le Miika wileed Yimla.»
10 Wa malik mamlakat Israaʼiil wa Yahuuchafat malik mamlakat Yahuuza ayyi waahid laabis khalagah hana l-muluk wa gaʼado fi karaasiihum fi l-madagg jamb khachum baab madiinat al-Saamira. Wa kulla l-anbiya gaaʼidiin yitnabbaʼo giddaamhum. 11 Wa waahid min al-anbiya dool usmah Sidkhiiya wileed Kanʼaana. Hu sawwa leyah guruun hana hadiid wa gaal : «Daahu Allah gaal : ‹Be l-guruun dool tadrub al-Araamiyiin lahaddi tidammirhum.›» 12 Wa kulla l-anbiya yitnabbaʼo be nafs al-kalaam wa gaalo : «Amchi ahjim hillit Raamuut al-fi Gilʼaad wa inta tanjah wa Allah yisallimha leek fi iidak, ya l-malik.»
Al-nabi Miika hajja be l-haziime
13 Wa l-mursaal al-macha yinaadiih le Miika gaal leyah : «Daahu kulla l-anbiya kalaamhum waahid wa yihajju be l-kheer le l-malik. Hassaʼ da, khalli kalaamak inta yabga sawa maʼa kalaamhum. Inta kula hajji be l-kheer.» 14 Wa laakin Miika gaal leyah : «Nahlif be Allah al-Hayy kadar illa l-kalaam al-gaalah leyi Allah, da bas nuguulah.»
15 Wa wakit wassal bakaan al-malik, al-malik gaal leyah : «Ya Miika, hal namchu nahjumu hillit Raamuut al-fi Gilʼaad walla ma namchu ?» Wa Miika radda leyah wa gaal : «Amchi ! Inta tanjah wa Allah yisallimha leek fi iidak, ya l-malik !» 16 Wa laakin al-malik gaal leyah : «Nihallifak kam marra le tiʼooriini illa l-hagg be usum Allah ?» 17 Wa Miika radda leyah wa gaal : «Ana chift kulla Bani Israaʼiil muchattatiin fi l-jibaal misil khanam bala raaʼi. Wa Allah gaal : ‹Al-naas dool battaan ma induhum siid. Khalli ayyi waahid yigabbil beetah be l-salaama.›»
18 Wa malik mamlakat Israaʼiil gaal le Yahuuchafat : «Ana ma gult leek kadar al-naadum da ma yitnabbaʼ leyi be l-kheer laakin yitnabbaʼ leyi be l-charr bas.» 19 Wa khalaas, Miika gaal leyah : «Hassaʼ da, asmaʼ kalaam Allah ! Ana chift Allah gaaʼid fi archah wa kulla khuwwaat al-sama waagfiin jambah be nussah al-zeenaay wa l-israay. 20 Wa Allah saʼalaahum wa gaal : ‹Yaatu yagdar yukhuchch al-malik Akhaab le yamchi yahjim hillit Raamuut al-fi Gilʼaad wa yumuut hinaak ?› Wa ayyi waahid yihajji kalaam chig. 21 Wa khalaas fi l-bakaan da, ruuh waahid ja giddaam Allah wa gaal : ‹Ana bas nukhuchchah.› Wa Allah gaal leyah : ‹Be tariiga al-weeni ?› 22 Wa l-ruuh gaal : ‹Ana namchi wa nabga ruuh al-kaddaab fi khuchuum kulla anbiya al-malik.› Wa Allah gaal leyah : ‹Akiid, misil ke tagdar tukhuchchah wa tanjah. Amchi wa sawwi misil inta gultah.›» 23 Wa Miika gaal : «Daahu Allah bas rassal ruuh al-kaddaab fi khuchuum anbiyaak wa hu bas kharrar yirassil leek al-charr da.»
24 Wa tawwaali fi l-bakaan da, Sidkhiiya wileed Kanʼaana garrab le Miika wa chaddagah wa gaal leyah : «Kikkeef Ruuh Allah marag minni wa hajja leek ?» 25 Wa Miika gaal leyah : «Tichiifah yoom tamchi tillabbad min khurfa le khurfa fi beetak.»
26 Wa malik mamlakat Israaʼiil gaal : «Akurbuuh le Miika wa gabbuluuh bakaan Aamuun haakim al-madiina wa Yuwaach wileed al-malik. 27 Wa guulu leehum : ‹Daahu kalaam al-malik hu gaal : “Dissu al-naadum da fi l-sijin wa antuuh khubza wa almi chiyya chiyya bas lahaddi ana nigabbil be l-sihha wa l-salaama.”›» 28 Wa Miika gaal le l-malik : «Kan sahiih ke inta bas gabbalt be sihha wa salaama da, Allah ma hajja kalaamah leyi ana.» Wa gaal battaan : «Asmaʼo, ya kulla l-chaʼab.»
Al-malik Akhaab katalooh fi l-duwaas
29 Wa malik mamlakat Israaʼiil wa Yahuuchafat malik mamlakat Yahuuza macho le yahjumu hillit Raamuut al-fi Gilʼaad. 30 Wa malik mamlakat Israaʼiil gaal le Yahuuchafat : «Ana nikhayyir khulgaani hana l-muluk wa namchi al-duwaas. Wa inta kamaan, agood be khulgaanak hana l-muluk.» Wa khalaas, malik mamlakat Israaʼiil khayyar khulgaanah wa macha al-duwaas.
31 Wa malik balad Araam anta amur le 32 min kubaaraat arabaatah hana l-harib wa gaal leehum : «Ma tahjumu al-askar wa la kubaaraathum laakin ahjumu malik mamlakat Israaʼiil.» 32 Wa wakit kubaaraat arabaatah chaafooh le Yahuuchafat, gaalo : «Akiid, hu da bas malik mamlakat Israaʼiil.» Wa humman wajjaho aleyah le yihaarubuuh wa laakin Yahuuchafat koorak. 33 Wa wakit kubaaraat al-arabaat irfo kadar da ma malik mamlakat Israaʼiil, humman gabbalo min waraayah. 34 Wa laakin naadum waahid zarag nuchchaabah bala hadaf wa l-nuchchaab da lihig malik mamlakat Israaʼiil wa darabah ambeen faragaat al-direʼ. Wa tawwaali, malik mamlakat Israaʼiil sarakh le sawwaag arabatah wa gaal : «Gabbil ! Amrugni min bakaan al-harib achaan ana anjaraht.»
35 Wa fi l-yoom da, al-harib bigi chadiid marra waahid wa l-malik gaʼad fi lubb arabatah giddaam al-Araamiyiin. Wa damm jiraahah da jara fi gaʼar al-araba. Wa kadar le l-achiiye da hu maat. 36 Wa maʼa waguuʼ al-harraay, al-askar koorako fi l-muʼaskar wa gaalo : «Khalli ayyi waahid yamchi le hillitah wa le baladah.»
37 Wa be misil da, al-malik maat wa jaabooh fi l-Saamira wa dafanooh foogha. 38 Wa wakit khassalo al-araba fi l-rijil hana l-Saamira fi l-bakaan al-yilbarradan foogah al-charaamiit, al-kulaab lihso damm Akhaab da hasab kalaam Allah al-gaalah.
39 Wa l-baagi min amal Akhaab wa kulla cheyy al-sawwaah wa l-beet hana l-aaj wa l-hillaal al-banaahum, kulla l-cheyy da maktuub fi kitaab taariikh muluuk Bani Israaʼiil. 40 Wa Akhaab maat wa lihig abbahaatah. Wa wileedah Akhazya hakam fi badalah.
Yahuuchafat bigi malik fi Yahuuza
41 Wa fi l-sana al-raabʼe hana hukum Akhaab malik mamlakat Israaʼiil, Yahuuchafat wileed Aasa bigi malik fi mamlakat Yahuuza. 42 Wa hu indah 35 sana wakit bigi malik wa hakam 25 sana fi Madiinat al-Khudus. Wa ammah usumha Azuuba bineeyit Chilhi. 43 Wa Yahuuchafat taabaʼ derib abuuh Aasa wa ma baara minnah. Wa sawwa al-adiil giddaam Allah. Wa laakin be da kula, al-bakaanaat al-aaliyiin hana ibaadat al-asnaam gaaʼidiin wa fooghum, al-chaʼab yigaddumu dahaaya wa yiharrugu bakhuur. 44 Wa Yahuuchafat sawwa salaam maʼa malik mamlakat Israaʼiil.
45 Wa l-baagi min amal Yahuuchafat wa faraasiiytah wa l-huruub al-sawwaahum maktuubiin fi kitaab taariikh muluuk Bani Yahuuza. 46 Wa hu gachcha al-naas al-bisawwu al-charmata fi l-bakaanaat al-aaliyiin hana ibaadat al-asnaam al-faddalo fi l-balad min wakit abuuh Aasa.
47 Wa fi l-wakit da, ma fi malik fi balad Adoom wa laakin mumassil hana l-malik bas gaaʼid.
48 Wa Yahuuchafat addal sufun kubaar hana l-tijaara al-yamchu le Ufiir yangulu dahab. Wa laakin al-sufun dool ma gidro macho achaan humman alkassaro fi hillit Asyuun Giibar. 49 Wa khalaas, Akhazya wileed Akhaab gaal le Yahuuchafat : «Khalli khaddaamiini yamchu maʼa khaddaamiinak fi l-sufun.» Wa laakin Yahuuchafat aba.
50 Wa Yahuuchafat maat wa lihig abbahaatah wa dafanooh fi khabur juduudah fi madiinat Dawuud jiddah. Wa wileedah Yahuuraam hakam fi badalah.
51 Wa fi sanit 17 hana hukum Yahuuchafat malik mamlakat Yahuuza, Akhazya wileed Akhaab bigi malik fi mamlakat Israaʼiil fi madiinat al-Saamira. Wa hu hakam santeen fi mamlakat Israaʼiil. 52 Wa hu sawwa al-fasaala giddaam Allah wa taabaʼ derib ammah wa abuuh wa derib Yarubaʼaam wileed Nabaat al-lazza naas mamlakat Israaʼiil fi l-zunuub. 53 Wa hu abad al-ilaah Baʼal wa sajad leyah. Wa be da, hu khaddab Allah Ilaah Bani Israaʼiil misil abuuh sawwaah.
Akaɓ gbǝ zah ne Yusafat
(2 KeeƁ 18:2-27)
1 Za sǝr Siria ne Israel kaara jam wo ki kǝsyil syii sai bai ruu salle. 2 Ne syii sai ah Yusafat goŋ sǝr Yuda ge wo goŋ Israel. 3 Goŋ Israel faa nyi zaluu ah ra: We tǝ ɓe, Ramot ma Giliat sye, ma man o, amma na so kaa ɓo nai na nyiŋ gin jol goŋ Siria ya ba ɗǝne? 4 So faa nyi Yusafat: Amo ga ne me mor ka ga ruu sal ne Ramot no ne? Yusafat zyii zah goŋ Israel faa: Ame, me tǝgbana mo, za ɓe a tǝgbana za ɓo, pǝr ɓe ra a tǝgbana pǝr ma ɓo ra.
5 So Yusafat faa nyi goŋ Israel: Mo fii Dǝɓlii ɗao ya ne? 6 Goŋ Israel tai profetoen masǝŋ mǝ ah temere nai, fii ra faa: Me ge ruu sal ne yaŋ Ramot o ne? Wala me ge ka ne? Zyiira zah ah faa: Mo gyo, Dǝɓlii ga soɓ yaŋ ah ga mor jol ɓo. 7 Amma Yusafat faa: Profeto Dǝɓlii maki ah coŋ ɓo ka nyee vaŋno ka na fii Dǝɓlii ne zah ah ya ne? 8 Goŋ Israel zyii zah Yusafat faa: Coŋ dǝɓ maki ah mai dǝɓ moo gak fii Dǝɓlii ne zah ah ɓo no nyee vaŋno. Amma me syiŋ ko ɓo syiŋ mor ka faa ɓǝ tǝ ɓe pǝsãh ya, sai a faa ɓǝɓe' nyi me to, dǝɓ ah ako ye Mika we Imla. Yusafat faa: Goŋ mo faa ɓǝ noo ka. 9 So goŋ Israel ɗii syẽe yaŋ goŋ vaŋno faa nyi ko: Mo ge ɗii Mika we Imla ge ne gwari.
10 Goŋ Israel ne Yusafat goŋ Yuda kaara ɓo pǝ cok matǝ gboŋ mai za moo ŋgoŋ kiita gŋ zahfah yaŋ Samaria. Koo zune daŋ kaa ɓo tǝ fakal goŋ ahe, ɓaara mbǝro goŋ ɓǝǝ ɓo, profetoen daŋ a faara ɓǝ pel ɓǝǝra. 11 Sedekias we Kanaana zyeɓ ciŋ ne vãm faa: Dǝɓlii faa: Mo ga ik Sirien ne ciŋ maraiko, ŋhaa mo vǝr ra ne tǝɗe'. 12 Profetoen daŋ faara ɓǝ tǝki vaŋno, faara: Mo ge Ramot, mo ga yea ne pejii gŋ, mor Dǝɓlii ga soɓ yaŋ ah ga mor jol goŋe.
13 Pa pee mai mo kal ge ɓo ka ɗii Mika faa nyi ko: Profetoen taira zah ɓo tǝki vaŋno mor ka faa ɓǝ masãh ah nyi goŋe, amo laŋ, mo soɓ ɓǝ faa zah ɓo mo yea tǝgbana ɓǝ faa ma ɓǝǝra, mo faa ɓǝ pǝsãhe. 14 Amma Mika faa: Me haa zah ne tǝɗii Dǝɓlii mai mo no sǝŋ, ɓǝ mai Dǝɓlii moo ga faa nyi me, me ga faa mooko.
15 Ne cok mo ge dai wo goŋe, goŋ so fii ko faa: Mika, ru ge ruu sal ne Ramot o ne? Wala ru ge ka ne? Zyii zah ah faa: Mo gyo, mo ga yea ne pejii gŋ, Dǝɓlii ga soɓ yaŋ ah ga mor jol ɓo. 16 Amma goŋ faa nyi ko: Me lai mo ɓal kǝɗii ka mo faa ɓǝ ki nyi me ka, sai ka mo faa goŋga nyi me pǝ tǝɗii Dǝɓlii to ne? 17 Mika zyii faa: Me kwo za Israel daŋ myahra ɓo tǝgǝǝ waa tǝgbana pǝsǝ̃ǝ mai mo ka ne pakǝpii ya, Dǝɓlii faa: Pa kal pel ɓǝǝ kǝka, koo zune kǝsyil ɓǝǝ mo pii sooko ge yaŋ ah jam. 18 Goŋ Israel so faa nyi Yusafat: Me faa nyi mo ya ne? Me faa: Ka faa ɓǝ sãh nyi me ya, sai a faa maɓe' ah to. Mika faa: Mo laa ɓǝ faa Dǝɓlii. 19 Me kwo Dǝɓlii kaa ɓo tǝ fakal goŋ ahe, zapee ma coksǝŋ daŋ uura ɓo kah ah nǝjokǝsãh tǝkine jokǝlǝɓai ahe. 20 Dǝɓlii faa: Azu ye ga kǝǝ Akaɓ ka mo ge ruuko sal ne Ramot sye ne? Angelos maki zyii faa naino, maki ah laŋ a zyii faa naino. 21 So tǝ'yak ki pǝ̃ǝ ge, ge uu pel Dǝɓlii faa: Me ga kǝǝ ko. Dǝɓlii so fii tǝ'yak: Mo ga kǝǝ ko ne fẽene? 22 Tǝ'yak zyii faa: Me ganne, me ga ciŋ tǝ'yak maber ah pǝ zah profetoen ah ra daŋ. Dǝɓlii faa: Mo gyo, mo ge kǝǝ ko, mo ga kaa kacella laŋ ta, mo ge joŋ naiko. 23 Mo ẽe, zǝzǝ̃ǝ Dǝɓlii maa tǝ'yak maber ah pǝ zah profetoen ɓo rai daŋ, mor Dǝɓlii faa ɓǝɓe' ɓo tǝ ɓo.
24 Sedekias we Kanaana so i sok nyi Mika faa: Tǝ'yak Dǝɓlii soɓ me ɗii ka so kal ga faa ɓǝ nyi mo ne? 25 Mika zyii faa: Mo ga tǝ ɓǝ ah com mai moo ga ɗuu gin ɓǝr yaŋ ki ka ga ɓǝr yaŋ maki ah ka muŋ suu ɓo gŋ ba. 26 Goŋ Israel faa: We ɓaŋ Mika, we pii soo ge nyi dǝɓlii yaŋ Samaria ma ɗii ne Amon ne ko ne yerima Joas. 27 Ka mo faa nyi ra: Goŋ faa sye: Mo ɓoo dǝɓ nyẽe ge pǝ daŋgai, we nyi farel bone nyi ko tǝkine bii bone ka mo zwǝko, ŋhaa sai ka me pii soo ge jam ɓe. 28 Mika faa: Mo pii soo ge jam ɓe, ka Dǝɓlii ye ka pee me faa ɓǝ ah ɓo ya. So faa: Awe za daŋ we laa pǝsãhe.
Wul Akaɓ
(2 KeeƁ 18:28-34)
29 So goŋ Israel ne Yusafat goŋ Yuda pǝ̃ǝra sal ge zah Ramot ma Giliat. 30 Goŋ Israel faa nyi Yusafat: Me ga fer suu ɓe ne mbǝro maki ahe, ka me ge dan ka ruu sal ba, amma ma ɓo mo yea ne mbǝro ma wo ɓo. Goŋ Israel fer mbǝro ah so kal ge dan salle. 31 Amma goŋ Siria faa nyi zaluu muŋta sal ah ra jemma sai tǝtǝl gwa: We ruu sal ne za hai daŋ ka, sai we ruu sal ne goŋ Israel to. 32 So zaluu ma lwaa swah ɓǝ muŋta sal mo kwora Yusafat, lǝŋra goŋ Israel yo, so jinra nahnǝn ɓǝǝ rǝk nyi ka ruu sal ne ki. Amma Yusafat so dǝǝgor salle. 33 Ne cok zaluu ma lwaa swah ɓǝ muŋta sal mo kwora goŋ Israel ye ka, so pii soora gin wol ahe.
34 Pǝ sal ah dǝɓ ki woo saŋ 'nǝǝ guu ge hai, so dǝ goŋ Israel ne gin zah zyaŋ mbǝro vãm ne guu ahe. So goŋ faa nyi pa ma kwak muŋta sal ne ki: Mo fer zah muŋta salle, mo pǝ̃ǝ gin kǝsyil sal ne me ge lalle, mor me lwaa nwãh ɓo. 35 Amma com ah sal ah a pǝcwak no cam. Ge soɓra goŋ uu ne muŋta sal ah pel Sirien, ga lil ah wuu. Syim ɗuu zah nwãh ge ɓǝr muŋta sal ahe. 36-37 Ne cok com mo dan o, dahra gor zahjul sal faa: Zune daŋ mo pii soo ge yaŋ ahe, zune daŋ mo pii soo ge sǝr ahe, mor goŋ wǝ ɓe. So ɓaŋra ko ge yaŋ Samaria ne ko, ge ciira ko gŋ. 38 Ge vãhra muŋta sal ah pǝ el Samaria, pǝ cok mai ŋwǝǝ tǝkoi moo erra bii gŋ, so goo ge lah syim ahe. Ɓǝ ah joŋ tǝgbana mai Dǝɓlii mo faa ɓo.
39 Tǝcoŋ ɓǝ Akaɓ ne yeɓ ah mo joŋ ne yaŋ mai mo zyeɓ ne loŋ balle, tǝkine yaŋ maluu camcam mai mo vuuko daŋ, ɓǝ ah ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Ɓǝ Za Goŋ Israel. 40 Akaɓ wuu, wel ah Akazia kaa goŋ pǝ cok ahe.
Yusafat kaa goŋe
41 Ne cok Akaɓ mo kaa goŋ Israel syii nai, Yusafat we Asa kaa goŋ Yuda ne ko. 42 Ne cok Yusafat mo kaa goŋ, ka joŋ syii ɓo jemma sai tǝtǝl dappe. Kaa goŋ yaŋ Jerusalem syii jemma gwa tǝtǝl dappe. A ɗii mah ah ne Azuba, mǝlaŋ dǝɓ ma ɗii ne Silki yo. 43 Ɓaŋ tǝɓal pah ah Asa ryakryakke, coŋ ge lal biŋ laŋ ya, joŋ fan ma 'nyah suu Dǝɓlii. 44 Sai fan vaŋno to, cok ma vuu tǝgee sǝŋ ah ra ɓeɓ ya, za a ŋgomra fan joŋ syiŋ gŋ ne ko tǝkine tǝǝ syiŋ ɓǝrdi pǝ cok ma tǝgee sǝŋ. 45 Amma Yusafat kaara wo ki ne goŋ Israel jam.
46 Tǝcoŋ ɓǝ Yusafat ne yeɓ ah tǝkine ɓǝ ruu sal ah ŋwǝǝ ɓo pǝ ɗerewol Ɓǝ Za Goŋ Yuda. 47 Amma nĩi za ma joŋra ɓǝǝ pǝ cok joŋ syiŋ ma mor masǝŋ ki mai mo yea coŋ ɓo wo sǝr daga ne cok pah ah Asa daŋ ge lalle.
48 Ne cok ah goŋ kǝka pǝ sǝr Edom ya, dǝɓ faadal ki no ye kaa ɓo gŋ na goŋe. 49 Yusafat cee dah maluu mor ka ga Ofir ne ka woo vãm kaŋnyeeri, amma lwaa gera ya, mor dah ǝ̃ǝra ɓeɓ Esion-Geber. 50 So Akazia we Akaɓ faa nyi Yusafat: Mo soɓ za yeɓ ɓe mo gera ne za yeɓ ɓo ra ne dahe. Amma Yusafat zyii ya. 51 So Yusafat ge wuu, ciira ko pǝ yaŋ pamlii David, wel ah Yuram kaa goŋ pǝ cok ahe.
Akazia kaa goŋe
52 Ne cok Yusafat mo kaa goŋ Yuda syii jemma tǝtǝl rǝŋ, Akazia we Akaɓ kaa goŋ Israel ne ko, kaa goŋ za Israel syii gwa. 53 Joŋ fan maɓea ah wo Dǝɓlii. Ɓaŋ tǝɓal pah ah ne mah ahe, tǝkine mǝ Jeroboam we Nebat mai mo kǝǝ za Israel dan ra pǝ faɓe'. 54 Syee mor Ba'al, a kea ga sǝŋ pel ahe, ɓeɓ zahzyil nyi Dǝɓlii Masǝŋ Israel, tǝgbana pah ah mo joŋ tǝɗe'.