Haziimat Abchaluum
1 Wa Dawuud hasab askarah al-maʼaayah wa khatta leehum khuyyaad fi aalaaf wa khuyyaad fi miyaat. 2 Wa Dawuud anta amur le l-askar yamchu. Wa l-tilit min al-askar da, hu kallaf beyah Yuwaab wa l-tilit kallaf beyah Abichaay wileed Saruuya al-hu akhu Yuwaab wa l-tilit kallaf beyah Ittaay al-min hillit Gaat. Wa l-malik gaal le askarah : «Ana zaati namchi maʼaaku.»
3 Wa laakin askarah gaalo leyah : «La ! Ya siidna al-malik, inta ma tamchi maʼaana. Achaan kan aniina arradna kula, naadum yajʼalna ma fiih wa kan nussina maat kula, ma yijiibu khabarna. Wa inta wiheedak muhimm min 10 000 minnina wa da akheer leena kan tagood fi l-madiina wa tijiib leena minha al-fazaʼ.» 4 Wa l-malik gaal leehum : «Ana nisawwi al-cheyy al-tidooruuh.»
Wa khalaas, al-malik wagaf fi khachum baab al-hille wakit kulla askarah maargiin be miyaat wa aalaaf. 5 Wa hu amar Yuwaab wa Abichaay wa Ittaay wa gaal leehum : «Assahhalo maʼa l-sabi Abchaluum fi chaan reedti leyah.» Wa kulla askarah simʼo be l-amur al-malik antaah le l-khuyyaad fi sabab Abchaluum.
6 Wa khalaas, askar Dawuud marago fi l-kadaade le yihaarubu Bani Israaʼiil. Wa l-harib bada fi l-khaaba hana balad Afraayim. 7 Wa askar Bani Israaʼiil anhazamo giddaam naas Dawuud. Wa fi l-yoom da, al-haziime bigat kabiire wa maato foogha 20 000 raajil. 8 Wa l-harib alwassaʼ fi kulla l-balad. Wa fi l-yoom da, al-naas al-katalathum al-khaaba katiiriin ziyaada min al-naas al-katalaahum al-harib.
Yuwaab katal Abchaluum
9 Wa Abchaluum be khafla anlaga wijih be wijih maʼa naas Dawuud. Wa hu raakib fi bakhal wa l-bakhal da dakhal tihit firiʼ hana chadarat balluut. Wa raas Abchaluum dakhal fi mafaarig al-firiʼ wa hu gaʼad muʼallag ambeen al-sama wa l-ard wa l-bakhal faat khallaah.
10 Wa askari waahid chaafah wa macha khabbarah le Yuwaab wa gaal : «Daahu ana chift Abchaluum muʼallag fi firiʼ hana chadara.» 11 Wa Yuwaab gaal le l-raajil al-jaab leyah al-khabar : «Sahiih ke, inta chiftah walla ? Wa maala ma darabtah wa kataltah fi bakaanah da ? Kan awwal inta kataltah, ana nantiik 10 hajar fudda wa hizaam.» 12 Wa l-raajil gaal le Yuwaab : «Kan inta tantiini 1 000 hajar fudda kula, ana ma narfaʼ iidi wa nadurbah le wileed al-malik. Achaan aniina kullina simiʼna be amur al-malik al-antaah leek inta wa Abichaay wa Ittaay wa gaal : ‹Fakkuru fi l-sabi Abchaluum.› 13 Wa kan ana sawweet nafsi misil ma simiʼt kalaamah wa gammeet kataltah kula, al-malik yaʼarif kulla cheyy wa yiʼaakhibni wa inta zaatak ma tahmiini.» 14 Wa Yuwaab gaal : «Ana ma niʼakhkhir wakti maʼaak.»
Wa khalaas, Yuwaab chaal talaata kookaab wa khazzaahum fi galib Abchaluum wakit hu lissaaʼ hayy wa muʼallag fi l-chadara. 15 Wa baʼad da, achara subyaan al-chaayliin silaahah le Yuwaab jo hawwagooh wa tammamooh.
16 Wa khalaas, Yuwaab darab al-buug wa askarah wagafo min mutaaradat Bani Israaʼiil achaan hu waggafaahum. 17 Wa chaalo janaazit Abchaluum wa zagalooha fi nugra fi l-khaaba wa radamo foogah hujaar. Wa kulla Bani Israaʼiil arrado wa ayyi waahid gabbal beetah.
18 Wa fi hayaatah, Abchaluum khazza hajar al-yizzakkaro beyah fi waadi al-Malik wa gaal : «Ana ma indi wileed al-yichiil usmi.» Wa samma al-hajar da be usmah. Wa lahaddi l-yoom, binaaduuh hajar Abchaluum.
Dawuud simiʼ be moot Abchaluum
19 Wa Akhimaaʼas wileed Saduukh gaal : «Min fadlak, khalliini najri nikhabbir al-malik be l-khabar al-halu da achaan Allah najjaah min iid udwaanah.» 20 Wa Yuwaab gaal leyah : «La ! Al-yoom inta ma tiwaddi khabar halu, tiwaddiih yoom aakhar. Wa l-khabar hana l-yoom da, khabar cheen achaan wileed al-malik maat.»
21 Wa Yuwaab rassal waahid Habachi min khaddaamiinah wa gaal leyah : «Amchi khabbir al-malik be l-cheyy al-chiftah.» Wa khalaas, al-Habachi sajad giddaam Yuwaab wa gamma macha be jari.
22 Wa battaan Akhimaaʼas wileed Saduukh gaal le Yuwaab : «Kan chunu yukuun leyi kula, khalliini namchi wara l-Habachi da.» Wa Yuwaab gaal leyah : «Maala inta kula tamchi, ya wileedi ? Achaan da ma al-khabar al-inta talga foogah faayde.» 23 Wa Akhimaaʼas gaal : «Kan chunu yukuun leyi kula, namchi.» Wa Yuwaab gaal leyah : «Amchi.»
Wa khalaas, Akhimaaʼas jara be l-derib al-saahil wa sabagah le l-Habachi. 24 Wa fi l-wakit da, Dawuud gaaʼid ambeenaat al-biibaan al-itneen hana l-hille. Wa l-haras kamaan gaaʼid fi bakaan waahid be foog le l-baab wa da bakaan al-yagood foogah al-haras. Wa l-haras chaaf raajil jaari jaayi wiheedah. 25 Wa l-haras naada le yikhabbir al-malik. Wa l-malik gaal leyah : «Kan hu jaayi wiheedah da, yiwassif kadar yijiib khabar halu.» Wa l-raajil gaaʼid yigarrib leehum.
26 Wa l-haras chaaf naadum aakhar jaari jaayi wiheedah wa naada haaris al-biibaan wa gaal : «Daahu naadum aakhar jaari jaayi wiheedah.» Wa l-malik gaal : «Hu da kula jaayib khabar halu.» 27 Wa l-haras gaal battaan : «Ana irift al-raajil al-awwal da min jariih wa hu Akhimaaʼas wileed Saduukh.» Wa l-malik gaal : «Hu da raajil hana kheer jaayi yijiib khabar halu bilheen.»
28 Wa wakit Akhimaaʼas wassal bakaan al-malik, hu gaal : «Al-salaam aleek !» Wa wagaʼ fi l-ard wa sajad giddaam al-malik wa gaal : «Ya siidi al-malik, nibaarik Allah Ilaahak al-sallam leek al-naas al-atmarrado diddak.» 29 Wa l-malik gaal : «Wa kikkeef haalit al-sabi Abchaluum ?» Wa Akhimaaʼas gaal le l-malik : «Ana chift al-naas barjalo be ziyaada wakit Yuwaab rassal ana abdak. Wa laakin ana ma naʼarfah chunu kaan.» 30 Wa l-malik gaal leyah : «Kiss wa agood hini.» Wa Akhimaaʼas kassa wa gaʼad yarja.
31 Wa khalaas, al-Habachi ja wa gaal le l-malik : «Ana jibt le siidi al-malik khabar halu, al-yoom Allah sallamaak min iid udwaanak al-gammo diddak.» 32 Wa l-malik gaal : «Wa kikkeef haalit al-sabi Abchaluum ?» Wa l-Habachi gaal : «Ya siidi al-malik, kulla udwaanak wa kulla l-naas al-gammo diddak le yisawwu leek al-fasaala, khalli yabgo misil al-sabi da.»
33 Wa khalaas, al-malik barjal wa talaʼ fi l-gasir al-gaaʼid fi khachum baab al-hille wa dakhal fi khurfa wa gamma yabki. Wa yuruukh wa yuguul : «Ya wileedi Abchaluum ! Haay wileedi ! Ya wileedi Abchaluum, maala ana ma mutt fi badalak ! Haay wileedi Abchaluum, ya wileedi !»
Wul Absolon
1 So David kee za ma ne ki, so rǝk zaluu tǝ za ujenere ujenere, ne tǝ za temere temere. 2 David ɓǝl kul dǝfuu zahlǝŋ sai. Ɓaŋ kul vaŋno nyi Joaɓ, ɓaŋ vaŋno nyi Abisai we Seruja, kul maki ah vaŋno laŋ a jol Ittai Gatiyo. So goŋ faa nyi zana: Ame laŋ me ga sal ne we ne suu ɓe ta. 3 Amma za zyiira zah ah faa: Mo ka gan a. Mor ru ɗuu ɓuu ɓe laŋ, ka kanra syee ɓuur a, koo raita za mo wukra kǝsyil ɓuu laŋ, ka kanra lǝŋ ah ya ta. Amma amo, mo tǝgbana ujenere jemma ɓuuru. Mor ah pǝram mo gbah jol ɓuu nǝfah kǝ yaŋ. 4 So David faa nyi ra: Me ga joŋ ɓǝ mai we kwo fahlii ah ɓo pǝsãh ko. So goŋ uu kah zahfahe, za daŋ pǝ̃ǝra tǝgbana pãa ɓǝǝ matǝ temere temere ne matǝ ujenere ujenere. 5 Goŋ faa nyi Joaɓ ne Abisai tǝkine Ittai: Mor 'yah ɓe, we joŋ fan wo we tǝbanna Absolon ne yella. Za daŋ laara ɓǝ mai David mo faa nyi zaluu sal tǝ ɓǝ Absolon ɓe.
6 So za pǝ̃ǝra ge lal ka zyaŋ ne za Israel mor ka ruu salle. Ge ruura sal pǝ gǝ̃ǝ Efraim. 7 Za yeɓ David ikra za Israel, com ah ikra za pǝlli, za wuk ujenere jemma gwa. 8 Sal myah tǝ sǝr ah daŋ, com ah za mai mo wukra pǝzyil gǝ̃ǝ to laŋ kal za mai mo wukra zah sal ɓe.
9 So Absolon ge zyaŋ ne za yeɓ David. Absolon yee pǝrcõo ɓo, pǝr ah ge tǝ pǝ̃ǝ mor kpuu malii ne ki, jol kpuu ah ɗǝɗǝm ɓo, so tǝtǝl Absolon gyǝŋ tǝgǝǝ ahe, rao gŋ tǝnjǝŋ, amma pǝr mai mo yeeko ɓo tǝl ah pǝ̃ǝ kalle. 10 Dǝɓ ki kwo ko gŋ, kal ge faa ɓǝ ah nyi Joaɓ faa: Me kwo Absolon no rao ɓo tǝ kpuu malii ŋhaako. 11 Joaɓ zyii zah dǝɓ mai mo ge faa ɓǝ nyi ko, faa: Mo kwo sye ɓe mgbaŋ, mor fẽe mo i ɓoo ge sǝŋ pǝ cok ah sǝ ya ne? Kǝnah me nyi solai vãm nyi mo jemma ne ganda gŋ vaŋno. 12 Dǝɓ ah zyii zah Joaɓ faa: Koo kǝnah mo nyi solai nyi me ujenere laŋ, me ka ɓaŋ jol ɓe kan ga wo we goŋ ya. Mor goŋ faa nyi mo, ru laa ne sok ɓuuru, amo ne Abisai ne Ittai, ka koo zune kǝsyil ɓii mo juu we tǝbanna Absolon ka. 13 So me kal joŋ ɓǝɓe' wol ah ɓe, goŋ ka pee bai laa ɓǝ ah ya, so amo laŋ mo ga soɓ me ɓoo ne ɓǝ ah syak ɓe. 14 So Joaɓ faa: Me 'yah uu pel ɓo nyee liilii nai ka muŋ cok yao. Woo zǝǝ mor jol sai, ge cur zahzyil nyi Absolon ne ko, ne cok ka a no tǝ kpuu ah ne cee ba. 15 So wee tǝbanna ma woo fan sal Joaɓ ara jemma, ge ryaŋra Absolon, ira ko pǝ wulli.
16 Joaɓ so ul kokõorĩi, za pii soora gin mor za Israel, mor Joaɓ yee zah ɓǝǝra. 17 Ɓaŋra wul Absolon ɓoora ge pǝ lak malii ah mai mo no pǝzyil gǝ̃ǝre, so weara tǝsal tǝl ah pǝ'manne. So za Israel myahra ɗulli, zune daŋ kal ge fah zahjul ahe.
18 Ne cok Absolon mo no ne cee ba, ge ɓaŋ tǝsal ma foo ɓǝ tǝɗii suu ah pǝ el Goŋ pee ge sǝŋ pǝ cok ah so faa: Me ka ne wel ka soɓ ka foo ɓǝ tǝɗii ɓe ne ya. So ɗii tǝsal ma foo ɓǝ ah ne tǝɗii suu ahe. Ŋhaa tǝ'nahko a ɗiira ne tǝsal Ma Foo Ɓǝ Absolon.
David laa ɓǝ wul Absolon
19 Akimaas we Sadok faa: Me ɗuu ga faa ɓǝ ma'nyah mai Dǝɓlii mo ŋgoŋ kiita wǝǝ ko jol za syiŋ ah nyi goŋ ɗao. 20 Amma Joaɓ faa nyi ko: Mo ka ga ne pee tǝ'nah ya, mo ga ne comki ba, tǝ'nah mo ka ga ne ɓǝ 'nyahr a, mor we goŋ ye wǝ ɓo. 21 Joaɓ faa nyi dǝɓ sǝr Etiopia maki ahe: Mo gyo, mo kee ɓǝ mai mo kwo daŋ nyi goŋe. Dǝɓ ah ɗǝŋ tǝtǝl ge sǝŋ pel Joaɓ so cuŋ ɗulli.
22 Akimaas we Sadok so faa nyi Joaɓ faɗa: Koo fẽene moo ga joŋ daŋ mo joŋ o, me ga ɗuu ga mor dǝɓ sǝr Etiopia. Joaɓ faa: Mo ga ɗuu ga mor ah mor fẽene na ɓe? Mo ka lwaa fan ki gŋ ne ɓǝ ah ya. 23 Zyii faa: Koo fẽene moo ga joŋ daŋ mo joŋ o, amma me ga ɗuu ganne. Joaɓ faa nyi ko: Mo ɗuu gyo. So Akimaas kal ne ɗul ɓaŋ fahlii ma pǝ cok tǝforoŋ Yordan, so kal pel dǝɓ Etiopia.
24 David kaa ɓo kǝsyil zahfah gwa, pa byak cok yee tǝ zahdǝǝ ma zahfah tǝ ɓaale, ɓaŋ nahnǝn kwo dǝɓ ki tǝ ɗuu gin syak ahe. 25 Pa byak cok ɗiɗii, so faa ɓǝ ah nyi goŋe. Goŋ so faa: Dǝɓ ah mo vaŋno ɓe, ka a no ne ɓǝ ka faani. Dǝɓ ah tǝ gin gwari o.
26 So pa byak cok kwo dǝɓ ki tǝ ɗuu gin kpǝ. Pa byak cok uu ɓo zahdǝǝ tǝ zahfahe, ɗii pa byak zahfah faa: Mo ẽe dǝɓ ki tǝ ɗuu gin syak ah ŋhaako. So goŋ faa: Dǝɓ ah laŋ tǝ gin ne ɓǝ ta. 27 Pa byak cok so faa: Me kwan ɗul dǝɓ ma kǝpel ah na ɗul Akimaas we Sadok. Goŋ faa: Dǝɓ sãh yo, tǝ gin ne ɓǝ 'nyahre.
28 Akimaas ge wo goŋ faa: Jam yo goŋe. Kea ge sǝŋ ɗǝŋ tǝtǝl ge tǝ sǝr pel goŋe, so faa: Osoko wo Dǝɓlii Masǝŋ ɓo mai mo soɓ za ma kyeɓra ɓǝ ne dǝɓlii ɓe goŋ ge jol ahe. 29 Goŋ so fii: We tǝbanna Absolon sye a no jam ne? Akimaas zyii faa: Ne cok mai Joaɓ mo pee dǝɓ yeɓ ɓo me kwo za laŋ corroroo ne ɓǝ ŋwaa gŋ, amma a fẽe ye ne? Me tǝ ya. 30 Goŋ faa: Mo soɓ cokki, mo uu ge nǝkahe. Akimaas so uu ge nǝkahe.
31 So Etiopiyo ge dai, faa: Dǝɓlii ɓe goŋ mo laa ɓǝ 'nyah ɗao. Dǝɓlii ŋgoŋ kiita tǝ'nah tǝkine wǝǝ mo jol za mai mo tǝ kyeɓra ɓǝ ne mo daŋ. 32 Goŋ so fii Etiopiyo: We tǝbanna Absolon sye a no jam ne? Dǝɓ ah zyii faa: Za ma syiŋra dǝɓlii ɓe goŋ tǝkine za ma urra ɓǝ ne mo ka joŋ ɓǝɓe' wo ɓo daŋ mo yeara na we tǝbanna ko.
33 So suu coo goŋe, yee ge tǝ yaŋ ma sǝŋ tǝ zahfah ne yeyee ne faa ɓǝ: Absolon na ɓe, na ɓe, Absolon na ɓe, kǝnah ame, me wǝ soɓ mo ɓe o! Absolon na ɓe, na ɓe !
