1 Al-raajil al-fakko adaanah
wa gaaʼid yigawwi raasah,
yinrahik marra waahid
wa battaan ma yalga ilaaj.
2 Kan al-saalih yanjah,
al-chaʼab yafraho
laakin kan al-aasi yahkim,
al-chaʼab yaguntu.
3 Al-yihibb al-hikma yifarrih abuuh
wa laakin al-yamchi le l-charaamiit yiwaddir maalah.
4 Al-malik al-yahkim be l-adaala yaʼamir baladah
wa l-yikattir al-miiri fi chaʼabah yidammirha.
5 Al-yukhuchch rafiigah be kalaam halu,
da misil yukujj charak tihit rijileenah.
6 Isyaan al-raajil al-fasil da misil charak
wa laakin al-saalih yiragrig wa yafrah.
7 Al-saalih yaʼarif huguug al-daʼiifiin
wa laakin al-aasi ma yidoor yaʼarifhum.
8 Al-chammaatiin yigawwumu al-fitne fi l-hille
wa laakin al-induhum hikma yibarrudu al-zaʼal.
9 Kan al-hakiim yagood fi l-chariiʼa didd al-munaafikh
hu ma yalga raaha
achaan al-munaafikh yazʼal
wa yichchammat.
10 Kattaaliin al-dimam yakraho al-raajil al-tamaam
wa laakin al-adiiliin yahmu hayaatah.
11 Al-matmuus yuguul kula kalaam galbah
wa laakin al-hakiim yisabbit nafsah.
12 Al-haakim kan yukhutt adaanah le l-kalaam al-kidib,
kulla masaaʼiilah yabgo fasliin.
13 Al-daʼiif wa l-zaalim humman sawa sawa
achaan Allah bas antaahum al-haya.
14 Al-malik al-yahkim le l-masaakiin be l-hagg,
mulkah yuduum ila l-abad.
15 Al-darbe wa l-luwaama yijiibu al-hikma
wa laakin al-ma muʼaddab yiʼayyib ammah.
16 Kan kitro al-aasiyiin, yaktaro al-zunuub
wa laakin al-saalihiin yichiifu wagiʼiinhum.

17 Addib wileedak achaan talga raaha
wa nafsak tinmali be l-farha.
18 Al-chaʼab kan ma induhum ruʼya le l-mustakhbal,
ma induhum huduud.
Wa laakin mabruuk
le l-yahfado wasaaya Allah.
19 Ma tiʼaddib al-abid be l-kalaam bas.
Hu yafham wa laakin ma yitabbig.
20 Akheer tukhutt achamak fi l-matmuus
min al-naadum al-yurudd ajala bala fikir.
21 Ma tijalliʼ abdak min hu sakhayyar
achaan fi l-akhiir, hu yaʼasaak.
22 Al-zaʼʼaal yijiib al-huraaj
wa siid al-khadab yikattir al-fasaala.
23 Al-yiʼazzim nafsah, yarmuuh
wa l-yimaskin nafsah, yicharrufuuh.
24 Rafiig al-sarraag adu nafsah.
Yaʼarif al-ikhaab wa be da kula, yilabbid al-jariime.

25 Al-khoof min al-insaan, da misil charak.
Wa laakin Allah yahfad al-yitwakkal aleyah.
26 Naas katiiriin yifattuchu rida al-malik
wa laakin Allah bas al-haakim fi l-naas.
27 Al-saalihiin yiharrumu al-zulum
wa l-aasiyiin yiharrumu al-derib al-adiil.
1 Dǝɓ mai moo joŋ ɓǝɓe' cẽecẽe so za moo laira ko ne ɓǝ ah moo yer zahzyilli, comki a ga ɓeɓ tǝɗe', syiŋ ah ka ga yea ya. 2 Ne cok dǝɓ matǝ njaŋ ye mo kaa goŋ ɓo ɓe, za laara pǝ'nyahre. Amma ne cok dǝɓ maɓe' ah ye mo ne swah mor jol ɓe, za yera yee.
3 Mo tǝ 'yah fatan ɓe, pa ɓo ga yii suu ah ne ɓǝ ɓo. Amma dǝɓ mo tǝ ɓeɓ lak ah tǝ ɓǝ matǝkoi ɓe, ka tǝgwĩi yo. 4 Ne cok goŋ mo gbǝ sǝr ah ɓo pǝsãh ɓe, za sǝr ah ga yea pǝswahe, amma goŋ mo tǝ foo ɓǝ lak to ɓe, a ga ɓeɓ sǝr ahe.
5 Dǝɓ mo faa zah 'nyah ma ne vǝrvǝr gŋ nyi bai ah ra ɓe, ka saa mǝmmǝǝ ɓo ka gban suu ah ne ko. 6 Faɓe' za faɓe' a so jin gbah ra soo sǝŋ, amma za matǝ njaŋ a laara pǝ'nyah cẽecẽe, mor ara ne tǝtǝl suu ɓǝǝra. 7 Dǝɓ matǝ njaŋ tǝ mor ɓǝ pa syak ɓe, amma za faɓe' ka tanra mor ɓǝ mai ya. 8 Za mai mo ka ɓaŋra syiŋ ɓǝ za ki ya, a ga kǝǝra yaŋ ne lii ah daŋ ur ɓǝ, amma za matǝ njaŋ a byakra fan daŋ pǝsãhe.
9 Ne cok dǝɓ ma ne tǝtǝl ah mo tǝ faa ɓǝ ne tǝgwĩi ɓe, tǝgwĩi a ɓaŋ kpãhe, wala a syesyakke, amma ne daŋ laŋ jam ka yea pǝ zahzyil a. 10 Za mai mo ne koŋ ɗuu syim pǝ zahzyilli, a syiŋra dǝɓ matǝ goŋga ah syiŋ, amma za matǝ njaŋ a byakra dǝɓ ahe. 11 Tǝgwĩi a soɓ kpãh ah pǝ̃ǝ gin lal taŋraŋ, amma dǝɓ ma ne tǝtǝl a rõmme, a cak zah ahe.
12 Ne cok dǝɓlii sǝr moo nyiŋ ɓǝ ber ɓe, za yeɓ ah ra daŋ a ga ciŋra za berre. 13 Pa joŋ ne pa syak ara zahki mor Dǝɓlii ye tǝ sǝǝ cokfãi tǝ ɓǝǝ gwa daŋ. 14 Goŋ mo tǝ cam tǝtǝl za syak ɓe, a ga nǝn tǝ goŋ ahe.
15 Lai wee nyee tǝkine loɓ ra a pǝsãhe. We mo ɓaŋ fahlii ma syak ah ɓo ɓe, a ga joŋ swãa ga re mamme. 16 Ne cok za faɓe' mo kaara goŋ ɓo ɓe, faɓe' laŋ a ga pelle, amma za matǝ njaŋ a ga kaara ka ẽe tǝjok ɓǝǝ mo ga jokra. 17 Mo lai we ɓo, mo ga yii suu ne ɓǝ ah pelle, ka ga joŋ fan ma ren swãa ɓo ya.
18 Sǝr mai Masǝŋ ye mo ka tǝ syee ne ya, ɓǝ ah ka yea ne fahlii ya. A pǝ'nyah wo dǝɓ mai moo syee mor ɓǝ lai Masǝŋ. 19 Dǝɓ ka lai byak ne ɓǝ faa zah to ya, maki mo tǝ mor ah ɓe, ka ga zyii ɓaŋ syiŋ ɓǝ ah ya. 20 Dǝɓ mai moo faa ɓǝ gwari mo ka foo ɗǝ ya, pǝram tǝgwĩi gin tǝl ahe. 21 Mo cii dǝɓ yeɓ ɓo ne nyi fan nyi ko daga laŋ sǝ ɓe, comki fan ɓo daŋ a ga ciŋ mǝ ahe.
22 Za mai moo ɓaŋra kpãh gwari a kǝǝra bal ur tǝkine ɓǝ gaɓɓe. 23 Dǝɓ mai moo yii suu ahe, a ga leere, amma dǝɓ mai moo wonsuu ahe, a ga yiira ko. 24 Dǝɓ mai moo gban zah ne nyinni, ka syiŋ cee suu ah ɓo. Mo ge faa goŋga ɓǝ ah cok kiita laŋ, a ga ŋgoŋra kiita tǝl ahe. Mo so zyii ka faa goŋga ɓǝ ah ya, tǝkẽawãk Masǝŋ ga ge tǝl ahe.
25 Mo tǝ ɗuu nahnǝn dǝfuu ɓe, ka gaɓ yo, amma mo soɓ suu ɓo wo Dǝɓlii ɓe, mo ga yea jam. 26 Koo zune daŋ a 'yah dǝɓ malii ah mo faa ɓǝ sãh tǝ 'minni, amma Dǝɓlii ye pa ma joŋ syedowal goŋga tǝ dǝɓɓi. 27 Za matǝ njaŋ a syiŋra ɓǝɓe' za faɓe' syiŋ, za faɓe' laŋ a syiŋra yeɓ sãh za matǝ njaŋ syiŋ ta.