Allah yihaasib hasab al-amal
1 Wa Allah hajja leyi wa gaal : 2 «Maala tihajju be l-masal da al-bukhuss balad Israaʼiil : ‹Kan al-abbahaat akalo al-inab al-akhdar, sunuun iyaalhum yakhdaro› ? 3 Ana nahlif be usmi al-Hayy, akiid intu ma tadurbu al-masal da battaan fi Israaʼiil. Wa da kalaam Allah al-Rabb. 4 Aywa, hayaat al-insaan hinti ana. Wa misil da, hayaat al-abu wa hayaat al-wileed, humman al-itneen kula hineeyi ana. Wa l-yisawwi zanib, hu bas al-yumuut.
5 «Akuun fiyah raajil saalih al-yisawwi al-hagg wa l-adaala. 6 Hu ma yarfaʼ uyuunah ale asnaam Bani Israaʼiil wa la yaakul min dahaayaahum fi ruuse al-jibaal. Wa hu ma yinajjis marit jaarah wa la yigarrib le l-mara fi wakit heedha. 7 Wa ma yidaayig naadum wa laakin yigabbil al-damaana al-karabha fi deen le siidha wa ma yasrig. Wa yigassim aklah maʼa l-jiiʼaan wa yanti khalag le l-aryaan. 8 Wa hu ma yanti deen be riba wa la yichiil faayde. Wa yibaʼʼid min al-zulum wa yichaariʼ be l-hagg been al-naas. 9 Hu yitaabiʼ churuuti wa yahfad gawaaniini wa yisawwi al-hagg. Hu da raajil saalih wa akiid yahya. Wa da kalaam Allah al-Rabb.
10 «Wa akuun al-raajil al-saalih da yijiib wileed sarraag al-yidaffig al-damm wa yisawwi ayyi cheyy fasil misil da. 11 Abuuh ma sawwa amal misil da wa laakin al-wileed yaakul min dahaaya al-asnaam fi ruuse al-jibaal wa yinajjis marit jaarah. 12 Hu yidaayig al-miskiin wa l-daʼiif wa yasrig wa ma yigabbil al-damaana al-karabha fi deen le siidha. Wa yarfaʼ uyuunah le l-asnaam wa yisawwi al-muharramaat. 13 Wa yanti deen be riba wa yichiil faayde. Hal hu da yahya walla ? La ! Hu sawwa kulla l-muharramaat dool. Akiid yumuut wa hu bas masʼuul min mootah.
14 «Wa akuun al-wileed da yakbur wa yijiib wileed wa l-wileed da yichiif kulla l-zunuub al-abuuh sawwaahum. Hu yichiifhum wa laakin ma yisawwi misilhum. 15 Hu ma yarfaʼ uyuunah ale asnaam Bani Israaʼiil wa la yaakul min dahaayaahum fi ruuse al-jibaal. Wa hu ma yinajjis marit jaarah 16 wa ma yidaayig naadum wa yigabbil al-damaana al-karabha fi deen le siidha wa ma yasrig. Wa yigassim aklah maʼa l-jiiʼaan wa yanti khalag le l-aryaan. 17 Wa hu yibaʼʼid min al-zulum wa ma yanti deen be riba wa ma yichiil faayde. Hu yahfad gawaaniini wa yitaabiʼ churuuti. Wa akiid hu da yahya, ma yumuut be sabab al-khata al-abuuh sawwaah. 18 Wa laakin abuuh sawwa zulum wa sarag akhuuh wa ma sawwa adiil fi usut chaʼabah wa daahu yumuut be sabab khataaya hu zaatah.
19 «Wa intu tuguulu : ‹Maala al-wileed ma yilhammal khata abuuh ?› Da fi chaan al-wileed da sawwa al-hagg wa l-adaala wa hafad gawaaniini wa tabbagaahum. Wa akiid hu da yahya. 20 Wa l-insaan al-yaznib, hu bas al-yumuut. Al-wileed ma yilhammal khata abuuh wa l-abu ma yilhammal khata wileedah. Wa l-aadil yalga natiijat adaaltah wa l-aasi yalga natiijat isyaanah.
Allah yakhbal al-tooba
21 «Wa kan al-aasi yutuub min kulla zunuubah al-sawwaahum wa yahfad kulla churuuti wa yisawwi al-hagg wa l-adaala, akiid hu da yahya ma yumuut. 22 Wa ana ma nizzakkar kulla isyaanah al-sawwaah. Wa be sabab adaaltah al-sawwaaha, hu yahya. 23 Hal nafrah be moot al-aasi walla ? Wa kan yigabbil min derbah al-fasil da, ma yahya walla ? Wa da kalaam Allah al-Rabb. 24 Wa laakin kan al-saalih yikhalli adaaltah wa yisawwi al-zulum wa yisawwi kulla l-muharramaat al-sawwaahum al-aasi, hal yahya walla ? Wa kulla l-adaala al-sawwaaha awwal, ma yizzakkarooha battaan. Hu yumuut be sabab al-khiyaana wa l-zunuub al-sawwaahum.
25 «Wa laakin intu tuguulu : ‹Al-cheyy al-Rabb gaaʼid yisawwi da ma adiil !› Asmaʼo, ya Bani Israaʼiil. Hal al-cheyy al-ana gaaʼid nisawwi da ma adiil walla ? Al-cheyy al-intu gaaʼidiin tisawwuuh da bas ma adiil. 26 Kan al-saalih yikhalli adaaltah wa yisawwi al-zulum, hu yumuut. Be sabab al-zulum al-sawwaah bas, hu yumuut. 27 Wa laakin kan al-aasi yikhalli isyaanah al-gaaʼid yisawwiih wa yisawwi al-hagg wa l-adaala, hu da yinajji nafsah wa yahya. 28 Wa kan hu irif wa taab min al-isyaan al-sawwaah, akiid hu yahya wa ma yumuut. 29 Wa laakin intu Bani Israaʼiil tuguulu : ‹Al-cheyy al-Rabb gaaʼid yisawwi da ma adiil.› Ya Bani Israaʼiil ! Hal al-cheyy al-ana gaaʼid nisawwi da, ma adiil walla ? Al-cheyy al-intu gaaʼidiin tisawwuuh da bas ma adiil.
30 «Wa fi chaan da, ana nihaakim ayyi waahid min Bani Israaʼiil hasab derbah al-chaalah. Gabbulu ! Tuubu min kulla isyaanku wa ayyi cheyy al-yilizzuku fi l-khata. Wa da kalaam Allah al-Rabb. 31 Khallu minku isyaanku wa khayyuru galibku be galib jadiid wa khayyuru ruuhku be ruuh jadiide. Maala tumuutu, ya Bani Israaʼiil ? 32 Ana ma nafrah be moot hana ayyi naadum. Tuubu wa be da, tahyo !» Wa da kalaam Allah al-Rabb.
1 Dǝɓlii faa nyi me: 2 Ɓǝ kikiŋ fẽe sye mai we yea ma ne faa ah pǝ sǝr Israel ne? A faa: Pah wee rera lee kpuu vin mambǝ̃ǝ ah ɓo, mor ah syel wee ɓǝǝ ruŋ ɓo.
3 Masǝŋ Dǝɓlii faa: 'Manna ame ye Masǝŋ ma ne cee, we ka ga faa ɓǝ kikiŋ mai pǝ sǝr Israel faɗa yao. 4 Cee dǝɓ daŋ ma ɓe yo, cee pah we ne mǝ wel ah daŋ ma ɓe yo. Dǝɓ mai mo joŋ faɓe', ako ye ga wuu.
5 Amma tǝgbana dǝɓ matǝ njaŋ ah moo joŋ fan masãh ah ne matǝ goŋga ahe, 6 mo ka zyii juupel wo masǝŋ ki za Israel ra ya, ka ren fan mai moo ŋgomra joŋ syiŋ wo masǝŋ ki ra ne tǝ waa ya, mo ka joŋ ɓǝǝ ne mawin dǝɓ ya, mo ka swan ne madǝwin ne cok ŋwǝǝ saŋ ah ya, 7 mo ka zyii joŋ ɓǝɓe' wo dǝɓ wala kiŋ fan dǝɓ ya. A jin fan mai pa ma ɓaŋ val jol ah moo gin kan zahwaa fan ah nyi nyi ko. A nyi farel nyi za ma ne koŋne, a nyi fan wo suu nyi dǝɓ mai mo ne suu kolle. 8 Ka nyi val lak nyi dǝɓ ka so ɓoo bii ah ga gŋ ya. Ka zyii joŋ ɓǝɓe' ya, a zal ɓǝ tǝgǝǝ za pǝsãhe. 9 Ame Dǝɓlii me faa: Dǝɓ ma syee mor ɓǝ faa ɓe ra, moo gban ɓǝ lai ɓe naiko, ako ye dǝɓ matǝ njaŋ, a ga yea ne cee.
10 So maki dǝɓ ah a yea ne we ma kiŋ nyinni, a ik wulli, a joŋ zahban faɓe' marai daŋ, 11 mai pam mo ka joŋ ya. A ren fan mai moo ŋgomra joŋ syiŋ wo masǝŋ ki ra ne ko, a joŋ ɓǝǝ ne ŋwǝǝ zana. 12 A ren za syakke, a kiŋ nyinni, a cak fan mai pa ma ɓaŋ val jol ah moo ga kan wol ah zahwaa fan ah mo ɓaŋ ɓo, a juupel wo masǝŋ ki ra, a joŋ fan maɓe' ahe. 13 A nyi val lak nyi za mor ka so fii reba ga gŋ. Dǝɓ ma morãi a ga yea sǝŋ ne cee ne? Ka ga yea ne cee ya. Mor joŋ fan maɓe' ah marai daŋ, a ga wuu, ɓǝ wul ah a ga yea tǝtǝl ahe.
14 So maki dǝɓ patǝ gwa ah a no ne welle. Wel ah kwo faɓe' mai daŋ pah ah mo joŋ ɓe, amma zyii ɓaŋ tǝɓal fan joŋ pah ah ya. 15 Ka juupel wo masǝŋ ki za Israel ra ya, wala ka ren fan mai moo ŋgomra joŋ syiŋ wo masǝŋ ki ra ne tǝ waa ya, ka joŋ ɓǝǝ ne mawin dǝɓ ya, 16 ka zyii joŋ ɓǝɓe' wo dǝɓ wala kiŋ fan dǝɓ ya. A jin fan mai pa ma ɓaŋ val jol ah moo gin kan zahwaa fan ah nyi nyi ko. A nyi farel nyi za ma ne koŋne, a nyi fan wo suu nyi dǝɓ mai mo ne suu kolle. 17 Ka zyii joŋ ɓǝɓe' ya, ka nyi val lak nyi dǝɓ so fii reba ga gŋ ya, a gban ɓǝ lai ɓe, a syee mor ɓǝ faa ɓe ra ta. Ka ga wǝ mor ɓǝ faɓe' mai pam mo joŋ ya, amma a ga yea sǝŋ ne cee. 18 Mor pah ah ye joŋ ɓǝɓe' wo zana, kiŋ fan ɓǝǝra, ako ye ga wǝ mor faɓe' ah mo joŋko.
19 Amma awe fifii faa: Mor fẽe wel ka ren reba faɓe' mai pah ah mo joŋ ya ne? Ɓǝ zyii ah a naiko: Mor wel ah joŋ fan matǝ njaŋ ah ne masãh ahe. Gbǝ ɓǝ lai ɓe ra, syee mor ah pǝsãhe, ka ga wǝ ya, 'manna a ga yea sǝŋ ne cee. 20 Dǝɓ ma joŋ faɓe' ako ye ga wuu, wel ah ka ga laa bone mor faɓe' mai pah ah mo jonko ya, pah wel laŋ ka ga laa bone mor faɓe' mai wel ah mo joŋko ya ta. Dǝɓ sãh a ga lwaa reba mor ɓǝ sãh ah mo joŋko, dǝɓ ɓe' laŋ a ga lwaa reba mor ɓǝɓe' ah mo joŋko ta.
21 Amma dǝɓ ɓe' mo soɓ joŋ faɓe' ahe, mo so gbǝ ɓǝ lai ɓe ra, mo joŋko fan matǝ njaŋ ah ne masãhe, ka ga wǝ ya, 'manna a ga yea sǝŋ ne cee. 22 Me ga rwah faɓe' ah mo joŋ daŋ ga lalle, a ga yea sǝŋ ne cee, mor joŋ fan matǝ goŋga ahe. 23 Ame Dǝɓlii Masǝŋ me tǝ fii we, we lǝŋ me laa pǝ'nyah ne ɓǝ wul dǝɓ faɓe' ne? Ka nai ya, amma me 'yah mo tooko bii, ka mo yeako ne cee.
24 Amma dǝɓ matǝ njaŋ ah mo soɓ joŋ fan masãh ahe, mo so kal tǝ joŋ fan maɓe' ah camcam daŋ mai za maɓea ah ye moo joŋra ɓe, a ga yea sǝŋ ne cee ne? Ka nai ya. Me ka ga foo ɓǝ yeɓ sãh ah mai mo joŋko yao. A ga wuu, mor fan joŋ bai goŋga ah tǝkine faɓe' ah ra.
25 Amma awe faa: Fan mai Dǝɓlii mo tǝ joŋko, ka pǝsãh ya. Awe za Israel, we syii sok laa ɓǝ faa ɓe. Awe foo fahlii fan mai mee joŋ ka pǝsãh ya ne? Jeertǝ fahlii fan joŋ ma ɓii ye ka pǝsãh ya. 26 Ne cok dǝɓ matǝ njaŋ ah mo soɓ fan joŋ sãh ah mo so kal ne joŋ ɓǝɓe', so mo wǝ ɓe, ka wǝ ɓo mor ɓǝɓe' mai mo joŋko. 27 Ne cok dǝɓ ɓe' mo soɓ joŋ faɓe' mo so kal ne joŋ fan matǝ njaŋ ah ne masãh ahe, ka ǝ̃ǝ cee suu ah ɓe. 28 Ka kwo ɓǝɓe' mai mo tǝ joŋko ɓe, so soɓ joŋ ahe, 'manna, ka ga wǝko ya, amma a ga yea sǝŋ ne cee. 29 Amma awe za Israel we faa: Fan mai Dǝɓlii mo tǝ joŋko, ka pǝsãh ya. Awe foo fahlii fan mai mee joŋ ka pǝsãh ya ne? Jeertǝ fahlii fan joŋ ma ɓii ye ka pǝsãh ya.
30 Zǝzǝ̃ǝko, ame Dǝɓlii Masǝŋ me tǝ faa nyi we za Israel, me ga ŋgoŋ kiita tǝ zune daŋ tǝgbana fan joŋ ah mo joŋko. We soɓ ɓǝɓe' mai daŋ wee joŋni, we soɓ faɓe' ɓii mo muŋ we ka. 31 We soɓ ɓǝɓe' mai daŋ we joŋni, we soɓ me zyeɓ ɓǝ foo ɓii ne zahzyil ɓii daŋ pǝfuu. Za Israel, we 'yah wul mor fẽene? 32 'Manna, ame Dǝɓlii Masǝŋ, me 'yah wul dǝɓ vaŋno ya, we soɓ faɓe' ɓiiri, ka we yea ne cee.