1 «Ya Danyaal, ana zaati awwal wagaft maʼa Mikaayiil le nisaaʼidah wa nahmiih wa da fi awwal sana hana hukum Daariyuus al-Maadi.»
Huruub al-muluuk
2 Wa battaan hu gaal le Danyaal : «Hassaʼ da, daahu kalaam al-hagg. Fi mamlakat al-Faarisiyiin, talaata muluuk yittaabaʼo wa l-raabiʼ al-yaji baʼadhum yabga khani ziyaada minhum. Wa be gudrat maalah, hu yugumm didd mamlakat al-Yuunaan.
3 «Wa fi l-Yuunaan kula, yarkab malik chadiid al-yahkim be gudra wa yisawwi kulla cheyy al-galbah bidoorah. 4 Wa laakin wakit mamlakatah usumha talaʼ khalaas, tawwaali hu yumuut wa zurriiytah ma yawrusu mamlakatah. Wa hi yigassumuuha arbaʼa mamaalik le naas aakhariin. Wa l-mamaalik dool ma yabgo gawiyiin misil al-mamlaka al-awwalaaniiye.
5 «Wa hu al-yabga malik fi l-junuub yaʼni fi balad Masir yabga chadiid. Wa laakin waahid min khuyyaadah yabga chadiid minnah ziyaada wa yichiil al-muluk wa yiwassiʼ al-mamlaka. 6 Wa baʼad siniin, malik Masir wa malik al-munchaakh yaʼni balad Suuriya yisawwu alaakha ambeenaathum. Wa malik Masir yijawwiz bineeytah le malik Suuriya achaan alaakhithum tabga adiile. Wa laakin hi wa abuuha yiwadduru gudrithum wa darajathum. Wa yisallumuuhum le l-moot, hi wa raajilha wa abuuha wa kulla musaaʼidiinha. 7 Wa waahid min aayilitha yichiil bakaan abuuha malik Masir. Wa yugumm didd malik Suuriya. Wa yahjimah hu wa deechah fi madiinithum al-gawiiye wa yinnasir fooghum. 8 Wa hu yichiil ilaahaathum wa tamaasiilhum hana l-hadiid wa kulla mawaaʼiinhum al-khaaliyiin hana l-dahab wa l-fudda wa yiwaddiihum fi Masir misil kasiibe. Wa hu yigaatiʼ malik Suuriya le muddit siniin.
9 «Wa baʼad da, malik Suuriya yamchi ard malik Masir wa yigabbil baladah. 10 Wa awlaad malik Suuriya yijahhuzu le l-harib wa yilimmu askar katiiriin. Wa waahid min awlaad al-malik be askarah yugumm le l-harib wa yagtaʼ al-huduud misil al-seel. Wa wakit mugabbil, hu yahjim al-madiina al-gawiiye hana udwaanah.
11 «Wa malik Masir yazʼal zaʼal chadiid wa yamrug yihaarib al-askar al-katiiriin hana malik Suuriya wa yinnasir fooghum. 12 Wa yakrub al-askar dool wa yaktul minhum acharaat al-uluuf wa yugumm yikoolif wa laakin gudurtah di ma titawwil. 13 Wa baʼad siniin, malik Suuriya yichiil silaah katiir wa askar katiiriin min al-askar al-awwal wa yamchi. 14 Wa fi l-wakit da, naas katiiriin yugummu didd malik Masir. Wa l-rujaal al-muʼaaridiin min chaʼabak inta, ya Danyaal, kula yugummu didd malik Masir le yihaggugu al-kalaam al-awwal hajjooh leehum fi ruʼya. Wa laakin yafchulu. 15 Wa wakit malik Suuriya yawsal fi Masir, yihawwig durdur al-madiina al-gawiiye be radmiiye le yadkhul fi l-madiina wa yichiilha. Wa kulla askar malik Masir hatta askarah al-furraas kula yafchulu achaan ma induhum gudra. 16 Wa malik Suuriya yisawwi kulla cheyy al-galbah bidoorah achaan naadum waahid yagdar leyah ke ma fiih. Hu yichiil al-balad al-jamiila wa yijiib al-damaar fiiha. 17 Wa malik Suuriya yichiil niiye yaji be khuwwaat mamlakatah le yichiil Masir. Wa yisawwi maʼa l-malik alaakha wa yanti bineeytah achaan yidammir Masir wa laakin khittitah di tafchul. 18 Wa hu yiwajjih ale l-mudun al-fi khachum al-bahar wa yichiil minhum katiiriin. Wa laakin khaayid waahid askari yugumm diddah wa yiʼayyibah. Wa malik Suuriya ma yagdar yilkaffa foogah. 19 Wa baʼad fachal, yigabbil fi l-mudun al-gawiyiin al-fi baladah. Wa hu yittartaʼ wa yagaʼ wa yiwaddir marra waahid. 20 Wa l-malik al-yarkab baʼadah yirassil naadum le yanhab majd al-mamlaka. Wa baʼad ayyaam, al-malik da yumuut be sirr ma fi harib.»
21 Wa gaal battaan le Danyaal : «Yarkab fi balad Suuriya malik aakhar makruuh wa l-naas ma yantuuh majd al-malik. Wa wakit al-balad gaaʼide fi l-salaam, hu yaglaʼ al-muluk be najaada. 22 Wa ayyi deech al-yahjimah, hu yahzimah wa yidammirah. Wa yaktul waahid min kubaaraat al-chaʼab al-induhum muʼaahada maʼa Allah. 23 Wa l-malik da yisawwi alaakha maʼa l-naas le yukhuchchuhum. Wa gudurtah tiziid kan naas al-yitaabuʼuuh ma katiiriin kula. 24 Wa wakit al-balad fi l-salaam, hu yadkhul fi l-manaatig al-yugumm fooghum al-maʼaach be ziyaada wa yisawwi cheyy al-abbahaatah wa juduudah abadan ma sawwooh. Hu yanhab al-balad wa yigassim al-kasiibe le naasah. Wa indah niiye fasle didd al-mudun al-gawiyiin wa laakin fiʼilah da ma yitawwil.
25 «Wa be deech katiir, hu yugumm be kulla gudurtah wa fahaaliiytah wa yamchi yihaarib malik Masir. Wa malik Masir kula yijahhiz deech gawi wa katiir marra waahid le yihaaribah. Wa laakin malik Masir ma yagdar yinnasir achaan fiyah muʼaamara diddah. 26 Wa l-muʼaamara di, ajaawiidah yugummu yukhuunuuh. Wa be da, humman yakhsaro al-harib wa katiiriin min askarah yumuutu. 27 Wa l-muluuk al-itneen dool yilimmu le yistafugu wa laakin ayyi waahid galbah malaan be l-fasaala wa yihajju ambeenaathum be kalaam khachch. Wa kalaamhum ma yijiib halal achaan ayyi cheyy yitimm fi l-wakit al-muhaddad. 28 Wa malik Suuriya yigabbil fi baladah be kasiibe katiire. Wa wakit mugabbil, yisawwi kulla cheyy fasil al-galbah yidoorah fi l-chaʼab al-induhum muʼaahada mukhaddasa maʼa Allah. Wa khalaas, yiwassil baladah.
29 «Wa fi l-wakit al-muhaddad, malik Suuriya battaan yugumm didd malik Masir wa laakin da ma yabga leyah misil awwal. 30 Wa wakit naas yaju diddah min al-kharib be sufun, hu achamah yingatiʼ wa yiʼarrid. Wa wakit mugabbil, yugumm didd al-chaʼab al-induhum muʼaahada mukhaddasa maʼa Allah. Wa l-yaabo al-muʼaahada kamaan, hu yistafig maʼaahum. 31 Hu yirassil askarah wa humman ma yihtarumu al-beet al-mukhaddas al-gawi. Yamnaʼo al-dahiiye al-yigaddumuuha kulla yoom wa yisawwu al-haraam al-yijiib al-kharaab. 32 Wa l-malik zaatah be kalaam khachch yilizz naas waahidiin le yaabo al-muʼaahada al-induhum maʼa Allah. Wa laakin al-naas al-yaʼarfu Ilaahhum yugummu be chidde wa yasbutu.
33 «Wa l-naas al-induhum hikma yifahhumu katiiriin min naashum. Wa laakin fi muddit chuhuur, siyaad al-hikma dool yaktuluuhum be l-seef aw yiharruguuhum be naar aw yidissuuhum fi l-sijin aw yichiilu maalhum. 34 Wa fi wakt al-taʼab da, ma yalgo musaaʼada adiile wa l-naas al-yindammo maʼaahum kula munaafikhiin. 35 Wa l-naas al-induhum hikma, katiiriin minhum yumuutu wa moothum da yitahhir al-chaʼab wa yisaffiihum wa yijahhizhum le l-wakit al-akhiir al-muhaddad.
36 «Wa malik Suuriya yisawwi kulla cheyy al-galbah bidoorah wa yistakbar. Wa hu yichiif nafsah aali min kulla l-ilaahaat wa yuguul kalaam kufur didd Allah Ilaah al-ilaahaat. Wa hu yanjah fi kulla cheyy al-yisawwiih lahaddi khadab Allah yanzil foogah wa yitimm waktah achaan akiid Allah yihaggig kalaamah. 37 Wa l-malik da ma indah haaje be ilaahaat juduudah wa la be l-ilaah al-yaʼabudannah al-awiin wa la be ayyi ilaah aakhar achaan hu yichiif nafsah aali min kulla cheyy. 38 Wa fi badalhum, hu yaʼabud al-ilaah al-yahmi al-mudun al-gawiyiin wa da ilaah al-juduudah abadan ma yaʼarfuuh. Wa hu yigaddim le l-ilaah da dahab wa fudda wa hujaar khaaliyiin wa achya aakhariin khaaliyiin. 39 Wa be musaaʼadat al-ilaah da, hu yugumm didd al-mudun al-gawiyiin. Wa yanti charaf le kulla l-naas al-yikarrumu al-ilaah da wa yisawwiihum kubaaraat fi naas katiiriin. Wa yigassim leehum ziraaʼa le yachkurhum.
40 «Wa fi l-wakit al-akhiir, malik Masir yugumm le l-harib wa laakin malik Suuriya yahjimah be khuwwa kabiire, be arabaat harib wa siyaad kheel wa sufun katiiriin. Wa misil al-seel, hu yadkhul fi kulla l-buldaan. 41 Hu yadkhul fi l-balad al-jamiila wa yaktul naas katiiriin. Wa laakin sukkaan Adoom wa Muwaab wa kubaaraat Bani Ammuun yanjo minnah. 42 Wa hu yistaʼmar buldaan katiiriin wa balad Masir kula ma tanja minnah. 43 Wa hu yichiil kulla maal Masir, al-dahab wa l-fudda wa l-achya al-khaaliyiin. Wa l-Liibiyiin wa l-Habachiyiin kula yitaabuʼuuh. 44 Wa laakin al-akhbaar al-yaju leyah min al-sabaah wa l-munchaakh yibarjuluuh wa be zaʼal chadiid, hu yugumm wa yakhrib wa yaktul naas katiiriin. 45 Wa hu yutugg kheemaatah al-malakiiye ambeen al-bahar wa l-jabal al-mukhaddas al-gaaʼid fi l-balad al-jamiila. Wa baʼad da, taji nihaaytah wa ma fi naadum al-yisaaʼidah.»
1 Ako ye pa ma gbah jol ɓe, tǝkine cam tǝtǝl ɓe. 2 Ɓǝ mai me tǝ ga faa nyi mo zǝzǝ̃ǝko, goŋga yo.
Goŋ sǝr Egiɓ ne goŋ sǝr Siria
Angelos faa: Goŋ camcam sai a ga kaara goŋ tǝ sǝr Persia, so goŋ patǝ nai ah ga ge, a ga yea pǝkǝ̃ǝ kal za goŋ maki ah rai daŋ. Ne cok swah ah ne kǝ̃ǝ ah mo ge pel pǝ'man ɓe, a ga ur sal ne goŋ sǝr Grek.
3 Fahfal ah goŋ maswah maki ah ga ge, a ga kaa goŋ ne swah pǝ'manne, a ga joŋ fan tǝgbana mai zahzyil ah mo 'yahe. 4 Amma swah ah mo ge pel pǝlli ɓe, so goŋ ah ga woŋ nai, morsǝ̃ǝ ah ka ga kaa goŋ pǝ cok ah ya, amma goŋ marai ka ga yeara ne swah tǝgbana mǝ ah mo yea ne ya.
5 Goŋ sǝr Egiɓ a ga yea pǝswahe, amma dǝɓ vaŋno kǝsyil zaluu sooje ah a ga yea pǝswah kal ko, a ga kaa goŋ malii ahe. 6 Fahfal ah syii pǝpãare, goŋ sǝr Egiɓ a ga gbǝ zah ne goŋ sǝr Siria, a ga nyi mǝlaŋ ah nyi ko kanne, amma gbanzah ah ka ga lii ya. Mǝlaŋ ah ne wor ahe, ne wel ahe, ne za yeɓ ah maŋwǝǝ mo gera ɓo ne ki daŋ, a ga ikra ra pǝ wulli. 7 Fahfal ah gwari sǝ, dǝɓ vaŋno kǝsyil zahzum mawin ah a ga kaa goŋe, mor dǝɓ ah ga ruu sal ne za sal goŋ Siria, a ga dan yaŋ ɓǝǝ maswah ah ra, a ga nĩi ra. 8 A ga woo masǝŋ ki ɓǝǝra, ne fan yeɓ ah ra ma ne vãm kaŋnyeeri, ne vãm solai daŋ kal ga sǝr Egiɓ ne ko. So a ga soɓ ruu sal ne goŋ sǝr Siria. 9 Fahfal ah syii nje, goŋ sǝr Siria, a ga ge ka ɗaŋ sǝr Egiɓ, amma a ga nĩira ko ne swah pii soo.
10 So wee goŋ sǝr Siria a ga zyeɓra suu ka ruu salle, a ga taira za sal pǝpãare. Dǝɓ vaŋno kǝsyil ɓǝǝ, za sal ah ga rah cok foofoo tǝgbana bii moo rahni. A ga ruu sal ne yaŋ ɓǝǝ maswah ah ra. 11 Goŋ sǝr Egiɓ ga ɓaŋ kpãh pǝ'manne. A ga ruu sal ne goŋ Siria, so a ga gbah za sal ah ra. 12 A ga yii suu ah tǝ ɓǝ mai mo kaa kacella, tǝkine mai mo ik sooje pǝpãa pǝ wulli. Amma ka kaa kacella ga lii ya.
13 Goŋ sǝr Siria ga pii soo, a ga tai za sal pǝpãa kal mai mo yea ne kǝpelle. Fahfal syii nje mo kal ɓe, a ga pii soo ge ne za sal pǝpãare, ne fan sal pǝlli ta. 14 So za pǝlli ga ŋwookyaŋ ne goŋ sǝr Egiɓ. Daniel, za maɓea ah kǝsyil za ɓo, a ga urra ɓǝ, mor ka baa ɓǝ mai Masǝŋ mo faa ɓo, amma ka gakra fan ki ya. 15 So goŋ sǝr Siria ga ryaŋ yaŋ maswah ah ne za salle, a ga re yaŋ ahe. Sooje sǝr Egiɓ ka gakra ruu sal a, koo za maswah ah kǝsyil ɓǝǝ laŋ, ka ga yeara pǝswah ka ruu sal a. 16 Siriyo mai mo ge tǝ ɗaŋ ra, a ga joŋ ne ra tǝgbana mai zahzyil ah mo 'yahe, pa ma cak ko ne joŋ ah kǝka. A ga uu pǝ sǝr Gbanzahe, a ga lwaa sǝr ah daŋ.
17 Goŋ sǝr Siria a ga foo ɓǝ ka ren sǝr Egiɓ daŋ. Mor ah a ga gbǝ zah ne goŋ sǝr Egiɓ, a ga nyi mǝlaŋ ah nyi ko ka kanne, amma ɓǝ foo ah ka ga re jol ah ya. 18 Fahfal ah a ga ruu sal ne za sǝr mai mo kaara ɓo kah mabii, a ga re sǝr za pǝlli kǝsyil ɓǝǝra. Amma dǝɓlii sǝr gwǝǝ maki ah a ga nĩi ko, a ga joŋ ko ka mo iko zah yii suu ahe. 19 So goŋ ga jin ge tǝ yaŋ maswah ah ra pǝ sǝr ahe, amma a ga nĩira ko, goŋ ah ga vǝr naiko.
20 Dǝɓ maki ah ga kaa goŋ pǝ cok ahe, a ga kan gǝraama tǝtǝl za pǝ'manne, mor ka goŋ ah mo yea pǝkǝ̃ǝre. Amma fahfal syii nje, a ga ira goŋ pǝ wulli, amma ka ga ɓaŋra kpãh i ko ne pǝ wul a, ka ga ira ko zah sal a ta.
Goŋ Siria maɓe' ahe
21 Angelos syee ge pel ne cuu mor ɓǝ fakwan faa: Goŋ sǝr Siria ma fahfal dǝɓ maɓe' ah ye ga yea, ka nǝn kaa goŋ ya, amma a ga ge ne vǝrvǝr, a ga nyiŋ goŋ ne yella. 22 Dǝɓ mo zyii ɓǝ ah ya ɓe, koo mo pa joŋzahsyiŋ malii pel Masǝŋ yo, a ga muŋ tǝtǝl dǝɓ ahe. 23 A ga gbǝ zah ne za sǝr ki, amma a ga joŋ tǝgwĩi ne ra. Zan ah mai mo kaako goŋ ɓo tǝ ɓǝǝ ara ka pǝlli ya, ne daŋ laŋ a ga pel pǝswahe. 24 Ne syii tǝ jam ahe, a ga dan pǝ sǝr ah ma kǝki, masãh lii ahe. A ga joŋ fan matǝ gǝriŋ ah mai koo pamlii ra laŋ, mo joŋra taa ya. Fan mai mo woo zah sal daŋ a ga wom nyi za mor ahe. A ga foo ɓǝ ka ruu sal ne yaŋ maswah ah ra, amma cok ah ga ǝ̃ǝ ko pǝ̃ǝ kal gwari.
25 So a ga pee suu mbaŋ a tai za sal pǝpãa ka ruu sal ne goŋ sǝr Egiɓ, goŋ sǝr Egiɓ laŋ a ga zyeɓ za sal maswah ah pǝpãa ka ruu sal ta. Amma yella ga ǝ̃ǝ goŋ sǝr Egiɓ pee, ɓǝ ah ka ga uu jol ah ya. 26 Zan ah mai moo renra farel ne ki, a ga nǝǝra ko ga lalle. A ga ikra sooje ah pǝlli, za sal ah ra daŋ ga vǝrri. 27 So za goŋ matǝ gwa a ga kaara ka ren farel cok vaŋno, amma ɓǝ foo zahzyil ɓǝǝ ga yea pǝɓe', a ga gwahra ber nyi ki, so ka ga lwaara fan mai mo tǝ 'yahra ya, mor cok ah mo cuu ɓo ge ya ba. 28 Goŋ sǝr Siria a ga pii soo ga yaŋ ne fan mai mo woo ɓo zah sal pǝlli. Ɓǝ foo ah mo zyeɓ ɓo, a 'yah ka zye vǝr ɓǝ iŋ za Masǝŋ. A ga joŋ tǝgbana zahzyil ah mo 'yahe, so a ga pii soo ga sǝr ahe.
29 Cok ah mo ge ɓe, a ga dan sǝr Egiɓ faɗa, amma ɓǝ ah ka ga yea na ma kǝpel ao. 30 Romanen ga gera ne dah ma pǝ bii ma ruu salle, a ga cakra ko, gal ga re ko. So a ga pii soo ne kpãhe, a ga kyeɓ ka vǝr ɓǝ iŋ za Masǝŋ, a ga syee mor ɓǝ faa za mai mo soɓra ɓǝ iŋ myah ɓe. 31 Za ki kǝsyil sooje ah ra, a ga iira yaŋ Masǝŋ ne 'nahmme. A ga cakra ɓǝ joŋ syiŋ mai moo joŋra zah'nan Masǝŋ daŋ. A ga kanra Pa Ɓeɓ Fan pǝ cok ahe. 32 Goŋ ga joŋ yella ne za mai mo soɓra ɓǝ iŋ ɓǝǝ ɓo, ka mo taira ne ki, amma za mai mo tǝ syeera mor Masǝŋ, a ga ruura sal ahe. 33 Zaluu ma ne fatan kǝsyil zana, a ga cuura fatan ɓǝǝ nyi za pǝlli. Amma fahfal ah nje, a ga ikra za ki kǝsyil ɓǝǝ pǝ wul zah salle, wala a ga syakra za ki ne wii pǝ wulli, a ga gbahra za ki ne nyinni, a ga rǝkra ra ga pǝ daŋgai. 34 Ne cok mo tǝ ikra za pǝ wul naiko, za Masǝŋ ga lwaara gbah jol biŋ, koo za ki mo ge tai ɓo ne ra ne vǝrvǝr laŋ ko. 35 A ga ikra za ki kǝsyil zaluu ma ne fatan pǝ wulli, fan ah a ga joŋ naiko mor ka vãh za ne ko. A ga joŋ naiko, ŋhaa ka ga dai cok mai Masǝŋ mo ŋgoŋ kan ɓo.
36 Goŋ sǝr Siria a ga joŋ fan tǝgbana mai zahzyil ah mo 'yahe, a ga yii suu ahe, a ga faa, zye kal masǝŋ ki ra daŋ, a ga faa laŋ zye kal Masǝŋ mayǝk ɓe, a ga joŋ naiko, ŋhaa ka ga dai cok mai Masǝŋ mo ga ŋgoŋ kiita tǝtǝl ahe. Masǝŋ ga joŋ tǝgbana mai mo foo ɓo ka joŋni. 37 Goŋ ka ga zyii syee mor masǝŋ ki mai pamlii ra mo syeera mor ah ya, ka ga zyii ɓaŋ syiŋ ɓǝ masǝŋ ki mai ŋwǝǝ moo 'yahra laŋ ya, ka ga zyii ɓǝ masǝŋ ki maki ah ya ta. Mor a ga foo zye pǝyǝk kal ra ɓe. 38 Amma a ga yii yǝk ɓǝ masǝŋ ma byak yaŋ maswah ah ra. A ga nyi vãm kaŋnyeeri, ne vãm solai, tǝsal masyem ahe, tǝkine fan nyi maki ah ra nyi masǝŋ ki mai pamlii ra mo juupel wol ah taa ya. 39 A ga rǝk za ma syee mor masǝŋ za gwǝǝ pǝ yaŋ ah maswah ra, ka mo byakra. A ga yii za mai mo nyiŋra ko ɓo na goŋe, a ga woora rǝk tǝ yeɓ mabǝ̃ǝ ahe, so a ga wom sǝr nyi ra, tǝgbana fan soo ɓǝǝra.
40 Zah'nan goŋ Siria mo ge ka vǝr o ɓe, goŋ sǝr Egiɓ ga ruu sal ne ki, goŋ sǝr Siria laŋ a ga ruu sal ne ki ne swah suu ah daŋ, ne muŋta salle, pǝrri, tǝkine dah tǝ bii ma ruu salle. A ga re sǝr camcam pǝlli, tǝgbana bii moo nyiŋ cokki. 41 A ga re sǝr Gbanzahe, a ga ik za gŋ ujenere pǝpãare. Amma sǝr Edom, ne sǝr Moab, ne tǝcoŋ sǝr Ammon mo coŋ ɓo, a ga ǝ̃ǝ jol ahe. 42 Ne cok mo ge re sǝr marai daŋ ɓe, koo sǝr Egiɓ laŋ ka ga ǝ̃ǝ ya. 43 A ga nyiŋ joŋ sǝr Egiɓ mai mo mok ɓo mor sǝrri, vãm kaŋnyeeri, vãm solai, ne fan mayǝk ah manyeeki daŋ. A ga re sǝr Libia ne sǝr Etiopia daŋ. 44 Amma fahfal ah ɓǝ ga ur gin fah morcomzah'nan ne fahsǝŋ ginni, a ga nǝǝ zahzyil ahe, mor ah a ga ɓaŋ kpãh pǝ'man ruu sal ne ko, a ga ik za pǝlli. 45 A ga pea tal mbǝro ah kǝsyil mabii ne waa mai yaŋ Masǝŋ mo vuu ɓo gŋ. Amma a ga wuu, pa ma gbah jol ah ka yea ya.