1 Ya sama, asmaʼe
wa ana nihajji.
Ya ard, khutti baalki
le kalaam khachmi.
2 Wa khalli taʼliimi yisiil
misil almi al-matar
wa kalaami yanzil
misil karany
wa misil hadab almi fi l-khadaar
wa misil matar fi l-gechch.
3 Ana naʼlin usum Allah.
Ya l-naas ! Arrufu kadar Ilaahna aziim.
4 Hu al-maljaʼ
wa aʼmaalah tamaamiin
achaan duruubah kulluhum adaala.
Hu Ilaah amiin
wa ma indah ayyi zulum
wa saadikh wa aadil.
5 Wa giddaamah, humman tallafo
be sabab eebhum.
Humman battaan ma iyaalah
achaan humman zurriiye ooja
wa munlawiye.
6 Wa misil da bas,
tisawwu maʼa Allah walla ?
Ya l-matmuusiin !
Intu ma induku hikma.
Ma hu bas abuuku
al-antaaku al-haya walla ?
Wa hu bas al-khalagaaku
wa sabbataaku.
7 Wa fakkuru fi l-zamaan,
fi l-ayyaam wa l-siniin
min zurriiye le zurriiye
wa asʼalo abbahaatku wa yiʼooruuku
wa chiyyaabku yikallumuuku.
8 Wa wakit Allah al-Aali
anta le l-umam warasathum
wa wakit farrag Bani Adam,
hu khatta huduud le l-chaʼab
hasab adad al-ilaahaat.
9 Achaan gisim Allah,
hu chaʼabah Bani Israaʼiil
wa zurriiyit Yaakhuub kamaan,
humman warasatah.
10 Wa hu ligiihum fi ard sahara,
fi ard jafaaf
al-foogha illa harakat al-riih.
Hu hafadaahum wa allamaahum
wa fakkar fooghum
misil naadum yifakkir fi wald eenah.
11 Allah hu misil sagur
al-yilizz iyaalah min al-uchch
wa yuhuum min foog leehum
wa yimattit janaaheeh
wa yichiilhum fooghum.
12 Wa Allah wiheedah gaad chaʼabah
bala ilaah aakhar ajnabi maʼaayah.
13 Wa waddaahum
fi l-bakaanaat al-aaliyiin fi l-balad
wa akkalaahum
min maʼaach al-kadaade
wa akkalaahum asal
al-saayil min al-jibaal
wa antaahum dihin al-zaytuun
min al-hajar al-gawi.
14 Wa akkalaahum raayib min laban al-bagar
wa haliib min al-khanam
wa antaahum laham samiin min humlaan
wa kubchaan hana Baachaan
wa tuyuus
wa akkalaahum dagiig al-gameh
wa charrabaahum min asiir al-inab al-hu khamar.
15 Wa Bani Israaʼiil simno wa iso.
Aywa, humman simno
wa gargato wa tikhno.
Wa khalaas abo Allah al-khalagaahum
wa hagaro maljaʼhum wa munajjiihum.
16 Wa gawwamo khiirtah
be l-ilaahaat al-ajnabiyiin
wa khaddabooh be l-haraam.
17 Wa l-chaʼab dabaho le l-chawaatiin
al-humman ma al-Rabb.
Aywa, dabaho le l-ilaahaat
al-humman ma irfoohum.
Wa l-ilaahaat dool jo dahaabhum
wa abbahaathum ma irfoohum.
18 Wa intu ma fakkartu fi Allah
al-hu maljaʼku al-antaaku al-haya.
Aywa, nisiitu Ilaahku
al-jaabaaku fi l-dunya.
19 Wa Allah chaafaahum wa rafadaahum
achaan iyaalah khaddabooh.
20 Wa gaal : «Battaan ma niwajjih aleehum
wa nichiif chunu yukuun leehum fi l-akhiir
achaan humman zurriiye mufside
wa iyaal al-ma induhum amaan.
21 Wa ana bas Allah
wa humman gawwamo khiirti be ilaahhum
wa khaddabooni be asnaamhum al-zaayliin.
Wa laakin ana kamaan nigawwim khiirithum
be l-chaʼab al-ma tammo umma
wa nizaʼʼilhum be umma matmuusa.
22 Achaan naar khadabi oogadat
wa akalat lahaddi l-makhaabir
wa akalat al-ard wa nabaatha
lahaddi asaas al-jibaal.
23 Wa ninazzil fooghum kulla l-masaayib
wa nikammil fooghum kulla nachaachiibi.
24 Wa juuʼ yibattilhum
wa wirde wa waba chadiid yagaʼo fooghum
wa nirassil didduhum haywaanaat fasliin
wa dabiib al-indah samm al-yaktul.
25 Barra, al-seef yaktul iyaalhum
wa daakhal, al-khoof yakrubhum.
Wa kulluhum yumuutu,
al-subyaan wa l-banaat
wa l-atfaal wa l-chiyyaab.
26 Wa ana nuguchchuhum be nafkha waahide
wa niwaddir zikirhum min ust al-naas.
27 Wa ana gult udwaanhum
yichchammato wa yuguulu :
‹Al-cheyy da, Allah ma sawwaah
laakin aniina bas gidirna fooghum.›»
28 Achaan dool al-umam al-khittithum addammarat
wa ma induhum ayyi fihim.
29 Wa kan humman hakiimiin,
yafhamo al-cheyy da
wa yaʼarfu mustakhbalhum.
30 Kikkeef raajil waahid yatrud alif naas
wa rujaal itneen yaturdu achara alif
kan Allah bas ma sallamaahum
wa maljaʼhum ma baaʼaahum ?
31 Achaan maljaʼhum ma misil maljaʼna
wa udwaanna yaʼarfuuh.
32 Humman misil chadar al-inab
hana Saduum wa Amuura
al-yalda inab murr wa musammam.
33 Wa khamarah misil samm abundarag
wa misil al-samm al-khatiir hana amchideegaat.
34 Wa Allah gaal :
«Da kulla mulabbad fi bakaani
wa makhtuum wa gaaʼid fi makhazani.
35 Wa ana bas al-nichiil al-taar
wa nanti al-ajur wakit rijleehum yittartaʼo
achaan yoom kharaabhum garrab
wa yajiihum be surʼa.»
36 Aywa, Allah yihaakim chaʼabah be l-adil
wa yihinn fi abiidah
wakit yichiif ma induhum gudra
wa ma faddal waahid kula,
wa la abid wa la hurr.
37 Wa Allah yuguul :
«Ween ilaahaathum
wa ween maljaʼhum al-yaljaʼo leyah ?
38 Wa ween ilaahaathum
al-akalo chaham dahaayaahum
wa chirbo hadaaya charaabhum ?
Khalli yugummu yafzaʼoohum
wa yahmuuhum.
39 Wa hassaʼ, aʼarfu ana bas al-Rabb.
La Ilaah illa ana !
Ana bas al-nahayi wa naktul
wa najrah wa nachfi
wa ma fi al-yagdar yikhallis min iidi.
40 Wa nahlif be nafsi wa nuguul :
‹Ana hayy ila l-abad.›
41 Wa wakit nitarrig seefi
wa nugumm be l-adaala,
nichiil al-taar fi udwaani
wa nilkaffa fi l-yakrahooni.
42 Wa seefi yaakul laham
wa nachaachiibi yarwo be l-damm
wa da, damm al-maytiin
wa masaajiin al-harib
wa nagtaʼ ruuse al-adu
be chaʼarhum al-tuwaal.»
43 Ya l-umam, afraho maʼa chaʼabah
achaan Allah yilkaffa damm abiidah
wa yichiil al-taar fi udwaanah
wa yikaffir le chaʼabah fi ardah.
44 Wa Muusa ja maʼa Yachuuʼ wileed Nuun wa raddad kulla kalaam al-khine da giddaam al-chaʼab.
45 Wa wakit Muusa kammal al-kalaam da giddaam kulla Bani Israaʼiil, 46 hu gaal leehum : Fakkuru fi kulla l-kalaam al-ana hazzartuku beyah al-yoom. Wa allumuuh le awlaadku achaan yahfado wa yitabbugu kulla kalaam al-wasaaya dool. 47 Achaan al-kalaam da, muhimm leeku. Wa l-kalaam da, hu hayaatku wa yiziid umurku fi l-balad al-tamchu leeha wa tichiiluuha warasa baʼad tagtaʼo bahar al-Urdun.
Muusa ma yadkhul fi l-balad
48 Wa fi nafs al-yoom da, Allah hajja le Muusa wa gaal : 49 «Atlaʼ fi ruuse jibaal Abaariim wa lahaddi jabal Nabu al-fi ard Muwaab mugaabil Ariiha. Wa chiif ard Kanʼaan al-ana nantiiha warasa le Bani Israaʼiil. 50 Wa inta tumuut fi raas al-jabal al-tatlaʼ foogah wa talhag abbahaatak misil Haaruun akhuuk maat fi jabal Hoor wa lihig abbahaatah. 51 Achaan intu bigiitu khaayniin leyi ana fi lubb Bani Israaʼiil fi een almi Mariiba gariib le hillit Khaadich fi saharat Siin wakit intu ma khaddastuuni fi lubb Bani Israaʼiil. 52 Wa khalaas inta tichiif al-balad min baʼiid giddaamak wa laakin ma tadkhul fi l-balad al-nantiiha le Bani Israaʼiil di.»
1 Faa:
Coksǝŋ ne sǝrri, we laa ɓǝ faa ɓe.
2 Ɓǝ cuu ɓe ga tǝ tǝgbana bam moo tanne,
Ɓǝ faa ɓe ga nǝn tǝ sǝr tǝgbana mahmme.
Ɓǝ faa ɓe a ga 'mǝr tǝgbana bii bam mai moo 'mǝr tǝ goo gin sǝŋ,
Tǝgbana bii bam mai moo yea ma tǝ fãa.
3 Me ga yii tǝɗii Dǝɓlii,
Zan ah a ga yiira ko.
4 Dǝɓlii ako ye pa byak ɓiiri,
Dǝɓ tǝ goŋga yo, a njaŋ tǝ fahlii fan joŋ ah daŋ.
Masǝŋ ɓii Dǝɓ sãh yo, Dǝɓ tǝ goŋga yo,
Fan joŋ ah daŋ a pǝsãhe, a ne fahlii.
5 Amma awe ye ka za tǝ goŋga ya,
We kii nǝn pǝkoŋ ka yea na zan ah ya ta.
Awe ye za ma joŋ faɓe', we ye za tǝ vǝrvǝrri.
6 Awe za ma tǝgwĩi, za bai tǝtǝl rai no,
We yii Dǝɓlii sye ne fahlii maiko ne?
Ako ye Pa ɓiiri, ko ye pa joŋ ɓiiri,
So joŋ we ciŋ zahban ma'man ah ɓo.
7 We foo ɓǝ fan mai mo joŋ pǝ̃ǝ kal ɓo fahfal daga ɓaaɓe.
We fii pa ɓii ra, ka mo keera ɓǝ fan mai mo joŋ nyi we.
We fii za matam ah ka mo keera ɓǝ matãa nyi we.
8 Dǝɓ ma ne swah daŋ, ako ye nyi sǝr nyi za camcam daŋ,
Ɗea zahsyee sǝr ɓǝǝ nyi ra ka mo kaara
gŋ nǝn pãa wee Masǝŋ .
9 Amma neǝ morsǝ̃ǝ Yakuɓ mor suu ahe.
10 Lwaara tǝ kyãh kǝsyicok pǝ cok matǝ
syaŋ ah mai zyak moo kuu gŋ,
Wol ra ne farelle, byak ra tǝgbana pãa nahnǝn ahe.
11 Tǝgbana vak moo cuu nyi wee ah ka mo zoora,
A woo ra rǝk tǝ yee ah ne yella,
Dǝɓlii byak za Israel ka mo leera ka nai ta.
12 Dǝɓlii syak ah ye zaŋ zan ah ra syee ne ko,
Masǝŋ ki cam gbah jol ah gŋ ɗǝ ya.
13 Soɓ ra ge kaa tǝ sǝr ma tǝgee sǝŋ ahe,
Rera fakpãhpǝǝ mai 'wah ɓǝǝ mo joŋ nyi ra.
A lwaara tǝnjwǝǝ gŋ tǝgǝǝ tǝsalle,
Kpuu tǝbaakãm joŋ nyi ra pǝ cok ah ta.
14 Dǝǝ ɓǝǝ ne mǝǝsǝgwii ɓǝǝ wuu won nyi ra pǝlli.
Dǝǝ ɓǝǝ ne gwii ɓǝǝ daŋ ŋwaa pǝsãh no cam.
Sor ɓǝǝ ne bii lee kpuu vin ɓǝǝ pǝsãh pǝlli ta.
15 Za Dǝɓlii ciŋra za kǝ̃ǝre ne za ŋwookyaŋ,
Ryakra farel ŋwaa ne cõocõo.
Soɓra Masǝŋ ma joŋ ɓǝǝ ɓoo,
Syẽara pa ma ǝ̃ǝ ɓǝǝ mai mo ne swah daŋ.
16 Juura pel wo masǝŋ ki cam, kǝǝra Dǝɓlii ɓaŋ kpãhe,
Ɓeɓra zahzyil nyi ko ne fan joŋ ɓe' ɓǝǝra.
17 A joŋra syiŋ wo masǝŋ ki ra mai mo masǝŋ matǝ goŋga ye ka,
Masǝŋ mai za Israel mo juura pel wol ah taa ya,
Pa ɓǝǝ lii ra ɗuura gal ah taa ya ta.
18 Yaŋra Masǝŋ ɓǝǝra, pa ǝ̃ǝ ɓǝǝ ma ne swah daŋ,
Dǝɓ mai mo nyi cee ɓo nyi ra.
19 Ne cok Dǝɓlii mo kwo naiko, ɓaŋ kpãhe,
Soɓ wee ah mawǝǝ ne maŋwǝǝ daŋ myahe.
20 Faa: Me ka gbah jol ɓǝǝ yao,
So me ga ẽe fan mai moo ga joŋ wo za ŋwookyaŋ ne za bai goŋga rai ba.
21 Joŋra me ɓaŋ kpãh ne ɓǝ masǝŋ ki ɓǝǝra,
Ɓeɓra zahzyil nyi me ne fan kol mai moo ɗiira ne masǝŋ,
So masǝŋ matǝ goŋga ah ye ka.
Ame laŋ me ga joŋ ra ɓaŋ kpãh ne ɓǝ za mai ara ye mo ka zan a,
Me ga joŋ zahzyil ɓeɓ ra tǝ ɓǝ za ma tǝgwĩi ahe.
22 Me ga ɓaŋ kpãh pǝcwak na wii, a ga sye fan mai mo no wo sǝr daŋ,
A ga sye cok dai pǝ cok mai za ma wul mo gŋ mor sǝrri,
Wii ah ga sye morsǝ̃ǝ waa ta.
23 Me ga pee bone camcam ge tǝ ɓǝǝra,
Me ga 'nǝǝ ra ne guu ɓe ra.
24 A ga wukra ne koŋne, ne syem tǝtǝl 'wahe.
A ga wukra ne syem maɓe' ah camcam.
Me ga pee fafyãh cok gbah ra,
Me pee sooyii lwǝǝ ra ta.
25 Sal ga ik ra pǝ wul tǝ fahlii tǝgǝǝ yaŋ.
Gal ga ik ra pǝ wul ɓǝr yaŋ ɓǝǝra.
Wee tǝbanna ne wee maŋwǝǝ a ga wukra.
Wee ma zahwon ne za matam ah ra daŋ ka ga coŋ ya.
26 Me foo kǝnah ka me vǝr ra belbelle, ka za mo foo ɓǝ ɓǝǝ faɗa kao.
27 So me zyii ka soɓ za syiŋ ɓǝǝ yiira suu tǝ ɓǝǝ ne faa,
Aru ye kaa kacella tǝ za ɓe ya,
Mor ka ga faara sõone ame ye joŋ zai ɓo ne suu ɓe ya.
28 Za Israel ara ka ne tǝtǝl a,
Tǝra fan ki ya syaŋsyaŋ.
29 Kǝnah ara mo ne tǝtǝl ɓe, a tǝra,
A foora ɓǝ fan mai mo joŋ ɓo wo ɓǝǝra.
30 Mor fẽe dǝɓ vaŋno a nĩi za ujenere ne?
Mor fẽe za gwa a nĩira za ujenere jemma ne?
Mor Dǝɓlii Masǝŋ ɓǝǝ soɓ ra ɓoo ɓe,
Masǝŋ ɓǝǝ ma ne swah daŋ soɓ ra ge mor jol za syiŋ ɓǝǝ ɓe.
31 Za syiŋ ɓǝǝ tǝra laŋ ɓe, masǝŋ ɓǝǝ ra mai moo syeera mor ahe,
Ara pǝtǝtǝ̃ǝre, ara ka pǝswah na Masǝŋ Israel a.
32 Za syiŋ ɓǝǝ ɓeɓra ɓo na za yaŋ Sodoma ne Gomorra,
Ara tǝgbana kpuu vin mai moo lee pǝzwakke,
Moo yea ma ne nãaguu,
33 Tǝgbana bii lee kpuu vin mai mo joŋ ɓo ne nãaguu soo.
34 Dǝɓlii tǝ ɓǝ fan mai daŋ za syiŋ ɓǝǝ moo joŋ wo ɓǝǝ ɓe,
Tǝ byak ka zah'nan ah mo kan ɓo mo ge dai ɓe,
Zye ŋgoŋ kiita tǝ ɓǝǝra.
35 Dǝɓlii ga faŋ val tǝtǝl ɓǝǝ tǝkine ŋgoŋ kiita tǝ ɓǝǝra,
Cok ah ga ge no, a ga leera, zah'nan muŋ ɓǝǝ ge gwari ɓe.
36 Dǝɓlii ga ǝ̃ǝ zan ahe, ne cok mo kwo swah ɓǝǝ ɓo tǝ pee o ɓe ko.
A ga kwo syak tǝ za mai moo yiira ko,
Mo kwo coŋra ɓo ka pǝpãa yao ɓe ko.
37 So Dǝɓlii ga fii zan ahe:
Masǝŋ ki ra maswah mai we gbǝ yǝk ɓǝ ɓǝǝ ra ɓo kŋ ara kẽne?
38 Awe wol ra ɓo ne nǝm faɓal ɓii mai wee joŋ syiŋ ne ko,
Awe nyi bii lee kpuu vin nyi ra zwahe,
Mo ge gbahra jol ɓii zǝzǝ̃ǝ o ya ne?
Mo ɗuura ge mo ǝ̃ǝra we o.
39 Ame syak ɓe me ye Masǝŋ to,
Masǝŋ maki ah kǝka. Ame in dǝɓ pǝ wulli,
Ne nyi cee nyi dǝɓ ta, ame kan syim wo dǝɓɓi,
So me laɓ dǝɓ ta.
Dǝɓ ma gak cak fan mai me joŋ kǝka.
40 Ame ye Masǝŋ ma ne cee, me ɓaŋ jol ɓe ge sǝŋ, me haa zahe:
41 Ame ga syiŋ syel kafahe ɓe mai moo sǝsãhe, me ga ŋgoŋ kiita, me ga faŋ val tǝ za syiŋ ɓe,
Me ga ŋgoŋ kiita tǝ za mai mo syiŋra me ɓo.
42 Me ga jwǝǝ ra ne guu, me ga cee za ma ruura sal ne me ne kafahe ɓe pǝ wulli.
Me ka ga soɓ za mai mo tǝ ruura sal ne me koo vaŋno ya,
Koo za mai mo kanra syim ɓo wo ɓǝǝra,
Ne za mai mo gbahra ra ɓo zah sal daŋ, a ga wukra.
43 Awe za sǝrri, we yii za Dǝɓlii,
Mor Dǝɓlii a ŋgoŋ kiita tǝ za mai moo ikra zan ah pǝ wulli,
A faŋ val tǝ za syiŋ ahe,
A rwah faɓe' zan ah ga lalle.
44 So Mosus ne Joswa we Nun keera ɓǝ lǝŋ ahe, za Israel daŋ laara ɓǝ ahe.
Ɓǝ faa Mosus ma fahfal tǝ lii ahe
45 Ne cok Mosus mo vǝr faa ɓǝ lai Masǝŋ nyi zana, 46 so faa: We syee mor ɓǝ lai mai daŋ me cuu ɓo nyi we tǝ'nah ne goŋga. We so kee ɓǝ ah ra nyi wee ɓiiri, ka mo syeera mor ɓǝ lai Masǝŋ daŋ ne goŋga. 47 Ɓǝ lai ah ra, ɓǝ kol ye ka, cee ɓii pǝzyil ahe. We syee mor ɓǝ lai ah ra, we ga nǝn pǝ sǝr ma kah el Yordan nǝzakǝŋhaa we tǝ ga gŋ ka renne.
48 Com moo ta, Dǝɓlii faa nyi Mosus: 49 Mo ge tǝ waa Abarim pǝ sǝr Moab pǝ cok mai mo ɓyaŋ ki ɓo ne yaŋ Jeriko jaŋjaŋ, ka mo yee ge tǝ waa Nebo, mo ẽe sǝr Kanaan mai me tǝ ga nyi nyi za Israel. 50 Mo ga wǝ tǝ waa ah tǝgbana naa ma ɓo Aron mo wǝ tǝ waa Hor ta. 51 Mor awe gwa daŋ we joŋ ɓǝɓe' wo ɓe pel za Israel. Ne cok mai we zahbii Meriba, gwari ne yaŋ Kades kǝsyicok Zin, we cuu swãa ɓe gŋ pel zana. 52 Mo uu ẽe sǝr ah ga pǝɗǝk naiko, amma mo ka ga dan pǝ sǝr mai me tǝ ga nyi nyi za Israel a.
