Al-moot yarja ayyi insaan
1 Aywa, ana fakkart fi kulla l-achya dool
wa fihimt kadar al-saalihiin wa l-hakiimiin
wa khidmithum kulluhum fi iid al-Rabb.
Al-insaan ma yaʼarif
kan yalga al-mahabba
aw al-karaahiiye.
Aywa, hu ma yaʼarif
al-cheyy al-yarjaah !
2 Kulla cheyy yukuun
le kulla l-naas.
Nafs al-cheyy yukuun
le l-saalih wa l-fasil
wa le l-adiil wa l-taahir wa l-nijis
wa le l-naadum al-yigaddim al-dahiiye
wa le l-naadum al-ma yigaddimha.
Aywa, nafs al-cheyy yukuun le l-adiil
misil le l-muznib
wa le l-yahlif
misil le l-yakhaaf min al-haliife.
3 Wa daahu al-fasaala al-gaaʼide tukuun fi l-ard. Nafs al-cheyy yarja kulla l-naas. Wa guluub al-naas malaaniin be l-fasaala wa l-jahal kula gaaʼid fi kulla muddit hayaathum. Wa baʼad da, al-moot gaaʼid yarjaahum.
4 Laakin kulla l-hayyiin
induhum acham.
Al-masal buguul :
«Al-kalib al-hayy
akheer min al-duud al-mayyit.»
5 Achaan al-hayyiin yaʼarfu
kadar yoom waahid yumuutu.
Laakin al-maytiin
ma yaʼarfu cheyy.
Humman ma yalgo ayyi ajur
wa battaan ma yizzakkaroohum.
6 Wa mahabbithum wa karaahiiyithum wa husudhum
waddaro khalaas.
Wa battaan ma induhum gisim ila l-abad
fi kulla cheyy al-yabga fi l-ard.
7 Wa be da, aakul
wa achrab khamarak be farah.
Achaan da bas al-amal
al-yarda beyah al-Rabb.
8 Wa fi kulla wakit, albas khalag mukallaf
wa khalli ma yigassir leek al-dihin
al-yamsahooh fi l-raas.
9 Afrah be hayaatak maʼa martak
al-tihibbaha
fi kulla ayyaam hayaatak
al-antaahum leek al-Rabb.
Wa dool al-ayyaam
al-zaayliin saakit fi l-ard.
Achaan da gismak al-talgaah
fi kulla muddit hayaatak
wa fi khidimtak al-tisawwiiha fi l-ard.
10 Ayyi cheyy al-tisawwiih,
sawwiih be kulla gudurtak.
Achaan ma fi khibra wa la maʼrafa
wa la hikma fi l-khabur,
al-bakaan al-inta maachi leyah.
Al-fasaala taji fajʼatan
11 Wa battaan ana chift fi l-ard
al-sabag ma daayman le l-ajiiliin
wa l-nasur ma daayman le l-furraas
wa l-iiche al-haluuwe ma daayman le l-hakiimiin
wa l-khuna ma daayman le l-faahimiin
wa l-rahma ma daayman le l-induhum al-maʼrafa.
Achaan kulla l-naas
yiwaajuhu al-kheer wa l-charr.
12 Achaan al-insaan ma yaʼarif yoomah
misil al-huut wa l-teer
al-karaboohum fi l-charak
wa yumuutu foogah.
Wa misil da, le l-insaan kula,
al-fasaala tagaʼ foogah fajʼatan.
13 Wa daahu ana chift fi l-ard
masal hana l-hikma
al-bigi leyi ajiib.
14 Fiyah hille waahide sakhayre
al-indaha rujaal chiyya.
Wa malik waahid gaadir gamma didd al-hille di
wa hawwagha be durdur le yihaasirha.
15 Wa fiyah raajil waahid miskiin wa hakiim
wa hu najja al-hille di be hikmatah.
Laakin baʼadeen, ma fi naadum azzakkar
al-miskiin da.
16 Wa khalaas, ana gult :
«Al-hikma akheer min al-fahaaliiye.
Wa laakin hikmat al-miskiin da,
al-naas hagarooha
wa ma simʼo kalaamah.»
17 Kalaam haadi hana l-hakiimiin
akheer min awwit al-malik le l-mataamiis.
18 Al-hikma akheer
min silaah al-harib.
Wa laakin al-khaltaan
yagdar yidammir kheer katiir.
1 So me kaa foo ɓǝ marai daŋ. Me so faa: Masǝŋ syak ah ye pa ma ne swah tǝ yeɓ za matǝ njaŋ ne za fatanne. Dǝfuu tǝra sõone rǝ ga zyaŋ ne 'yah ne, wala rǝ ga zyaŋ ne syiŋ ne, tǝra ya. Ka gak tanra fan ma ga joŋ pel a. 2 A nai mor za daŋ. Ɓǝ mai moo ga ge tǝ dǝɓ matǝ njaŋ ne dǝɓ faɓe', dǝɓ sãh ne dǝɓ ɓe', a tǝki. Camcam kǝka kǝsyil dǝɓ ma ɗuu Masǝŋ, ma joŋ syiŋrĩ, ne dǝɓ ma bai joŋ ah ya, kǝsyil dǝɓ masãh ah ne dǝɓ faɓe' ya, kǝsyil dǝɓ ma gban zah ne Masǝŋ ne dǝɓ mai mo gbǝ ya ya. 3 Ɓǝ matǝ vaŋno a gin tǝ za daŋ, mor ah ɓǝ maɓea ah a joŋ wo sǝrri. Mor ah dǝfuu a soɓ suu ɓǝǝ mor joŋ ɓǝɓe' tǝkine 'yah joŋ fan ma bai tǝtǝl ahe. Fahfal mai ka coŋ wul ɓo nyi ra to o. 4 Amma sai dǝɓ mai mo ne cee ba to yee byak fanne. Goo ma ne cee a pǝram kal ɓol mai mo wǝ ɓo ɓe. 5 Mor za ma ne cee tǝra ɓe, rǝ ga wuu, amma za mai mo wukra ɓe tǝra ɓǝ ki ya. Ara ka ne fan mai ka mo kanra nahnǝn mor ah yao, za yaŋ tǝtǝl ɓǝǝ ɓe. 6 'Yah ɓǝǝra, syiŋ ki ɓǝǝra, ne tǝwon ɓǝǝ daŋ wuk ne ra ɓe, so ka gak urra ka gin dan pǝ ɓǝ ma joŋ wo sǝr ne na yao.
7 Mo re farel ɓo, mo zwǝ fan ne zahzyil vaŋno ne laa pǝ'nyahre, mor Masǝŋ nyiŋ yeɓ ɓo ɓe. 8 Cẽecẽe mo ɓoo mbǝro masãhe, so mo sõm cok nǝn ɓo ne nǝmmi. 9 Mo laa pǝ'nyah pǝ zah'nan cee ɓo ne mawin mai mo tǝ 'yahe, pǝ zah'nan mai Masǝŋ mo nyi ɓo nyi mo wo sǝrri. Zah ma ɓo pǝ dunia mor gaɓ ɓo nyee koiko. 10 Yeɓ makẽne daŋ mo ge uu pel ɓo ka joŋ ɓe, mo joŋ ne swah suu ɓo daŋ tǝgbana moo gak no. Mor pǝ cok mai mo tǝ yah ga lwaa za wul gŋ, dǝɓ ka gak joŋ fan koo foo ɓǝ gŋ ya, fatan tǝkine yella laŋ ka gŋ ya ta.
Fatan ka gak yea pǝsãh cẽecẽe ya
11 Me kwo fan manyeeki ah pǝlli wo sǝr faɗa. Za ma ɗul lii ah ye ka pǝ̃ǝra za ki pǝ cok lii zah maɗul cẽecẽe ya, so za sal maswah ah ye ka nĩira sal cẽecẽe to ya. Dǝɓ ma ne fatan laŋ, comki a lwaa fan wol suu ah ne pǝgaɓ ta, dǝɓ ma ne yella ye ka ciŋ pa joŋ cẽecẽe ya, so za ka tai yii za fatan ne lii ɓǝǝ daŋ ya. Azune daŋ gak yea ne fakke. 12 Mor dǝfuu ka tan cok mai ɓeɓ moo ga ge tǝl ah ne ya. A lwaa ɓeɓ gin ma tǝl ah hai, tǝgbana syiŋ moo lwaa suu ah pǝ jinni, wala tǝgbana juu moo gban mǝmmǝǝ.
13 Me kwo ɓǝ maki ah ɓo faɗa tǝ ɓǝ yeɓ fatan pǝ dunia, me kwo ɓǝ ah ɓo a pǝyǝkki. 14 Yaŋ maki yea no, yaŋ laŋ yo, ka ne dǝfuu gŋ pǝlli ya. Goŋ ki no a pǝswahe, ge ka ren yaŋ ahe, ryaŋ yaŋ ahe, so kyeɓ ka dah ɓaale ah ga sǝŋ. 15 Ɓǝr yaŋ ah dǝɓ ki no gŋ, pa syak yo, a ne yella. A gak ǝ̃ǝ kǝnah yaŋ ah ne yella ahe. Amma koo dǝɓ vaŋno foo ɓǝ ka ga wo pa syak na ko taa ya. 16 Ame faa sye: yella kal swah ɓe, amma ne cok dǝɓ ma ne yella mo pǝsyak ɓe, za syẽa ko, so ka syiira sok mor ɓǝ faa ah ya. 17 Pǝram laa ɓǝ dǝɓ ma ne tǝtǝl moo rǝk suu sak faa ɓǝ nyi dǝɓ ne ko, kal tǝ goŋ mai moo ɓyaŋ ɓǝ ne cok mo tǝ faako ɓǝ nyi tǝgwĩi ɓe. 18 Yella a joŋ yeɓ kal fan ruu sal ɓe, amma zyak fan tǝ ɓiŋ, a ɓeɓ fan sãh mai yella moo gin ne ko.
